Agirre Asteasukoaren "Eracusaldiac", sermoia ... - Euskaltzaindia

178
ARANTZA OZAETA
testuak, berbaldi irudikatuak. Holakorik ere badago gure kasuan (editoreek
ukitu zuten Eracusaldiac-2 liburukia eta apailatu Eracusaldiac-3 liburuki osoa,
cf. gorago 1.3.4.).
Horregatik komeni da argi tzea zein den berbaldi gorena edo bil tzailea, eta
zein bildua. Gure kasuan, esanak esan, sermoilaria li tzateke esataria, ho ts,
testu-ekar tzea egiten duena:
[IV 84] “Confesio on bat eguiteco bear dan bigarren gauza, edo eguindaco
u tseguiteen damua izan da azqueneco iru Eracusaldien gaya. Oraiñ lenvicico Comunioco
liburua asten da i tzeguiten, confesio onac esca tzen duan, irugarren gauzaren
gañean, eta galde tzen du guisa onetan.
«Confesio on bat eguiteco bear dan irugarren gauza ceñ da? Eran tzuten du:
“on tzeco, edo «aurrera becaturic ez eguiteco asmoa”. “Nolaco asmoa ote da asmo
au?… ». Orra lenvicico Comunioco Liburuac gai onetan dacarrena.” (A 199-200)
Bereizketa horri ez zaio behar zaion garran tzia ematen analisi askotan.
Bada hor nolabaiteko erredukzionismo arrisku bat, “metonimizazio” bat, ezen
beti ez baita kontuan har tzen bi atal horien artean, zati ekoiztuaren eta irudikatuaren
artean hain zuzen, haustura bat dagoela, ezin dela bata bestearen
ordez hartu. Bereizketa hori ain tzako tzat hartu ezean, batek pen tsatu ahal du
produkzio-egin tza zerbait inozoa dela, garbia eta gardena, ideologikoki neutroa.
Baina instan tzien balioak oso dira desberdinak.
4.2.3.2. Berbaldi izendatua, formulatua eta inplizitua
Berbaldi izendatuak hainbat modutan markatu daitezke: adi tz bidez
(esatezko adi tzez, verba dicendi, eta zenbaitetan baita verba sentiendi edo pentsamendu
adi tz erakoen bidez ere); baita izen sintagma bidez ere (normalean,
nominalizazio bidez). Hau da, propio izendatuak azal tzen dira. Adibidez:
[IV 85] “Aimbesteraiño amatu guinduan Jaunac, dio S.Juanec, non eman
zuan bere seme bacarra: Sic Deus dilexit mundum, ut filium suum unigenitum daret
(cap.3).” (C 107)
Hurrengo adibidea izen sintagmaz hornituta dago:
[IV 86] “Enzun-bide au cerbait luceago ipiñia dago lenbicico liburuan…”
(A 523)