Agirre Asteasukoaren "Eracusaldiac", sermoia ... - Euskaltzaindia

212
ARANTZA OZAETA
Laburbilduz, errepikapenean “A + adi tza + A” formulari jarraikiz, berreskuratu,
segurtatu eta one tsi egiten da hizketa-egin tza. Beti ere, errepikapenean,
formulazioa mantendu egiten da-eta. Eta ondo erreparatuz gero, ispilu-jokoan
hi tzak eta berbaldiak irabazi egiten dio munduari, gailendu egiten zaio hi tza
munduari, hi tzaren aldeko jokabidea da. Agirrerengan errepikapena munduari
hi tzaren alde irabazitako lehia da. Horregatik, hi tza zenbat eta erritualezkoagoa
izan, zenbat eta biluztuago eta askeago informazio-baloreetatik, errepikagarriago
egiten da, hi tzak bere burua txundi tzen du. Liluramendu bihur tzen da. Horra
beste per tsuasio modu bat. Geroago i tzuliko gara kontu honetara.
f) Tipografiaren erabilera eta latinaren balio enun tziatiboa
Elementu tipografikoen erabilera batez ere latinarekin dago lotuta. Daitekeena
da aipu bera batean latinez eta euskaraz ager tzea eta beste batean soilik
euskaraz. Euskaraz soilik datorrenean maiz ez da kur tsibarik balia tzen. Kurtsiba
balia tzen du B barrutiko testua-zatiak marka tzeko ere.
Ohar txiki bat atal hau bukatu baino lehen esatezko adi tzean ager tzen den
nori morfemaren presen tziaz (“esaten digu, adierazi nai digu…”). Bistan denez,
hurbiltasuna adierazten da, esaten duena “gutarra” dela, uhin berean
kokatuta dagoela. Eta gainera, solaskidearen arretaren alde joka tzen du, interes
zuzena denota tzen baitu har tzailearen tzat. Adierazten du morfemak, orobat,
aldez aurretiko onar tze bat. Hortik esaten dena onuragarri izatea.
Latina zeinua ez ezik, zerbait sinbolikoa ere bada. Hizkun tza perfektuaren
estatutua dauka. Gainera, iturri legitimatuen hizkun tza da. Aipuak, soilik
kur tsibaz jarriz gero, begietara jo tzen du; baina, kur tsibaz eta latinez ere jarriz,
begietara ez ezik belarrira ere jo tzen du. Talisman edo feti txe bihur tzen da.
Herritarrak, hala ere, ez dira inoiz latinez min tza tzen, formula liturgikoren
batean ez bada (volo, abrenuntio). Ez deabrua, ez Adan eta Eba, ez Lutero.
“E tsai” edo aurkari bat ere ez. Bai santu-santak, Jesukristo, Elizaren gurasoak
eta Kon tzilioak. Latinak gorde zuen hizkun tza liturgikoaren eta magikoaren
(?) estatusa. Kardaberazen arabera, latina beharrezkoa da “Elizako gauzak, edo
Doktrina adi tzeko”, eta arrazoi hauxe jar tzen du: “Guk esan al baño Misterio
ezkutuagoak dituzte”. Eta ez da harri tzekoa Kardaberazen gogoeta hori:
“Elizako gauzak, edo Doktrina adi tzeko, gauza asko Latiñetik artu bear dira:
Meza santuak, eta komunioak, guk esan al baño Misterio ezkutatuagoak dituzte:
gure di txa guzien iturri orijinal, edo jatorrizkoak oriek dira.” Kardaberaz “irakurleari
abisoa” (Meza eta komunioa, http://klasikoak.armiarma.com/idazlanak/K/
KardaberazMezaKomunioa002.htm)