Agirre Asteasukoaren "Eracusaldiac", sermoia ... - Euskaltzaindia

110
ARANTZA OZAETA
tauari ez apur tzeko Jainkoarekiko hurbiltasuna, bere jokabideak ez dezala graziatik
urrundu, eta, bereziki, teologia dogmatikoa sostenga tzen duten Sakramentu
eta Aginduen urraketetan eror ez dadin. Bestela esanda, bekatuan eror
ez dadin. Horrela gauzak, sermoietan bildutako hizketa-egin tzen helburua ia
beti zerbait egitea da: jakin-arazi, mugi-arazi, ohart-arazi, motiba-arazi, bidera
etor-arazi…
Horiek horrela, baina, zein da sermoien xede-asmo nagusia? Zein da sermoien
point-a, edo proposizio edukia? Taulari jarraituz, goitik beherako bidea
egingo dugu, helburu nagusitik tokikoetara, makro-egin tzetatik mikro-egintzetara.
Gure aburuz, sermoia “bide zuzenera” ekar tzeko ahalegina da, horretara
bideraturik daude bitarteko egin tza guztiak. Esango dugu sermoiaren helburua
MOTIBA TZEA dela bere adiera zabal eta abstraktuan. Grina tzea,
akuila tzea, induzi tzea… edo gisa horretako adi tz edo predikatu bat. Erretorikoki
esanda, movere edo mugiarazi. Perspektiba honetatik begiratuta, sermoian
barreia tzen diren ezagu tza morala (Sakramentuak, Aginteak) eta ekintzen
erregulazioa (ohartarazpenak eta kontuan har tzeak) motibarazpen horren
bide baino ez lirateke izango. Ho ts, hizketa-egin tza lagun tzaileak, sermoiak
eta sermoilariak “gidari tza espiritula” modukoa lortu alde jarriak.
Motiba tzea, baina, modu positiboan edota negatiboan egin daiteke. Maiz
ikusten da motiboek aldeko mugimenduak bul tza tzen dituztela: sermoien euforia,
balorazio positiboak, gertaera mistikoak, otoi tzak. Ai tzitik, beste batzuetan,
alden tze-mugimenduak ditugu motibazioan: uxa tzea, beldurra sortzea,
galera sentimenduak zabal tzea, estigmak... Sermoiak sufrimendua eta
erruduntasuna emozio negatiboak maiz ikusten dira, Bravo Arriaga autoreak
(2001: 99) “pedagogía del sufrimiento” izenda tzen duena, eta erlijio katolikoak
fededunei asumi tzen iraka tsi diena. Bravo Arriagak (idem) hi tz gutxitan
laburbil tzen du emozio positibo eta negatiboen auzia: “En general, la
enseñanza práctica del catolicismo se cifra más sobre el Cristo de la Pasión que
sobre el Cristo de la Resurrección”. Auzi honetan sermoiak motibarazteko
dauzkan moduak daude jokoan: exemplak, adibideak, ilustrazioak, analogiak,
bukaera txarreko ibilbideak...
[III 41] “O tseguizu, ez ixildu: tronpeta baten eran eguizu deadar, eta adi tzera
eman guiozca tzu nere herriari bere becatuac” (A 3)
Kristauaren ez-jakintasun eta ez-gaitasun horiek abia tzen eta gida tzen dituzte
sermoiaren beste prin tzipio garran tzi tsu bi. Batetik, sermoien esataria