06.05.2013 Views

saxelovnebo mecnierebaTa Ziebani #4 (45), 2010 ART SCIENCE ...

saxelovnebo mecnierebaTa Ziebani #4 (45), 2010 ART SCIENCE ...

saxelovnebo mecnierebaTa Ziebani #4 (45), 2010 ART SCIENCE ...

SHOW MORE
SHOW LESS

Create successful ePaper yourself

Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.

Tamar cagareli<br />

warmosaxvas. aRorZinebis epoqaSi kvlav aRsdga profesiuli<br />

TeatrisaTvis damaxasiaTebeli gamomsaxvelobiTi formebi da<br />

yuradReba gamaxvilda xelovnebis, kerZod ki Teatris Sesaxeb<br />

Seqmnil literaturaze. Tu italiaSi am epoqis monapovari<br />

iyo `komedia del’arte~ (XIV saukune), Teatrisa da dramis<br />

sinTezi, ganxorcielda espaneTSi lope de vegas dramaturgiiT,<br />

inglisSi _ Seqspiris Teatris SeqmniT, sadac praqtikosebis<br />

mier Teoriuli naSromebi Seiqmna, rac safuZvels gvaZlevs<br />

aRvniSnoT, rom msaxiobebi, reJisorebi da dramaturgebi qmnian<br />

literaturas Teatrze. saqarTveloSi XII-XIII saukuneebSi<br />

sasaxlis karis Teatri renesansuli saTeatro nimuSad SeiZleba<br />

CaiTvalos, sadac poeturi sityvebiT, musikisa da cekvis sinTezs<br />

vxvdebiT. sasaxlis karis Teatris msaxiobebs _ muSaiTebs<br />

uwodebdnen.<br />

ivane javaxiSvili `qarTveli eris istoriaSi~ axsenebs ra<br />

`dasavleT evropaSi warmoSobil renesans~, wers: `saqarTvelom<br />

es moZraoba ukve XII saukuneSi daiwyo, magram misi dasruleba<br />

monRolTa Semosevam Seaferxa.~ 25 qarTuli renesansis cneba<br />

ki, upirveles yovlisa, rusTavelis saxels ukavSirdeba.<br />

`rusTaveli Tvisobrivad sxva epoqas ekuTvnis, kacobriobis<br />

sulieri cxovrebis axal eras, radgan mis mier adamianTa<br />

modgmis safuZvelze gamoyvanilia axali adamiani, romelic<br />

ukavSirdeba da Seicnobs ara marto gare samyaros, aramed<br />

sakuTar Tavsac, aRmoaCens sakuTari arsebis wiaRSi pirovnebas.~ 26<br />

oliver uordropma Tavis naSromSi `saqarTvelos<br />

samefo~ (“The kingdom of Georgia”) aRwera ara mxolod<br />

saqarTvelos istoria _ daviT aRmaSeneblisa da Tamar mefis<br />

xanis epoqa, aramed dawvrilebiT axsna-ganmarteba misca evropel<br />

mkiTxvels SoTa rusTavelisa da misi poemis `vefxistyaosnis~<br />

Sesaxeb, aRaraferi rom ar vTqva mis srul inglisur enovan<br />

Targmanze. winasityvaobaSi avtori wers: `nawarmoebs Tavidan<br />

bolomde dahyveba saocrad daZabuli interesi, radgan misi<br />

dramatuli erTianoba arsad irRveva da ar neldeba, magram<br />

poemis Rirseba martooden am siuJetur qargaSi rodia, aramed<br />

ufro metad imaSia, rom aSkarad SeimCneva qristianobasTan<br />

damokidebulebis im metafizikur TeoriaTa marcvlebi, rac<br />

saTeatro azri saqarTveloSi<br />

ase axasiaTebda dantes, mis zogierT evropel Tanamedrovesa<br />

da memkvidres. SoTa rusTavels bevri ram SeuTvisebia<br />

platonisagan (cnobilia, rom XI-XII saukuneebSi saqarTvelosa<br />

da saberZneTs Soris mWidro urTierToba damyarda, ramac<br />

saSualeba misca qarTvelebs gascnobodnen platonisa da<br />

aristoteles filosofiur moZRvrebebs. yovelive aman, ra<br />

Tqma unda, didi gavlena moaxdina imdroindel saqarTvelos<br />

kulturasa da socialur cxovrebaze da, Tavis mxriv, Seamzada<br />

safuZveli qarTuli renesansis dasawyisisa. T. c.). rac Seexeba<br />

poemis stils, unda iTqvas, rom igi gasaocrad gvagonebs<br />

evropuli renesansis xanis sityvis ostatebs.~ 27<br />

samwuxarod, am periodis qarTuli saTeatro sanaxaobis<br />

Sesaxeb mwiri cnobebi mogvepoveba, Sesabamisad ar gvaqvs<br />

literatura, sadac dafiqsirebuli iqneba azri Teatris Sesaxeb,<br />

Tumca, am epoqis saTeatro cxovrebis Sesaxeb sxvadasxva<br />

istoriuli Tu literaturuli Zeglebi gvaZlevs saSualebas<br />

SevafasoT am epoqis sasceno xelovnebis `gamosaxvis formebi~.<br />

magaliTad: `vefxistyaosanSi~ mocemulia ramodenime epizodi,<br />

sadac Cven SegviZlia warmodgena viqonioT im periodis saTeatro<br />

sanaxaobebze:<br />

`ese Tqva da sixaruliT TamaSoba adiada,<br />

mgosani da moSaiTi uxmes, poves rada sada;<br />

dia gasca saboZvari, yvela darbazs Semoxada, -<br />

misi msgavsi siuxviTa RmerTman sxamca ra dabada.~ 28<br />

da kidev, gavixsenoT fridonis sityvebi, qajeTis cixis aRebis<br />

win gamarTul TaTbirze:<br />

`Cemsa simcrosa gamzrdelni samuSaiTod mzrdidian,<br />

maswavles maTi saqmeni, maxlacunebdian, mwvrTidian;<br />

asre gavida saabelsa, rom Tvalni ver momkidian,<br />

vica mWvretdian ymawvilni, iginica inatridian.~ 29<br />

rogorc Cans, muSaiToba anu sabelzed moTamaSe CvenSi<br />

saTeatro sanaxaobas miekuTvneboda, rogorc xalxSi arsebul<br />

yvelaze Zveli da popularuli sajaro xasiaTis gasarTobsa<br />

da Sesaqcev warmodgenas (es Cans zemoT moyvanili poemis<br />

strofebidanac). radganac muSaiToba samefo karis saxilveli<br />

iyo da SesaZlebelia igi imavdroulad, `elitarul~<br />

34 35

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!