Agirre Asteasukoaren "Eracusaldiac", sermoia ... - Euskaltzaindia

214
ARANTZA OZAETA
marka tzaileen distribuzioa. Hain zuzen, “ala” eta “bezala” ez dira B eta C barrutietan
ager tzen. “Dio(e)nez” hiruretan ager tzen den bitartean.
Esan daiteke badagoela sermoilariarengan arreta bat esataria identifikatzeko,
esatariaren arabera egiteko formulen distribuzioa, eta kontuz ari dela ez
nahasteko. Beharbada horregatik errepika tzen da aski sistematikoki formularen
bat edo beste: “ala dio Escritura Santac” + ZuBe. Ideologiaren ikuspuntutik,
formula horiek markatuko lituzkete errealitate eta egia bakarrak. Bada hor Hitzaren
edo hi tz onaren apropiazio sentimendu baten aztarna.
i) Erreferen tzia zehaztugabeak
Esana dugu jada ekoiztutako berbaldiaren eta ekarriaren artean beti ere
nolabaiteko jauzi bat dagoela. Esan dugu, orobat, harreman hori ez dela uste
bezain gardena eta errugabea, subjektuen arteko erlazio-moduak baitaude
beti tartean. Zein ote da elementu indefinituen interakzio-eragina gure corpuseko
testuetan? Ohar, fenomeno hau ere dela medio, manipulazio arriskua
erreala dela.
Lehen egiaztapena zera da: adibide ugari dago gure testuetan zehaztugabeekin.
Baina hori esan eta beste konstatazio bat ere eran tsi behar dugu:
ugaritasun hori ez da “indiskriminatua”. Kontrara, bereiztu ditugun barruti
horietako batera lerra tzen da, B barrutira esklusiboki. Beste hi tzetan
esanda, hizkun tza elementuek presen tzia desberdina dute enun tziaziobarrutien
arabera.
Horrela bada, berehala ohartuko gara barruti jakin batera lerra tze horrek
baduela balio bat. Izan ere, beste ba tzuek esan dutenaz informazioa emateaz
gain, nolabaiteko balio “modala” ere berega tzen dute. Erreferen tzia zehaztugabeko
berbaldi ekarria ere, ikusten ari garen beste fenomenoak bezala, interakzio-faktore
da.
Bildu behar dugu orain fun tsezko dimen tsio bat aztergai ditugun adierazpen
zehaztugabeen elkarreragina azter tzeko, bai eta elkarreragin horren
nondik norakoa uler tzeko ere. Dialogismo dimen tsioaz ari gara, oro har, baina
bereziki polifonia dimen tsio eta balioaz. Berbaldi ekarri orotan, dakigunez,
enun tzia tzaile bikoiztua dugu, bi enun tzia tzaile, alegia. Kontua da jakin
behar dela zein den bi enun tzia tzaile horien arteko erlazio-modua. Elementu
bat polifonikoa dela esateak, bere adiera her tsian, esan nahi du bi enun tziatzaile
horiek kantitatez ez ezik ikuspuntuz edo iri tziz ere elkarrekiko bestelakoak
direla. Hau da, prin tzipioz, ez datozela bat, edota, gu txienez, beregainak
direla.