Agirre Asteasukoaren "Eracusaldiac", sermoia ... - Euskaltzaindia

AGIRRE ASTEASUKOAREN ERACUSALDIAC
beren Salva tzailleagandic, eta galdu dira. Omnes declinaverunt, simul inutiles facti
sunt.” (B 248)
Kasuistika asko dago. Ondokoak, esaterako, zen tsura tzen du edukia, aipuari
erotismo ku tsua kenduz (“Unica est columba mea: perfecta mea”) santitate
eta graziarekin ordezka tzeko bere iruzkinean (“au bacarric santidadez,
graciaz, doayez ta virtutez osotoro betea”:
[V 164] “Ecin konta al dira nere servi tzari oec guciac, dio Jaunac. Adolescentularum
non est numerus; baña au bacarric da nere ederra, dio aur onegatic; au
bacarric santidadez, graciaz, doayez ta virtutez osotoro betea. Unica est columba
mea: perfecta mea (i)” (C 89) 41
A barrutia edo ortodoxiaren barrutia, esan dugunez, latinez min tzo da eta,
ukituak ukitu, erreferen tzia bidez seinala tzen da. B barrutia euskaraz ari da
beti eta ez da iturririk aipa tzen. Aipatuz gero ere, beheko ezkutariaren kasuan
bezala [IV 168], lauso egiten da:
[V 165] “Jauna, esango due: eztaquit confesio generalean bear adiña esan
nuan, edo ez: eztaquit onelaco, edo alaco becatu adi tzera eman nuan, edo ez, bear
bezala. Atozea: e tzenduan orduan esan, ciñaquin, eta ezagu tzen cenduan guztia?”
(A 141)
[V 166] “Jauna, esango didazu: eta cer eguingo det nic. Jaunaren dei, eta
borondatea ezagu tzeco.” (A 595)
[V 167] “Esaten bide due: gu Jaungoicoarequico ezconduac gaude. ( ) Ez det
uste, inguru oetara zabaldu dala onelaco usanza i tsusiric; baña contuan ipin tzen
zaituet, engañatu e tzaitezten (h).” (A 604-605)
[V 168] Jaquizu, asco ezcutari dirala nescach erguelac losenchaquin cuturtzen
dituenac becatura, eta nai duena eguiñ ondoan, igues eguiten due, esaten
duela isecaz: Pú quira tsa dacar. Sarritan guerta tzen da au…” (A 599-600)
[V 169] “Ecusten dezu zure auzo, aide, edo adisquidea on dan adiña, edo
gueyago cargatua, eta asi tzen za tzaizca berriro edateco bidea ematen, esaten diozula:
Urlia, picherdicho bat ardo edan bear degu elcarrequin. I tz gozoa dec ori,
eran tzuten dio besteac” (B 121)
41 Adibide gehiago ere jar litezke. Errepikapena gerta daiteke hala sermoi berean nola ale
desberdinean. (ikus aipu bera errepikaturik: A 124; A 127; A 134. Eta: A 20; A 30. Baita A 24;
A 30. Eta A 38 eta I.38).
207