Agirre Asteasukoaren "Eracusaldiac", sermoia ... - Euskaltzaindia

80
ARANTZA OZAETA
Egitura jakin honen helburua, beraz, komunikazioa da. Eta antola tzeko
era horrek testuaren eraginkortasuna dakar. Sermoilariak testuak idazteko
“makinaria” sor tzen du. Apaiz euskaldunen erkidegoari begira, ereduez baliatzeak
bere abantailak ditu, egiazki. Gure corpuseko sermoiek elementu superestruktural
berberei eusten dieten arren, gauza berberak modu desberdinean
aurkezten dira. Egonkortasuna bada, zeren sermoiek behar zituzten elementuak
(en tzuleak jarrai tzeko, testu tipifikatuak idazteko) jada emanak zeuden,
historian bilduak. Bariazioak bai esateko moduetan, joan-etorriak eta aldakuntzak,
baina beti ere errekur tsibotasun baten barruan. Errekur tsibotasun hori
sermoiaren ezaugarri garran tzi tsuenetakoa da gainera.
Egin dugun hipotesi tipologikoak, beraz, eraman gaitu ikustera hiru moldeak
(Eracus/Plat/Bed) elementu super-estrukturatu bakarrera errendi tzen direla,
ez direla mota bereziak, baizik eta eredu bakarraren aldagaiak, eredu zentrala
Eracus izanik (Plat eta Bed, biak izenda tzen ditu “hi tzaldi”. Bestalde,
Bedera tziurren izena “elizkizunari” egoki tzen zaio hizkun tza jardunari baino
gehiago. Horregatik, neurri batean, u tzi egingo diogu hirurak bereizteari, eta
hiru iturrietatik hartuko ditugu aipuak).
Paragrafogin tza ez da irizpide ezaugarri tzailea sermoigin tza ahozko
praktika den heinean. Ez da bereizketa pertinentea informazioaren banaketa
a tzer tzeko ere, nahiz eta sermoien barne kausalitatea den nagusi artikulazio
nagusian.