Agirre Asteasukoaren "Eracusaldiac", sermoia ... - Euskaltzaindia

94
ARANTZA OZAETA
3.3.1. HIZKETA-EGIN TZA ASER TZIOZKOAK
Proposizio edukia: Hizlariak nahi du kristaua salbamen historiarekin jabetu
dadin. “Jabe tzea, jakinaren gainean egotea, zerbaiten berri izatea...” litzateke
en tzulearen egin tza. Hizlariak mezua benetako egoera gisa enun tziatzen
du. Egokiera edo noran tza, hi tzetatik mundurakoa da. Geroago ikusiko
denez, atal hau sendoa da eta ondo horniturik ager tzen da sermoietan. Baina,
azken buruan, bada beste xede-asmorik hor informa tzeaz gain.
Gerta tze-erregelak: besterik li tzateke Jesukristoren eta bere obraren berririk
ez izatea. Komenigarria da horren notizia izatea, kristaua horren premian
dago.
Zin tzotasun erregela: esatariak badu arrazoirik mezua har tzailearen onerako
izango dela pen tsa tzeko.
Oinarrizko erregela: hizlaria ziur dago eta asumitua dauka A (edukia)
munta handikoa dela har tzailearen tzat. Informazio horiek hizlariaren geroko
ideia eta sentimenduetan eragiten dute.
Eta aldaketa kontestualari dagokionez:
– Testuinguru 1 (ezkerrekoa): bada salbazio plan bat, eta berau ahalik eta
gehien hedatu beharrekoa da. Munduaren egungo egoera ekar tzen da.
– Testuingurua 2 (eskuinekoa): egitasmo hori indarrean dago, eta orain
eta hemen horren berri ematen da eta hura esplizita tzen. Har tzailea
kon tzienteago egiten da.
– Aldaketa kontestuala: errealitate bat zehazten duen aser tzio edo baieztapena
jaulki da.
Sermoiek, dudarik gabe, informazioa dakarte “produktuaz” (Sakramentuak,
Aginduak…= Jesukristoren legea). Point-a edo xedea informazioa ematea
da, irakastea, lehen begiratu batean behin tzat, horra obraren titulu nagusia:
Eracusaldiac. Sermoilariaren helburua Trentoko Kon tzilioak agindutakoa
bete tzea da: herria dotrinan jaztea, dotrina jakiteko behar intelektuala eta morala
preskriba tzea, dotrinarekiko ezjakintasuna haustea, huraxe kon tzilioaren
ondorio. Sermoilariak badu misio pedagogiko hori (ikus Ozaeta op.cit.). Sermoietan
bada jardun didaktiko bat, erretorikako docere edo iraka tsi. Bestela
esanda, JAKIN ARAZI pragmatiko bat. Sermoilariaren pasio doktrinala
hemen txe ispila tzen da, dogmaren barreia tzean eta zaindari tzan. Hona adibide
ba tzuk: