Agirre Asteasukoaren "Eracusaldiac", sermoia ... - Euskaltzaindia

170
ARANTZA OZAETA
[IV 80] “Onelaco becatarien tzat ez da beste sendagairic, Confesoraren esanera
i tsu-i tsuan jar tzea baicic” (A 141)
Aho tsen gestioari dagokionez, kon tsiderazio orokorrak egingo ditugu.
Goitik beherako norabidean inposa tzen den diskur tso honetan, rolik garran tzitsuena
predikariak edo hetero-enun tzia tzaileak du. Bera da enun tziatu-multzoa
sor tzen duen produkzio mekanismoa. Modu honetan, marka enun tziatibo
desberdinen euskarria da; hi tz-har tze modaliza tzaile eta kua li fi ka tzaileen iturburu
da; “testu erregimenaren” antola tzailea da (letra bel txen marka tzailea, letra
e tzanarena, intertituluak…).
Esataria ager tzen da predika tzeko eginkizuna duen komunitate baten partaide
bezala (“clama, ne cesses…”; “argue, increpa…”; “o tseguizu”…). Paper
edo designazio hori elementu ezaugarri tzailea da: esataria autoritate bezala
ager tzen da (“gauza bearra da…, Egia au… Dakigu…”), subjektu kognitibo
eta pragmatiko bezala. Esperien tzia eta jakin tza subjektua, konpeten tzia profesionalaren
bi osagai garran tzi tsu dituena: egin-ahal-izatea eta jakin-araztea.
Designazio honek (ixil-gordekoa, baina en tzuleek identifikatua), argudia tze
dimen tsioa dauka: lejitima tzen du hi tza har tzea objektu/jakin tza ba tzuen gainean,
zirkulazioan jarriz kristau bezala identifika tzen diren aktore ba tzuk, hau
da, mundu pragmatiko batean parte hartuz. Botere eta prestigiodun per tsona
bezala ager tzen da esatari indibidual posiziotik.
Egin deskripzioak ez dira “hi tz kontuak” soilik, lotu behar dira eta interpretatu
praktika sozio-diskur tsibo baten osagai bezala. Analisien datuek, konfigurazioari
da txezkiola, argi uzten dute nork erregula tzen duen, eta nor den
nor (zein estatus duen). Baita rol bakoi tzari zein izenordain dagokion. Horiek
guztiek agerian jar tzen dute esatariaren posizionamendua (place) kristauarekiko,
nahiz enun tzia tzaile-kidearekiko:
[IV 81] “Noizbait, noizbait asi tzera noa, nere Cristauac, aspaldi nai izan dedan
lanean, edo Cristau aciai dotrina azal tzen, eta adirazten. [...] Cristau aciai
arguitasun au ematea, eta Ceruraco bidean arretarequin ibil tzeco esna tzea da Eliz
Ama Santac animen arzayai esca tzen dien gauza bat (a); eta ona cergatic sall oni
equitera noan. Ez naiz dotrinaco gauzac uqui tzearequin contentatuco, baicic aditzera
emango ditut gañera Jauna ama tzeco, eta servi tzeco ditugun bide, edo motivo
andietatic cembait. Enzun ezazue bada vio tz manso, ta umill batequin.. Enzun
nazue contuz” (C 399-400)
Jakina da zeini dagokion testua proposa tzeko, azal tzeko, argi tzeko eta
interpreta tzeko egitekoa. Orobat, argi dago nori dagokion en tzutea, eroatea,