Agirre Asteasukoaren "Eracusaldiac", sermoia ... - Euskaltzaindia

96
ARANTZA OZAETA
Oinarrizko erregela: esaten dena hala asumitu beharra dago. Daitekeena
da har tzailearen gustukoa ez izatea. Hori badaki sermoilariak.
– Testuinguru 1: aurretiaz ez dago errealitate erlijiosorik (moralik, gauza
fedezkorik...).
– Testuingurua 2: oraingo honetan errealitate erlijioso bat ageri da, eta
enun tziatu horri esker sor tzen da berau.
– Aldaketa kontestuala: errealitate erlijioso berri baten sorkun tza, horra.
Ikus daitekeenez, salbamen egitasmoari hizkun tza adierazpena egoki tzen
zaio; aser tzioen kasuan, kristau tzeko informazio baten berri ematen zen soilik.
Deklaratiboetan ordezkari tza eta bitartekari tza egiten da, baina “ozenago” egina
dago:
[III 8] “eta besteric esatea da heregia, eta, escomicu nagusiarequin Elizac
debecatua daucan, gauza, Anathema sit.” (A 14)
[III 9] “Ni naiz, ni bacarric zure Jaun Jaungoicoa. Orra zer esan zien Jaunak
Israeldarrai lenengo aguintean.” (B 9)
[III 10] “O tseguizu, ez ixildu: tronpeta baten eran eguizu deadar, eta adi tzera
eman guiozca tzu nere erriari bere becatuac” (B 3)
3.3.3. HIZKETA-EGIN TZA PRESKRIPTIBOAK
Proposizio edukia: zerbait positiboa egin beharra. Direktiboen baitakoa da.
Gerta tze erregela: daitekeena da har tzaileak/kristauak ez izatea horren berri
gaurkoturik. Eta normalena “araua” ez bete tzea da. Ohikoa da horrelako gauzak
gerta tzea, ahaztea.
Zin tzotasun erregela: ez da, seguruenik, har tzailea ahogoza tzekoa, baina
horixe da hizlariren konpromisoa. Izan ere “hu ts egiteko” arrisku erreala du
har tzaileak.
Oinarrizko erregela: onar tzen da egin tzaren asumi tzea har tzailearen betebeharretarik
dela, eta holakoak nekez direla gustukoak. Preskripzio horiek
erabat sinesgarriak dira.
Egokieraren noran tza: mundutik hi tzetara; jarrera eta ekin tzetatik, hizkun
tzara.