Agirre Asteasukoaren "Eracusaldiac", sermoia ... - Euskaltzaindia

AGIRRE ASTEASUKOAREN ERACUSALDIAC
tzen dugu. Gure ustez, anbiguotasun hori sermoiak abian jar tzen duen elkarreragin
estrategia baten barnean azaldu beharra dago. Nolanahi ere, galde
daiteke, ber-enun tzia tzearen baldin tzak zein tzuk diren. Sermoiok erabiliko
dituzten sermoilari guztiek, buruz ikasi eta bere horretan errepikatu di tzazkete
testuak?
– NI-2: Esatari hau ez dago autorearekin nahasterik, NI-1 autobiografikotik
desberdina da. NI-2 sermoien esataria edo narra tzailea da, diskurtsoko
izaki bat. Hau da obraren hasierako “Carta a un amigo” testuaren
idazlea 36 . Hauxe berbaldiaren barneko antola tzailea eta arduraduna.
Bere ahotik datozkigu ia hi tz guztiak eta gu txitan onar tzen ditu traslazioak
(ikus beherako NI-3 eta NI-4ri buruz dioguna). Adibidez esateko:
[IV 19] “A tzo i tz eguin nuan misterio onen gañean. Jesusen piztuerac aditzera
ematen digu, S. Pauloc dionez, gure arimen piztuera: orregatic gaur i tz bi
esan nai dizqui tzut onen gañean. Adi tzera emango det lenengo lecuan…” (C 10)
Ez da dudarik, “a tzo”, “gaur” deiktikoak gora-behera, esatariari dagozkiola
“NI” horiek. Duda gehiago daukagu hurrengo kasuan:
[IV 20] “Ascotan i tzeguin dizut, Cristaua, gauz oen gañean goiceco Mesetan,
eta jay arra tsaldeetan, Doctrinaren parteac azal tzeco demboran, baña zazpi Sacramentuac
dira gauz añ andi, ta miragarriac, non doctrinaco uqui tze u tsarequin
ecin u tzi ninzaquean. Orregatic artu det asmoa Sacramentuen gañean betaz
i tzeguiteco, Meza nagusietan. Ona da eguneco Evangelioaren gañean i tzeguitea,
baña gure errietan bearragoa da Sacramentuen berri, ta ezagüera cristauai ugari
ematea. Ojala i tzeguin albaneza nic gay andi onec esca tzen duan eran! Gaur,
sarrera ondo eguiteco, eman nai dizqui tzut, Cristaua, [...]. Ondoren beguiraldi
bat emango diogu [...]. Enzun arretaz. ” (A 6-7)
Ikus daitekeenez, NI autobiografikoaren (NI-1) eta Esatariaren NI-aren
(NI-2) artean nolabaiteko jarraipena egiten da. “Artu det asmoa”, NI hori autobiografikoa
da; “eman nai dizqui tzut” pasartekoa, ostera, narra tzailea edo
esataria. “Ojala i tzeguin albaneza nic” NI-1ek ez ezik beste edozeinek (edozein
sermoilarik) ere har dezake bere gain...
36 Hau ts ba tzuk harrotu ditu “Carta a un amigo” hasierako ohar txo horrek, ho ts, Eracusaldiac
obraren hasieran ager tzen dena (3. or.). Ba tzuek esan dute Mogeli ida tzitako oharra izan
daitekeela, beste ba tzuek obispoari ida tzitakoa. Baina badirudi editoreei zuzendutako oharra
dela, eta, esan bezala, sermoiaren esatariak hartu behar du horren eran tzukizuna eta ez izaki
biografikoak.
147