Agirre Asteasukoaren "Eracusaldiac", sermoia ... - Euskaltzaindia

AGIRRE ASTEASUKOAREN ERACUSALDIAC
bat: hurbil tze/bana tze joko bat, enun tziazioaren erdibana tze fiktizio bat, pertsuasioari
begira oso atarramendu handikoa izan baitaiteke. Esatariak, uste
dugu, a tsegin duela anbiguotasun hori, eta espreski bila tzen eta eraiki tzen duela.
Adibide bat jar tzearren, ondoko konfigurazio hauek ere anbiguotasunean
abia tzen dira, gauzak “GU”rekin eta “GU”rekiko enun tziatuz. Kontua da berehala
inperatiboak disoziazioa/banaketa marka tzen duela: “En tzun arretarequin”.
Azken hori ez da erdibana enun tzia tzen, sekula ere:
[IV 49] “... au da aurrena ecusi bear deguna. Urrena, Jesus onari costa zayonari
beguiraturic. Au da bigarren lecuan ecusi bear deguna. En tzun arretarequin.” (A 22)
[IV 50] “Ondoren beguirada bat emango diogu, Jaunac onetan aguertu
zuan, guganaco ongui nai, ta amorioari. En tzun arretaz.” (A 7)
“Esatera noana” esamoldeak ere agerkera ugari du eta “NI”ren ingurumarikoa
da esklusiboki. Ez dago *esatera goazena gisako alerik. Mementu batzuetan,
ikusi dugunez, ez dago “erdibanako” enun tziaziorik.
Azpimarra tzekoa da, halaber, marka tze probresibo/regresibo estrategia
ere: progresiboei ku tsu performatiboa errepara dakieke, ho ts, fun tzio erregulatzailea
eta programatikoa. Erabilera regresiboetan, bestalde, galdu egiten da
balio performatiboa deskripzio eta narrazioaren mesedetan. Adibidez esatearren,
erkatu hurrengo hiru adibideak:
[IV 51] “Aurrena beguiratu bear degu, cer eta cembat guisatara dan batayoa.”
(A 45)
eta hurrengo Eracus testuan berrar tzen du gaia termino hauetan:
[IV 52] “Azqueneco Eracusaldian asi nin tzan Batayoco Sacramentuaren gañean
i tzeguiten” (A 56)
Eta bertan eta jarraian:
[IV 53] “Gaur ecusi bear degu lenengo lecuan: cer dan Sarcramentu au eguiteco
gaya. [...] Asi gaitecen bertatic” (A 56)
eta hurrengo Eracusean, berriz ere, disoziazioa:
[IV 54] “Azqueneco Eracusaldian aditu cenduan, Cristaua, cer dan batayoco
Sacramendua eguiteco gaya. Aditu cenduan...” (A 63)
159