Agirre Asteasukoaren "Eracusaldiac", sermoia ... - Euskaltzaindia

148
ARANTZA OZAETA
“Adi tzera emago dizuet Aguinte onec esaten diguna”: GU honek sala tzen
du dizuet hori ez dela autorea, baizik eta sermoilaria esatari den aldetik.
“Iru gauza adi tzera eman nai dizqui tzuet”: ez da autorea, autoreak sortu
duen narra tzailea baizik, eta ez dago autoreari a txikituta. “Adi tzera emango
det, cer debeca tzen, eta cer aguin tzen zacun bi aguinte oetan. En tzun, Cristaua,
arreta onarequin” (B 165).
Informazio linguistikoari dagokionez, prozedura eta marka ugari dago
NI-2 honen presen tzia marka tzen eta sala tzen dutenak. Ez goian aipatutakoak
bakarrik: berari dagozkio harridura-esaldiak, interjekzioak eta interpelazioak
ere. Eta berari dagozkio “uquitu”, “adi tzera eman”, “i tz egin” adi tzak, agertuko
direnak “GU”rekin batera tartekaturik edo inper tsonalarekin. NI-2 honek,
orobat, bere ditu esamolde zenbait: “hasi gaitecen bertatic”, “enzun arretarequin”,
“esatera noana”… Era berean, dakigunez, berari dagokio bikoiztea,
Ducroten zen tzuan: esan nahi da, enun tzia tzailearen ikuspuntuarekiko harremanak
erabaki tzea eta azal tzea. Enun tzia tzailearen eta enun tzia tzaile-kidearen
harremanek hiru balio edo posizio desberdin bil di tzakete:
NI-2 hau, autobiografikoa ez bezala, moldakorra da, hiru erlazio modutara
egokitu ahal baita: a) autonomoa, edo So; b) adostasunekoa, edo So = S1;
eta, c) So ≠ S1, edo desadostasunekoa. Kontu hauek, dena den, interakziozko
informazioa lan tzean ikusiko ditugu sakonago.
Badira beste bi erabilpen ere kontuan hartu beharrekoak. Oso hurbil daude
bata bestearengandik eta beharbada aurkeztu beharko genituzke aldaki
gisa, hu ts-hu tsean. Bi kasuetan, erreferentea anbiguotasunez ageri da, “lausotuta”,
muga zeha tzik gabe:
– NI-3: NI-1 autobiografikoaren eta NI-2 esatariaren artean sortu edo “fabrikaturiko”
NI da. Erraz desplaza tzen da testuetan batetik bestera. Modu
horretara jokatuta, berma tzen dira sermoien ber-enun tzia tze baldin tzak;
noski halaxe behar du, xede horiexekin ondu bai tziren azter tzen ditugun
testu-gidoiak. Hornidura linguistikoari dagokionez, aktualizazio ahul eta
bigun baten ondorio da NI-3 hori. Diogunaren argigarri, hona adibidea:
[IV 21] “Asi nin tzan azqueneco Eracusaldian ezconzaco Sacramentuen gañean
i tz eguiten. Aditu cenduan orduan, nere Cristaua, Sacramentu oni dagozcan cembait
berri. Aditu cenduan gañera [...] Aurrena ecusico degu, cer doai [...]” (A 568)
Ohar bedi nola pasa tzen den “Asi nin tzan”-etik “Aurrena ecusico degu”
mailara. Alderdi honetatik, sermoiak ez dira tokian-tokian erreproduzi tzeko