Agirre Asteasukoaren "Eracusaldiac", sermoia ... - Euskaltzaindia

132
ARANTZA OZAETA
Esataria fikzio diskur tsibo bat da, eta ez dator bat derrigorrez enuntziatuaren
ekoizle fisikoarekin.
– Ducrotek, esataria nozioaren baitan, izan ere, bi nozio bereiztea proposatzen
du: batetik, esataria munduko izaki bezala (locuteur en tant qu’être
du monde), λ deitura emango diona, hezur-haragizkoa li tzatekeena
(199-203. or.); eta bestetik, esataria (locuteur en tant que tel), L laburduraz
izenda tzen duena. L(ocuteur) izango da enun tziazioaren arduraduna;
λ, berriz, per tsona “oso tzat”, izaki biografikoa, beste ezaugarri batzuen
artean, enun tziatuaren sor tzaile izatea duena. Lokutorea edo
esataria aurkezten da hi tzen aukeraketaren arduradun gisa, estiloarena
eta ethos eta pathos diskur tsiboena. Hortaz, enun tziazioari loturiko emozio
edo beste egoera psikologiko ba tzuk beregain har tzen ditu, ho ts,
enun tziazioagatik “esatariari” loturiko ezaugarriak L horri dagozkio. Aitzitik,
esatari horrek bere buruaren gainean munduko izaki bezala hi tz
egiten badu, λ egongo da inplikaturik. Autokritikan, esaterako, L
afirma tzen da λ desbalorizatuz edo gu txie tsiz.
– Baina bada beste bereizkun tza bat ere, esatari eta enun tzia tzailearen artekoa
hain zuzen. Enun tziatuak, izan ere, esatariarenak ez diren aho tsak
agerreraz di tzake. Enun tzia tzaile dei tzen die enun tziazioaren bidez
espresa tzen diren izakiei. Eurek “hi tz egiten” dute, enun tziazioan euren
ikuspuntua, jarrera adieraziko balute bezala, baina ez derrigorrez adi -
e razpen zeha tzak erabiliz. Bestela esanda, esatariak bere enun tziatuan
eszenan jar di tzake berearekiko desberdinak diren posizioak. Ducrotek
konparazio bat egiten du desberdintasun honen kariaz: per tsonaia
egilearen tzat dena da enun tzia tzailea esatariaren tzat.
Laburbilduz, Ducrotek diskur tsoa gauza tzen den gertaera polifonikoa
justifika tzeko ondoko “igorleak” bereizten ditu: sujet parlant, locuteur eta
énonciateur. Lehena da “l’auteur empirique de l’enoncé, son producteur [ ] extérieur
au sens de l’énoncé” (194 eta 207. or.); bigarrena “un être qui, dans le sens
même de l’ènoncé, est présenté comme son responsable” (193. or.); eta hirugarrena,
enun tziazioaren beraren izakia “un être de pure énonciation”, determinatzen
duena zein ikuspuntu hartuko den gertaerak aurkezteko. Bereizkun tza
honek uzten dio, esan bezala, polifoniaren arazoa plantea tzen eta jorra tzen.
Lagun tzen dio, halaber, enun tzia tzailearen eta enun tzia tzaile-kidearen arteko
erlazioak plantea tzen.
Orain ohar bat egin beharrean gaude gure azterketarako argigarria izan
daitekeelakoan. Sermoiak irakurri ahala, berehala ohar tzen da irakurlea tes-