Agirre Asteasukoaren "Eracusaldiac", sermoia ... - Euskaltzaindia

140
ARANTZA OZAETA
Horren aurretik, hala ere, zera zegoen:
[IV 4] “Gure griña, ta pasioac, berenez ez dira ez onac, ez gaiztoac; baña
Adan becatuan erori zanetic… Atoz nerequiñ, Cristaua, ta ecusico dituzu oquer
oetatic ba tzuec. Enzun arretaz” (C 602)
a.3.) “ADI TZERA EMAN”
– “NI”: “Azqueneco Eracusaldian adi tzera eman nizqui tzuen, gazteac,
Mezaco sacrificio izugarriaren berriac, eta ondoren uquitu nuan…” (B
244). Adi tzera eman nagusiki da emango det/emango dizkizuet, emango
ditut.
– “GU”: ez du agerraldirik “GU”rekin (*adi tzera eman genduan/*adi tzera
emango degu. Erabilera horiek ez dira ager tzen. Soilik behin ager tzen da
gu-rekin: “adi tzera eman gen tzaquean”, baina deixi sozialekoa da.
– “ZU”: ez dago agerrerarik, ho ts, ez da onar tzen mota honelakorik: *aditzera
eman dezu; *adi tzera eman zenduan; *adi tzera emango dezu/
dezue… Kristauak ez du “adi tzera ematen”.
– “BEHAR”: “Adi tzera eman + BEHAR” beti da 3. per tsona (“adi tzera
eman bear da”). “BEHAR” eta “NAHI” beti orainaldian ageri dira, kutsu
performatiboarekin. Mota honetakorik ez dago: *adi tzera eman behar
nizuen; *adi tzera eman beharko dizuet.
– “NAI”: Adi tzera eman nai dizut/dizuet/dizuedan asoziazioak onar tzen
dira.
Leneco i tzaldi ba tzuec izan dira Jaunaren … Gaur adi tzera eman nai dizuet
(B 208), ez da ageri *adi tzera eman nahi nizuen; *adi tzera eman nahiko
dizuet.
– Progresiboa/regresiboa: Daitekeena da erabilera progresiboan “GU”rekiko
egitea elkar tzea eta hurrengo Eracusen haren ordez “NI” jar tzea;
edota inper tsonala. Hainbat adibide ikusi ditugu jada. Oraingoan erkatu
seigarren erakusaldia eta zazpigarrena:
[IV 5] “Aurrena beguiratu bear degu, cer eta cembat guisatara dan batayoa.”
(A 45)
eta hurrengo Eracus alean, egitasmoa ez du GUrekiko lo tzen, baizik eta
NIrekiko: