Agirre Asteasukoaren "Eracusaldiac", sermoia ... - Euskaltzaindia

g) NI-ren ur tzea
AGIRRE ASTEASUKOAREN ERACUSALDIAC
Autoerreferen tzia egiteko ager tzen den beste adierazpen bat ere jorratuko
dugu azkenik. Gehienetan, esatariaren autorreferen tzia egiten da per tsonaren
adi tz morfemaren bidez emanda, esaterako, det adi tzaren bidez. Hala ere, batzuetan
adi tzarekin batera izenordain subjektua ager tzen da: “Eguingo det
nic, nere Cristaua”, “nic esango ditudan…”.
Ikusten dugunez, ez da auto-erreferen tziarik ezkuta tzen, gehi tzen baizik.
Zein da adierazpen horren enun tziazio-egitura? “Nic” forma erredundantea
da kasu hauetan, eta balio modala eman behar zaio. Oso kasu bi txietan gertatzen
da, testuinguru edota hizketa-egin tza jakinetan. Erabilera hau pleonastikoa
izanik, harrotasun edo hanpaketa efektua izan lezake (esaterako, “Nik
eran tzun nion” kasuan bezala, non “Nik” horrek efektu indar tzailea izan dezakeen).
Hala ere, guk darabil tzagun kasuetan, balio babeslea eta murriztailea
luke, txikigarria. Ondoko adibideetan, esaterako, bere buruaren tzako baino,
erkidegoaren onerako ari den esataria ager tzen da:
[IV 75] “baña jaquizue, nic esango ditudan gauzac izango dirala, ez zuen contra,
baicic zuen alde, eta i tsa tsi ez daquizuen, gaizqui dirudian, azturen bat” (A 576-77)
[IV 76] “Cer nai dezue nic esatea? Cer, Jesusec diona baicic? (A 490)
Horiek horrela, ikusi dugu izenordainen interakzio-balioa, azterketa egin
dugularik banaka eta elkarrekiko erlazioetan oinarriturik. Orain, per tsona-
-izenordainen erreferen tzia-balioa ezar tzea izango dugu helburu.
4.4.1.3. Informazio sozio-diskur tsiboa
Hemen estudiatu ditugun izenordainen inguruko azterketak bide ematen
digu sermoien praktika diskur tsiboaren ezaugarri errekurrente ba tzuk aletzeko.
Ikus dezakegunez, enun tziatu ba tzuetara jo beharra dago: So motako
agerraldiak oso gu txi ditugu, eta ez dute garran tzia handirik S* erakoek ere.
Ugarienak, nabarmen, So = S1 edo So ≠ S1 motakoak dira. Per tsonaizenordainen
banaketa eta banaketa horren balioak, lehen begiratu batean,
nahasian daudela irudi tzen bazaigu ere, argi uzten da nor den nor. Anbiguotasuna
ere aipatu da, eta halaber traslazioak eta joan-etorriak ere, baina horiek
xede per tsuasibo eta argumentatibo batetik sortuta daude.
Horiek horrela, orain, erabilpen hauen goitik beherako irakurketa egingo
dugu, interakzionismo sozio-diskur tsiboaren prin tzipioei jarraituz.
167