Agirre Asteasukoaren "Eracusaldiac", sermoia ... - Euskaltzaindia

AGIRRE ASTEASUKOAREN ERACUSALDIAC
duta daudela sermoiok. Autorea ia inoiz ez da bil tzen talde honekin;
ai tzitik, egiten da kristauen eta hurbileko taldearen baitakoa, ikusi dugun
bezala:
[IV 35] “Eztaquigu eguiaz biurtu zan...” (B 406)
[IV 36] “Eztaquigu, noiz Jaunac aurrari ematen dion anima” (B 118)
[IV 37] “Guc daquiguna da...” (B 440)
Ez dago esaterik, “GU” horien erreferentea predikariak talde gisa diren
(NI + HURA – ZU/ZUEK), edota hemen ere “ZU” + “NI” + “HURA” den.
Ez dago lerro tze beterik edo garbirik predikari-teologoen taldearekin. Alderdi
hau interesgarria da Agirrek eratu zuen ustezko taldearen auzia dela-eta (ikus
gorago, 1.3. atala). Sermoien barneko ezaugarriak jarraituz, ezin konfirmatu
ez ezeztatu ere taldearen hipotesi hori. “Aditu eta arituen” taldea ixil tzea eta ez
aipa tzea, generoaren baitako murrizketa bat dugu, bestela esanda, ezaugarri
sozio-diskur tsiboa da, geroago ikusiko dugun bezala:
– GU-5: modestia plurala. Plural fikzionala da edo erreferen tzialki ezmotibatua.
Plural mota honek solaskidea bazter tzen du argi eta garbi:
[IV 38] “Asco degu onenbesterequin, ta guchi esan badegu ere i tzeguiteco
gai onen tzat, gueyegui bear bada ascoren tzat. ” (C 65)
Hala ere, sermoilariak ez ote du saihesten modestiako plurala? I tzuri egiten
dio, esaterako, lehen per tsona erabiliz: esan nahi det darabil eta ez horrekin
ez dugu esan nahi. Eta zer egiten du saiheste horrekin? Apaltasunari muxin ala
modu errealagoan agertu? Burugainago? Inposa tzaileago? Zuzenago? Asko
dira “gu”ren anbiguotasun erreferen tziala profita tzen duten moduak, baina
Agirrek ez du nahastu nahi bere aho tsa predikari talde batekin, urrundu egingo
bailuke erreferen tzia mezua harengana eramanez gero. Ez du haiekiko konplizitaterik
bila tzen, ez du haiekiko integra tzerik nahi. Ez da horregatik pentsatu
behar, hala ere, interes per tsonalak ekar tzen dituenik lehen planora.
Laburbilduz, hona hemen GUk bil tzen dituen erreferen tzia-balioak:
– GU = A; A = GU: “GU” adiera zabalenean, uniber tsala; gizartea, gizonemakumeak.
Non GU = NI + ZU + HURA, adibidez, Jaungoikoaren
aurrean: “Jaingoicoac egin gaitu…”.
– GU = B; B < A= “GU” lokala, hau da, inten tsoagoa, hedadura murritzagokoa:
esataria + solaskidea, beti ere inklusiozko erlazioan; horrela
153