HENAC

HENAC
Komunikazio-gaitasunak Komunikazio-gaitasun orokorrak Gaitasun estrategikoak
Prozesu horietako urrats batzuk behagarriak eta ulergarriak dira. Beste batzuk,
ordea, ez dira hain erraz ulertzen (nerbio-sistema zentralean jasotzen diren
gertaerekin zerikusia dutenak, esaterako). Prozesu horren urratsak honako
hauek izan ohi dira:
a. Planifikazioa
Planifikatzea da komunikazio-ekintzan parte hartzen duten gaitasun
orokorrak eta komunikazio-gaitasunak hautatzea eta koordinatzea,
komunikazio-asmoak betetzeko (ikusi 4. atala).
b. Gauzatzea
Gauzatzea prozesu gauzatzaileari esaten zaio.
- Adierazpena
Adierazpen-prozesuan bi osagaik parte hartzen dute:
. Formulazioak planifikazioaren emaitza hizkuntza-molde batean
txertatzen du. Prozesu lexikoak, gramatikalak eta fonologikoak hartzen
ditu bere baitan (eta, idazketari dagokionez, ortografikoak); prozesu
bereizgarriak dira, eta nolabaiteko independentzia dutenak.
. Artikulazioak aho-aparatuaren jarduera antolatzen du, eta prozesu
fonologikoak ahoskatzeko organoen mugimendu bihurtzen ditu. Horrela,
ahozkoan, enuntziatua osatzen duten ahozko uhin-saila eratzen da, eta
idatzian, eskuko giharren mugimendua antolatzen da.
- Harrera
Harrera prozesu hartzaileari esaten zaio, eta lau urrats ditu. Urrats horiek
sekuentzia lineal baten moduan gertatzen dira (behetik gora), baina etengabe
eguneratzen eta berrinterpretatzen dira (goitik behera), elkarreraginean
gertatzen den prozesu subkontziente baten bidez.
Honako hauek dira ahozko eta idatzizko ulermen-prozesuaren lau urratsak:
. Soinuak, grafismoak eta hitzak (eskuz idatziak nahiz inprimatuak)
ezagutzea.
. Testua identifikatzea (erabat edo zati bat).
. Testua entitate linguistiko gisa ulertzea.
72