HENAC

HENAC HENAC

03.10.2012 Views

HENAC Komunikazio-gaitasunak Hizkuntza-gaitasunak Gaitasun pragmatikoak ▪ Aditzondoak (oso, ozta-ozta, agian, beharbada, nonbait…). ▪ Postposizioak (zikina dago/zikin antza dago…). ▪ Atzizkiak (gehiegi/gehiegixko…). ▪ Adizkiak: ahalera (eginen dut/egin dezaket…); hipotetikoa (ongi dago/ez legoke gaizki…); baldintza: (ikusiko duzu/ikusiko nuke…); agintera (egin, mesedez/egin ezazu!...). ▪ Lokailuak (ez ezik…ere; nolanahi ere; aitzitik…). ▪ Modismoak (Zur eta lur nago; Aho bete hortz gelditu zen…). ▪ Adjektiboak (polita/ederra/liluragarria…). ▪ Aditzak (poztu, harritu, uste izan, iritzi, onartu, ukatu…). ▪ Deiktikoak (diote/denek esaten dute/denok esaten dugu; horrela hobe dela uste da/nik uste dut horrela hobe dela; Iragarki batean: zapatak konpontzen dira/zapatak konpontzen ditugu…). ▪ Baliabide semantikoak: ironia, exagerazioa, zentzu bikoitzak, metaforak, biraoak, piropoak, hitz leunak/hitz gogorrak… ▪ Egitura adierazgarriak: - Erakusleak indargarri (Hau zoriona!). - BAI ..-(E)LA egitura (Bai polita dela!). - ZE(R)/ZEIN/ZELAKO/NOLAKO egiturak (Nolako egia esan duen!). - Atributua izenaren aurretik (Ederra astakeria! Polita esandakoa!). - -(R) EN + izenondoa (Hori liburuaren polita!). - ESKERRAK... -(E)N (Eskerrak egia esan duen!). - Kontsekutiboak (Esan dizut ez naizela etorriko ez gaur, ez bihar, ez etzi.). - Omisioa (Zera esatea ere!). - Baieztapen eta ezeztapen indargarriak (Baietz!; Ezetz!; Esan dizudala!). 114

HENAC Komunikazio-gaitasunak Hizkuntza-gaitasunak Gaitasun pragmatikoak - Konparazioak (Leize-zuloa baino ilunagoa da.). - Baldintza etenak (Zer gertatu den jakingo balu!). - Harridurazko galderak (Nola?!). - Errepikapena (jakina, jakina; Hau da hau!). - Aditz inpertsonalak (Gehiago ikasi beharko zenuke � Gehiago ikasi beharra dago.). - Baiezkoa leungarri (Ez naiz zurekin joango � Beste batean izan beharko du.). - Ezeztapen indargarriak (Esan ez du ba berak ez duela etorri nahi!; Ezta hurrik eman ere!; Baita zere ere!; Inondik ere!; Inolaz ere…). - Baieztapen indargarriak (bai horixe; esan gabe doa; nola ez ba…). ▪ Azentua eta ahoskera indargarriak: -Azentua: neutroa: [emákumeà]; adierazkorra: [émakumeà!]. -Bokalak luzatzea: (Haaaaudi-haaau zen!). -Silabaka ahoskatzea (Ez-du-da-la-e-gin-nen!). ▪ Hitzen eta esaldien intonazioa, bolumena, etenak eta intentsitatea, kontzeptuak nabarmentzeko edo lausotzeko. ▪ … Bestalde, igorleak hartzen duen jarrera kontuan hartuta, modalizatzaileak multzoka sailka daitezke: ▪ Balorazioa adierazteko (zorionez; tamalez; espero dut…; ez legoke gaizki…; eskerrak…;…). ▪ Derrigortasuna (derrigorrez; ezinbestekoa da; nahitaez…). ▪ Ziurtasuna adierazteko (bistan da, jakina, ziurrenik, nola ez, ezbairik gabe…). ▪ Probabilitatea adierazteko (badirudi, agidanean, antza, itxura denez, omen…). 115

<strong>HENAC</strong><br />

Komunikazio-gaitasunak Hizkuntza-gaitasunak Gaitasun pragmatikoak<br />

▪ Aditzondoak (oso, ozta-ozta, agian, beharbada, nonbait…).<br />

▪ Postposizioak (zikina dago/zikin antza dago…).<br />

▪ Atzizkiak (gehiegi/gehiegixko…).<br />

▪ Adizkiak: ahalera (eginen dut/egin dezaket…); hipotetikoa (ongi dago/ez<br />

legoke gaizki…); baldintza: (ikusiko duzu/ikusiko nuke…); agintera (egin,<br />

mesedez/egin ezazu!...).<br />

▪ Lokailuak (ez ezik…ere; nolanahi ere; aitzitik…).<br />

▪ Modismoak (Zur eta lur nago; Aho bete hortz gelditu zen…).<br />

▪ Adjektiboak (polita/ederra/liluragarria…).<br />

▪ Aditzak (poztu, harritu, uste izan, iritzi, onartu, ukatu…).<br />

▪ Deiktikoak (diote/denek esaten dute/denok esaten dugu; horrela hobe dela<br />

uste da/nik uste dut horrela hobe dela; Iragarki batean: zapatak konpontzen<br />

dira/zapatak konpontzen ditugu…).<br />

▪ Baliabide semantikoak: ironia, exagerazioa, zentzu bikoitzak, metaforak,<br />

biraoak, piropoak, hitz leunak/hitz gogorrak…<br />

▪ Egitura adierazgarriak:<br />

- Erakusleak indargarri (Hau zoriona!).<br />

- BAI ..-(E)LA egitura (Bai polita dela!).<br />

- ZE(R)/ZEIN/ZELAKO/NOLAKO egiturak (Nolako egia esan duen!).<br />

- Atributua izenaren aurretik (Ederra astakeria! Polita esandakoa!).<br />

- -(R) EN + izenondoa (Hori liburuaren polita!).<br />

- ESKERRAK... -(E)N (Eskerrak egia esan duen!).<br />

- Kontsekutiboak (Esan dizut ez naizela etorriko ez gaur, ez bihar, ez<br />

etzi.).<br />

- Omisioa (Zera esatea ere!).<br />

- Baieztapen eta ezeztapen indargarriak (Baietz!; Ezetz!; Esan<br />

dizudala!).<br />

114

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!