HENAC

HENAC HENAC

03.10.2012 Views

HENAC Komunikazio-gaitasunak Hizkuntza-gaitasunak Gaitasun-gramatikala BALIABIDE PARALINGUISTIKOAK 1- Ahozkoan: - Gorputzaren hizkuntza, hizkuntza-baliabideen osagarri: keinuak aurpegiarekin edota eskuekin, gorputzaren jarrerak, begirada, gertutasuna/urruntasuna… - Ahotsa: Galdegaia intonazioaren bidez indartzea. Esapide batzuk nabarmentzeko intentsitatea eta bolumena baliatzea. Onomatopeia ezlexikalizatuak, hitzak eta esaldiak ordezkatzeko (mm, ee, puff…). 2- Idatzian: baliabide paratestualak, hizkuntza-baliabideen osagarri: - Ilustrazioak: argazkiak, marrazkiak… - Osagarri grafikoak: taulak, diagramak… - Irudiak: logotipoak, ikonoak, emotikonoak… - Mailari dagozkion testu-generoen formatuak kontuan hartzea (ikusi 4.2.1.1. Testu-generoak atala): baliabide paratestualak, elementu testual eta paratestualen kokapena, hitz, esaldi eta paragrafoen disposizioa, euskarriak, ohiko ereduak eta txantiloiak... 146 A2

HENAC Komunikazio-gaitasunak Hizkuntza-gaitasunak Gaitasun-gramatikala 4.2.2.3. B1 MAILA a. B1 Lexikoa eta semantika Eguneroko bizitzako gai gehienei buruz jarduteko oinarrizko hiztegia ezagutzen du (harremanak, aisialdia, auzoa…). Testuinguru ezagunetan ohiko beharrak asetzeko moduko gaitasun lexiko-semantikoa du (gertaerak kontatzeko, asmoen berri emateko, iritziak eta azalpenak labur emateko...). Hitzak sortzeko baliabideen kontrol ona du: hitz elkartuak, eratorriak (atzizkiak eta aurrizkiak)… Bestalde, sinonimoen eta antonimoen errepertorioa garatzen hasia da, eta hainbat baliabide lexiko ongi erabiltzen du: esapide lexikalizatuak, sarri erabiltzen diren esaerak, maileguen egokitzapena adjektibazioaren graduak… b. B1 Fonetika, fonologia eta intonazioa - Zailtasunak dituzten fonema txistukariak bereziki landu: /z, s, ts/>[x, tx] (zakur [txakur], itsaso [*itxaso]... - Palatalizazio adierazkorra (xuhur, pollita, goxo, txuri, edder…). - Arreta jarri zailtasunak dituzten prozesu fonologikoetan: . /z/-k eragindako aldaketak: (izanez gero [izanezkero], hor zegoen [hortzegoen]...). . Asimilazioak eta elipsiak (ez luke [eluke]…). . /g/-ren galera (egon [eon]…). . /e/-ren galera (zu eta ni [zu ta ni], ehun eta bi [ehundabi]…). - Intonazioa: Euskal hitzen berezitasun batzuk: . Hiru silabako hitzek azentua bigarren silaban izaten dute: [erántzun], [etórri]… . Bi silabako zenbait hitzek azentua hasieran izaten dute: [órdu], [néska], [písu]… 147 B1

<strong>HENAC</strong><br />

Komunikazio-gaitasunak Hizkuntza-gaitasunak Gaitasun-gramatikala<br />

4.2.2.3. B1 MAILA<br />

a. B1 Lexikoa eta semantika<br />

Eguneroko bizitzako gai gehienei buruz jarduteko oinarrizko hiztegia<br />

ezagutzen du (harremanak, aisialdia, auzoa…). Testuinguru ezagunetan ohiko<br />

beharrak asetzeko moduko gaitasun lexiko-semantikoa du (gertaerak<br />

kontatzeko, asmoen berri emateko, iritziak eta azalpenak labur emateko...).<br />

Hitzak sortzeko baliabideen kontrol ona du: hitz elkartuak, eratorriak<br />

(atzizkiak eta aurrizkiak)… Bestalde, sinonimoen eta antonimoen<br />

errepertorioa garatzen hasia da, eta hainbat baliabide lexiko ongi erabiltzen<br />

du: esapide lexikalizatuak, sarri erabiltzen diren esaerak, maileguen<br />

egokitzapena adjektibazioaren graduak…<br />

b. B1 Fonetika, fonologia eta intonazioa<br />

- Zailtasunak dituzten fonema txistukariak bereziki landu: /z, s, ts/>[x, tx]<br />

(zakur [txakur], itsaso [*itxaso]...<br />

- Palatalizazio adierazkorra (xuhur, pollita, goxo, txuri, edder…).<br />

- Arreta jarri zailtasunak dituzten prozesu fonologikoetan:<br />

. /z/-k eragindako aldaketak: (izanez gero [izanezkero], hor zegoen<br />

[hortzegoen]...).<br />

. Asimilazioak eta elipsiak (ez luke [eluke]…).<br />

. /g/-ren galera (egon [eon]…).<br />

. /e/-ren galera (zu eta ni [zu ta ni], ehun eta bi [ehundabi]…).<br />

- Intonazioa:<br />

Euskal hitzen berezitasun batzuk:<br />

. Hiru silabako hitzek azentua bigarren silaban izaten dute: [erántzun],<br />

[etórri]…<br />

. Bi silabako zenbait hitzek azentua hasieran izaten dute: [órdu], [néska],<br />

[písu]…<br />

147<br />

B1

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!