Agirre Asteasukoaren "Eracusaldiac", sermoia ... - Euskaltzaindia

190
ARANTZA OZAETA
[IV 109] “Aimbesteraiño amatu guinduan Jaunac, dio S. Juanec, non eman
zuan bere seme bacarra: Sic Deus dilexit mundum, ut filium suum unigenitum daret
(cap.3)” (C 107)
Eta adi tza bukaeran:
[IV 110] “Baña cer dirala uste dezu gauza oec guztiac, diran eceñ andiac izan
da-ere, Jaungoicoaren izate andiaren aldean, edo pare ipin tzen badituzu? Ecer ezpalira
bezala dira guztiac Jaunaren izatearen aldean. Ceruaren erpiña baño goragocoa
da Jaungoicoa: infernuaren ondoa baño ondoragocoa: igaro tzen ditu lurraren bazter,
ta muga guztiac, ta i tsasoa baño zabalagoa da, dio Job Santuac.” (C 310)
[IV 111] “Ezpada bat jayo tzen uretic, eta Espiritu Santuagandic, ecin sartu
diteque Ceruetaco Erreñuan, esaten digu Jesu-Cristoc (a)” (A 63)
I txuraz, eta lehen begiratu batean, adi tzaren “dan tza” horrek ez du ezer
berezirik. Ezer izatekotan arazo erretoriko tzat har liteke, edota erritmo kontuengatik
egindako bariazio tzat, edota estilo joko tzat. Halaz ere, ondo erreparatuz
gero, joko hau ez dela inozokeria ikusiko da.
Izan ere, kokagune horiek (tartekoak eta bukaerakoak) “erreserbatuta”
daude, segun eta nork hi tz egiten duen; ho ts, iturrien arabera ager tzen dira
posizio horietan adi tzak. Horrela bada, arestiko adibideetan, “Job Santua”-ren
hi tzak errepresenta tzen dira eta Jesukristorenak. Baina zer gertatuko zen berbaldi-iturria
Lutero izanez gero, edo Ilustrazioaren jarrai tzaile bat? Horrelakoetan
adi tza ez da azken posizioan agertuko: kokagune horietatik bazterturik
dago konpeten tzia. Geroago, interazioaren atalean, ikusiko dugu sermoiak
asoziazioak eta disoziazioak egiteko makinaria dela. Ikusi ditugu alderdi horiek
per tsona-izenordainak azter tzean ere.
Bigarren konstatazio bat ere egin beharra dago: adi tzaren kokapena ez da
gertakari isolatua, baizik eta mul tzo osoago baten adierazle bat. Mul tzo edo
konfigurazio horretan ekar tze eta bazter tze kontuak sermoiaren asmo argumentatiboarekin
lotu behar dira. Eta lerra tze edo errefuxa tze horiek ez dira
koinziden tzia hu tsa. Zerbait zabalagoaren aurrean gaude, eta marka horiek
icerber-gailurra bezala dira. Izan ere, gure ustez, azpi-inten tzionalitatea dago
hautaketa horietan.
Horrela bada, ondorengo adibidean “e tsaia” min tza tzen da. Egia da adi tza
azken kokagunean ager tzen dela eta i txura batez gure planteamenduaren
aurka argudia tzen dugula. Baina ohartu behar da dagoeneko argi u tzi duela
aldez aurretik zein den zati horren “balioa”: “eta e tsaiac i tzeguin zion suge baten