Agirre Asteasukoaren "Eracusaldiac", sermoia ... - Euskaltzaindia

AGIRRE ASTEASUKOAREN ERACUSALDIAC
Zer esan marka zehazgabe horien erreferen tzia-modua dela-eta? (ho ts, gisa
honetako oposizio batean agertuko li tzatekeena: “Santo Tomasek dio…” vs
“Teologo batek dio…”. Zein ere den bi formulen arteko desberdintasuna
(azalpen erreferen tzialista, zein enun tziaziozkoa) ondorio bazuk atera daitezke
(Ducrot 1970: 91-111) eta gure tzat garran tzi tsuena, hona: indefinituen bidezko
enun tziazio-ezkuta tzeak, balio orokor eta tipikoak egiteko aukera ematen
du.
Darabilgun planteamenduan eta azter tze-moduan, haatik, uste dugu iturri
zeha tzak eta zehaztugabeak emateak baduela beste arrazoi-iturri bat ere:
jokabide honen gakoa eta esanahi nagusia, berriz ere, hizkun tza arrastoen distribuzioan
eta konfigurazioan aurkitu behar dela uste dugu. Hain zuzen ere,
enun tziazio-eszenaren antolamenduan eta barrutien osaeran, barruti horiek
bereizteko premian. Eginkizun horretan pertinen tzia osoagoa du zehaztugabeen
auziak ere.
4.2.5. BERBALDI EKARRIA: INTERAKZIO-INFORMAZIOA
Behin BEren adierazle linguistikoak aztertuta, ondorengo orrialdeetan
adierazle horien interakzio-balioak aztertuko ditugu.
a) Kopurua
Lehenbiziko konstatazioa horixe da. Irakurleak berehala an tzematen du
aipu ugaritasuna edo puztutasuna; “inflazioa”z ere hi tz egin dugu. Zer interpretazio
egin horretaz? Zein da ugaltasun horren elkarreragin-balioa?
BE ugaritasuna ez da zorizko fenomenoa. Ez da, ezta ere, estilo edo hautatze
indibidual baten ondorio, ez eta erretorika batena ere. Ugaritasuna ez da
esatariaren banitate edo harrokeriagatik egiten, eta ez da inondik halako tzat
hartu behar. Sermoilariak ez darabil BE jakin tza plantak egiteko, behinola
Montaigne autoreak bezala. Esataria ez da exhibizionista. Izan ere, kopuru eta
ugaltasun horren azpian beste lege batek agin tzen baitu, geroago ikusiko dugunez.
Arrazoi sakona zera genuke: sermoia den “makinak” ezin du, ezin duenez,
aipurik gabe fun tzionatu.
Beraz, argi izan behar dugu aipuen auzia ez dagoela esatariaren izakerarekin
edo formazioarekin ezkonduta, soilik behin tzat. Esatariari enun tziazioeszenan
dagokion posizioarekin baizik. Horrela bada, BEren presen tzia zabala
oro har, eta aipuena bereziki, beste talaia batetik interpretatu behar dela uste
203