Agirre Asteasukoaren "Eracusaldiac", sermoia ... - Euskaltzaindia

AGIRRE ASTEASUKOAREN ERACUSALDIAC
b) Izenordainak banaka eta elkarrekiko
Aurreko orrialdeetan per tsona-izenordainek zein predikaturekin lotzen
diren ikusi dugu. Metodologiaren baitan dauden hiru urra tsen lehena
ematen ari gara, ho ts, maila linguistikoko azterketa egiten. Orain pertsona-izenordainen
gainean beste analisi bat eginez, banan-banan ikusiko
ditugu.
Esan behar da, ezer baino lehen, per tsona-izenordain asko eta asko berbaldi
ekarrietan edo berbaldi “ txertatuetan” aurki tzen direla. Adibidez:
[IV 14] “Eguiten du gañera becataria Jaungoikoaren adisquide, au adi tzera
eman zuan Jesu-Cristoc, esan cienean Apostoluai: emendic aurrera ez dizuet esango:
nere servi tzariac, baicic Nere adisquideac” (A 128)
[IV 15] “Pitagoras fedegabea, eta gentilla zen: alaere bere icasleei esaten cien,
autu bear zituela egunean bi denbora, eta gogora ecarri bear zituela iru gauza: cer
eguin det, nola eguin det, eta eguin gabe cer u tzi det” (A 131)
Adibide horietako “NI” horiek ez dira esatariarenak, beste per tsonaia batenak
baizik. Beraz, prin tzipioz behin tzat, ez dira kontuan hartuko.
Sermoiaren, edo areago, genero homiletikoaren barruan dau tzan subjektuen
arteko erlazioak aztertu nahian ari garela, interesa tzen zaigu jakitea zein
den sermoietan barreiaturik dauden “NI” horien erreferentea. Munduko izakia?
Izaki diskur tsiboa? Hainbat bereizketa egingo dugu NI horien artean,
nahiz eta, esan gabe doa, beti ez da posible modu diskretuz erabaki tzea.
Gatozen ondoren per tsona-izenordainen erreferen tzia-balioen zerak ikusten:
b.1.) NI
NI izenordainaren baitan honako NI hauek bereizi ahal ditugu:
– NI-1 edo izaki (auto)biografikoa.
Gure hausnarketa, gogora bedi, oinarrituko da Ducrotek (1984: 199) defenditutako
bereizkun tzan. Hala, Ducrotek bereizten du Esatariaren barnean
halako desdoblamentu bat: Esataria, esataria den aldetik (L), eta Esataria
munduko gizaki bezala (λ). Lehena da enun tziatu baten agerrerak egiten duen
instan tzia “celui que l’énoncé désigne comme son auteur” (Anscombre 1985: 7);
bigarrena ez zaigu horrenbeste interesa tzen analisian, diskur tsoan errepresentatuta
ager tzen den neurrian jaso tzen dugu soilik.
145