Agirre Asteasukoaren "Eracusaldiac", sermoia ... - Euskaltzaindia

AGIRRE ASTEASUKOAREN ERACUSALDIAC
Orobat, “En tzun arretarequin”, soilik ager tzen da ZUrekin lotuta. Maiz-
-maiz aposizioz marka tzen da solaskidea. “En tzun, Cristaua, arretarekin”.
a.6.) “BEGIRATU”
– Inper tsonala: ez dago agerrerarik *begiratu zan *begiratu da motakorik.
– “NI”rekin ere ez da ageri: *begiratu det/*begiratu nuan/*begiratuko dira.
– “GU”rekin ager tzen da gehien, eta uztarketa hori gailen tzen da: “fedearen
argiarequin begiratu genduan” (B 409) “Urrena, beguiratu genduan,
lenengo lecuan, nola Jaunac gizon galdua…”(B 410). Maiz agertzen
da “begiratuco degu” ere.
– “ZU”: NAHI eta BEHAR modalitateekin ager tzen da.
– “BEAR”: Hona gehien ager tzen den batuketa: begiratu + bear + zu/gu.
Horrelako jokoak ditugu: “beguiratu bear diegu beste gauz ascori ere.
Au ongi ezagutu dezazun, Cristaua, enzun esatera noana” (B 214);
“Beguiratu bear degu gaur” (A 493); “Au da beguiratu bear deguna”
(A 496); “Urrena beguiratu bear degu” (A 618); “Aurrena beguiratu
bear degu” (A 45)
– “NAI” + zu: “Begiratu nai badiezu”.
– Progresiboa/Regresiboa:
Ez du onar tzen begiraturekin mugimendu regresiborik. Progresiboak
jaso tzen dira:
[IV 12] “Aurrena beguiratu bear degu, zer, eta zenbat guisatara dan bataioa.
Urrena, zeñ gauza bearra dan Ceruraco. A tzenean, nolaco ontasun, eta amorioa
agertu digun Jaunac bataiora dei tzean. Enzun arretarequin, Cristaua.” (A 45)
Eta hurrengo Eracus alearen hasieran zera dakar:
[IV 13] “Azqueneco Eracusaldian asi ninzan bataioco Sacramentuaren gañean
i tzeguiten. Aditu cenduan, Cristaua, cer, eta cenbat guisatara dan bataioa.
Aditu cenduan gañera, ceñ gauza bearra dan Ceruraco.” (A 56)
143