Agirre Asteasukoaren "Eracusaldiac", sermoia ... - Euskaltzaindia

220
ARANTZA OZAETA
e) Oraingoan, zer esan behar duen esaten zaio eta, halaz ere, berbaldi
ekarri gisa ematen du:
[IV 192] “Lenengoa da, enzutera zoazen Meza Jaunari esquein tzea, esaten
diozula: Trinidade guciz Santa, Aita ta Semea, eta Espiritu Santua, Jaungoico bat
bacarra, eta iru Persona zerana! Adora tzen zaitut umiltasun, eta errespeto guciarequin.
Esquein tzen dizut, (...)” (B 245)
Kristauaren aho ts propioaren desplaza tzea eta ordezka tzea bete-beteak
dira zer esan behar duen esaten zaionean. Holakoetan aipua ez da konstatazioa,
baizik performatiboa. Aipua ez da aipu, baizik eta agindu, esan beharrekoaren
aipu. Argi gera tzen da gisa horretako laginetan zein den handia enun tziatzailearen
presen tzia, eta noraino iristen den:
[IV 193] “Ala ere zu, Cristaua, oitu zaite lagun urcoaren u tseguite, eta tachac
ez sinistera, bide chit andiric ezpadezu: esazu ceregan: ez det nic zer egin lagun
urcoaren u tseguiteaquin: nere buruarequin daucat zer eguiñic asco. Jaunac lagun
deguiola bacoi tzari.” (B 490)
[IV 194] “Bigarrena: examina arretaz eguiñ ondoan, ceregan arqui tzen dituzun,
becatu eriozcoac, edo mortalac aitortu, edo Confesatu bear dituzu, ez nolanai,
baizic arquitu dituzun eran. Oroi tzen cera, eguin cenduala onelaco, edo alaco gaiztaqueria?
esan bear dezu bada, eguin zenduala. E tzera ongui oroi tzen, eta zabuan
bezala zabil tza, eguin nuan, ez nuan. Esazu duda au eta baye tzera e tziñagoa bazaude,
esazu ori. Au da becatuac aitor tzea, edo Confesa tzea bacoi tzac beregan arqui tzen
dituan bezala, eta asco da au, Trentoco Conzilioac eracusten digunez.” (A 150)
Modu horretan jokatuta, berbaldi ekarriak intimidazioa sor tzen du, agintzen
diona en tzuleari berea bali tz bezala onar tzera esatariak proposatutakoa.
Dirigismoa eta zuzen tzea da. (Gogoan izan aurreko kapituluan ikusi ditugun
erregulazio mailak).
Esatariak, modu honetan jokatuta, berak eraiki tzen du, “bere kabuz” eraiki
ere, kristau-fededunen doxa-sistema:
[IV 195] “Aditu det, guerrariac erri ba tzuetan (...) ez ote da basoetan oteric
oiei su emateco?” (B 119)
[IV 196] “Baña asco berri txar aditu dira azqueneco dembora oetan, eta beldur
naiz, cer edo cer guertatuco zala” (B 191)
[IV 197] “ez dirudi beste gauzaric, ezpada elcar artu duela Luciferrec, guizonac
eta emacumeac...” (B 118)