Agirre Asteasukoaren "Eracusaldiac", sermoia ... - Euskaltzaindia
Agirre Asteasukoaren "Eracusaldiac", sermoia ... - Euskaltzaindia
Agirre Asteasukoaren "Eracusaldiac", sermoia ... - Euskaltzaindia
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
AGIRRE ASTEASUKOAREN ERACUSALDIAC<br />
nozioa ere ez baita nozio unibokoa. Nozio zaharra da, historia luzea dauka eta<br />
denboraren joanean berrikun tza ugari izan dituenez, nozio polisemikoa bihurtu<br />
da. Aldaketen berri jakin nahiez gero, ikus Catherine Fuchs autoreak<br />
(1981) egiten duen errepasoa hasieratik gaurdaino (errepaso historikoa eta<br />
kritikoa, argigarria bere laburrean).<br />
Enun tziazio terminora lerraturik, gu txienez hiru fenomeno bil tzen ditu<br />
gaur egun:<br />
a) Enun tziazio-instan tzia(k), ho ts, enun tziazio-eragiketaren aktoreak: subjektu<br />
enun tza tzailea eta subjektu enun tziatarioa 34 . Azkenengo hau, testuaren<br />
interpretazioak hala eskatuz ager daiteke. Lehena, enun tzia tzailea<br />
alegia, eskuarki hiru elementuk definiturik ager tzen da: Ni-Orain-Hemen,<br />
hurrenez hurren ondoko edukien arabera: Aktorializazioa-Denbora-Espazioa.<br />
b) Enun tziazio-operazioak, hau da, Saussuren hizkun tzatik hizketara<br />
pasa tzeko erabilitako operazioak dira. Bi nozio horiek ez dira jada bi<br />
entitate ezkonezin, ezpada operazio berberaren elementu aldi berean<br />
osagarri eta osakin: hizkun tzatik diskur tsora (Benvenisteren terminologian)<br />
jauziarena. Diskur tsoan eta berbaldian jar tzea da (la mise en<br />
discours) operazio hauen egitekoa. Operazio honi actualisation eta actualización<br />
deri tzo. Euskaraz “aktualdu” baliotuko dugu, “gauza tzea”<br />
eta “zer tzea” irekiegiak eta zehazgabeegiak begitan tzen bai tzaizkigu.<br />
34 Subjektu enun tza tzailea edo “esataria” (“lokutore” zen tzuan) baliokide gisa erabil tzen<br />
dira askotan, eta bada bereizketarik euren artean (ikus beherago 4.2.2. atalean Ducrotek egingo<br />
duen bereizketa). Subjektu enun tziatarioa-ri dagokionez, ez da nahastu behar “solaskide” nozioarekin<br />
(interlocutor zen tzuan). Izan ere, solaskide presente dagoen subjektua li tzateke; eta<br />
enun tziatarioa (guk enun tzia tzaile-kide izendatuko duguna) “destinatario” ideala, kristaua.<br />
Nozioen artean bada katramilarik, egile eta ikusputu desberdinen hautuei zor bai tzaizkie. Nolabait<br />
laburbilduz, ondoko bikoteetara ekar daitezke:<br />
enun tzia tzaile ↔ enun tziatario (enun tzia tzaile-kide)<br />
lokutore (esatari) ↔ alokutario (solaskide)<br />
destinador ↔ destinatario<br />
Guk gure lan honetarako “igorlea” izenda tzeko esatari erabili dugu (2. kapituluan) eta 3.<br />
kapitulutik aurrera “esatari” edo “enun tzia tzaile” baliatuko ditugu, eta nagusiki “enun tziatzaile”,<br />
aurreko biak lo tzeko duen erraztasunagatik (azalpenetarako, ikus aurrego Ducrot). Sermoien<br />
“har tzaileei” dagokienez, esan bezala, sermoilariak “aurrez aurre” daukana izenda tzeko<br />
“solaskide” baliatuko dugu eta obra osoarena, Asteasuko <strong>sermoia</strong>n presente ez dagoen auditorio<br />
zabal horri begira, “enun tzia tzaile-kide”.<br />
125
Change language