Agirre Asteasukoaren "Eracusaldiac", sermoia ... - Euskaltzaindia

AGIRRE ASTEASUKOAREN ERACUSALDIAC
per tsona saiatua da, ekin eta ekin egiten dio “artaldera” ekar tzeko “ardi galdua”,
baina arrakasta gu txi dauka. Bere aho tsak balio gu txi du (Vox clamantis
in desserto), ez baili tz aski kristauak “bide zuzena” har tzeko. Beste prin tzipioa,
aurrekotik eratorria, ekinaren ekina da, argudia tzea, per tsuadi tzea, esana beresatea
(Argue, obsecra, increpa in omni patientia et doctrina):
[III 42] “Oetatic batec dio: Poztuco nin tzateque ni, baldin Misio batean Jaunagana
biur tzen direnetatic eunetatic ogue ta amarrac iraungo balue, becatura biurtu
gabe: baña esan deguiquezuet, ozta dirala oguei.” (C 286)
Taula berriz har tzen badugu, kristaua koka tzen da beheko marran –posizio
horretan, esan denez, ez zaio GAITASUN modalitaterik aitor tzen–.
Rengstorf (1976) autorearen arabera GAITASUNAREN modalitateak bi bertsio
ditu: barneko modalitatea eta kanpoko modalitatea. Horrela, GAITA-
SUNAREN barneko modalitatea JAKIN TZA da; berriz, GAITASUNAREN
kanpoaldeako modalitatea BOTEREA. Kristauari, ohar, ez zaiola horrelako
modalitaterik onar tzen; bestela esanda, kristaua koka tzen da -GAITASUN,
-BOTEREA tokian. Soilik ekin tza maila dagokio, arazi mailako esleipena.
Aldiz, sermoilaria kategoriza tzen da JAKIN TZA eta BOTERE subjektu bezala.
Ez dira negozia tzen autoritatea, legitimitatea, edota bakoi tzaren toki (place)
diskur tsiboa, eta abar.
Beraz, kristaua motibarazi egin behar delarik, MOTIBARAZTE horrek,
bere zen tzu zabalean hartuta, bi alderdi edo dimen tsio ditu: batetik, barnealdea
edo NAHI IZAN, eta, bestetik, kanpoaldea edo BETEBEHARRA.
Era berean, NAHI IZAN horren azpian hizketa-egin tza ba tzuk daude;
batetik, barnealde bat erakusten dutenak, DESIOA/GOGOA piztea kristauarengan;
eta, bestetik, kanpoaldea erakusten dutenak: ASMOA edo INTEN-
TZIOA. Desioa piztearen azpian leudeke hizketa-egin tza adierazkorrak “Baziñaqui
Cristaua”, baita asertibo ba tzuk (jakinarazpenak eta deskripzioak),
konparazioak, iruzkinak Desioa gida tzen duen prin tzipioetarik bat jakitea da.
Beraz, azalpenak eta jakinarazpenak ere hemen leudeke. Atal hau ondo hornituta
dago. Asmoaren modalitateari dagokionez, azpian leudeke kristauak beti
ere har tzen dituen erabakiak: “Jaiquico naiz eta joango naiz Jaungoicoarengana
” eta iruzkina jarraian.
Ildo beretik, BETEBEHARRAK ere bi alde ditu, kanpoaldea: BEHARRI-
ZANA edo PREMIA; eta barnealdea: OBLIGAZIOA. Lehenengoari gagozkiolarik,
BEHARRIZANAri, hemen txe agertuko lirateke kristauak ez-jakitearen
ondorioak “Ez gara gay edo gauza Jesus bat esateko…” (A 6) iruzkinak,
111