Agirre Asteasukoaren "Eracusaldiac", sermoia ... - Euskaltzaindia

AGIRRE ASTEASUKOAREN ERACUSALDIAC
nola joka tzen den bakarrik, nolabait esateko, joko hori egiteko posibilitatea
bera ere sor tzen dute (1969/72).
Searle saia tzen da zedarri tzen zein tzuk diren baldin tza “beharrezkoak eta
nahikoak” hizketa-egin tza jakin bat gerta tzeko (1969 [1980], 3. kap):
– (I) Hasierako baldin tzak; baldin tza hauek berma tzen dute komunikazio
linguistiko “serio eta literal” bat.
– (II) Eduki proposizionalaren baldin tzak; zein ezaugarri bete behar dituen
hizketa-egin tza bat adierazten duen proposizioak. Esate baterako, ilo kuzio-indarrak
muga ba tzuk ezar diezazkioke proposizio edukiari, horrela,
nik ezin dut agindu (prometitu) beste batek zerbait egingo duela.
– (III) Gerta tze baldin tzak; hizketa-egin tza bete tzeko behar diren testuinguru-ezaugarriak
zehazten dituzte; baldin tza hauek dira presta tzen dutenak
hizketa-egin tza egoki bete tzea. Searlek dio direla “sine quibus non”.
Baldin tza hauek dira, esaterako, egin tzaren egileak egin tza egiteko duen
eskubidea, zein autoritate duen horretarako, eta, halaber, zein baldin tza
bete behar den egoera konkretu batean egin tza gauza tzea posible izateko.
– (IV) Zin tzotasun baldin tzak; hiztunaren desirak eta sinismenak zehazten
dituzte.
– (V) Oinarrizko baldin tzak; zein motatako egin tza egin den zehazten
dute. Egin tza ilokutibo bat bete tzeak egin tza hori burutu duena zenbait
sinismen eta asmo beregain har tzera konprometi tzen du. Beraz, baldintza
hauek zerikusia dute hiztunak gauza ba tzuk edo beste ba tzuk esateagatik
har tzen dituen konpromisoekin.
– (VI) Esanahiaren baldin tza; baldin en tzuleak erreparatuko badu hiztunak
bere adierazpenean zein efektu ilokutibo jarri nahi duen, jakin beharko
du hiztunak darabilen adierazpen linguistiko horrek zein esanahi
konben tzional duen.
(I) eta (VI) baldin tzak modu orokorrean aplika tzen zaizkio egin tza ilokutibo
guztiei. Eta (II-V) baldin tzetan oinarriturik, erregela semantiko mul tzo
bat postula tzen du.
Honako lau erregelok zehazten dute ilokuzio-indarraren hornidura:
1) Eduki proposizionalaren erregelak
2) Gerta tze baldin tzak
3) Zin tzotasun erregela
4) Oinarrizko erregela
87