Agirre Asteasukoaren "Eracusaldiac", sermoia ... - Euskaltzaindia

216
ARANTZA OZAETA
[IV 177] “Jauna, ez diet ordea bio tzetic birau eguin. Atocea, eta eztaquizu...”
( B 435)
[IV 178] “Eta gai onetan beti izan bada cerbait munduan, cer e tzan guertatuco
guerra onetan? Guerrariac e tziaquien... non batec esan cidan: Jauna, mire tsitzen
da gure i tzeguiteaz? Jaquin beza bada, onelaco erreñu, Provincian, emacumeac
ere gure eran aita tzen dituela araguiaren icenac. Norc esan, cer calte emendic etorrico
diran animetara? (f)” (B 145)
[IV 179] “Bidu tzien gañean ipui asco barreatu izan dira munduan. Ba tzuec
siñistu oi due (...) Baña oec dira ipui u tsac guizon jaquin tsuen iri tzian (c)” (A 64)
Beste aho ts ba tzuek ekar tzean toleran tziari tokia egiten zaiola ematen du,
doxaren ikuspuntu horiek eztabaida-gai izango direla. Malgutasuna agertzearen
seinale izango dela besteen iri tziekiko. Balirudike polifoniaren aldeko
saioak direla, baina, arestiko adibideek erakusten dutenez, hurbil tze horiek
iraupen laburrekoak dira.
Izan ere, besteen hi tzak eta esanak, ekarri ekar tzen ditu, baina “polifoniari”
bitarte txikia irekita, ziplo muga tzen da haren esparrua. Berehala ito tzen da
aho tsa. Eta gu txie tsiz, bazterrera uzten da.
Adibide horietan dimen tsio polifonikoaren maila desberdinak an tzeman
daitezke. Baina ondo erreparatuz gero, ikuspuntu eztabaidatuetan ez da inolako
askatasunik edo polifoniarik, ez da aho ts desberdinik onar tzen. Subertsiorik
edo kontrako iri tzirik ezean, dena errazago onar tzen da; are gehiago
oraindik, transgresiorik edo dotrina urra tzerik egin ezean, orduan, dena da
armonia tsua eta ederra. Ez, ordea, bestela.
Esatariak besteen esanak, hi tzak, iri tziak... ekar tzeko asmoa erakusten du. Ez
du erreferen tzia zeha tzik egiten baina aipu horiek badakigu nondik datozen:
kristauen/fededunen giza taldearenak dira. Modu horretan, kristauen hi tz-
txanda dela adierazten zaigu. Aukera du kristauak berba egiteko, jokabide polifonikoari
jarraituz. Baina, lan horretan, manipulazioari soka luzea ematen zaio:
izan ere, konstatazio hu tsa duten erabileretatik, ordezka tzerainoko bidea egiten
baita, ikusiko dugunez. Horrela, jakina, oposizioaren berbaldia kodetu dezake
esatariak, eta irakurgarri/en tzungarri bihurtu. Berbaldi hori en tzuleriaren aurrean
ere jar tzen du, eta eginkizun horretan aipatu elementuak pertinenteak
bilaka tzen dira: izan ere, B barrutiaren identitate propio eta berezia zirriborra tzea
lor tzen dute. Modu honetan, barruti horren berbaldiaren berri ematen zaigu.
Baina i txura, adierazle eta sintoma estilistiko guztien gainetik (horra hor
lekukotasunak, imitazioak, idiolektoak...), azken buruan, indefinituen ekar-