Agirre Asteasukoaren "Eracusaldiac", sermoia ... - Euskaltzaindia

AGIRRE ASTEASUKOAREN ERACUSALDIAC
“gidoiak” bakarrik, bere ñabardura eta “minimalismoan” ere, osotasunean
hartu beharreko produktuak baizik.
– NI-4: NI-en desplazamendu bidez edo ondorioz gerta tzen da NI-4 ere.
Hornidura linguistikoa aurrekoaren an tzekoa da. NI-4 honek nolabaiteko
“hi tzarmen polifoniko” bat sala tzen du. Sortutako erreferentea
traslazio bidez gerta tzen da, ho ts, erreferente batetik bestera erraz pasatzerakoan.
Zertan da tza, baina, “hi tzarmen polifonikoa” delakoa? Esataria
beste izaki ba tzuen gorpu tzez eta hi tzez balia tzen da, ho ts, bere inguruko
izaki ba tzuk “maileguan” har tzen ditu eta haiei min tzarazten die.
Bere burua ere hor barruan sar tzen du. Prozedura linguistikoa, estilistikoa
eta enun tziatiboa dugu, persuasiboki oso errentagarria. Jarraiko
adibidean, David santuarekin batera min tzo da esataria; eta hurrengoan,
berriz, herritarrarekin batera min tzo da:
[IV 22] “¿Cer eguin al dezaquegu becatu izugarri oen barcamendua Jaunagandic
iristeco? Cer ezpada David Santuaquin Jaunagana bio tz osoarequin biurtzea
eta damuz o tsegitea: Nere Jaungoikoa! Andia da, eta andia neurri, ta mugaric
bague zure Urriquimendua; urricaldu zaitez nizaz, zure urriquimentuaren anditasunari
dagocan eran: Secundum magnam Misercordiam tuam. Ez da asco au, becatu
onen barcacioa iristeco, bear da gañera animetan eguin ditugun calteac deseguitea
aleguiñean ¿baña deseguingo dira, ezpadaquigu noraño zabaldu diran
calteac? Zuc bati eman diozu becaturaco bidea, arc eracu tsi die bide gaistoa amarri,
amarrac millari ..., eta eztaquigu noiz bucatu dan zuc eracu tsi cenduan bide
oquerra” (B 124)
[IV 23] “Nere Cristaua: au onela izan, eta guc u tzi degu Jesus, eta esan degu
obraz. Ez det Jaun au servituco? Dixisti non serviam? Baña goacen aurrera…”
(B 251)
[IV 22] adibidean, hasteko, galdera erretoriko bat egiten du esatariak.
Eran tzun gisa, David Santuaren hi tzak dakar tza, baina, ohar bedi hi tz horien
izaera ekarria, txertatua edo polifonikoa oso-oso “ahul” marka tzen dela: “David
Santuaquin... bio tz osoarequin o tseguitea”. Erreparatu behar da, era berean,
nola pasa tzen den NI batetik beste NI batera, nola elkar tzen diren sinbiotikoki
Daviden eta esatariaren NIak. “Nere Jaungoicoa...; urricaldu zaitez
nizaz”. Oso kontuan har tzekoa da estrategia horren espektakulu linguistikoa:
estali egiten da, lausotu, aktante bakoi tzaren identifikazioa, noraino iristen
den bat, noraino bestea, nor den nor, zer dagokion bakoi tzari. Aktualizazio
ahulak, dudarik gabe, ahalbide tzen du ko-enun tziazioa eta, beraz, ber-enuntziazioa.
Horregatik dira ugariak nominalizazioak (Plat testuetan horren uga-
149