HENAC
HENAC HENAC
HENAC Komunikazio-gaitasunak Hizkuntza-gaitasunak Gaitasun pragmatikoak ▪ Aditzondoak (oso, ozta-ozta, agian, beharbada, nonbait…). ▪ Postposizioak (zikina dago/zikin antza dago…). ▪ Atzizkiak (gehiegi/gehiegixko…). ▪ Adizkiak: ahalera (eginen dut/egin dezaket…); hipotetikoa (ongi dago/ez legoke gaizki…); baldintza: (ikusiko duzu/ikusiko nuke…); agintera (egin, mesedez/egin ezazu!...). ▪ Lokailuak (ez ezik…ere; nolanahi ere; aitzitik…). ▪ Modismoak (Zur eta lur nago; Aho bete hortz gelditu zen…). ▪ Adjektiboak (polita/ederra/liluragarria…). ▪ Aditzak (poztu, harritu, uste izan, iritzi, onartu, ukatu…). ▪ Deiktikoak (diote/denek esaten dute/denok esaten dugu; horrela hobe dela uste da/nik uste dut horrela hobe dela; Iragarki batean: zapatak konpontzen dira/zapatak konpontzen ditugu…). ▪ Baliabide semantikoak: ironia, exagerazioa, zentzu bikoitzak, metaforak, biraoak, piropoak, hitz leunak/hitz gogorrak… ▪ Egitura adierazgarriak: - Erakusleak indargarri (Hau zoriona!). - BAI ..-(E)LA egitura (Bai polita dela!). - ZE(R)/ZEIN/ZELAKO/NOLAKO egiturak (Nolako egia esan duen!). - Atributua izenaren aurretik (Ederra astakeria! Polita esandakoa!). - -(R) EN + izenondoa (Hori liburuaren polita!). - ESKERRAK... -(E)N (Eskerrak egia esan duen!). - Kontsekutiboak (Esan dizut ez naizela etorriko ez gaur, ez bihar, ez etzi.). - Omisioa (Zera esatea ere!). - Baieztapen eta ezeztapen indargarriak (Baietz!; Ezetz!; Esan dizudala!). 114
HENAC Komunikazio-gaitasunak Hizkuntza-gaitasunak Gaitasun pragmatikoak - Konparazioak (Leize-zuloa baino ilunagoa da.). - Baldintza etenak (Zer gertatu den jakingo balu!). - Harridurazko galderak (Nola?!). - Errepikapena (jakina, jakina; Hau da hau!). - Aditz inpertsonalak (Gehiago ikasi beharko zenuke � Gehiago ikasi beharra dago.). - Baiezkoa leungarri (Ez naiz zurekin joango � Beste batean izan beharko du.). - Ezeztapen indargarriak (Esan ez du ba berak ez duela etorri nahi!; Ezta hurrik eman ere!; Baita zere ere!; Inondik ere!; Inolaz ere…). - Baieztapen indargarriak (bai horixe; esan gabe doa; nola ez ba…). ▪ Azentua eta ahoskera indargarriak: -Azentua: neutroa: [emákumeà]; adierazkorra: [émakumeà!]. -Bokalak luzatzea: (Haaaaudi-haaau zen!). -Silabaka ahoskatzea (Ez-du-da-la-e-gin-nen!). ▪ Hitzen eta esaldien intonazioa, bolumena, etenak eta intentsitatea, kontzeptuak nabarmentzeko edo lausotzeko. ▪ … Bestalde, igorleak hartzen duen jarrera kontuan hartuta, modalizatzaileak multzoka sailka daitezke: ▪ Balorazioa adierazteko (zorionez; tamalez; espero dut…; ez legoke gaizki…; eskerrak…;…). ▪ Derrigortasuna (derrigorrez; ezinbestekoa da; nahitaez…). ▪ Ziurtasuna adierazteko (bistan da, jakina, ziurrenik, nola ez, ezbairik gabe…). ▪ Probabilitatea adierazteko (badirudi, agidanean, antza, itxura denez, omen…). 115
- Page 64 and 65: 4. KOMUNIKAZIO-GAITASUNAK 64
- Page 66 and 67: HENAC Komunikazio-gaitasunak Komuni
- Page 68 and 69: HENAC Komunikazio-gaitasunak Komuni
- Page 70 and 71: HENAC Komunikazio-gaitasunak Komuni
- Page 72 and 73: HENAC Komunikazio-gaitasunak Komuni
- Page 74 and 75: HENAC Komunikazio-gaitasunak Komuni
- Page 76 and 77: HENAC Komunikazio-gaitasunak Komuni
- Page 78 and 79: HENAC Komunikazio-gaitasunak Komuni
- Page 80 and 81: HENAC Komunikazio-gaitasunak Komuni
- Page 82 and 83: HENAC Komunikazio-gaitasunak Komuni
- Page 84 and 85: HENAC Komunikazio-gaitasunak Hizkun
- Page 86 and 87: HENAC Komunikazio-gaitasunak Hizkun
- Page 88 and 89: HENAC Komunikazio-gaitasunak Hizkun
- Page 90 and 91: HENAC Komunikazio-gaitasunak Hizkun
