Agirre Asteasukoaren "Eracusaldiac", sermoia ... - Euskaltzaindia

102
ARANTZA OZAETA
Zin tzotasun erregela: objektu ba tzuk desiragarriak dira; beste ba tzuk arbuiagarriak.
Erlijio katolikoa desiragarria da, aldiz, herejia, ilustrazioa, bekatua…
ez.
Oinarrizko erregela: en tzuleak onartu egingo du gauzak horrela direla, eta
kristau on izateak merezi duela igo beharreko aldapa.
Egoki tzearen noran tza: ez dago.
– Testuinguru 1: “errealitate” ba tzuk daude, poten tzialki hainbat tasunez
hornituak, positiboz eta negatiboz.
– Testuinguru 2: errealitatea zatikatu egiten da eta “modalizatu”: tasun
positiboak eta negatiboak banatu enun tzia tzailearen uste eta sinismenen
arabera.
– Aldaketa kontestuala: gertatu da “errealitateari” buruzko errepresentazio
baten zabal tzea:
[III 33] “Baciñaqui, Cristaua ceñ miragarria dan doai au!” (A 23)
[III 34] “Ay! Eta alaere daldu (sic) degu doai au añ erraz, edo ecerezagatic?”
(A 27)
[III 35] “… becatuaren perill urcoetan sar tzea, esaten duala batec beregan:
joango naiz, baña uste det gordeco nauala Jaunac, edo Ama Birjiñac becatutic. Au
da cen tzugabeco ustea.” (B 11-12)
[III 36] “Onelako asco izango dira gaurco egunean erri andietan; badira alabaña
chorasca asco, gure auzoco gudarietatic fedearen contrako gauzac icasi dituenac.”
(B 10)
[III 37] “Guizon jaquin tsu ascoren iri tzia da, euscaldunen artean e tzuala idolatriaric
lecuric izan gende arro tzac Españan sartu ciran artean, eta ez dala arquitzen
gure lecuetan idoloen arrasto, edo aztarnaric.” (B 5)
[III 38] “Nola cerez dezun arguitasunarequin iguerri tzen dezun Jauna dala
guciz on, eder eta maitagarria” (B 12).
3.3.8. ZENBAIT IRUZKIN
Hizketa-egin tza errepresentatiboak, aser tzio-enun tziatu bidez ematen direnak,
asko dira. Ondorioz, pen tsa daiteke sermoiak azalpen edo instrukzio
testuak direla, egileak berak dioen bezala, “Eracusaldiac”. Kon tzien tzian iraka-