Agirre Asteasukoaren "Eracusaldiac", sermoia ... - Euskaltzaindia

AGIRRE ASTEASUKOAREN ERACUSALDIAC
Horregatik, enun tziazio-hizkun tzalari tzak “diskur tso i txurapean datorren
enun tziazioari” egingo dio arreta. Enun tziatua eta enun tziazioa ez dira erlazio
baten presuposiziozko bi mutur (kausa-efektu gisakoak), “rección” erlazio gisako
osagaiak baizik. Badago osagai eraiki tzaile bat (enun tziazioa), alde batetik,
eta bestetik, osagai karakteriza tzaile bat (enun tziatua):
– Zer erlazio edo zer zerikusi dago enun tziazioaren eta esanahiaren artean?
Enun tziazioa corpusari eran tsi behar zaion “gehigarria” da eta
corpusa enun tziatua. Gauzak horrela, enun tziazioa agerian jar tzea
metadiskur tso bidez, edota transposizio bidez egin daiteke soilik (Parret
1983: 97).
Dominique Maingeneau autoretik (1987, bereziki II. kap, eta 53-56) hartu
ditugu enun tziazio teoriaren hipotesi formalak:
– Enun tziazioak arrastoak uzten ditu enun tziatuan, eta, halaber, informazio
inplizituak; inplizitu horien gainean eraiki tzen da zen tzua, ho ts,
enun tziazio-esanahia;
– Inplizitu horren egitura edo antolamendua asma tzea ez zaio batere erraza,
ez soilik iker tzaileari, baita, zenbaitetan, unean eta gunean aurki tzen
den en tzuleari ere. Nolanahi ere, enun tziazio enun tziatua zerbait osoa
eta estrukturagarria da.
– Enun tziazioa vs enun tziatua oposizioa independientea da, ez dago baliatutako
adierazpenari ezinbestean lotuta.
– Kontua da antolaketa horri esker bakarrik a tzeman ahal dela zer motatako
“enun tziazio-lana” egiten duen esatariak.
– Tokien, rolen eta posizio enun tziatiboen determinazioa diskur tsoaren
bidez eta diskur tsoaren al tzoan egiten da, ezen, hain zuzen, determinazio
hori ekoiztutako mezuaren zen tzuaren zati eta parte baita.
– Eta puntu hau enun tziazioaren gil tzetako bat da. Hi tzezko materialak ez
ditugu trata tzen informazio garraiari bezala. Esateak alderik alde zeharkatzen
du esana. Enun tziazioa berbaldiaren figura antola tzaile da (López
Alonso 1989: 391).
Horrenbestez buka tzen dugu alderdi teorikoen gaineko aurkezpenari.
Luze aritu gara nozioak argi tzen, baina gure artean ez da nozio horiek baliatzeko
ohiturarik, eta sena eta erosotasuna falta zaigu.
127