- Page 92 and 93: HENAC Komunikazio-gaitasunak Hizkun
- Page 94 and 95: HENAC Komunikazio-gaitasunak Hizkun
- Page 96 and 97: HENAC Komunikazio-gaitasunak Hizkun
- Page 98 and 99: HENAC Komunikazio-gaitasunak Hizkun
- Page 100 and 101: HENAC Komunikazio-gaitasunak Hizkun
- Page 102 and 103: HENAC Komunikazio-gaitasunak Hizkun
- Page 104 and 105: HENAC Komunikazio-gaitasunak Hizkun
- Page 106 and 107: HENAC Komunikazio-gaitasunak Hizkun
- Page 108 and 109: HENAC Komunikazio-gaitasunak Hizkun
- Page 110 and 111: HENAC Komunikazio-gaitasunak Hizkun
- Page 112 and 113: HENAC Komunikazio-gaitasunak Hizkun
- Page 116 and 117: HENAC Komunikazio-gaitasunak Hizkun
- Page 118 and 119: HENAC Komunikazio-gaitasunak Hizkun
- Page 120 and 121: HENAC Komunikazio-gaitasunak Hizkun
- Page 122 and 123: HENAC Komunikazio-gaitasunak Hizkun
- Page 124 and 125: HENAC Komunikazio-gaitasunak Hizkun
- Page 126 and 127: HENAC Komunikazio-gaitasunak Hizkun
- Page 128 and 129: HENAC Komunikazio-gaitasunak Hizkun
- Page 130 and 131: HENAC Komunikazio-gaitasunak Hizkun
- Page 132 and 133: HENAC Komunikazio-gaitasunak Hizkun
- Page 134 and 135: HENAC Komunikazio-gaitasunak Hizkun
- Page 136 and 137: HENAC Komunikazio-gaitasunak Hizkun
- Page 138 and 139: HENAC Komunikazio-gaitasunak Hizkun
- Page 140 and 141: HENAC Komunikazio-gaitasunak Hizkun
- Page 142 and 143: HENAC Komunikazio-gaitasunak Hizkun
- Page 144 and 145: HENAC Komunikazio-gaitasunak Hizkun
- Page 146 and 147: HENAC Komunikazio-gaitasunak Hizkun
- Page 148 and 149: HENAC Komunikazio-gaitasunak Hizkun
- Page 150 and 151: HENAC Komunikazio-gaitasunak Hizkun
- Page 152 and 153: HENAC Komunikazio-gaitasunak Hizkun
- Page 154 and 155: HENAC Komunikazio-gaitasunak Hizkun
- Page 156 and 157: HENAC Komunikazio-gaitasunak Hizkun
- Page 158 and 159: HENAC Komunikazio-gaitasunak Hizkun
- Page 160 and 161: HENAC Komunikazio-gaitasunak Hizkun
- Page 162 and 163: HENAC Komunikazio-gaitasunak Hizkun
<strong>HENAC</strong><br />
Komunikazio-gaitasunak Hizkuntza-gaitasunak Gaitasun pragmatikoak<br />
▪ Aditzondoak (oso, ozta-ozta, agian, beharbada, nonbait…).<br />
▪ Postposizioak (zikina dago/zikin antza dago…).<br />
▪ Atzizkiak (gehiegi/gehiegixko…).<br />
▪ Adizkiak: ahalera (eginen dut/egin dezaket…); hipotetikoa (ongi dago/ez<br />
legoke gaizki…); baldintza: (ikusiko duzu/ikusiko nuke…); agintera (egin,<br />
mesedez/egin ezazu!...).<br />
▪ Lokailuak (ez ezik…ere; nolanahi ere; aitzitik…).<br />
▪ Modismoak (Zur eta lur nago; Aho bete hortz gelditu zen…).<br />
▪ Adjektiboak (polita/ederra/liluragarria…).<br />
▪ Aditzak (poztu, harritu, uste izan, iritzi, onartu, ukatu…).<br />
▪ Deiktikoak (diote/denek esaten dute/denok esaten dugu; horrela hobe dela<br />
uste da/nik uste dut horrela hobe dela; Iragarki batean: zapatak konpontzen<br />
dira/zapatak konpontzen ditugu…).<br />
▪ Baliabide semantikoak: ironia, exagerazioa, zentzu bikoitzak, metaforak,<br />
biraoak, piropoak, hitz leunak/hitz gogorrak…<br />
▪ Egitura adierazgarriak:<br />
- Erakusleak indargarri (Hau zoriona!).<br />
- BAI ..-(E)LA egitura (Bai polita dela!).<br />
- ZE(R)/ZEIN/ZELAKO/NOLAKO egiturak (Nolako egia esan duen!).<br />
- Atributua izenaren aurretik (Ederra astakeria! Polita esandakoa!).<br />
- -(R) EN + izenondoa (Hori liburuaren polita!).<br />
- ESKERRAK... -(E)N (Eskerrak egia esan duen!).<br />
- Kontsekutiboak (Esan dizut ez naizela etorriko ez gaur, ez bihar, ez<br />
etzi.).<br />
- Omisioa (Zera esatea ere!).<br />
- Baieztapen eta ezeztapen indargarriak (Baietz!; Ezetz!; Esan<br />
dizudala!).<br />
114