Agirre Asteasukoaren "Eracusaldiac", sermoia ... - Euskaltzaindia

200
ARANTZA OZAETA
[IV 145] “…S. Juanec esaten digun bezala, Videte qualem charitatem dedit
nobis, ut filii Dei nominemur, et simus.” (A 30)
Berbaldi ekarria seinala tzeko beste marka tzaile ba tzuk ere ageri dira, esaterako:
“diozula”, “dioenean”, “i tz eguiten du guisa onetan”, eta abar. Baina
horiek ez dute indar diskrimina tzailerik.
i) Erreferen tzia zehaztugabeko berbaldi ekarriak
Sermoietan oso ugariak dira mota honetako BEk. Hona hemen zehaztugabeen
formak eta adibideak:
a) Zenba tzaile zehaztugabearen bidez, bat baino gehiagoko kopuru zehaztugabearen
adierazlea erabil tzea:
a) – “Ba tzuec dioe… Beste ba tzuec...”
a) – “Ba tzuec dioe… Ba tzuec dioe… Ba tzuec dioe… Beste ba tzuec…”
a) – “… oen artean asco dira...”
a) – “Badira esaten duenac…”
[IV 146] “Atocea, ta arimarequin bacegoan? eztaquigu, noiz Jaunac aurrari
ematen dion anima. Ba tzuec dioe, aurrac sor tzen danean bertan ar tzen duala anima;
besteac dioe guerosêago au guerta tzen dala: besteac berrogueigarren egunean,
mutilla bada, eta larogueigarrenean, nescacha danean. Orregatic ba tzuen iri tzia
da…” (B 118)
b) Urlia, Sandia, Berendia: zehaztu gabeko per tsona bat izenda tzeko
erabil tzen dira izenok:
[IV 147] “5. Beguira, urlia, edo sandia gogora ecarriric, ceregan igaro dezun
arequin becaturen bat egiteco naya, esaten dezula ceregan: arc nai balu, aserratuko
ezpaliz? edo bestela: bidea emango balit,…” ( C 465-466)
c) “…dioenez” ; “aditu det”; “omen”; “bide”
“Aditu det” (B 119), “dioenez”, tarteki gisa ager tzen denean eta subjektu
zeha tzik gabe, iturria baino gehiago zurrumurra dela adierazten du. (Ikus
A 308 vs A, 306: “Legueak dioenez....”).
Omen, bide... Beste batek esana dela edota informazioa hirugarren bati
igor tzen diola marka tzeko erabil tzen dira. Hau da, esaten ari dena besteren
bati en tzundakoa dela marka tzeko. Esaten du(t)e eta dio(t)e-ren pareko dira.
Halako balioa dute partikula hauek Agirreren arabera: