rogor movemzadoT pedagogTa sasertifikacio ...

rogor movemzadoT pedagogTa sasertifikacio ... rogor movemzadoT pedagogTa sasertifikacio ...

06.05.2013 Views

gamocdebis erovnuli centri rogor movemzadoT pedagogTa sasertifikacio gamocdebisTvis krebuli dawyebiTi safexuris pedagogTaTvis

gamocdebis erovnuli centri<br />

<strong>rogor</strong> <strong>movemzadoT</strong> <strong>pedagogTa</strong> <strong>sasertifikacio</strong><br />

gamocdebisTvis<br />

krebuli dawyebiTi<br />

safexuris <strong>pedagogTa</strong>Tvis


s a r C e v i<br />

Sesavali ............................................................................................................................................................. 3<br />

dawyebiTi safexuris <strong>pedagogTa</strong> sertificireba ................................................................... 4<br />

I _ IV klasebis sami ZiriTadi sagnis maswavleblis <strong>sasertifikacio</strong> testi. 5<br />

testis struqtura ............................................................................................................................ 6<br />

testur davalebaTa ganmarteba ....................................................................................................... 8<br />

profesiuli codna da meTodika .................................................................................................... 8<br />

qarTuli ena da literatura .................................................................................................. 9<br />

kiTxvisa da weris swavleba ........................................................................................................ 22<br />

bunebismetyveleba ............................................................................................................................... 27<br />

maTematika .................................................................................................................................................. 32<br />

akademiuri unarebi ..................................................................................................................................... 39<br />

wakiTxuli teqstis gaazreba ......................................................................................................... 39<br />

analitikuri wera ................................................................................................................................. 44<br />

I _ VI klasebis maswavlebelTa sagnobrovi <strong>sasertifikacio</strong> testi 51<br />

I _ VI klasebis qarTuli enisa da literaturis maswavleblis<br />

<strong>sasertifikacio</strong> testi ..............................................................................................................................<br />

I _ VI klasebis bunebismetyvelebis maswavleblis <strong>sasertifikacio</strong> testi ...... 60<br />

I _ VI klasebis maTematikis maswavleblis <strong>sasertifikacio</strong> testi ...... 65<br />

rekomendebuli literatura ............................................................................................................... 68<br />

danarTi ............................................................................................................................................................... 69<br />

sagamocdo programebi ..................................................................................................................... 69<br />

2012 wels <strong>sasertifikacio</strong> gamocdaze gamoyenebuli testebi ............................. 89<br />

testi dawyebiTi safexuris maswavlebelTaTvis (I _ IV) ........................................ 89<br />

qarTuli ena da literatura (I _ VI) ................................................................................ 119<br />

bunebismetyveleba (I _ VI) .............................................................................................................. 143<br />

maTematika (I _ VI) ............................................................................................................................... 168<br />

2<br />

52


Zvirfaso pedagogebo,<br />

2005 wlidan pedagogis profesia regulirebad dargad aris gamocxadebuli<br />

saxelmwifos mier. am dargis specialistma, kanonis Tanaxmad, unda Caabaros<br />

<strong>sasertifikacio</strong> gamocda da moipovos mowmoba, romelic profesiiT muSaobis<br />

uflebas miscems. maswavleblis profesiisadmi saxelmwifos amgvari midgoma xazs<br />

usvams mis gansakuTrebul mniSvnelobas qveynisaTvis.<br />

2011 wels pirvelad Catarda <strong>sasertifikacio</strong> gamocda dawyebiTi safexuris<br />

maswavlebelTaTvis, romlebic I _ IV klasebSi sam ZiriTad sagans _ qarTul enasa<br />

da literaturas, bunebismetyvelebasa da maTematikas _ aswavlian. gamocdebis<br />

erovnulma centrma am gamocdasTan erTad 2012 wels dawyebiTi safexuris<br />

maswavleblebs sagnobrivi gamocdebic SesTavaza. es gamocdebi im pedagogebisTvisaa,<br />

romlebic I _ VI klasebSi mxolod erT sagans (qarTul enasa da literaturas,<br />

bunebismetyvelebas an maTematikas) aswavlian.<br />

Cveni azriT, dawyebiT safexurze swavleba yvelaze sapasuxismgeblo da rTuli<br />

saqmea. dawyebiTi klasebi aris safuZveli adamianis saswavlo saqmianobisa ara<br />

mxolod skolaSi, aramed umaRles saswavlebelSic. SeiZleba iTqvas, swored aq iZens<br />

adamiani im ZiriTad codnasa da unar-Cvevebs, romlebsac mudmivad iyenebs<br />

cxovrebaSi, momaval profesiul saqmianobaSi. socializaciis erT-erT pirvel<br />

etapsac bavSvi am periodSi gadis. Sesabamisad, maswavlebels, romelmac unda gaacnos<br />

moswavles Tanatolebi, Seaguos saskolo cxovrebas, xeli Seuwyos im unarebis<br />

ganviTarebas, romlebic safuZvlad daedeba bavSvis momaval saswavlo saqmianobas,<br />

Zalze seriozuli movaleoba akisria. am sapatio movaleobis Sesasruleblad saWiro<br />

pedagogiuri unarebi, codna da kompetencia gansazRvrulia dawyebiTi safexuris<br />

maswavleblis profesiuli standartiT. standarti aris is dokumenti, romelsac<br />

veyrdnobiT <strong>sasertifikacio</strong> testis Sedgenisas.<br />

<strong>sasertifikacio</strong> gamocdis mizania, gamoavlinos maswavleblis profesionalizmi,<br />

daadasturos, rom maswavleblis codna da moswavlisTvis codnis gadacemis unari<br />

Seesabameba standartiT gaTvaliswinebul moTxovnebs. Tqveni gamocdileba<br />

dagexmarebaT, warmatebiT gaarTvaT Tavi am gamocdas, miT ufro, rom yoveldRiur<br />

profesiul saqmianobaSi amaze ufro rTuli da moulodneli `gamocdebis~ Cabareba<br />

gixdebaT.<br />

dawyebiTi safexuris <strong>pedagogTa</strong> <strong>sasertifikacio</strong> testis momzadeba gamocdebis<br />

erovnuli centris zogadi unarebis jgufs daevala. jgufi aqtiurad TanamSromlobs<br />

pedagogebTan, iTvaliswinebs maTs mosazrebebs, raTa saTanado pirobebi Seuqmnas<br />

sakuTari profesionalizmis gamosavlenad.<br />

winamdebare krebulSi warmodgenilia detaluri informacia dawyebiTi<br />

safexuris <strong>pedagogTa</strong> <strong>sasertifikacio</strong> testebis, maTi daniSnulebisa da struqturis<br />

Sesaxeb. aq ganxilulia testur davalebaTa nimuSebi, mocemulia rekomendaciebi ama<br />

Tu im tipis davalebaTa Sesasruleblad. vfiqrobT, yovelive es dagexmarebaT<br />

gamocdis warmatebiT CabarebaSi.<br />

gisurvebT warmatebas!<br />

3


dawyebiTi safexuris <strong>pedagogTa</strong> sertificireba<br />

saqarTveloSi sruli zogadi ganaTlebis dawyebiTi safexuri, zogadi<br />

ganaTlebis Sesaxeb kanonis Tanaxmad, I _ VI klasebs moicavs. Tumca dawyebiTi<br />

safexuris maswavleblis sertifikatis tipebis gansazRvra problemuri aRmoCnda.<br />

dReisaTvis dawyebiTi safexuris maswavlebelTa umravlesoba I _ IV klasebSi<br />

ZiriTad sagnebs aswavlis, xolo V da VI klasebSi qarTuls, maTematikas,<br />

sabunebismetyvelo da sazogadoebriv mecnierebebs sabazo-saSualo safexuris<br />

maswavleblebi aswavlian. garda amisa, zogierT skolaSi dawyebiT safexurze e. w.<br />

sagnobrivi swavlebaa: I _ VI klasebs TiToeul sagans sxvadasxva pedagogi aswavlis.<br />

am realobis gaTvaliswinebiT momzadda zogadi ganaTlebis Sesaxeb kanonSi Sesatani<br />

cvlilebebisa da damatebebis paketi, romelSic gardamavali periodisTvis (2014<br />

wlamde) gaTvaliswinebulia dawyebiTi safexuris maswavleblis ramdenime tipis<br />

sertifikati:<br />

I _ IV klasebis maswavlebeli, romelic am klasebSi aswavlis ZiriTad<br />

sagnebs (qarTul enasa da literaturas, maTematikas, bunebismetyvelebas);<br />

I _ VI klasebis maswavlebeli, romelic aswavlis erT konkretul sagans<br />

(qarTuli ena da literatura, bunebismetyveleba, maTematika,<br />

sazogadoebrivi mecnierebebi, saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba, SromiTi<br />

swavleba, musika, fizikuri aRzrda).<br />

Sesabamisad, maswavlebelTa profesiuli ganviTarebis erovnulma centrma<br />

moamzada dawyebiTi safexuris maswavleblis profesiuli standarti, romelic<br />

iTvaliswinebs kanonSi Sesatan cvlilebebs.<br />

gamocdebis erovnuli centrma, aRniSnul standartze dayrdnobiT, 2012<br />

wlisTvis moamzada I _ IV klasebis sami ZiriTadi sagnis maswavleblisa da I _ VI<br />

klasebis konkretuli sagnis (qarTul enisa da literaturis, bunebismetyvelebis da<br />

maTematikis) maswavleblis <strong>sasertifikacio</strong> gamocdebi. am gamocdebidan erT-erTis da,<br />

aseve, profesiuli unarebis gamocdis warmatebiT Cabarebis SemTxvevaSi, pedagogi<br />

moipovebs dawyebiTi safexuris maswavleblis sertifikats.<br />

4


I _ IV klasebis sami ZiriTadi sagnis maswavleblis<br />

<strong>sasertifikacio</strong> testi<br />

dawyebiTi safexuris maswavlebelTa <strong>sasertifikacio</strong> testis mizania, gamoavlinos<br />

maswavleblis profesionalizmi, daadasturos, rom maswavleblis codna da<br />

moswavlisTvis codnis gadacemis unari Seesabameba standartiT gaTvaliswinebul<br />

moTxovnebs.<br />

testi amowmebs profesiul (sagnobriv) codnas qarTul enasa da literaturaSi,<br />

bunebismetyvelebasa da maTematikaSi. sagnobrivi codnis TvalsazrisiT, sagamocdo<br />

programa ar scdeba maswavleblis standartis CarCoebs.<br />

testi aseve adgens, ramdenad kargad icnobs da iyenebs maswavlebeli ama Tu im<br />

sagnis swavlebis meTodebs, kiTxvisa da weris swavlebis strategiebs. gansakuTrebuli<br />

yuradReba eTmoba bavSvis asakobrivi Taviseburebebis codnas.<br />

maswavleblis akademiuri unarebis Semowmebis mizniT, testSi gamoyofilia ori<br />

bloki _ wakiTxuli teqstis gaazreba da analitikuri wera.<br />

dawyebiTi safexuris maswavlebelTa <strong>sasertifikacio</strong> tests qmnis gamocdebis<br />

erovnuli centris zogadi unarebis jgufi, romelSic muSaoben pedagogiuri<br />

gamocdilebis mqone filologebi, maTematikosebi, fsiqologebi. testis SeqmnaSi<br />

monawileoben agreTve sabunebismetyvelo mecnierebebis jgufis eqspertebi.<br />

gamocdebis erovnuli centri aqtiurad TanamSromlobs mowveul eqspertebTan<br />

_ praqtikos maswavleblebTan, saxelmZRvaneloebis avtorebTan, fsiqologebTan,<br />

romlebic muSaoben dawyebiTi ganaTlebis sakiTxebze. testis Seqmnisa da daxvewis<br />

procesisTvis Zalian mniSvnelovania eqspertTa mosazrebebi maswavleblis<br />

profesiuli standartis, sagamocdo programis, testis struqturis Sesaxeb.<br />

testze muSaoba mimdinareobs etapobrivad: Tavdapirvelad iqmneba testis<br />

calkeuli davalebebi. davalebebi winaswar mravalmxriv mowmdeba. sacdeli<br />

testirebis meSveobiT dgindeba maTi sirTulis xarisxi da ganisazRvreba is<br />

statistikuri maxasiaTeblebi, romlebic gviCvenebs, Tu ramdenad kargad xerxdeba ama<br />

Tu im davalebiT maswavlebelTa codnisa da unarebis obieqturi Sefaseba. testis<br />

saboloo variantisTvis davalebebi SeirCeva statistikuri Semowmebisa da<br />

eqspertuli Sefasebis safuZvelze. testi moicavs Sinaarsobrivad da sirTulis<br />

TvalsazrisiT gansxvavebuli davalebebis mTel speqtrs.<br />

5


testis struqtura<br />

dawyebiTi safexuris maswavlebelTa <strong>sasertifikacio</strong> testi Sedgeba ori<br />

nawilisgan:<br />

profesiuli codna da meTodika (qarTuli ena da literatura, kiTxvisa da<br />

weris swavleba, bunebismetyveleba, maTematika);<br />

akademiuri unarebi (wakiTxuli teqstis gaazreba da analitikuri wera).<br />

testis maqsimaluri qula aris 100.<br />

testSi warmodgenilia sxvadasxva formatis davalebebi:<br />

davalebebi arCeviTi pasuxiT;<br />

davalebebi Ria daboloebiT;<br />

Sesabamisobis dadgenis davalebebi;<br />

Txzuleba.<br />

arCeviTpasuxebian davalebebSi pirobasa da SekiTxvasTan erTad savaraudo<br />

pasuxebic aris mocemuli. davalebis Sesruleba gulisxmobs oTxi savaraudo pasuxidan<br />

erTi swori pasuxis arCevas. TiToeuli arCeviTpasuxiani davaleba 1 quliT fasdeba.<br />

davalebebi Ria daboloebiT aplikantisgan (maswavleblis sertifikatis<br />

mopovebis msurvelisgan) moiTxovs dasmul SekiTxvaze pasuxis Camoyalibebas, sakuTari<br />

msjelobis gamyarebas saTanado argumentebiT. TiToeuli Riaboloiani davaleba<br />

fasdeba specialuri sqemis meSveobiT. Sesabamisad, davalebebi gansxvavdeba<br />

maqsimaluri qulebis mixedviT. Sesasrulebeli nabijebis gaTvaliswinebiT, davaleba<br />

SeiZleba Sefasdes 1, 2 an meti quliT.<br />

gaiTvaliswineT:<br />

Riaboloiani davalebis SemTxvevaSi qulas imsaxurebs aplikantis mxolod is<br />

pasuxi, romelic uSualod ukavSirdeba davalebis pirobas, Seicavs dasmuli<br />

amocanis konkretuli gadawyvetis mcdelobas.<br />

Sesabamisobis davalebebSi warmodgenilia monacemTa ori sveti. erT svetSi<br />

mocemulia e. w. piroba (movlenebi, frazebi da a. S.), meoreSi ki _ savaraudo<br />

pasuxebi (cnebebi, terminebi da a. S.). davalebis Sesasruleblad saWiroa, erT svetSi<br />

mocemuli informacia SevusabamoT (mivusadagoT) meore svetSi mocemul<br />

informacias. Sesabamisobis TiToeuli davaleba 1 quliT fasdeba.<br />

analitikuri weris nawilSi aplikantma unda daweros Txzuleba, romelSic<br />

gamoxatavs Tavis pozicias, mosazrebebs SeTavazebuli sakiTxis Sesaxeb. man<br />

konkretuli argumentebiT unda daasabuTos Tavisi saTqmeli. Txzuleba xuTi<br />

kriteriumiT fasdeba da misi maqsimaluri qulaa 13 (kriteriumebi ixileT gv. 44).<br />

krebulis momdevno nawilebSi ganxilulia TiToeuli tipis testur davalebaTa<br />

nimuSebi da Sefasebis kriteriumebi.<br />

6


profesiuli codna da meTodika<br />

testis am nawilis maqsimaluri qulaa 80. is oTx bloks moicavs _ qarTuli<br />

ena da literatura, bunebismetyveleba, maTematika, kiTxvisa da weris swavleba.<br />

TiToeul sagnobriv blokSi mocemulia sagamocdo programa, davalebebi,<br />

romlebic amowmebs <strong>rogor</strong>c Sesabamis sagnobriv, ise am sagnis swavlebis meTodikis<br />

codnas.<br />

kiTxvisa da weris swavlebis nawilSi warmodgenilia davalebebi, romlebic<br />

amowmebs kiTxvis swavlebis Tanamedrove strategiebis codnasa da maTi praqtikulad<br />

gamoyenebis unars, kerZod, ramdenad SeuZlia pedagogs SearCios adekvaturi meTodi:<br />

dawyebiT safexurze moswavleTa asakobrivi Taviseburebebis gaTvaliswinebiT<br />

wera-kiTxvis unaris gasaviTareblad;<br />

konkretuli moswavlis problemisa Tu individualuri Taviseburebis<br />

gaTvaliswinebiT kiTxvisa da weris unaris gasaviTareblad;<br />

Sesaswavli teqstis specifikis gaTvaliswinebiT wakiTxulis ukeT gasaazreblad.<br />

akademiuri unarebi<br />

testis es nawili 20 quliT fasdeba. is or bloks moicavs: wakiTxuli teqstis<br />

gaazrebasa da analitikur weras. wakiTxuli teqstis gaazrebis blokis meSveobiT<br />

mowmdeba ucnobi teqstis adekvaturad gagebisa da gaazrebis _ teqstidan<br />

informaciis mopovebis, interpretirebis, gaanalizebisa da Sefasebis unari.<br />

analitikuri weris meSveobiT mowmdeba ama Tu im sakiTxze sakuTari<br />

Tvalsazrisis cxadad da naTlad Camoyalibebis, argumentebis moxmobiT misi<br />

dasabuTebis, agreTve sxvadasxva mosazrebis kritikuli analizis unari.<br />

testis minimaluri kompetenciis zRvari 60%-ia. Sesabamisad, gamocdis<br />

warmatebiT Casabareblad aplikantma unda daagrovos qulaTa saerTo raodenobis<br />

60%-ze meti _ 100-quliani testis SemTxvevaSi 61 qula.<br />

Tumca, 61 qulis mopoveba SesaZlebelia mxolod erTi nawilis _ profesiuli<br />

codnisa da meTodikis _ davalebaTa SesrulebiT. imisaTvis, rom aplikantma<br />

akademiuri unarebis nawilis davalebebic Seasrulos da am komponentSic<br />

daadasturos Tavisi kompetencia, dadgenilia sagangebo zRvari akademiuri unarebis<br />

nawilisTvis _ qulaTa saerTo raodenobis 40%. Sesabamisad, am nawilSi zRvris<br />

gadasalaxad aplikantma unda daagrovos qulaTa saerTo raodenobis 40%-ze meti,<br />

sul mcire, 9 qula.<br />

7


testur davalebaTa ganmarteba<br />

krebulis winamdebare nawilSi gTavazobT 2011 wlis <strong>sasertifikacio</strong> gamocdaze<br />

gamoyenebuli testis zogierTi davalebis ganmartebas. 2012 wlis sagamocdo testi<br />

ki SegiZliaT ixiloT danarTSi (gv. 89).<br />

davalebaTa instruqciebze yuradRebis gamaxvileba, maTi Sesrulebis principisa<br />

Tu xerxis gacnoba, aseve, <strong>pedagogTa</strong> namuSevrebis SefasebaTa ganxilva dagexmarebaT<br />

gamocdisaTvis momzadebis processa da, sabolood, gamocdis warmatebiT CabarebaSi.<br />

profesiuli codna da meTodika<br />

testis am nawiliT mowmdeba sagnobrivi codna qarTul enasa da<br />

literaturaSi, maTematikasa da bunebismetyvelebaSi. Tumca, didi yuradReba eqceva<br />

swavlebis meTodikis Semowmebasac. moswavleTaTvis masalis sworad SerCeva da<br />

miwodeba, maTi miRwevebis sworad Sefaseba gansakuTrebiT mniSvnelovania dawyebiT<br />

safexurze, radgan aq iqmneba bavSvis saswavlo qcevis safuZveli, am etapze iZens is<br />

ZiriTad codnasa da unar-Cvevebs, romlebic ganmsazRvrelia misi momavali<br />

inteleqtualuri saqmianobisTvis. amitom profesiuli codnisa da meTodikis nawili<br />

testis ZiriTad nawils warmoadgens.<br />

profesiuli codnisa da meTodikis nawilSi TiToeuli sagnis wili<br />

ganisazRvreba saswavlo gegmis Sesabamisi saaTobrivi badis safuZvelze.<br />

8


davalebaTa nimuSebi da ganmartebebi<br />

qarTuli ena da literatura<br />

1. qvemoT CamoTvlilTagan romel winadadebaSia daSvebuli gramatikuli Secdoma?<br />

(a) wylidan delfini amoxta.<br />

(b) ninos Tvalebidan cremlebi gadmoscvivda.<br />

(g) foTlebidan gulyviTela Citma gamoixeda.<br />

(d) abreSumis Zafidan lamaz qsovils amzadeben.<br />

dawyebiTi klasebis moswavleebi winadadebebisa Tu mcire teqstebis Sedgenisas<br />

xSirad uSveben sxvadasxva saxis Secdomas. maswavlebels yoveldRiurad uxdeba maTi<br />

aRmoCena da gasworeba. mocemuli davalebis mizania, Seamowmos, SeuZlia Tu ara<br />

maswavlebels gramatikuli, kerZod, morfologiuri Secdomis aRmoCena winadadebaSi.<br />

winadadebebi, romlebic davalebaSia mocemuli, moqmedebiTi da naTesaobiTi<br />

brunvisTvis saerTo -gan Tandebulis sworad gamoyenebas moiTxovs. Zvelad<br />

moqmedebiTis Tandebulad -gan forma gamoiyeneboda, magram droTa ganmavlobaSi man<br />

fonetikuri cvlilebebi ganicada (saxl-iT-gan/saxl-id-gan/saxl-i-dan _ <strong>rogor</strong>c<br />

naTesaobiTi, ise moqmedebiTi brunvis niSnis Tanxmovani s da T daikarga) da<br />

dResdReobiT gvaqvs Tandebulis forma -dan. Tu winadadebis wevri gvpasuxobs<br />

kiTxvaze saidan (wylidan) an ra droidan (saRamodan), e. i. is moqmedebiT brunvaSi<br />

dgas da masTan -dan Tandebuls viyenebT, xolo Tu gvpasuxobs kiTxvaze visgan<br />

(megobrisgan) an risgan (Zafisgan), maSin saxeli naTesaobiT brunvaSi dgas da masTan<br />

-gan Tandebulis gamoyenebaa saWiro. -gan Tandebuliani naTesaobiTi aRniSnavs<br />

moqmedebis Semsrulebels (megobr-is-gan miRebuli saCuqari), masalas (Zaf-is-gan<br />

damzadebuli qsovili), mizezs (SiS-is-gan gafiTrebuli). Sesabamisad, Secdoma<br />

daSvebulia pasuxis (d) variantSi.<br />

2. mocemulia winadadebebi:<br />

I _ `xom ar ggonia, weros WkuiT ajobeb~? _ gaafrTxiles melia ciyvebma.<br />

II _ meliam weros sacodav saxes Sexeda, gaicina da hkiTxa, wvniani <strong>rogor</strong><br />

mogewonao.<br />

qvemoT CamoTvlilTagan romelia marTebuli?<br />

sityva `wero~:<br />

(a) orive winadadebaSi warmodgenilia micemiTi brunvis formiT.<br />

(b) orive winadadebaSi warmodgenilia naTesaobiTi brunvis formiT.<br />

(g) I winadadebaSi warmodgenilia naTesaobiTi, xolo II winadadebaSi _ micemiTi<br />

brunvis formiT.<br />

(d) I winadadebaSi warmodgenilia micemiTi, xolo II winadadebaSi _ naTesaobiTi<br />

brunvis formiT.<br />

9


davalebis Sesasruleblad unda gavarkvioT, mocemul winadadebebSi<br />

xmovanfuZiani arsebiTi saxeli `wero~ micemiT brunvaSi dgas Tu naTesaobiTSi.<br />

orive brunvaSi `wero~ msgavsi formiT gvxvdeba _ `weros~, radgan wero ukveceli<br />

xmovanfuZiani saxelia, naTesaobiT brunvaSi masTan brunvis niSani -is kargavs<br />

xmovans da -s formiT aris warmodgenili. Sesabamisad, micemiTi da naTesaobiTi<br />

brunvis formebi emTxveva erTmaneTs. saxelis brunvis formis amosacnobad, misi<br />

Canacvleba SeiZleba Sesabamis konteqsts morgebuli TanxmovanfuZiani saxeliT. mag.,<br />

weros WkuiT ajobeb - biW-s WkuiT ajobeb (micemiTi brunva); weros sacodav saxes -<br />

biW-is sacodav saxes (naTesaobiTi brunva). Sesabamisad, swori pasuxia (d).<br />

3. qvemoT mocemulia ori sveti. marcxena svetSi warmodgenilia gamoTqmebi,<br />

marjvenaSi ki miTiTebulia maTi SesaZlo warmomavloba. daadgineT Sesabamisoba<br />

gamoTqmebsa da maTs warmomavlobas Soris. nimuSis mixedviT SeavseT carieli<br />

grafebi (SesaZlebelia pasuxis gameoreba).<br />

1. aqilevsis qusli a) literaturuli<br />

2. promeTes cecxli b) miTologiuri<br />

3. maraTonuli rbena g) istoriuli<br />

4. qaris wisqvilebTan brZola<br />

5. gaTiSe da ibatone<br />

6. igi wava da sxva mova<br />

maswavleblis profesiuli standartis erT-erTi moTxovnaa, dawyebiTi safexuris<br />

maswavlebeli icnobdes miTebs, zRaprebs, Tqmulebebs da a.S. am davalebiT swored<br />

istoriuli, miTologiuri Tu literaturuli siuJetebisa da maT safuZvelze<br />

Seqmnili gamoTqmebis codna mowmdeba. testur davalebebSi SegxvdebaT gamoTqmebi<br />

mxolod sayovelTaod cnobili miTidan, bibliuri siuJetidan Tu literaturuli<br />

nawarmoebidan.<br />

swori pasuxi:<br />

1 2 3 4 5 6<br />

b b g a g a<br />

10


4. qvemoT mocemulia moswavlis naweri, romelSic daSvebulia ramdenime<br />

gramatikuli Secdoma. amoiwereT SecdomiT dawerili sityvebi, miuTiTeT swori<br />

forma da pasuxi daasabuTeT. TiToeuli Secdomis gasworeba da Sesabamisi<br />

dasabuTeba fasdeba 2 quliT. moswavlis mier sworad dawerili TiToeuli sityvis<br />

mcdari formiT Secvlis SemTxvevaSi dagakldebaT 1 qula.<br />

moswavlis nawerSi Secdomebis aRmoCena da maTi gasworeba, aseve, moswavlisTvis<br />

imis axsna, Tu ratom aris mis mier gamoyenebuli formebi mcdari, maswavleblis<br />

yoveldRiuri saqmianobis nawilia. dawyebiT safexurze gramatikis swavlebac,<br />

ZiriTadad, swored aseTi formiT xorcieldeba. vfiqrobT, mocemuli davaleba Zalze<br />

mniSvnelovania maswavleblis Sesabamisi kompetenciis Sesamowmeblad. amitom mas<br />

testis qulaTa SedarebiT didi wili _ 8 qula _ eTmoba:<br />

TiToeuli Secdomis gasworeba da Sesabamisi dasabuTeba fasdeba 2 quliT.<br />

mxolod Secdomis gasworeba, saTanado dasabuTebis gareSe, fasdeba 1 quliT.<br />

Tu moswavlis mier sworad daweril sityvas mcdari formiT SecvliT,<br />

dagakldebaT 1 qula.<br />

moswavlis nawerSi Semdegi Secdomebia daSvebuli:<br />

1. uamravi sityvebi _ sworia: uamravi sityva.<br />

ricxviT saxels, aseve simravlis aRmniSvnel sityvas (bevri, mravali, uamravi...)<br />

arsebiTi saxeli yovelTvis mxolobiT ricxvSi Seewyoba.<br />

2. erTi da igive (asoze dawyebuli...) _ sworia: erTsa da imave (asoze dawyebuli...).<br />

`erTi da igive~ am SesityvebaSi aris msazRvreli, romelic sazRvruls<br />

eTanxmeba brunvaSi. saxeli `aso~ (sazRvruli) micemiTi brunvis Tandebuliani<br />

formiT aris warmodgenili. Sesabamisad, mas msazRvreli micemiT brunvaSi unda<br />

Seewyos. erTi da igive mxolod saxelobiTi brunvis formaa, micemiT brunvaSi<br />

iqneba erTsa da imaves.<br />

3. radgan _ sworia: raTa.<br />

rTuli qvewyobili winadadebis meore nawili miznis garemoebiTi damokidebuli<br />

winadadebaa da, Sesabamisad, unda gamoviyenoT kavSiri `raTa~.<br />

11


4. advilaT _ sworia: advilad.<br />

zedsarTavi saxeli `advili~ mocemulia viTarebiTi brunvis formiT,<br />

Sesabamisad, viTarebiTi brunvisgan nawarmoebi zmnizedis bolos unda gamoviyenoT<br />

-d da ara –T, radgan viTarebiTi brunvis niSania -ad.<br />

gTavazobT maswavlebelTa namuSevrebs, romlebic sxvadasxva quliT Sefasda.<br />

SegaxsenebT, rom:<br />

komentari<br />

warmodgenil pasuxSi aRmoCenili, gasworebuli da dasabuTebulia 3 Secdoma.<br />

Sesabamisad, is 6 quliT Sefasda.<br />

komentari<br />

am namuSevarSi aRmoCenili da gasworebulia oTxive Secdoma, Tumca mxolod<br />

samia dasabuTebuli sworad _ `uamravi~ aris ara krebiTi saxeli, aramed simravlis<br />

aRmniSvneli sityva. am faqtobrivi Secdomis gamo aRniSnuli ganmarteba aplikants<br />

`ar eTvleba~ da nacvlad 2 qulisa, 1 qulas imsaxurebs. aseve, arasworad aris<br />

amowerili moswavlis mier sworad dawerili sityva da Secvlilia mcdari formiT<br />

(wigns - wignss), ris gamoc aplikantis mier miRebul qulaTa jams – 7 _ daaklda 1<br />

qula. Sesabamisad, warmodgenili pasuxi 6 quliT Sefasda.<br />

12


komentari<br />

warmodgenil pasuxSi aRmoCenili da gasworebulia mxolod 1 Secdoma (advilaT<br />

_ advilad). meore Secdomis gasworeba (igive _ imave) arasruli formiTaa<br />

warmodgenili da, Sesabamisad, ar fasdeba quliT. danarCeni 5 sityva, romlebic<br />

aplikantma gamoyo da sxva formebiT Caanacvla, moswavlis naSromSi sworad aris<br />

dawerili. Sesabamisad, gabaTilda erTi sworad aRmoCenili da gasworebuli<br />

SecdomiT damsaxurebuli qulac da pasuxi 0 quliT Sefasda.<br />

nawyveti arCil sulakauris moTxrobidan `biWi da ZaRli~<br />

quCaSi marto midioda patara, Savgvremani biWi. mayvlisferi didi Tvalebi<br />

hqonda, wyliani da naRvliani odnav. mura nagazma ZunZuliT Cauara, Tan SiSiT<br />

moxeda biWs. biWma Seatyo, ZaRli ucxod grZnobda qalaqSi Tavs. Tvali gaayola...<br />

ramdenime finia nagazs yefiT mosdevda. biWs gaukvirda: `amxela nagazs es juja<br />

ZaRlebi <strong>rogor</strong> moerivnen?~ mainc daavlo qvas xeli da finiebs Seutia. finiebi<br />

maSinve Secvivdnen ezoSi wkmutun-wkmutuniT, mere WiSkridan gamoyves Tavebi da<br />

sakuTar ezoSi yofniT Segulianebulebma yefa daiwyes.<br />

nagazi quCis gadaRma, filaqanze ijda, dabneuli da SeSinebuli ixedeboda aqeT-iqiT.<br />

_ ras gamirbi, _ uTxra biWma, _ me ar gerCi. piriqiT, mecodebi. amxela xar da<br />

finiebma dagCagres.<br />

nagazi TvalebSi misCereboda biWs da ar inZreoda. biWma oriode nabiji gadadga<br />

ZaRlisken. ZaRlma ukan daixia...<br />

_ gSia? _ CanTa gaxsna da puris natexi amoiRo, _ Tu ginda, gaWmev, naxevari _<br />

Sen, naxevari _ me.<br />

ZaRlma puri Tvalis daxamxamebaSi STanTqa... sanam riyeze Cavidoda, biWma<br />

erTxelac mixeda nagazs. ZaRli ukana TaTebze ijda da mTeli gulisyuri biWisken<br />

hqonda mipyrobili. biWma uceb badiani kaci dainaxa. kaci frTxilad epareboda<br />

ZaRls. ramdenime nabiji da nagazi, albaT, badeSi gaexveoda.<br />

biWma Sehyvira. ZaRli ar ganZreula. biWi grZnobda, wamiTac rom daegvianebina,<br />

nagazs daiWerdnen. maSinve puris natexi daugdo win, aTiode nabijze. ZaRli wamoxta,<br />

<strong>rogor</strong>c Cans, faTeraki igrZno. biWi da ZaRli sirbiliT daeSvnen riyeze.<br />

_ saZageli kacia, _ uTxra biWma ZaRls, magas unda erido. bade Tu dagafara,<br />

gaTavda, veRar gaeqcevi.<br />

biWma da ZaRlma riye gairbines da mtkvris napirze gavidnen.<br />

mtkvris gaRma erTimeoreze miyolebuli, jaWviT dabmuli wisqvilebi Zveli<br />

gemebiviT idga. biWs sadRac wignSi daxatuli enaxa navsadguri da gaRma mxare mudam<br />

im suraTs agonebda. qvaze Camojdeboda da, sanam banaobas daiwyebda, didxans<br />

gascqeroda wisqvilebs, Sehyurebda mtkvarze gadmomdgar aivnian saxlebs.<br />

13


1. am nawyvetis mixedviT imsjeleT moTxrobis personaJis xasiaTis Taviseburebebze.<br />

Tqveni msjelobis gasamyareblad mokled miuTiTeT konkretuli frazebi teqstidan.<br />

_______________________________________________________________________<br />

moswavleTaTvis sabavSvo literaturuli nawarmoebis gacnoba, wakiTxva skolis<br />

pirvelive safexurze Zalze mniSvnelovania kiTxvis unaris gasaviTareblad, kiTxvis<br />

mimarT interesis gasaRviveblad, karg mkiTxvelad Camosayalibeblad. saskolo<br />

saxelmZRvaneloebSi xSirad gvxvdeba nawyvetebi literaturuli nawarmoebebidan.<br />

imisaTvis, raTa moswavleebi ama Tu im teqstiT davainteresoT, saWiroa maTi<br />

asakobrivi Tu pirovnuli Taviseburebebis gaTvaliswinebiT davexmaroT teqstis<br />

gaazrebaSi.<br />

mocemuli nawyvetis gasaazreblad arsebiTia mTavari personaJis xasiaTis<br />

amocnoba. davalebis mizani swored imis Semowmebaa, SeuZlia Tu ara aplikants<br />

personaJis xasiaTis mniSvnelovani Taviseburebebis, arsebiTi maxasiaTeblebis<br />

gamoyofa da maTi gamijvna umniSvnelo detalebisgan.<br />

teqstis mixedviT SeiZleba vimsjeloT personaJis xasiaTis Semdeg mniSvnelovan<br />

Taviseburebebze:<br />

biWi martosulia, sevdiani _ `quCaSi marto midioda~, `Tvalebi hqonda<br />

wyliani, naRvliani~, `qvaze Camojdeboda da didxans gascqeroda wisqvilebs,<br />

mtkvarze gadmomdgar aivnian saxlebs~.<br />

TanagrZnobis unaris mqone, humanuri, cxovelTa damcveli _ `Seatyo, ZaRli<br />

ucxod grZnobda Tavs~, `me ar gerCi, piriqiT, mecodebi~, `puris natexi<br />

amoiRo, _ Tu ginda, gaWmev, naxevari _ Sen, naxevari _ me~, `maSinve puris<br />

natexi gadaugdo~, ise elaparakeba ZaRls, <strong>rogor</strong>c megobars; Tavad daucveli<br />

_ icavs nagazs.<br />

emociuri, faqizi bunebis mqone, mgrZnobiare, meocnebe, romantikuli _<br />

`quCaSi marto midioda~, `wyliani, naRvliani Tvalebi~, `sadRac wignSi<br />

daxatuli enaxa navsadguri~, `gaRma mxare mudam im suraTs agonebda~ _ naxati<br />

Zlier STabeWdilebas axdens masze, bunebaSi yofna uyvars, SeuZlia didxans<br />

uyuros mdinares, wisqvilebs, aivnian saxlebs; biWs Tavisi samyaro aqvs _<br />

mdinare, riye, Zveli gemebiviT mdgari jaWviT dabmuli wisqvilebi... qalaqSi<br />

daZabulia, safrTxis molodinSia, bunebaSi, riyeze ufro daculad grZnobs<br />

Tavs _ SeuZlia, sanam banaobas daiwyebs, garemos daakvirdes, wignSi nanaxi<br />

gaixsenos da didxans ucqiros mtkvris napirebs.<br />

14


teqstidan SeiZleba amovikiTxoT personaJis sxva Tvisebebis Sesaxebac, Tumca<br />

teqsti ar iZleva sakmaris masalas maTze msjelobisTvis. mocemul nawyvetSi dasmuli<br />

problemis _ martoobis, gaucxoebis, TanagrZnobis _ gaTvaliswinebiT, isini<br />

naklebad mniSvnelovania:<br />

mamaci, uSiSari _ `finiebs Seutia~, `nabiji gadadga ZaRlisken~, `biWma<br />

Sehyvira~ _ badiani kacis ar SeeSinda, misgan daicva ZaRli. biWi da ZaRli<br />

gaeqcnen badian kacs.<br />

frTxili _ `biWma oriode nabiji gadadga ZaRlisken~, `erTxelac mixeda<br />

nagazs~, `grZnobda, wamiTac rom daegvianebina, nagazs daiWerdnen~, `saZageli<br />

kacia, magas unda erido~.<br />

sazriani, mixvedrili _ `maSinve puris natexi daugdo win~, mixvda, ZaRli<br />

unda daecva badiani kacisgan.<br />

dakvirvebuli, yuradRebiani _ `Seatyo, ZaRli ucxod grZnobda Tavs~,<br />

`erTxelac mixeda nagazs~, `biWi grZnobda, wamiTac rom daegvianebina, nagazs<br />

daiWerdnen~, `magas unda erido~, `sadRac wignSi daxatuli enaxa navsadguri~,<br />

`mudam im suraTs agonebda~, `didxans gascqeroda wisqvilebs, Sehyurebda<br />

mtkvarze gadmomdgar saxlebs~.<br />

sruliad araarsebiTia personaJis dasaxasiaTeblad, magaliTad, is, rom `biWs aqvs<br />

Savi Tvalebi~. aseve, qulis mosapoveblad ar aris sakmarisi mxolod imis miTiTeba,<br />

rom mas `uyvars ZaRlebi~ da a.S.<br />

davaleba amgvari sqemiT Sefasda:<br />

2 qula _ aplikanti msjelobs personaJis xasiaTis Taviseburebebze, gamoyofs<br />

sxvadasxva aspeqts, msjelobis gasamyareblad uTiTebs Sesabamis frazebs<br />

teqstidan.<br />

1 qula _ aRniSnulia personaJis xasiaTis mniSvnelovani Taviseburebani, Tumca<br />

aplikanti ar msjelobs maT Sesaxeb da ar uTiTebs frazebs teqstidan.<br />

0 qula _ personaJis xasiaTis Taviseburebebi, romlebsac miuTiTebs aplikanti,<br />

araarsebiTia, an pasuxi ar aris mocemuli.<br />

gaiTvaliswineT:<br />

qarTuli enisa da literaturis nawilSi, Ria davalebaTa gasworebisas,<br />

yuradReba eqceva imasac, Tu ramdenad aris naSromSi daculi qarTuli<br />

saliteraturo enis normebi.<br />

15


gTavazobT <strong>sasertifikacio</strong> gamocdaze <strong>pedagogTa</strong> mier Sesrulebuli davalebis<br />

nimuSebs:<br />

komentari<br />

warmodgenil pasuxSi aplikanti msjelobs personaJis xasiaTis<br />

Taviseburebebze, gamoyofs sxvadasxva aspeqts, msjelobis gasamyareblad uTiTebs<br />

Sesabamis frazebs teqstidan. Sesabamisad, pasuxi Sefasda 2 quliT<br />

komentari<br />

aplikanti gamoyofs personaJis xasiaTis Taviseburebebs, magram ar msjelobs<br />

maT Sesaxeb, ar miuTiTebs frazebs teqstidan, amitom warmodgenili naSromi 1<br />

quliT Sefasda.<br />

komentari<br />

warmodgenil pasuxSi umeteswilad gadmocemulia Sinaarsobrivi detalebi, ar<br />

Cans msjeloba. saubaria personaJis xasiaTis araarsebiT Taviseburebebze, darRveulia<br />

qarTuli saliteraturo enis normebi da daSvebulia punqtuaciuri Secdomebi.<br />

Sesabamisad, pasuxi 0 quliT Sefasda.<br />

16


2. warmoidgineT, rom Tqvens erT-erT moswavles kargad aqvs ganviTarebuli xatovani<br />

warmosaxvis unari, uadvildeba gamosaxulebebis, vizualuri masalis interpretireba.<br />

aRwereT davaleba, romelsac SeurCevdiT mas am nawyvetis gasaazreblad saSinao an<br />

saklaso samuSaosTvis.<br />

__________________________________________________________________<br />

maswavlebelma unda SearCios swavlebis iseTi meTodebi, romlebic Seesatyviseba<br />

moswavleTa asakobriv Tu individualur Taviseburebebs. man unda SesTavazos<br />

moswavleebs mravalferovani aqtivobebi TiToeuli maTganis Taviseburebebis (xasiaTi,<br />

swavlis tempi, stili, inteleqtualuri unarebi, interesebi) gaTvaliswinebiT. am<br />

gziT maswavlebeli moswavleTa SesaZleblobebis realizaciis saukeTeso pirobebs<br />

Seqmnis.<br />

mocemul davalebaSi saubaria moswavleze, romelic axal informacias (am<br />

SemTxvevaSi, moTxrobis nawyvets) ukeT gaiazrebs, Tuki am informacias vizualur,<br />

xatovan masalas daukavSirebs. imisaTvis, raTa man teqsti ukeT gaiazros, SeiZleba<br />

misi warmosaxvis unari `davixmaroT~, vTxovoT, daxatos ilustraciebi am nawyvetis<br />

mixedviT, warmoidginos da aRweros is adgili, sadac ganmartoebisas Tavs kargad<br />

grZnobs, Seagrovos fotomasala Zveli Tbilisisa da mtkvris sanapiros xedebiT da<br />

gagviziaros Tavisi STabeWdilebebi, gancdebi maTTan dakavSirebiT, gaixsenos an naxos<br />

filmi (an sxva nawarmoebi) bavSvebisa da cxovelebis megobrobaze, raTa Seadaros am<br />

nawyvets an mogviTxros maT Sesaxeb.<br />

davaleba Semdegi sqemiT Sefasda:<br />

2 qula _ aplikanti detalurad aRwers moswavlisTvis adekvatur davalebas. Tu<br />

aplikanti mimarTavs moswavles, aZlevs mas davalebas, unda gamoiyenos IV<br />

klasis moswavlisTvis Sesaferisi leqsika;<br />

1 qula _ aplikanti miuTiTebs moswavlisTvis adekvatur davalebas, Tumca ar<br />

aRwers mas;<br />

0 qula _ miTiTebulia davaleba, romelic moswavlisTvis ar aris adekvaturi;<br />

pasuxi ar aris mocemuli.<br />

17


gTavazobT <strong>sasertifikacio</strong> gamocdaze <strong>pedagogTa</strong> mier Sesrulebuli davalebis<br />

nimuSebs:<br />

komentari:<br />

warmodgenil pasuxSi aplikanti detalurad aRwers davalebas, romelic<br />

xatovani warmosaxvis unaris mqone moswavles daexmareba am nawyvetis ukeT<br />

gaazrebaSi. Sesabamisad, naweri Sefasda 2 quliT.<br />

komentari<br />

es pasuxi 1 quliT Sefasda, radgan aplikanti miuTiTebs adekvatur davalebas,<br />

Tumca ar aRwers mas.<br />

komentari<br />

miuxedavad imisa, rom warmodgenili davaleba sainteresoa da SeiZleba<br />

zogierT moswavles daexmaros teqstis gaazrebaSi, es pasuxi 0 quliT aris<br />

Sefasebuli, radgan aplikanti davalebis SerCevisas ar iTvaliswinebs moswavlis<br />

individualur Taviseburebas, ar akeTebs aqcents vizualizaciaze, warmosaxvis<br />

unarze.<br />

18


vaJa-fSavelas leqsi `molodini~<br />

mcire ram nislis nawyveti<br />

mTas ekra bumbuliviTa,<br />

hSvenoda fiqrebSi garTva<br />

mindorzed sumbuliviTa.<br />

_ ras ucdi, nislo patarav,<br />

dakerebulo mTazeda?<br />

_ rasa? ver Tu hgrZnob, Zmobilo,<br />

mteri Camidga gzazeda!<br />

<strong>rogor</strong> ver hxedav gvalvisgan<br />

damwvar-dabuguls miwasa?<br />

swored amitom davfiqrdi<br />

da vexvewebi zecasa:<br />

gamzardos, momces Zal-Rone,<br />

vewamlo qveynis kvnesasa;<br />

gamzardos, Rrublad maqcios,<br />

mZimed damtvirTos wvimiTa,<br />

rom movrwyo guli qveynisa<br />

dauSromelis miliTa;<br />

avaWikWiko bulbuli<br />

saRamoTi da diliTa.<br />

da warvsdge Cems meufesTan<br />

xelT anTebulis cviliTa.<br />

1. moZebneT leqsSi Sedarebis ori nimuSi da amowereT. __________________<br />

2. romeli mxatvruli xerxis swavlebisas gamoiyenebdiT frazebs:<br />

1. `nislo patarav, dakerebulo mTazeda~<br />

2. `swored amitom davfiqrdi da vexvewebi zecasa~<br />

dawyebiTi safexuris maswavleblis profesiuli standartis qarTuli enisa da<br />

literaturis nawilSi (mxatvruli teqstis gageba da TviTgamoxatva) mocemulia<br />

literaturaTmcodneobiTi terminebis CamonaTvali. qarTuli enisa da literaturis<br />

maswavlebeli unda icnobdes am terminebs, raTa daexmaros moswavleebs tropuli<br />

metyvelebis nimuSebisa da, zogadad, mxatvruli teqstis gaazrebaSi, mxatvrulgamomsaxvelobiTi<br />

saSualebebis gamoyenebaSi.<br />

zemoT moyvanili ori davaleba swored am kompetenciis Semowmebas isaxavs<br />

miznad. vaJa-fSavelas poezia gajerebulia tropuli metyvelebis formebiT da,<br />

Sesabamisad, mdidar masalas iZleva mxatvrul-gamomsaxvelobiTi saSualebebis<br />

saswavleblad. leqsis pirvelive strofSi avtori nisls bumbulsa da sumbuls<br />

adarebs (mTas ekra bumbuliviTa, hSvenoda fiqrebSi garTva mindorzed sumbuliviTa).<br />

Tu aplikanti orive nimuSs sworad miuTiTebda, pirvel davalebaSi 1 qulas<br />

moipovebda.<br />

19


meore davalebaSi moyvanili frazebi SeiZleba gamoviyenoT Semdegi mxatvruli<br />

xerxebis swavlebisas:<br />

`nislo patarav, dakerebulo mTazeda~ _ epiTeti, metafora.<br />

epiTeti msazRvreli sityvaa, romelic gamokveTs sagnis Tvisebas, aniWebs mas<br />

mxatvrul gamomsaxvelobas (mTaze dakerebuli, patara nisli). metafora berZnuli<br />

sityvaa da niSnavs gadatanas, erTi sagnis Tvisebis meoreze gavrcelebas. `mTaze<br />

dakerebuli nisli~ metaforuli gamoTqmaa.<br />

`swored amitom davfiqrdi da vexvewebi zecasa~ _ gapirovneba.<br />

avtori nisls sulieris Tvisebebs miawers.<br />

TiToeuli sworad miTiTebuli mxatvruli xerxisaTvis aplikanti 1 qulas<br />

moipovebda (davalebis maqsimaluri qula iyo 2).<br />

3. daexmareT IV klasis moswavleebs leqsSi xazgasmuli striqonebis gaazrebaSi.<br />

__________________________________________________________________<br />

IV klasis moswavles leqsSi xazgasmuli striqonebis gasaazreblad SeiZleba<br />

ramdenime saxis daxmareba SevTavazoT _ ganvumartoT misTvis gaugebari zogierTi<br />

gamoTqmis mniSvneloba, avuxsnaT bunebrivi kanonzomiereba, romlis Sesaxebac<br />

saubaria am strofSi, davanaxoT strofis (da mTlianad leqsis) ZiriTadi azri da<br />

vesaubroT mis mxatvrul mxareze, vaJa-fSavelas poeziisTvis damaxasiaTebeli<br />

mxatvruli stilis Taviseburebebze.<br />

davalebis Sefasebis sqema amgvaria:<br />

2 qula _ aplikanti gadmoscems xazgasmuli striqonebis Sinaarss, saubrobs<br />

leqsis/strofis mxatvrul mxareze; warmogvidgens leqsSi dasmuli sakiTxis<br />

axsnas (azri IV klasis moswavleebisTvis gasagebad aris Camoyalibebuli).<br />

1 qula _ aplikanti ganmartavs xazgasmuli striqonebis Sinaarss (azri IV klasis<br />

moswavleebisTvis gasagebad aris Camoyalibebuli).<br />

0 qula _ ganmartebis gareSe mocemulia xazgasmuli striqonebis `TxrobiTi~<br />

versia, perifrazi, an pasuxi ar aris mocemuli.<br />

gTavazobT <strong>pedagogTa</strong> mier Sesrulebuli davalebis nimuSebs:<br />

20


komentari<br />

warmodgenil pasuxSi aplikanti gvTavazobs leqsSi dasmuli sakiTxis miseul<br />

interpretacias, iTvaliswinebs moswavleTa enobriv kompetencias da cdilobs<br />

gaamaxvilos yuradReba leqsis mxatvrul mxareze. miuxedavad pasuxSi arsebuli<br />

umniSvnelo enobrivi xarvezebisa, aRniSnuli namuSevari Sefasda 2 quliT.<br />

komentari<br />

es pasuxi 0 quliT Sefasda, radgan mocemulia davalebaSi warmodgenili<br />

striqonebis perifrazi. ar aris ganmartebuli moswavleebisTvis gaugebar frazaTa<br />

da sityvaTa Sinaarsi, mag., `dauSromelis miliTa~.<br />

komentari<br />

warmodgenili pasuxi 0 quliT Sefasda, radgan aq saubaria mxolod bunebriv<br />

movlenaze da araferia naTqvami striqonebis da mTlianad vaJa-fSavelas leqsis<br />

ZiriTad azrze. cxadia, aseTi axsna moswavles leqsis gaazrebaSi, arsis wvdomaSi ver<br />

daexmareba.<br />

21


kiTxvis da weris swavleba<br />

skolaSi SesvlisTanave bavSvis winaSe dgeba umniSvnelovanesi amocana _ werakiTxvis<br />

Seswavla. pirveli saskolo gamocdileba (Tu <strong>rogor</strong> Seafaseben mSoblebi da<br />

pedagogebi bavSvis winsvlas kiTxvis, werisa Tu angariSis Seswavlisas, waaxaliseben<br />

Tu ara mas) bavSvis ara marto SemecnebiTi, aramed socialur-emociuri<br />

ganviTarebis mniSvnelovan safuZvels warmoadgens. Tu es gamocdileba dadebiTia,<br />

maSin bavSvi sakuTar SesaZleblobebSi rwmundeba da met warmatebasac aRwevs.<br />

wera-kiTxvis SeswavlaSi warmatebas mniSvnelovanwilad ganapirobebs maswavleblis<br />

mier sworad SerCeuli swavlebis strategia. kiTxvis swavlebis Tanamedrove<br />

strategiebi, ZiriTadad, ori Teoriis konteqstSi ganixileba:<br />

fonologiur Teorias eyrdnoba kiTxvis swavlebis fonologiuri (aRmavali)<br />

meTodi, romlis mixedviTac, bavSvma jer unda SeZlos asos da bgeris<br />

erTmaneTTan dakavSireba, xolo Semdeg nacnobi fonemebisgan sityvis awyoba.<br />

mTlianobiTi Teoriis mixedviT ki, bavSvi jer mTliani sityvebis cnobas<br />

swavlobs. ucnobi sityvebis bgerebi daiswavleba konteqstSi sityvis<br />

mniSvnelobis mixvedriT an Sesabamis naxatTan erTad sityvis aRqmis dros. am<br />

Teorias eyrdnoba kiTxvis swavlebis mTlianobiTi (daRmavali) meTodi.<br />

erTgvari kompromisuli variantia kiTxvis swavlebis dabalansebuli meTodi,<br />

romelic iTvaliswinebs <strong>rogor</strong>c fonologiuri, aseve mTlianobiTi Teoriis<br />

principebis gamoyenebas.<br />

dawyebiTi safexuris maswavleblis standartis Tanaxmad, pedagogma unda icodes<br />

zemoT ganxiluli Teoriebis farglebSi arsebuli midgomebi da, Sesabamisad, SeZlos<br />

praqtikaSi maTi gamoyeneba. is zedmiwevniT kargad unda icnobdes aseve dawyebiT<br />

safexurze swavlebis specifikas, kiTxvis swavlis periodebs (winasaanbano, saanbano da<br />

anbanisSemdgomi). man sworad unda SearCios TiToeuli periodis Sesabamisi<br />

aqtivobebi.<br />

wakiTxuli teqstis gaazrebis unaris gasaviTareblad pedagogma unda SeZlos,<br />

sworad SearCios SekiTxvebi da aqtivobebi moswavleTa asakobrivi Taviseburebebis,<br />

aseve, Sesaswavli teqstis specifikis gaTvaliswinebiT.<br />

testSi warmodgenili davalebebi swored zemoaRniSnuli kompetenciebis<br />

Semowmebas isaxavs miznad.<br />

22


davalebaTa nimuSebi da ganmartebebi<br />

1. nini I klasSia da uWirs ambis gabmulad gadmocema, saWiro sityvebis povna<br />

Txrobisas. misi zepirmetyvelebis unaris ganviTareba maswavlebelma gadawyvita<br />

siuJeturi suraTebis gamoyenebiT.<br />

qvemoT mocemulia Sesabamisi aqtivobebi:<br />

I. maswavlebeli sTxovs ninis, ipovos suraTze mis mier dasaxelebuli obieqtebi:<br />

`maCvene gogonas CanTa.~<br />

II. maswavlebeli aRwers suraTs da Tan TiTiT mianiSnebs: `Sexede, aq gogona<br />

skolaSi midis.~<br />

III. maswavlebeli ekiTxeba ninis: `ras akeTebs gogona klasSi?~<br />

IV. maswavlebeli sTxovs ninis: `maCvene suraTze biWi, romelic wers.~<br />

pasuxis romel variantSia dalagebuli aqtivobebi martividan rTulisken?<br />

(a) IV, II, I, III<br />

(b) II, I, IV, III<br />

(g) II, III, I, IV<br />

(d) I, III, II, IV<br />

mocemuli davaleba amowmebs, ramdenad SeuZlia maswavlebels gansazRvros<br />

moswavlisTvis konkretuli unaris gasaviTareblad SerCeuli davalebebisa Tu<br />

SekiTxvebis sirTulis xarisxi.<br />

davalebis pirobaSi mocemuli aqtivobebidan, cxadia, yvelaze martivia II,<br />

romelSic Tavad maswavlebeli aRwers suraTs da moswavles moeTxoveba daakvirdes<br />

mas. I da IV aqtivobaSi moswavles maswavleblis mier miTiTebuli obieqtebis povna<br />

evaleba, pirvel SemTxvevaSi es obieqti sagania, xolo meoreSi _ biWi, romelic<br />

garkveul moqmedebas asrulebs, Sesabamisad, es amocana ufro rTulia. SedarebiT<br />

rTulad Sesasrulebelia III aqtivoba, romelSic moswavles moeTxoveba ara marto<br />

samizne obieqtis povna, aramed moqmedebis dasaxeleba. miTiTebuli principis mixedviT<br />

(martividan rTulisken) aqtivobebi dalagebulia (g) pasuxSi. amrigad, swori pasuxia<br />

(g).<br />

2. kiTxvis unaris gaumjobesebis mizniT, II klasSi maswavlebeli aseT strategias<br />

iyenebs: moswavleebs aZlevs erTi da imave sirTulis teqsts da iniSnavs dros.<br />

gamarjvebulia is moswavle, romelic yvelaze swrafad waikiTxavs teqsts. ra<br />

Sedegebi SeiZleba mohyves amgvari aqtivobis sistematur gamoyenebas?<br />

__________________________________________________________________<br />

mocemuli davaleba amowmebs maswavleblis unars, kritikulad Seafasos<br />

konkretuli aqtivobis sistematurad gamoyenebis Tanmdevi Sedegebi. kerZod,<br />

pasuxidan unda Candes, rom aplikants gaazrebuli aqvs Semdegi:<br />

23


davalebaSi aRwerili aqtivobis dros moswavleebi orientirebulni arian<br />

swrafad kiTxvaze, ris gamoc xSirad sworad ver kiTxuloben sityvebs, ver<br />

gaiazreben wakiTxuls.<br />

moswavleebisTvis erTi da imave sirTulis teqstis miwodeba ar uwyobs xels<br />

maTi kiTxvis unaris ganviTarebas, iwvevs interesis dakargvas.<br />

aseTi aqtivobis, Sejibris, dros `marcxdebian~ (zaraldebian) bunebrivad<br />

dabali tempis mqone moswavleebi, romlebic nela kiTxuloben, Tumca ar<br />

uWirT wakiTxulis gaazreba. amis Sedegad moswavle kargavs interess,<br />

motivacias, Cndeba TviTSefasebis problemebi.<br />

davaleba fasdeba 2 quliT:<br />

2 qula _ aplikanti miuTiTebs da asabuTebs davalebaSi aRwerili aqtivobis<br />

sistematurad gamoyenebis erTze met uaryofiT Sedegs;<br />

1 qula _ aplikanti miuTiTebs da asabuTebs davalebaSi aRwerili aqtivobis<br />

sistematurad gamoyenebis Sedegebidan mxolod erT-erTs;<br />

0 qula _ aplikanti miuTiTebs davalebaSi aRwerili aqtivobis sistematurad<br />

gamoyenebis Sedegebidan mxolod erT-erTs, magram ar asabuTebs sakuTar<br />

mosazrebas;<br />

aplikanti gvTavazobs pasuxs, romelic ar Seexeba aRniSnuli aqtivobis<br />

sistematurad gamoyenebis Sedegebs;<br />

pasuxi ar aris mocemuli.<br />

gTavazobT <strong>sasertifikacio</strong> gamocdaze <strong>pedagogTa</strong> mier Sesrulebuli davalebis<br />

nimuSebs:<br />

komentari<br />

warmodgenili pasuxi 2 quliT Sefasda, radgan aplikanti saubrobs <strong>rogor</strong>c<br />

bunebrivad dabali tempis mqone moswavleebis problemaze, aseve teqstis gaazrebis<br />

sirTuleze.<br />

komentari<br />

es pasuxi 1 quliT Sefasda, radgan aplikanti miuTiTebs da asabuTebs<br />

davalebaSi aRwerili aqtivobis mxolod erT uaryofiT Sedegs.<br />

24


komentari<br />

es pasuxi 0 quliT Sefasda, radgan aplikanti ar miuTiTebs davalebaSi<br />

aRwerili aqtivobis sistematurad gamoyenebis uaryofiT Sedegebs. mas ar aqvs<br />

gacnobierebuli, rom kiTxvis dros mxolod siswrafeze orientireba xels SeuSlis<br />

moswavleebs wakiTxuli teqstis gaazrebaSi, zogierTi moswavlis mier kiTxvis tempis<br />

gazrdis SemTxvevaSic ver visaubrebT maTi kiTxvis unaris gaumjobesebaze.<br />

3. testSi warmodgenilia nawyveti teqstidan.<br />

`Ramurisyura mela afrikaSi binadrobs. igi mwerebiT ikvebeba, xolo<br />

SesamCnevad didi yurebi mas mweris adgilmdebareobis gansazRvraSi exmareba.<br />

Ramurisyura mela kaliebis gunds mihyveba da iWers maT maSin, rodesac isini<br />

mcenareul safars anadgureben. es meliebi yurebs komunikaciisTvisac iyeneben _<br />

yurebi SigniT TeTria, xolo garedan _ Savi, amitom sibneleSic kargad Cans da<br />

exmareba meliebs imaSi, rom nadirobisas ar daSordnen erTmaneTs~.<br />

1. moswavleTa mier wakiTxuli teqstis ukeT gasaazreblad maswavlebeli maT<br />

sxvadasxva tipis SekiTxvebs usvams:<br />

1. teqstSi cxadad mocemuli informaciis Sesaxeb;<br />

2. ,,dafaruli~ azris Sesaxeb;<br />

3. teqstis gasaazreblad mniSvnelovani iseTi informaciis Sesaxeb, romelic<br />

uSualod teqstSi ar aris mocemuli, magram mkiTxvelisTvis cnobilia<br />

gamocdilebidan da saWiroebs gaxsenebas.<br />

dausviT III klasis moswavleebs samive tipis SekiTxva mocemul nawyvetTan<br />

dakavSirebiT.<br />

1. __________________________________________________________________<br />

2. __________________________________________________________________<br />

3. __________________________________________________________________<br />

imisTvis, rom moswavlem wakiTxuli teqsti gaigos, pirvel rigSi,<br />

mniSvnelovania, man teqstidan faqtobrivi informaciis mopoveba SeZlos. wakiTxulis<br />

gaazrebis es safexuri moswavlisTvis ,,dafaruli“ azris amokiTxvis anu teqstidan<br />

gamomdinare daskvnis gamotanis winapirobaa. aranakleb mniSvnelovania wakiTxulis<br />

dakavSireba sakuTar codnasa da gamocdilebasTan, am procesis gareSe SeuZlebelia<br />

axali informaciis gaazreba. warmodgenili davaleba amowmebs maswavleblis unars,<br />

erTmaneTisgan ganasxvaos zemoT ganxiluli procesebi da konkretul teqstze<br />

dayrdnobiT dasvas Sesabamisi SekiTxvebi.<br />

25


davaleba fasdeba 3 quliT:<br />

1 qula _ dasmulia SekiTxva teqstSi cxadad mocemuli informaciis Sesaxeb;<br />

1 qula _ dasmulia SekiTxva ,,dafaruli~ azris Sesaxeb;<br />

1 qula _ dasmulia SekiTxva teqstis gasaazreblad mniSvnelovani iseTi<br />

informaciis Sesaxeb, romelic uSualod teqstSi ar aris mocemuli,<br />

magram mkiTxvelisTvis gamocdilebidanaa cnobili da saWiroebs<br />

gaxsenebas.<br />

gTavazobT samive saxis SekiTxvis ramdenime magaliTs, aseve, <strong>sasertifikacio</strong><br />

gamocdaze maswavlebelTa mier Sesrulebul davalebaTa nimuSebs.<br />

1. sad binadrobs Ramurisyura mela? riT ikvebeba? raSi exmareba mas yurebi?<br />

2. ra sargebloba moaqvs adamianebisTvis Ramurisyura melas?<br />

3. ra ziani moaqvT kaliebs? gaixseneT, <strong>rogor</strong>ia Ramura, <strong>rogor</strong>i yurebi aqvs mas.<br />

gaixseneT, <strong>rogor</strong>ia mela. <strong>rogor</strong> dacqvets yurebs cxoveli, magaliTad, ZaRli,<br />

rodesac cdilobs, susti xma gaigonos.<br />

komentari<br />

es pasuxi 3 quliT Sefasda, radgan warmodgenilia samive tipis SekiTxvis<br />

adekvaturi magaliTebi.<br />

komentari<br />

es pasuxi 2 quliT Sefasda, radgan meore SekiTxvis pasuxi teqstSia mocemuli<br />

da ar moiTxovs daskvnis gamotanas, faruli azris wvdomas.<br />

komentari<br />

warmodgenili pasuxi ar Seesabameba mocemul davalebas, ar Cans, SeuZlia Tu<br />

ara aplikants, dasvas teqstis gaazrebis sxvadasxva safexuris Sesatyvisi SekiTxvebi.<br />

amitom es pasuxi 0 quliT Sefasda.<br />

26


davalebaTa nimuSebi da ganmartebebi<br />

bunebismetyveleba<br />

1. auxseniT moswavleebs, ra mniSvneloba aqvs qars mcenareebisTvis.<br />

__________________________________________________________________<br />

mocemuli davalebis warmatebiT Sesasruleblad moswavleebs unda avuxsnaT,<br />

ratom aris qari mniSvnelovani mcenareebisTvis.<br />

mxolod imis miTiTeba, rom qari xels uwyobs mcenareTa gamravlebas, ar aris<br />

sakmarisi moswavleebisTvis qaris mniSvnelobis gasaazreblad. aucilebelia<br />

aplikantma Seaxsenos (gaacnos) maT mcenareTa gamravleba-gavrcelebis ori ZiriTadi<br />

saxe _ TesliT gamravleba da damtverva _ da miuTiTos, rom qars mcenareTa Tesli<br />

da mtveri gadaaqvs. amgvarad Sesrulebuli davaleba 1 quliT fasdeba.<br />

gTavazobT <strong>sasertifikacio</strong> gamocdaze <strong>pedagogTa</strong> mier Sesrulebuli davalebis<br />

nimuSebs:<br />

komentari<br />

es pasuxi 1 quliT Sefasda, radgan aplikanti saubrobs qaris mniSvnelobis,<br />

funqciis orive aspeqtze.<br />

komentari<br />

es pasuxi 0 quliT Sefasda, radgan aplikanti ar miuTiTebs mcenareebisTvis<br />

qaris arsebiT mniSvnelobaze _ mcenareTa gamravlebis xelSewyobaze.<br />

27


2. ra mizniT qmnian adamianebi dacul teritoriebs _ erovnul parkebs, nakrZalebs,<br />

aRkveTilebs da sxv.?<br />

__________________________________________________________________<br />

Tanamedrove adamiani Zalze seriozuli ekologiuri problemebis winaSe dgas.<br />

am pirobebSi aucilebelia, bavSvebs, moswavleebs xSirad vesaubroT garemos dacvisa<br />

da bunebrivi resursebis racionalurad gamoyenebis Sesaxeb, vaswavloT maT bunebaze<br />

zrunva, misi dacva. <strong>sasertifikacio</strong> testis bunebismetyvelebis nawilis ramdenime<br />

davaleba swored biomravalferovnebis dacvisa da garemos dabinZurebis sakiTxebs<br />

Seexeba.<br />

moswavleebisTvis daculi teritoriebis funqciis, aseve, iseTi terminebis<br />

gacnoba, <strong>rogor</strong>ebicaa biomravalferovneba, gadaSenebis safrTxe, wiTeli wigni, Zalze<br />

mniSvnelovania, raTa xeli SevuwyoT maT ekologiuri cnobierebis CamoyalibebaSi.<br />

davaleba fasdeboda 1 quliT.<br />

1 qula _ daculi teritoriebi iqmneba biomravalferovnebis SesanarCuneblad,<br />

cocxali organizmebis im saxeobaTa gadasarCenad, romlebsac gadaSenebis<br />

safrTxe emuqrebaT an romlebic wiTel wignSia Setanili.<br />

3. adamianis saqmianobis Sedegad mudmivad xdeba sacxovrebeli garemos dabinZureba,<br />

magaliTad, zRvebsa da okeaneebSi Zalian xSiria navTobis CaRvra, rac wylis<br />

binadari organizmebis daRupvis mizezi xdeba.<br />

auxseniT moswavleebs, ratom iwvevs navTobiT wylis dabinZureba cocxali<br />

organizmebis daRupvas?<br />

__________________________________________________________________<br />

qvemoT moyvanilia ramdenime aspeqti, romlebic unda asaxuliyo aplikantis pasuxSi:<br />

1. navTobi wyalze msubuqia da amitom, daRvris SemTxvevaSi, wylis zedapirze<br />

moeqceva. zRvis cxovelebisaTvis iqmneba Jangbadis deficiti (wylis cxovelebs uWirT<br />

sunTqva).<br />

2. zogjer wyals CaRvrili navTobi napirze gamoaqvs, rac safrTxes uqmnis napirze<br />

mcxovreb organizmebs, mag., frinvelebs bumbulisa da frTebis navTobiT dafarvis<br />

gamo aRar SeuZliaT frena.<br />

3. navTobis moxvedra saWmlis momnelebel an sasunTq sistemaSi SeiZleba<br />

damRupveli aRmoCndes <strong>rogor</strong>c wylis binadari, aseve napirze mcxovrebi<br />

organizmebisTvis.<br />

28


davaleba 2 quliT Sefasda.<br />

2 qula _ aplikanti miuTiTebs or an met faqtors, romlebic navTobiT wylis<br />

dabinZurebisas cocxali organizmebis daRupvis mizezi xdeba da ganmartavs<br />

TiToeulis moqmedebis meqanizms.<br />

1 qula _ aplikanti miuTiTebs erT faqtors, romelic navTobiT wylis<br />

dabinZurebisas cocxali organizmebis daRupvis mizezi xdeba da ganmartavs<br />

misi moqmedebis meqanizms.<br />

0 qula _ mocemulia mxolod davalebis perifrazi; mocemulia araswori pasuxi;<br />

pasuxi ar aris mocemuli.<br />

gTavazobT <strong>pedagogTa</strong> mier Sesrulebuli davalebis nimuSebs:<br />

komentari<br />

es pasuxi 2 quliT Sefasda, radgan miTiTebuli da ganmartebulia navTobiT<br />

wylis dabinZurebisas cocxali organizmebis daRupvis ganmapirobebeli ori<br />

faqtori.<br />

komentari<br />

warmodgenili pasuxi 1 quliT Sefasda, radgan mocemulia mxolod erTi<br />

faqtori da axsnilia misi moqmedebis meqanizmi.<br />

29


4. romeli stiqiuri movlenaa gamosaxuli suraTze? auxseniT moswavleebs, ris<br />

safuZvelze akeTebT am daskvnas.<br />

__________________________________________________________________<br />

mocemuli davaleba pirobiTad gayofilia or nawilad: 1. aplikantma unda<br />

daasaxelos movlena; 2. aplikantma unda miuTiTos moswavleebs im arsebiT,<br />

specifikur niSnebze, romelTa safuZvelzec SeiZleba davaskvnaT, ra movlenaa<br />

gamosaxuli fotoze.<br />

davalebis pirvel nawilSi aplikanti 1 qulas moipovebs, Tu miuTiTebs, rom<br />

suraTze gamosaxulia qarborbala. SesaZlebelia sxva terminebis gamoyenebac:<br />

tornado an smerCi.<br />

davalebis meore nawilSi 1 qulis mosapoveblad aplikantma aucileblad unda<br />

daasaxelos qarborbalasTvis specifikuri damaxasiaTebeli niSani, romelic haeris<br />

masis brunvas ukavSirdeba, magaliTad, mbrunavi mtvris sveti, mtvris korianteli,<br />

Zabris forma. aplikantma moswavleebisTvis movlenis Taviseburebis asaxsnelad<br />

SeiZleba gamoiyenos misi dasaxelebac (qar-borbala), an miuTiTos maT, <strong>rogor</strong> aris<br />

saxli gadaxrili, erTgvarad Semobrunebuli qaris gamo.<br />

30


gTavazobT <strong>pedagogTa</strong> mier Sesrulebuli davalebis nimuSebs:<br />

komentari<br />

warmodgenili pasuxi 2 quliT Sefasda, radgan aplikanti sworad asaxelebs<br />

suraTze gamosaxul movlenas da Tan miuTiTebs mis specifikur niSnebsac.<br />

komentari<br />

es pasuxi 1 quliT Sefasda, radgan mocemulia mxolod suraTze gamosaxuli<br />

movlenis dasaxeleba.<br />

31


maTematika<br />

testis maTematikuri nawilis saSualebiT mowmdeba, Tu ramdenad Seesabameba<br />

aplikantis codna da unarebi maswavleblis profesiuli standartiT<br />

gaTvaliswinebul moTxovnebs maTematikaSi.<br />

davalebaTa nimuSebi da ganmartebebi<br />

1. Tu a da b orniSna naturaluri ricxvebia, maSin a – 2b gamosaxulebis udidesi<br />

mniSvnelobaa:<br />

(a) 77<br />

(b) 78<br />

(g) 79<br />

(d) 80<br />

mocemuli amocanis amosaxsnelad SeiZleba ase vimsjeloT: a–2b gamosaxulebis<br />

mniSvneloba miT ufro meti iqneba, rac ufro meti iqneba saklebis (anu a-s)<br />

mniSvneloba da rac ufro naklebi iqneba maklebis (anu 2b-s) mniSvneloba. raki a da b<br />

orniSna naturaluri ricxvebia, amitom a-s udidesi SesaZlo mniSvnelobaa 99, xolo<br />

2b-s umciresi SesaZlo mniSvnelobaa 2 10 20 . Sesabamisad, a–2b gamosaxulebis udidesi<br />

mniSvneloba tolia 99 20 79-is.<br />

swori pasuxia (g).<br />

2. isrebiani saaTis mixedviT 10 saaTia. ramdeni gradusis tolia saaTebisa da<br />

wuTebis maCvenebeli isrebiT Sedgenili maxvili kuTxis sidide?<br />

(a) 30°<br />

(b) 45°<br />

(g) 60°<br />

(d) 75°<br />

advili SesamCnevia, rom zustad 10 saaTze saaTis<br />

isrebis mier Sedgenili maxvili kuTxe tolia sruli<br />

kuTxis 2 1 nawilisa. amitom am kuTxis sidide tolia<br />

12 6<br />

sruli kuTxis sididis 1/6 nawilisa, anu 360 60<br />

-isa.<br />

6<br />

32


3. cnobilia, rom 6-7 wlis bavSvebs uWirT iseTi obieqtebis dajgufeba, romlebic<br />

erTmaneTisgan gansxvavdeba ori an meti niSniT.<br />

maswavlebeli sTxovs am asakis moswavleebs, mocemuli oTxi figuridan amoirCion<br />

erTi zedmeti (anu sxvebisgan gansxvavebuli) figura.<br />

qvemoT CamoTvlilTagan figurebis romeli oTxeulia am davalebisTvis yvelaze<br />

Sesaferisi?<br />

(a)<br />

(b)<br />

(g)<br />

(d)<br />

mocemuli davalebis mizania, gaarkvios, SeuZlia Tu ara maswavlebels, SearCios<br />

moswavlisTvis adekvaturi davaleba asakobrivi Taviseburebis gaTvaliswinebiT.<br />

davalebis pirobaSi mocemulia 6-7 wlis asakis bavSvis azrovnebisTvis<br />

damaxasiaTebeli Tavisebureba _ ori an meti niSnis mixedviT obieqtebis<br />

klasifikaciis sirTule. imisTvis, rom moswavlem SeZlos oTxi figuridan erTi<br />

gansxvavebulis gamoyofa, umjobesia ganmasxvavebeli niSani iyos erTi. cxadia, aseTia<br />

(a) pasuxSi warmodgenili davaleba, romelSic mocemuli obieqtebi (kvadratebi da<br />

samkuTxedi) mxolod erTi niSniT _ formiT gansxvavdeba erTmaneTisgan. (b) pasuxSi<br />

mocemul figuraTa ganmasxvavebeli ori niSani gvxvdeba: forma da zoma, (g) pasuxSi<br />

_ forma, zoma, feri da, aseve, kvadratSi Caxazuli wre, (d) pasuxSi ki _ forma,<br />

zoma da feri. amrigad, swori pasuxia (a).<br />

33


4. skolisaTvis frenburTisa da kalaTburTis burTebi SeiZines, sul 19 cali.<br />

burTebSi 88 lari gadaixades. frenburTis burTi 4 lari Rirda, xolo kalaTburTisa<br />

_ 7 lari. SeZenili burTebidan ramdeni iyo kalaTburTis? amocanis amoxsna<br />

CawereT.<br />

__________________________________________________________________<br />

am amocanis amoxsna SesaZlebelia sxvadasxva gziT. magaliTad, gantolebis<br />

SedgeniT:<br />

kalaTburTis burTebis raodenoba: x ,<br />

frenburTisa: 19 x ,<br />

gantoleba: 7x 419<br />

x88.<br />

aqedan: x 4 .<br />

SesaZlebelia amgvarad msjelobac:<br />

cxrametive burTi rom kalaTburTis yofiliyo, maSin maTi Rirebuleba iqneboda<br />

19 7 133<br />

lari, anu 88 larze 133 88 45 lariT meti. 1 kalaTburTis burTis 1<br />

frenburTis burTiT Secvlis SemTxvevaSi maTi saerTo Rirebuleba 7–4=3 lariT<br />

mcirdeba. 45:3=15, amitom saerTo Rirebuleba 45 lariT Semcirdeba, Tu 15 cal<br />

kalaTburTis burTs CavanacvlebT amdenive frenburTis burTiT. maSasadame, uyidiaT<br />

19 –15 = 4 kalaTburTis burTi.<br />

amocanis amoxsna SesaZlebelia yvela SesaZlo variantis ganxilviTac: Tu<br />

SeiZendnen kalaTburTis 1 da frenburTis 18 burTs, gadaixdidnen 7+72=79 lars;<br />

Tu SeiZendnen kalaTburTis 2 da frenburTis 17 burTs, gadaixdidnen 14+68=82<br />

lars da a.S. Tu SeiZendnen kalaTburTis 4 da frenburTis 15 burTs, gadaixdidnen<br />

28+60=88 lars.<br />

davaleba Sefasda 3 quliT:<br />

3 qula _ miTiTebulia amocanis swori pasuxi, naCvenebia amoxsnis xerxi.<br />

2 qula _ sworad aris naCvenebi amocanis amoxsnis xerxi, Tumca ar aris mocemuli<br />

saboloo swori pasuxi.<br />

1 qula _ sworad aris miTiTebuli amocanis amoxsnis erT-erTi etapi; mocemulia<br />

swori pasuxi, pasuxis siswore dasabuTebulia SemowmebiT;<br />

0 qula _ mocemulia mxolod swori pasuxi, Tumca misi siswore SemowmebiTac ki ar<br />

aris dasabuTebuli; pasuxi ar aris mocemuli.<br />

34


komentari<br />

ganvixiloT aplikantebis mier SemoTavazebuli amoxsnis ori varianti:<br />

miuxedavad imisa, rom aplikantis mier amocanis pasuxi sworadaa miTiTebuli,<br />

es naSromi Sefasda mxolod 1 quliT, radgan aplikantma ar warmoadgina amoxsnis gza<br />

da dakmayofilda mxolod pasuxis SemowmebiT.<br />

komentari<br />

es naSromi Sefasda 2 quliT. aplikantma sworad moZebna amocanis amoxsnis gza,<br />

Tumca miiRo araswori pasuxi, radgan mas erTmaneTSi aeria kalaTburTisa da<br />

frenburTis burTebis fasi.<br />

35


5. moswavleebma Semdegi samuSao Seasrules:<br />

1) iangariSeT, risi tolia:<br />

I. 151 + 14 + 49 + 386 II. 25 · 9 · 40 · 3 III. 14035 : 7.<br />

2) Caifiqres raRac ricxvi. Tu am ricxvs mivumatebT 84-s, Semdeg ki gamovaklebT<br />

64-s, miviRebT 300-s. ra ricxvi CaufiqrebiaT?<br />

3) 5 m Salis naWerSi gadaixades 80 lari, xolo 6 m abreSumis naWerSi _ 102 lari.<br />

romeli qsovilis 1 metria ufro iafi da ramdeniT?<br />

erT-erTi moswavlis namuSevari aseTi iyo:<br />

amowereT moswavlis mier daSvebuli Secdomebi da gverdiT miuwereT<br />

Sesworebuli varianti.<br />

miRwevis romel dones miakuTvnebT am moswavles misi namuSevris mixedviT?<br />

CawereT argumentirebuli pasuxi, gaiTvaliswineT, rom moswavleTa miRwevis<br />

doneebia: maRali, saSualoze maRali, saSualo, dabali.<br />

__________________________________________________________________<br />

moswavlis namuSevarSi sul 4 Secdomaa:<br />

1) I. Secdoma ar aris daSvebuli;<br />

II. 1000 27 2700 (unda iyos: 1000 27 27000 );<br />

III. 14000 : 7 200 (unda iyos: 14000 : 7 2000 );<br />

2) 300 20 320 (unda iyos: 300 – 20 = 280);<br />

3) 102 : 6 14 (unda iyos: 102 : 6 17 ).<br />

36


moswavlis namuSevridan Cans, rom is angariSisas gaazrebulad iyenebs<br />

moqmedebaTa Tvisebebs. me-2 amocanis amoxsnis gzasac sworad miagno, Tumca<br />

gamoklebisas Secdomas uSvebs. moswavles bolo, me-3 amocanis amoxsnis gzac sworad<br />

aqvs SerCeuli, Tumca erT Secdomas (gayofisas) aqac vxvdebiT. marTalia, moswavlem<br />

sul 4 Secdoma dauSva, magram es Secdomebi ufro mis daudevrobaze metyvelebs,<br />

vidre Sesabamisi masalis arcodnaze. amitom, am namuSevris mixedviT, moswavlis<br />

miRwevis doned unda miviCnioT saSualoze maRali.<br />

davaleba Semdegi sqemis mixedviT Sefasda:<br />

4 qula _ aRmoCenili da Sesworebulia moswavlis oTxive Secdoma, adekvaturadaa<br />

Sefasebuli misi miRwevis done, warmodgenilia Sesabamisi argumentacia.<br />

3 qula _ aRmoCenili da Sesworebulia moswavlis oTxive Secdoma, adekvaturad<br />

aris Sefasebuli misi miRwevis done, Tumca ar aris warmodgenili<br />

Sesabamisi argumentacia;<br />

aRmoCenili da Sesworebulia mxolod sami Secdoma, adekvaturadaa<br />

Sefasebuli moswavlis miRwevis done, warmodgenilia Sesabamisi<br />

argumentacia.<br />

2 qula _ aRmoCenili da Sesworebulia moswavlis oTxive Secdoma, Tumca ar aris<br />

Sefasebuli misi miRwevis done;<br />

aRmoCenili da Sesworebulia mxolod sami Secdoma, adekvaturadaa<br />

Sefasebuli moswavlis miRwevis done, Tumca ar aris warmodgenili<br />

Sesabamisi argumentacia.<br />

1 qula _ aRmoCenili da Sesworebulia moswavlis sami Secdoma, Tumca ar aris<br />

Sefasebuli misi miRwevis done;<br />

aRmoCenili da Sesworebulia moswavlis ori Secdoma, adekvaturadaa<br />

Sefasebuli misi miRwevis done, warmodgenilia Sesabamisi argumentacia.<br />

0 qula _ aRmoCenili da Sesworebulia moswavlis ori Secdoma, Tumca<br />

araadekvaturad aris Sefasebuli moswavlis miRwevis done;<br />

aRmoCenili da Sesworebulia orze naklebi Secdoma;<br />

pasuxi ar aris mocemuli.<br />

37


ganvixiloT aplikantebis mier SemoTavazebuli amoxsnis ramdenime varianti.<br />

komentari<br />

aplikantma sworad moZebna oTxive savarjiSo, romelTa Sesrulebisas<br />

moswavles Secdoma hqonda daSvebuli, magram ar miuTiTa, ra SeeSala mas<br />

konkretulad da ar Seaswora moswavlis mier daSvebuli Secdomebi. man ver SeniSna<br />

moswavlis namuSevris mniSvnelovani dadebiTi mxareebi (magaliTad, moqmedebaTa<br />

Tvisebebis gaazrebuli gamoyeneba gamoTvlebisas), zedmeti yuradReba miaqcia<br />

meqanikur Secdomebs da, Sesabamisad, araadekvaturad Seafasa moswavlis miRwevis<br />

done. amitom aplikantis namuSevari Sefasda mxolod 1 quliT.<br />

komentari<br />

aplikants zustad aqvs miTiTebuli, Tu ra konkretuli Secdomebi dauSva<br />

moswavlem da yvela Secdoma aqvs Sesworebuli. aplikantma moswavlis namuSevarSi<br />

SeniSna yvela dadebiTi aspeqti da adekvaturad Seafasa moswavlis miRwevis done.<br />

amitom aplikantis naSromi Sefasda maqsimaluri 4 quliT.<br />

38


akademiuri unarebi<br />

wakiTxuli teqstis gaazreba<br />

testis es bloki amowmebs wakiTxuli teqstidan informaciis mopovebis,<br />

interpretirebis, gaanalizebisa da Sefasebis unars.<br />

teqsts axlavs 7 SekiTxva. TiToeuli SekiTxva fasdeba 1 quliT.<br />

yovel SekiTxvas erTvis 4 savaraudo pasuxi, romelTagan mxolod erTia swori.<br />

TiToeuli SekiTxvis/davalebis meSveobiT mowmdeba wakiTxuli teqstis gasaazreblad<br />

aucilebeli romelime unari.<br />

aplikantma unda SeZlos:<br />

teqstis Temisa da ZiriTadi ideis gamokveTa;<br />

miRebul informaciaSi ZiriTadis (arsebiTisa) da meorexarisxovanis garCeva;<br />

teqstis sxvadasxva nawils (winadadebebsa da abzacebs) Soris mimarTebis<br />

dadgena;<br />

mTeli teqstidan an misi calkeuli nawilebidan daskvnis gamotana;<br />

calkeuli abzacis funqciis gansazRvra;<br />

calkeuli sityvisa Tu gamoTqmis mniSvnelobis axsna an maTi mniSvnelobis<br />

amocnoba konteqstis mixedviT;<br />

teqstis sakvanZo sityvebisa da frazebis moZieba;<br />

teqstSi mocemuli polemikuri monakveTis gaazreba-Sefaseba;<br />

varaudisa da faqtis erTmaneTisagan garCeva;<br />

teqstSi warmodgenil movlenaTa Soris arsebuli kavSirebis dadgena;<br />

calkeuli fragmentebis perifrazireba;<br />

qveteqstis amocnoba;<br />

teqstSi warmodgenilsa da sxva (hipoTezur) situaciebs Soris mimarTebis dadgena;<br />

teqstidan mopovebuli informaciis gamoyeneba axali problemis gadasawyvetad.<br />

teqstebi Tematurad mravalferovania da mecnierebisa da kulturis sxvadasxva<br />

sferos ukavSirdeba. Tumca, davalebaTa Sesruleba, anu SekiTxvebze pasuxis gacema,<br />

ar moiTxovs ama Tu im sferosTan dakavSirebul specialur codnas. teqstebi<br />

SeiZleba iyos TxrobiTi, polemikuri Tu ganmartebiTi xasiaTisa. isini nairgvaria<br />

stilis mixedviTac.<br />

mocemuli blokis davalebebs axlavs amgvari instruqcia:<br />

yuradRebiT waikiTxeT da gaiazreT teqsti. TiToeuli SekiTxvis savaraudo<br />

pasuxebidan airCieT is varianti, romelic marTebulia mocemuli teqstis mixedviT.<br />

gaiTvaliswineT:<br />

teqstis Semdeg mocemuli TiToeuli SekiTxva testis damoukidebeli davalebaa.<br />

amitom yovel SekiTxvaze pasuxis gacemisas ixelmZRvaneleT teqstiT da ara wina<br />

SekiTxvaze gacemuli pasuxiT, raTa Tavidan aiciloT araswor pasuxTa jaWvi.<br />

39


davalebaTa nimuSebi da ganmartebebi<br />

krebulSi ganvixilavT teqstTan dakavSirebul ramdenime SekiTxvas.<br />

TamaSobs yvela. TamaSoben bavSvebi, ufrosebi. TamaSoben cxovelebi.<br />

TamaSobdnen pirvelyofili adamianebi. TamaSs TiTqos praqtikuli mizani ar unda<br />

hqondes, magram Tu kargad davakvirdebiT, cxovelTa TamaSSi iseT moZraobebs, iseT<br />

moqmedebebs SevniSnavT, romlebic aucilebelia maTTvis yoveldRiur cxovrebaSi.<br />

isini gaiTamaSeben scenebs momavali cxovrebidan: mtaceblebi kvalis mignebas,<br />

Tavdasxmas swavloben, aramtacebelni _ fxizlad yofnas, droulad gaqcevas.<br />

cxovelebi iseT situaciebs `amuSaveben~, romlebsac SeiZleba Semdgom Seejaxon.<br />

saidan ician maT es? raRac karnaxobs maT, cxovrebasTan Sesaxvedrad amzadebs.<br />

paleoliTis xanaSi monadireebi Zalze rTul saritualo cekva-TamaSebs,<br />

`pantomimas~ asrulebdnen. bizonebsa da irmebze nadirobis win ramdenime dRis<br />

ganmavlobaSi monadireebi magiur `bizonTa cekvas~ ganasaxierebdnen. erTni bizonis<br />

tyavsa da niRbebSi gamowyobilni, meoreni ki iaraRiT xelSi asrulebdnen momavali<br />

nadirobis cekvas: ganasaxierebdnen im mRelvarebas, daZabulobas, nadirobas rom<br />

axlavs Tan, asaxavdnen cxovelTa monadirebis, maTi daxocvis, nadirobisas TvistomTa<br />

daRupvisa da datirebis scenebs _ momavali nadirobis `repeticias~ gadiodnen. maT<br />

kidev erTxel unda ganecadaT ukve gancdili, an winaswar ganecadaT samomavlod<br />

gansacdeli.<br />

adamians TamaSis moTxovnileba yovelTvis hqonda. es kargad Cans saqorwino<br />

Tu religiur ritualebSi. am mxriv gansakuTrebiT sainteresoa saxalxo wes-<br />

CveulebaTa Seswavla, magaliTad, saqarTveloSi _ berikaoba, yeenoba. evropaSi<br />

yvelieris dasasruls yovel qalaqSi, sofelSi karnavali imarTeboda. ramdenime dRis<br />

ganmavlobaSi dResaswaulobdnen. didi da patara _ yvela monawileobda. lamaz,<br />

uCveulo kostiumebSi gamowyobili monawileni mxiarulobdnen. qalebi mamakacurad<br />

gadacmulni, mamakacebi ki kabebSi gamowyobilni seirnobdnen. es karnavalis<br />

principia: yovelive akrZaluli nebadarTulia niRabqveS, yvelaferi<br />

Teatralizebulia.<br />

warsulSi ewyoboda e. w. `sulelTa dResaswaulebi~, masxarebisa da sulelebis<br />

saxalxo zeimebi. am dResaswaulebze nebismier adamians SeeZlo ZlierTa ama qveynisaTa<br />

_ mefis, xelisufalTa _ dacinva, gakilva. sagangebod irCevdnen sulelTa mefeebs<br />

(saqarTveloSi _ yeens). brbo dascinoda, mdinareSi agdebda `xelisufals~. aseT<br />

TamaSebSi vlindeboda damokidebuleba xelisufalTa mimarT. es dResaswaulebi<br />

sazogadoebisaTvis iyo meore, xelisuflebis oficialuri akrZalvebisgan Tavisufali<br />

cxovreba. TamaSis (karnavalis) monawiles esmoda, rom yovelive SefardebiTia da<br />

pirobiTi.<br />

40


1. ra mniSvneloba aqvs TamaSs cxovelebisTvis?<br />

(a) TamaSi aswavlis maT kvalis mignebasa da fxizlad yofnas<br />

(b) TamaSi amzadebs maT problemuri situaciebisTvis, romlebic, savaraudod,<br />

momavalSi SexvdebaT<br />

(g) TamaSi karnaxobs maT, <strong>rogor</strong> unda moiqcnen sxvadasxva situaciaSi<br />

(d) TamaSi avlens cxovelTa iseT moZraobebs, romlebic momavalSi unda daamuSaon<br />

mocemul SekiTxvaze pasuxis gacema I abzacis safuZvelzea SesaZlebeli.<br />

winadadebebi: `cxovelTa TamaSSi iseT moZraobebs ... SevniSnavT, romlebic<br />

aucilebelia maTTvis yoveldRiur cxovrebaSi. isini gaiTamaSeben scenebs momavali<br />

cxovrebidan~ da `cxovelebi iseT situaciebs `amuSaveben~, romlebsac SeiZleba<br />

Semdgom Seejaxon~ TamaSis mniSvnelobaze migviTiTebs. aq warmodgenili mosazreba<br />

mokled aris gadmocemuli pasuxis (b) variantSi.<br />

2. qvemoT warmodgenilia or-ori winadadeba (I winadadeba _ I abzacidan, II<br />

winadadeba ki _ II abzacidan). romel pasuxSia dawyvilebuli analogiuri (msgavsi)<br />

funqciis mqone winadadebebi?<br />

(a) TamaSobs yvela _ erTni bizonis tyavsa da niRbebSi gamowyobilni, meoreni ki<br />

iaraRiT xelSi asrulebdnen momavali nadirobis cekvas<br />

(b) TamaSobdnen pirvelyofili adamianebi _ ganasaxierebdnen im mRelvarebas,<br />

daZabulobas, nadirobas rom axlavs Tan<br />

(g) cxovelebi iseT situaciebs `amuSaveben~, romlebsac SeiZleba Semdgom Seejaxon _<br />

maT kidev erTxel unda ganecadaT ukve gancdili, an winaswar ganecadaT<br />

samomavlod gansacdeli<br />

(d) raRac karnaxobs maT, cxovrebasTan Sesaxvedrad amzadebs _ bizonebsa da irmebze<br />

nadirobis win ramdenime dRis ganmavlobaSi monadireebi magiur `bizonTa cekvas~<br />

ganasaxierebdnen<br />

ganvixiloT pasuxis TiToeuli varianti.<br />

(a) pasuxis pirveli winadadeba Zalze zogadia da TamaSis arsebiT aspeqtze<br />

migviTiTebs, meore winadadeba ki aRwers (detalebze, Cacmulobaze, iaraRze yuradRebis<br />

gamaxvilebiT) konkretul TamaSs, kerZod, paleoliTis xanaSi monadireTa cekvas.<br />

(b) pasuxSi moyvanil pirvel winadadebas ganmartavs, akonkretebs meore _<br />

pirvelyofili adamianebi TamaSobdnen da am dros ganasaxierebdnen mRelvarebas,<br />

romelic nadirobas axlavs Tan. pirveli winadadeba asaxelebs faqts, meore ki<br />

akonkretebs, aRwers mas. Sesabamisad, am or winadadebas sxvadasxva funqcia aqvs.<br />

(g) pasuxSi moyvanili orive winadadeba TamaSis daniSnulebis Sesaxeb metyvelebs,<br />

Tumca, erT SemTxvevaSi saubaria cxovelebis TamaSze, meoreSi ki _ adamianebisaze.<br />

miuxedavad amisa, <strong>rogor</strong>c pirveli, ise meore winadadeba erTgvari Sejamebaa,<br />

daskvnaa, romelic Sesabamisi abzacidan gamomdinareobs. maT teqstSi analogiuri<br />

funqcia aqvT. amrigad, swori pasuxia (g).<br />

41


(d) pasuxis pirveli winadadeba Seexeba cxovelebis, meore ki _ pirvelyofili<br />

adamianebis TamaSs. amasTan, pirvel winadadebaSi TamaSis daniSnulebaa miTiTebuli,<br />

meoreSi ki asaxulia konkretuli faqti. amrigad, winadadebebi gansxvavdeba funqciis<br />

mixedviT.<br />

3. qvemoT mocemulia damatebiTi informacia:<br />

romauli saturnaliebi _ saturnusis, miwaTmoqmedebisa da mevenaxeobis<br />

mfarveli RvTaebis pativsacemad Zvel romSi awyobdnen zeims, romelic ramdenime<br />

dRe grZeldeboda. centraluri figura iyo xari _ dovlaTianobisa da Zlierebis<br />

simbolo. romis quCebSi daatarebdnen yvavilebiT, girlandebiT Semkul xars,<br />

awyobdnen doRs, niRbebis aRlums, Teatralur warmodgenebs. am dReebSi imperatori<br />

Tu mona _ yvela isvenebda, TavdebiT uSvebdnen patimrebs, ar sjidnen mowafeebs,<br />

aTavisuflebdnen monebs, metic, maT TavianTi patronebi emsaxurebodnen. socialuri<br />

xasiaTis SezRudvebisgan gasaTavisufleblad dResaswaulis monawileni saxes<br />

malavdnen niRabqveS.<br />

qvemoT moyvanilia saturnaliebis maxasiaTeblebi. maTgan romels ar ukavSirebs<br />

avtori teqstis III da IV abzacebSi aRweril dResaswaulebs?<br />

(a) pirobiToba _ simboluroba _ SeniRbva<br />

(b) nayofierebis RvTaebis Tayvaniscema<br />

(g) socialuri Tanasworobis iluzia<br />

(d) akrZalvebis moxsna<br />

am davalebaSi mocemulia informacia dResaswaulis kidev erTi tradiciuli<br />

saxeobis Sesaxeb, romelsac ver vxvdebiT teqstSi. zogadad, damatebiTi informaciis<br />

Semcveli SekiTxvebis mizania, Seamowmos, SeuZlia Tu ara aplikants teqstidan<br />

amokiTxuli informacia daukavSiros sxva codnas, sxva faqtebs an Tundac sakuTar<br />

gamocdilebas.<br />

imisaTvis, rom SekiTxvas vupasuxoT, informacia saturnaliebis Sesaxeb<br />

teqstSi moyvanil faqtebTan _ sxva dResaswaulebis aRwerasTan _ unda SevajeroT.<br />

pirobiTobis, simbolurobisa da SeniRbvis Sesaxeb (pasuxis a varianti)<br />

saubaria <strong>rogor</strong>c III, aseve IV abzacebSi karnavalisa da sulelTa dResaswaulebis<br />

aRwerisas. swored sulelTa dResaswaulebs, yeenobas ukavSirdeba socialuri<br />

Tanasworobis iluziac (pasuxis g varianti) _ `am dResaswaulebze nebismier adamians<br />

SeeZlo ZlierTa ama qveynisaTa _ mefis, xelisufalTa _ dacinva, gakilva~.<br />

akrZalvebis moxsnac (pasuxis d varianti) karnavalebisa da sulelTa dResaswaulebis<br />

arsebiTi maxasiaTebelia _ `yovelive akrZaluli nebadarTulia niRabqveS~ an `es<br />

dResaswaulebi sazogadoebisaTvis iyo meore, xelisuflebis oficialuri<br />

akrZalvebisgan Tavisufali cxovreba.~<br />

savaraudo pasuxebSi mocemul maxasiaTebelTagan mxolod erTi _ nayofierebis<br />

RvTaebis Tayvaniscema _ ar gvxvdeba teqstSi aRweril arc erT dResaswaulTan<br />

Tu Teatralizebul warmodgenasTan dakavSirebiT. sinamdvileSi, karnavalebi,<br />

42


sulelTa dResaswaulebi imarTeboda gazafxulze, roca buneba iRviZebs, iwyeba Tesva<br />

da a.S. es dResaswaulebi nayofierebis RvTaebis Tayvaniscemis niSani iyo. Tumca,<br />

teqstSi am aspeqtze araferia naTqvami. Sesabamisad, swori pasuxia (b).<br />

zogadi rekomendaciebi wakiTxuli teqstis gasaazreblad:<br />

yuradRebiT waikiTxeT teqsti. SeecadeT, gaiazroT misi ZiriTadi idea;<br />

SekiTxvebze pasuxis gacema daiwyeT mxolod mas Semdeg, rac mTel teqsts<br />

waikiTxavT;<br />

sanam pasuxs gascemdeT SekiTxvas, yuradRebiT waikiTxeT teqstis is nawili,<br />

romelsac uSualod exeba es SekiTxva;<br />

yuradRebiT ganixileT oTxive savaraudo pasuxi. nu SemoxazavT pirvelsave<br />

variants, romelic sworad mogeCvenebaT, sanam danarCen variantebsac ar<br />

ganixilavT;<br />

pasuxis esa Tu is varianti SeiZleba swori iyos logikis TvalsazrisiT,<br />

magram mcdari _ mocemuli teqstis mixedviT. amitom, sanam pasuxs airCevdeT,<br />

erTxel kidev waikiTxeT (SeamowmeT) teqstis Sesabamisi monakveTi da airCieT is<br />

pasuxi, romelic marTebulia konteqstis mixedviT;<br />

moiZieT teqstSi TiToeuli pasuxis marTebulobisa Tu umarTebulobis<br />

damadasturebeli argumentebi;<br />

pasuxi maSinac SeiZleba CaiTvalos mcdarad, rodesac is mxolod<br />

nawilobrivaa marTebuli (nawilobriv pasuxobs SekiTxvas), amitom yvela<br />

savaraudo pasuxi guldasmiT ganixileT.<br />

43


analitikuri wera<br />

<strong>sasertifikacio</strong> testis am nawilSi mocemulia erTi davaleba. davalebis<br />

Sesruleba gulisxmobs garkveul sakiTxTan dakavSirebiT azris werilobiT<br />

gamoTqmas, msjelobas, sakuTari poziciis gamyarebas argumentebiTa da magaliTebiT.<br />

analitikuri weris nawili Zalze mniSvnelovania imis dasadgenad, Tu ramdenad<br />

warmatebiT SeZlebs pedagogi, aswavlos dawyebiTi safexuris moswavleebs leqsikurad<br />

da stilisturad gamarTuli teqstis Seqmna, werisas qarTuli saliteraturo enis<br />

normebis dacva, azris mwyobrad gadmocema, teqstis monakveTebis erTmaneTTan<br />

logikurad dakavSireba, argumentirebuli msjeloba. weris kulturis ganviTarebas<br />

swored dawyebiT safexurze unda Caeyaros safuZveli.<br />

davalebis maqsimaluri qulaa 13.<br />

naweri fasdeba Semdegi kriteriumebiT:<br />

1. Sinaarsis relevanturoba<br />

naSromi Seesabameba mocemul sakiTxs, pasuxobs dasmul amocanebs.<br />

2 qula _ naSromi pasuxobs Temas, ar exeba ararelevantur sakiTxebs.<br />

1 qula _ Temas pasuxobs naSromis mxolod garkveuli monakveTi; mocemulia<br />

ararelevanturi informacia.<br />

0 qula _ naSromi ar pasuxobs Temas, Seexeba sruliad gansxvavebul sakiTxs,<br />

warmoadgens davalebis perifrazs.<br />

gaiTvaliswineT:<br />

Tu naSromi pirveli kriteriumis mixedviT Sefasdeba 0 quliT, is aRar<br />

gaswordeba sxva kriteriumebis mixedviT.<br />

2. dasabuTeba<br />

aplikantis pozicia warmodgenilia Sesabamisi dasabuTebiT, msjeloba gamyarebulia<br />

damajerebeli, adekvaturi argumentebiTa da magaliTebiT.<br />

3 qula _ moyvanilia damajerebeli, mravalferovani, originaluri argumentebi,<br />

magaliTebi, ganxilulia kontrargumentebi.<br />

2 qula _ argumentiT/magaliTiT gamyarebulia mxolod zogierTi mosazreba, an<br />

argumentebi moyvanilia yvela mosazrebisTvis, Tumca zedapiruli da<br />

erTferovani. aplikanti Tanmimdevrulad msjelobs sakiTxis Sesaxeb.<br />

1 qula _ aris dasabuTebis mcdeloba, Tumca argumentebi aradamajerebelia.<br />

0 qula _ mosazrebebi ar aris gamyarebuli magaliTebiTa da argumentebiT, ar aris<br />

warmodgenili logikuri msjeloba.<br />

44


3. Txrobis organizeba<br />

naSromi struqturulad gamarTulia, azrebi mwyobrad, Tanmimdevrulad aris<br />

gadmocemuli, Txzulebis nawilebi erTmaneTTan logikuradaa dakavSirebuli.<br />

2 qula _ teqsti struqturulad gamarTulia _ nawerSi warmodgenilia sakiTxis<br />

dasma, msjeloba, daskvna;<br />

azrebi mwyobrad aris gadmocemuli, monakveTebi logikurad ukavSirdeba<br />

erTmaneTs.<br />

1 qula _ warmodgenilia teqstis mxolod zogierTi struqturuli nawili;<br />

erTmaneTs logikurad ukavSirdeba teqstis mxolod zogierTi monakveTi.<br />

0 qula _ mosazrebebi, teqstis nawilebi erTmaneTTan logikurad ar aris<br />

dakavSirebuli;<br />

nawerSi ar aris warmodgenili struqturuli nawilebi _ sakiTxis dasma,<br />

msjeloba, daskvna.<br />

4. stili, leqsika<br />

azrebi cxadad, naTladaa gamoTqmuli, naweri leqsikurad mdidari da stilisturad<br />

gamarTulia, leqsika Seesabameba dasmul sakiTxs.<br />

3 qula _ ar aris daSvebuli (an aris umniSvnelo) stilisturi Secdoma, teqsti<br />

leqsikurad mdidaria, azri mkafiod da gamarTulad aris gadmocemuli,<br />

gamoyenebulia sakiTxis Sesaferisi leqsika da stili.<br />

2 qula _ daSvebulia umniSvnelo stilisturi Secdomebi, teqsti leqsikurad<br />

gamarTuli da mdidaria, azri mkafiod aris gamoxatuli, Tumca<br />

gamoyenebuli leqsika da stili ar/naklebad Seefereba sakiTxs.<br />

1 qula _ naweri leqsikurad mdidari ar aris, daSvebulia uxeSi stilisturi<br />

Secdomebi, Tumca azri gasagebad aris gadmocemuli.<br />

0 qula _ naweri leqsikurad mwiria, daSvebulia bevri stilisturi Secdoma, rac<br />

xels uSlis azris gagebas.<br />

45


5. sintaqsi, morfologia, punqtuacia<br />

naSromi sintaqsurad gamarTulia, naweri Sesrulebulia Tanamedrove qarTuli<br />

saliteraturo enis normebis dacviT.<br />

3 qula _ ar aris daSvebuli (an aris umniSvnelo) sintaqsuri, orTografiulmorfologiuri<br />

da punqtuaciuri Secdomebi, daculia Tanamedrove<br />

qarTuli saliteraturo enis normebi.<br />

2 qula _ daSvebulia sintaqsuri, orTografiul-morfologiuri da punqtuaciuri<br />

Secdomebi, Tumca Tanamedrove qarTuli saliteraturo enis normebi<br />

ZiriTadad daculia.<br />

1 qula _ daSvebulia sintaqsuri, orTografiul-morfologiuri, punqtuaciuri<br />

Secdomebi, uxeSad aris darRveuli Tanamedrove qarTuli saliteraturo<br />

enis normebi, Tumca azri gasagebad aris gadmocemuli.<br />

0 qula _ daSvebulia uxeSi sintaqsuri, orTografiul-morfologiuri,<br />

punqtuaciuri Secdomebi, rac xels uSlis azris gagebas.<br />

imisaTvis, rom naSromi yvela kriteriumis mixedviT gaswordes, is unda<br />

akmayofilebdes Semdeg pirobebs:<br />

unda Seexebodes davalebaSi mocemul sakiTxs;<br />

ar unda warmoadgendes davalebis pirobis perifrazs;<br />

ar unda Seicavdes informacias, romlis saSualebiT SesaZlebelia aplikantis<br />

pirovnebis identificireba _ saxelsa da gvars (realursa Tu gamogonils),<br />

metsaxels, xelmoweras da a.S.<br />

Sesrulebuli unda iyos iseTi xelweriT, romlis wakiTxva SesaZlebelia.<br />

Tu naSromi ar akmayofilebs am pirobaTagan romelimes, is Sefasdeba 0 quliT.<br />

gaiTvaliswineT:<br />

naSromi unda Seicavdes, sul mcire, 100 sityvas. sxva SemTxvevaSi is gaswordeba<br />

mxolod I da II kriteriumebis mixedviT.<br />

46


davalebaTa nimuSebi da ganmartebebi<br />

qvemoT moyvanilia nawyveti antuan de sent-egziuperis zRapridan `patara<br />

ufliswuli~:<br />

`eqvsi wlis viyavi, rodesac erT dRes wignSi `namdvili ambebi~, romelic<br />

uRrani tyis cxovrebas aRwerda, gansacvifrebel suraTs gadavawydi: maxrCobela<br />

gveli raRac cxovels ylapavda. ai am naxatis asli:<br />

wignSi ewera: `maxrCobela gvelebi msxverpls dauReWavad ylapaven. Semdeg veRar<br />

inZrevian, eqvsi Tve sZinavT da nadavls ineleben.~<br />

maSin bevrs vfiqrobdi junglebis Tavgadasavlebze da imdeni vecade, rom<br />

feradi fanqrebiT Cemi pirveli naxati davxate. ai isic, naxati nomeri 1:<br />

Cems Sedevrs didebs wamdauwum Tvalwin vutrialebdi da vekiTxebodi, eSinodaT<br />

Tu ara.<br />

`qudma <strong>rogor</strong> unda SegvaSinos?~ _ ukvirdaT didebs.<br />

Cems suraTze qudi ki ara, maxrCobela gveli exata, romelic spilos inelebda.<br />

maSin gveli Signidan davxate, raTa didebi axla mainc mimxvdariyvnen. maT xom<br />

yvelaferi xelisgulze unda daudo. ai, Cemi naxati nomeri 2:<br />

Signidan Tu garedan maxrCobela gvelebis xatvas, gijobs, geografias, istorias,<br />

ariTmetikasa da gramatikas mixedoo, mirCies didebma. ai, ase davasrule eqvsi wlis<br />

asakSi mxatvris brwyinvale kariera. nomeri 1 da nomeri 2 naxatebis marcxiT<br />

gawbilebuls imedi gadamewura. didebi sakuTari WkuiT verasodes verafers xvdebian,<br />

bavSvebi ki amdeni axsna-ganmartebiT iRlebian.<br />

47


nawyvetSi wamoWrilia ufrosebsa da bavSvebs Soris urTierTgagebis, ufrosebis<br />

mier bavSvebis survilebis, gancdebis, molodinebis arasworad Sefasebis problema.<br />

imsjeleT am problemis, misi gamomwvevi mizezebisa Tu Sedegebis Sesaxeb;<br />

msjelobisas moiyvaneT argumentebi da magaliTebi;<br />

Tqven mier dawerili Txzuleba unda Seicavdes, sul mcire, 80 sityvas*.<br />

gTavazobT <strong>pedagogTa</strong> mier Sesrulebuli davalebis nimuSebs:<br />

komentari<br />

warmodgenili naSromi ar pasuxobs davalebas, aplikanti saubrobs ara<br />

ufrosebisa da bavSvebis urTierTgagebis problemaze, aramed bavSvisTvis<br />

informaciis miwodebis gzebze. naSromSi (I winadadeba) daSvebulia uxeSi<br />

faqtobrivi Secdomac. Sesabamisad, is 0 quliT Sefasda.<br />

48


komentari<br />

warmodgenili naSromi pasuxobs Temas, ar aris mocemuli Seusabamo,<br />

ararelevanturi informacia (Sinaarsis relevanturoba _ 2 qula). ufrosebsa da<br />

bavSvebs Soris urTierTgagebis problemaze msjelobisas aplikanti cdilobs<br />

daasabuTos sakuTari mosazrebebi, Tumca argumentebi naklebad damajerebelia.<br />

msjelobisas aplikanti ar azogadebs problemas da mxolod davalebis teqstis<br />

interpretaciiT Semoifargleba (dasabuTeba _ 1 qula). naweri struqturulad<br />

gamarTulia, monakveTebi logikurad ukavSirdeba erTmaneTs, warmodgenilia sakiTxis<br />

dasma, msjelobis mcdeloba da daskvna (Txrobis organizeba _ 2 qula). naweri<br />

leqsikurad mdidari ar aris, daSvebulia uxeSi stilisturi Secdomebi (`TavianTi<br />

asakis Sesaferisi sakuTari miznebi~, `cxovrebis samyaro~, `ndobis gamarTlebis<br />

swori formebi~, `erTmaneTTan urTierTgageba~), Tumca azri gasagebad aris<br />

gadmocemuli (stili, leqsika _ 1 qula). nawerSi daSvebulia sintaqsuri,<br />

orTografiul-morfologiuri, punqtuaciuri Secdomebi, darRveulia Tanamedrove<br />

qarTuli saliteraturo enis normebi (sintaqsi, morfologia, punqtuacia _ 1<br />

qula). Sesabamisad, naweri Sefasebulia 7 quliT.<br />

49


komentari<br />

warmodgenili naSromi pasuxobs davalebas, ar aris mocemuli Seusabamo,<br />

ararelevanturi informacia. aplikanti saubrobs ufrosebisa da bavSvebis<br />

urTierTgagebis problemaze (Sinaarsis relevanturoba _ 2 qula), Tavisi msjelobis<br />

gasamyareblad mohyavs damajerebeli, originaluri argumentebi, aseve magaliTebi <strong>rogor</strong>c<br />

teqstidan, ise, zogadad, literaturidan (dasabuTeba _ 3 qula). teqsti struqturulad<br />

gamarTulia, azrebi mwyobrad aris gadmocemuli da monakveTebi logikurad ukavSirdeba<br />

erTmaneTs (Txrobis organizeba _ 2 qula). naweri leqsikurad mdidari da stilisturad<br />

gamarTulia, Tumca, daSvebulia ramdenime umniSvnelo stilisturi Secdoma, mag.,<br />

`mTlianad angrevs ... mis fsiqo-emociur klimats~ (stili, leqsika _ 2 qula). aplikanti<br />

avlens Tanamedrove qarTuli saliteraturo enis normebis codnas, ar aris daSvebuli<br />

uxeSi sintaqsuri, orTografiul-morfologiuri da punqtuaciuri Secdomebi (sintaqsi,<br />

morfologia, punqtuacia _ 3 qula). Sesabamisad, naweri Sefasebulia 12 quliT.<br />

50


I _ VI klasebis maswavlebelTa sagnobrivi <strong>sasertifikacio</strong><br />

testis struqtura<br />

I _ VI klasebis <strong>pedagogTa</strong>Tvis sagnobrivi gamocdebi 2012 wels pirvelad<br />

Catarda. gamocdis Cabareba SeuZliaT qarTuli enisa da literaturis, maTematikisa<br />

da bunebismetyvelebis maswavleblebs.<br />

TiToeuli sagnis <strong>sasertifikacio</strong> testi ori nawilisgan Sedgeba _ profesiuli<br />

codna da meTodika (60 qula) da akademiuri unarebi (20 qula). Sesabamisad,<br />

TiToeuli sagnobrivi testis maqsimaluri qulaa 80.<br />

sagnobrivi <strong>sasertifikacio</strong> testebis minimaluri kompetenciis zRvari 60%-ia.<br />

Sesabamisad, gamocdis warmatebiT Casabareblad aplikantma unda daagrovos qulaTa<br />

saerTo raodenobis 60%-ze meti _ 80 quliani testis SemTxvevaSi 49 qula.<br />

Tumca, 49 qulis mopoveba SesaZlebelia mxolod erTi nawilis _ profesiuli<br />

codnisa da meTodikis _ davalebaTa SesrulebiT. imisaTvis, rom aplikantma<br />

akademiuri unarebis nawilis davalebebic Seasrulos da am komponentSic<br />

daadasturos Tavisi kompetencia, dadgenilia sagangebo zRvari akademiuri unarebis<br />

nawilisTvis _ qulaTa saerTo raodenobis 40%. Sesabamisad, am nawilSi zRvris<br />

gadasalaxad aplikantma unda daagrovos qulaTa saerTo raodenobis 40%-ze meti,<br />

sul mcire, 9 qula.<br />

profesiuli codnis da meTodikis nawilis mniSvnelovani blokia kiTxvisa da<br />

weris swavleba, romelsac am nawilis qulaTa meoTxedi daeTmo. es bloki, aseve,<br />

wakiTxuli teqstis gaazrebisa da analitikuri weris blokebi I _ IV klasis<br />

<strong>pedagogTa</strong> <strong>sasertifikacio</strong> testis blokebis msgavsia. Tumca, I _ VI klasebis<br />

maswavleblis sagnobrivi <strong>sasertifikacio</strong> testis profesiuli codnisa da meTodikis<br />

nawilSi mxolod erTi sagnis (qarTuli enisa da literaturis, maTematikisa da<br />

bunebismetyvelebis) testuri davalebebia warmodgenili. davalebebi sxvadasxvagvaria<br />

<strong>rogor</strong>c formatis, ise sirTulis TvalsazrisiT. TiToeuli sagnis sagamocdo<br />

programa mocemulia danarTSi.<br />

51


qarTuli enisa da literaturis maswavleblis<br />

<strong>sasertifikacio</strong> testi<br />

davalebaTa nimuSebi da ganmartebebi<br />

1. qvemoT CamoTvlilTagan romeli ar wamoadgens fonetikur movlenas?<br />

(a) kumSva<br />

(b) kveca<br />

(g) bruneba<br />

(d) asimilacia<br />

dawyebiTi safexuris qarTuli enisa da literaturis maswavleblis<br />

profesiul standartSi xazgasmiTaa aRniSnuli, rom pedagogma unda icodes enis<br />

zogadi fonetikuri maxasiaTeblebisa da konkretuli fonetikuri movlenebis<br />

Sinaarsi.<br />

mocemuli davalebis mizania, Seamowmos, aqvs Tu ara maswavlebels codna<br />

fonetikuri movlenebis Sesaxeb. fonetika enis sametyvelo bgeraTa sistemas<br />

Seiswavlis. kumSva, igive reduqcia, fuZeTanxmovniani saxelebis fuZis bolo<br />

marcvlidan naTesaobiT, moqmedebiT da viTarebiT brunvebSi xmovnis ,,SekumSvas”,<br />

amovardnas hqvia. ikumSeba sami xmovani – a, e, o. kumSva, iseve <strong>rogor</strong>c kveca<br />

(xmovanfuZian sityvebSi, naTesaobiT da moqmedebiT brunvebSi fuZis bolokidura<br />

xmovnis CamoSoreba – a, e;) da asimilacia (mis win an Semdeg mdgomi bgerisagan<br />

bgeris mimsgavseba) bgeris cvalebadobasTan, dakargvasTan, CamoSorebasTan, wina Tu<br />

ukana bgeraTa gavleniT bgerebis SecvlasTan aris dakavSirebuli da, Sesabamisad,<br />

fonetikur movlenebad iTvleba. bruneba arsebiTi saxelebis ZiriTadi<br />

formacvalebaa, rac ar ukavSirdeba bgeras da, zogadad, fonetikur maxasiaTeblebs.<br />

Sesabamisad, swori pasuxia (g).<br />

2. qvemoT CamoTvlilTagan romel Secdomas dauSvebs moswavle zmnis kontaqtis<br />

mawarmoebelTa arcodnis gamo?<br />

(a) ajildovebs<br />

(b) ansxvavebs<br />

(g) maxatviebs<br />

(d) vabav<br />

moswavleTa nawerebSi xSiria Secdomebi, romelTa aRmoCena da gasworeba<br />

TiToeuli maswavleblis samuSao procesis erT-erTi umTavresi Semadgeneli nawilia.<br />

Sesabamisad, aucilebelia, qarTuli enis maswavlebelma icodes yvela im gramatikuli<br />

kategoriis Sinaarsi, romelic dawyebiTi safexuris qarTuli enisa da literaturis<br />

maswavleblis profesiul standartSia mocemuli.<br />

52


davalebis mizania, Seamowmos, icis Tu ara pedagogma zmnis erT-erTi<br />

kategoria _ kontaqti, misi mawarmoebeli afiqsebi da masTan dakavSirebuli<br />

marTlweris wesebi. kontaqti mxolod gardamaval zmnas aqvs da cvlis zmnis ZiriTad<br />

leqsikur mniSvnelobas. zmnaSi kontaqtis mawarmoebelia -in (martivi) da -evin<br />

(rTuli). ganirCeva uSualo (rodesac subieqti sakuTari nebiT moqmedebs _ valageb)<br />

da SualobiTi (rodesac subieqti sxvisi karnaxiT moqmedebs – maTqm-evin-a) kontaqti.<br />

mawarmoeblebi -in da -evin mxolod SualobiTi kontaqtis formas aqvs. Sesabamisad,<br />

swori pasuxia (g).<br />

ganvsazRvroT davalebaSi mocemul danarCen SecdomaTa tipebi:<br />

(a) ajildovebs _ swori formaa ajildoebs. Tu sityvis fuZe bolovdeba o an<br />

u xmovanze, misgan nawarmoeb zmnasa Tu nazmnar saxelebSi v Tanxmovnis CarTva<br />

dauSvebelia. v Tanxmovani SeiZleba CaerTos mxolod im SemTxvevaSi, Tu zmna<br />

upasuxebs kiTxvaze: ra qna? magaliTad, daajildova.<br />

(b) ansxvavebs _ swori formaa asxvavebs. qarTul enaSi zmniswins gan- droTa<br />

ganmavlobaSi CamoSorda bolokiduri Tanxmovani n. aris rigi sityvebisa, romlebSic<br />

es zmniswini kvlavindeburad Zveli formiT aris warmodgenili _ gansaxiereba,<br />

ganTavisufleba da a. S. aRniSnuli Secdoma gamowveulia zmniswinis gamoyenebis<br />

wesis arcodniT _ n aris Zveli zmniswinis nawili. zmniswinis amgvari gaTiSva ki<br />

dauSvebelia. zmniswini an mTliani saxiT unda gamoviyenoT (ganasxvavebs), an unda<br />

CamovaSoroT zmnas (asxvavebs).<br />

(d) vabav _ swori formaa vabam. qarTulSi zmnis fuZe Temis niSnebs pirveli<br />

seriis yvela mwkrivSi dairTavs. -av TemisniSnian zmnaTa jgufi sakmaod didia. -am<br />

Temis niSans ki zmnaTa mcirericxovani jgufi dairTavs. aRsaniSnavia, rom -av<br />

TemisniSnian zmnaTa gavleniT -am TemisniSnian zmnebSi gaCnda araswori formebi:<br />

vabav, vartyav, vasxav da a. S. swor formaTa garkveva zmnis sawyisisa da mimReobis<br />

saSualebiT SeiZleba, romelSic -am Temis niSnis naSTi gamoCndeba. dabma, dasxma...<br />

sawyissa da mimReobaSi m bgeris arseboba saTanado pirian formaSi -am daboloebis<br />

mimaniSnebelia.<br />

53


3. qvemoT moyvanil winadadebebSi gamuqebulia arsebiTi saxelebi. CawereT isini<br />

cxrilSi da miuTiTeT saTanado kategoriebi (brunva, Tandebuli da a. S.). Tu<br />

saxels ar daerTvis brunvis niSani, Tandebuli an nawilaki, Sesabamis grafebSi<br />

CawereT 0.<br />

– xeTebis warwera Zalian hgavs asureTis mefeTa warwerebs.<br />

– aseTi ambebi megobrebisganac msmenia.<br />

saxeli fuZe brunva mravlobiTis<br />

mawarmoebeli<br />

afiqsi<br />

54<br />

brunvis<br />

niSani<br />

Tandebuli<br />

warwerebs warwer micemiTi eb s 0 0<br />

megobrebisganac<br />

megobar naTesaobiTi eb is gan c<br />

nawilaki<br />

mocemuli davalebis mizania, Seamowmos dawyebiTi safexuris qarTuli enis<br />

maswavleblis profesiuli codna morfologiaSi. pedagogs evaleba, amoicnos<br />

arsebiTi saxelis fuZe, brunva, brunvis niSnebi, ricxvi da misi mawarmoeblebi,<br />

Tandebuli, nawilaki da Seavsos cxrilSi mocemuli Sesabamisi carieli velebi.<br />

cxrilis TiToeuli striqonis sworad Sevseba 1 quliT fasdeba.<br />

4. qvemoT CamoTvlilTagan romelia mizezis garemoebiTi damokidebuli winadadeba?<br />

(a) Tu kacsa codna ara aqvs, gastanjavs wuTisofeli<br />

(b) yvelani eridebodnen avTandilTan zamTrobiT stumrobas, radgan is ubuxro da<br />

SuSaCausmel oTaxSi gaTevinebda Rames<br />

(g) saamayoa iseTi erTguli megobari, <strong>rogor</strong>ic me myavs<br />

(d) Sin adre dabrunda, raTa axali weli col-SvilTan erTad gaetarebina<br />

mocemuli davalebis mizania, Seamowmos dawyebiTi safexuris qarTuli enisa da<br />

literaturis maswavleblis profesiuli codna sintaqsSi. pedagogs evaleba rTul<br />

qvewyobil winadadebaTa Soris amoicnos mizezis garemoebiTi damokidebuli<br />

winadadeba.<br />

mizezis garemoebiTi damokidebuli winadadeba ukve momxdari faqtiT<br />

gansazRvrul moqmedebas gulisxmobs (`yvelani eridebodnen ... stumrobas, radgan is<br />

ubuxro da SuSaCausmel oTaxSi gaTevinebda Rames). mTavar winadadebaSi<br />

gadmocemuli movlenis mizezi miTiTebulia damokidebul winadadebaSi. rTul<br />

winadadebaSi mTavar da mizezis garemoebiT damokidebul winadadebas Soris imitom<br />

– radganac (rom) misamarTi sityva da wevr-kavSiria gamoyenebuli. Sesabamisad, swori<br />

pasuxia (b).<br />

ganvixiloT pasuxis danarCeni variantebi.<br />

pasuxis (a) variantSi pirobiTi damokidebuli winadadebaa mocemuli. is<br />

warmogvidgens pirobas, romelic aucilebelia imisaTvis, rom mTavar winadadebaSi


aRwerili viTareba ganxorcieldes. mag., Tuki xSirad daurekav, ar daaviwydeba.<br />

pirobiT damokidebul winadadebaSi xSirad gamoiyeneba kavSirebi: Tu, Tuki, Tu<br />

rom, rom da a.S.<br />

pasuxis (g) variantSi gansazRvrebiTi damokidebuli winadadebaa mocemuli.<br />

damokidebuli winadadeba mTavar wevrebsa Tu ubralo damatebas iseve miemarTeba,<br />

<strong>rogor</strong>c Cveulebrivi gansazRvreba. Sesabamisad, am tipis damokidebul winadadebaTa<br />

wevr-kavSirebia: romelic, sadauric, <strong>rogor</strong>ic, ramdenic da sxva. aRsaniSnavia, rom<br />

daculi unda iyos Sesabamisoba misamarT sityvasa da kavSirs Soris: is – romelic,<br />

iseTi – <strong>rogor</strong>ic (da ara is saxli, sadac me vcxovrob).<br />

(d) varianti miznis garemoebiTi damokidebuli winadadebis nimuSia. xSirad<br />

aRreva swored miznisa da mizezis garemoebaTa wevr-kavSirebis gamoyenebis dros<br />

xdeba. kerZod, erTmaneTs SecdomiT enacvleba <strong>rogor</strong>c imitom – imisTvis, ise radgan<br />

– raTa kavSirebi. miznis garemoebiTi damokidebuli winadadeba momavalSi mosaxdeni<br />

ambiT gansazRvrul moqmedebas gulisxmobs (ilia didxans iTvlida, raTa yvela bavSvs<br />

moeswro damalva.) miznis garemoebiTi damokidebuli winadadeba miuTiTebs mTavar<br />

winadadebaSi gadmocemuli moqmedebis mizanze. rTul winadadebaSi mTavar da mizniT<br />

damokidebul winadadebas Soris, <strong>rogor</strong>c wesi, imisTvis _ raTa, imisTvis _ rom<br />

misamarTi sityva da wevr-kavSiria warmodgenili.<br />

5. `literaturaSi personaJis xatvis, personaJis Sinagani bunebis gamomJRavnebis<br />

erT-erTi xerxia misi Cayeneba eqstremalur situaciaSi. eqstremalur situaciaSi<br />

vlindeba adamianis namdvili arsi, sulis simaRle Tu simdable. ukiduresi<br />

gansacdelis gamovla da fizikuri gadarCena mas an sulierad anadgurebs, an<br />

sulierad amaRlebs.~<br />

I. Tqveni sityvebiT ganumarteT am citatis Sinaarsi V klasis moswavleebs.<br />

___________________________________________________________________<br />

II. moiyvaneT sabavSvo literaturidan erTi magaliTi, romelic adasturebs am<br />

citataSi warmodgenil Tvalsazriss (miuTiTeT nawarmoebis saTauri da avtori).<br />

___________________________________________________________________<br />

dawyebiTi safexuris maswavlebels xSirad uwevs samecniero xasiaTis teqstis<br />

wakiTxva, gaazreba da misi gadacema (gacnoba) moswavleebisTvis.<br />

mocemuli davalebiT mowmdeba, Tu ramdenad SeuZlia maswavlebels amgvari<br />

teqstis gageba, gaazreba da adaptireba konkretuli klasis moswavleebisTvis maTi<br />

asakobrivi da individualuri Taviseburebebis gaTvaliswinebiT. es pedagogisTvis<br />

mniSvnelovani unaria. davalebis maqsimaluri qula aris 4.<br />

55


Sefasebis sqema _ I nawili:<br />

2 qula _ citatis Sinaarsi sworad aris gagebuli da sruladaa gadmocemuli;<br />

gamoyenebulia V klasis moswavleTaTvis gasagebi leqsika da sintaqsuri<br />

konstruqciebi;<br />

1 qula _ citatis Sinaarsi sworad aris gagebuli, Tumca gadmocemulia<br />

arasrulad; gamoyenebulia V klasis moswavleTaTvis gasagebi leqsika da<br />

sintaqsuri konstruqciebi;<br />

0 qula _ citatis Sinaarsi arasworad aris gagebuli an/da sworad aris gagebuli,<br />

magram gadmocemisas gamoyenebulia V klasis moswavleTaTvis Znelad<br />

gasagebi leqsika da rTuli sintaqsuri konstruqciebi.<br />

gTavazobT sacdel testirebaze <strong>pedagogTa</strong> mier Sesrulebuli davalebis<br />

nimuSebs.<br />

komentari<br />

citatis Sinaarsi V klasis moswavleebisTvis gasagebi eniT, srulad aris<br />

gadmocemuli. Sesabamisad, pasuxi 2 quliT Sefasda.<br />

komentari<br />

warmodgenil pasuxSi gvxvdeba V klasis moswavleTaTvis ucnobi (rTulad<br />

gasagebi) terminebi _ eqstremaluri, realuri _ romlebic ar aris ganmartebuli,<br />

mocemulia mxolod citatis perifrazi (ganmartebis gareSe). amitom is 0 quliT<br />

Sefasda.<br />

56


Sefasebis sqema _ II nawili<br />

2 qula _ citataSi warmodgenili Tvalsazrisi ilustrirebulia sabavSvo<br />

literaturuli nawarmoebidan sworad SerCeuli konkretuli<br />

magaliTiT, miTiTebulia nawarmoebis avtori da saTauri;<br />

1 qula _ citataSi warmodgenili Tvalsazrisi ilustrirebulia sabavSvo<br />

literaturuli nawarmoebidan sworad SerCeuli konkretuli<br />

magaliTiT, Tumca miTiTebuli ar aris nawarmoebis avtori da<br />

saTauri;<br />

0 qula _ citataSi warmodgenili Tvalsazrisis sailustracio magaliTi<br />

arasworadaa SerCeuli an/da magaliTi SerCeulia arasabavSvo<br />

literaturidan; pasuxi ar aris mocemuli.<br />

citatis sailustraciod aplikantebma amgvari magaliTebi SemogvTavazes (orive<br />

nimuSi Sefasda 2 quliT):<br />

57


6. nawyveti astrid lindgrenis moTxrobidan `mawanwala rasmusi~<br />

rasmusi cacxvis kenweroze Tavis sayvarel totze ijda da gulSi fiqrobda,<br />

zogierTi ram am qveyanaze sulac ar unda gaCeniliyoo. pirvel rigSi ki<br />

kartofili! moxarSuli kartofili, gansakuTrebiT, kvira dRes sadilze Tavisi<br />

sawebliT morTmeuli, ra Tqma unda, asatania; magram mindorSi buCq-buCqad amosuli,<br />

miwis Semoyra rom sWirdeba, jobia, sulac ar arsebobdes. freken xiokis gareSec<br />

mSvenivrad icxovrebda adamiani. weRan xom swored iman gamoacxada: `Cven xval mTeli<br />

dRe kartofils miwa unda SemovuyaroTo~. ki Tqva, magram ar gegonoT, freken<br />

xioki Tavad apirebdes moxmarebas. imuSaveben mxolod rasmusi, gunari da<br />

TavSesafris sxva bavSvebi. biWebma zafxulis papanaqebaSi weli unda moiwyviton. aba,<br />

ra xasiaTze unda dadge, roca am dros xedav, <strong>rogor</strong> miiCqarian sofleli biWebi<br />

mdinareze sabanaod.<br />

gunars SeSis fardulidan Tavi gamoeyo da rasmuss afrTxilebda, freken<br />

xioki modiso. wamis Semdeg, roca freken xioki SeSis fardulTan mivida, rasmusi<br />

cacxvis mwvane totebSi ukve aRar Canda. freken xioks ar moswonda, biWebi rom<br />

CitebiviT Semoskupdebodnen xolme xeebze da usaqmod dros kargavdnen.<br />

_ ar ici, sad aris rasmusi? _ hkiTxa gunars freken xiokma.<br />

rasmusi SiSisgan ufro magrad CaebRauWa tots. ase totze Camokonwialebuli<br />

didxans ver gaZlebda. sakmarisi iyo, xelebi odnav moedunebina da freken xiokis<br />

cxvirwin moadenda zRarTans. Tanac rasmuss TavSesafris cisferzoliani xalaTi<br />

ecva, romelic Soridanve TvalSi ecemoda kacs. Citebis saqme ki sxvagvaradaa. xeebze<br />

maT TiTqmis ver SeamCnevT. bunebam isini dacviTi SeferilobiT daajildova, _<br />

auxsna maT maswavlebelma. TavSesafris bavSvebis mimarT buneba esoden mwyalobeli<br />

ar gamodga. amitom rasmuss isRa darCenoda, guliT enatra: RmerTo, freken xioki<br />

male wavides aqedan, sanam ar Camovvardnilvaro.<br />

rasmuss swored axla gaaxsenda, sul cota xnis winaT freken xioki rom<br />

lanZRavda, ise eSmakiviT moTxupnulxar, yvelas TvalSi xvdebio. Tu freken xioki<br />

isev Wkuis swavlebas dauwyebs, usaTuod etyvis: `me axla vcdilob, dacviTi<br />

Seferiloba SeviZino~.<br />

1. gamoyaviT zogadi problema, romelic am nawyvetSia warmodgenili da imsjeleT<br />

mis gamomwvev mizezebze.<br />

__________________________________________________________________<br />

<strong>rogor</strong>c zemoT aRvniSneT, moswavleTaTvis sabavSvo literaturuli<br />

nawarmoebis gacnoba, wakiTxva Zalze mniSvnelovania kiTxvis unaris gasaviTareblad,<br />

kiTxvis mimarT interesis gasaRviveblad, karg mkiTxvelad Camosayalibeblad. garda<br />

amisa, maswavlebelma yuradReba unda gaamaxvilos nawarmoebSi warmodgenil<br />

problemebze da amiT daexmaros moswavleebs TanagrZnobis unaris, humanurobis,<br />

adamianis uflebebis pativiscemis da, zogadad, RirebulebaTa sistemis<br />

CamoyalibebaSi.<br />

58


Sefasebis sqema<br />

2 qula _ dasaxelebulia problema (mzrunvelobas moklebuli bavSvebi, bavSvTa<br />

saxlebis mdgomareoba, aRmzrdelebis sisastike da arasamarTlianoba,<br />

Zaladoba bavSvebze, bavSvTa uflebebis dacva Tu daucveloba...),<br />

aplikanti msjelobs mis Sesaxeb. msjelobis gasamyareblad uTiTebs<br />

Sesabamis frazebs teqstidan;<br />

1 qula _ dasaxelebulia problema (mzrunvelobas moklebuli bavSvebi, bavSvTa<br />

saxlebis mdgomareoba, aRmzrdelebis sisastike da arasamarTlianoba,<br />

Zaladoba bavSvebze, bavSvTa uflebebis dacva Tu daucveloba...), Tumca<br />

aplikanti ar msjelobs mis Sesaxeb;<br />

0 qula _ pasuxi ar aris mocemuli; dasaxelebulia araarsebiTi an araadekvaturi<br />

`problema~ (mag: saxifaToa bavSvebis xeze asvla, bavSvi zarmaci ar unda<br />

iyos …).<br />

2012 wlis sagamocdo testi I_VI klasebis qarTuli enisa da literaturis<br />

maswavleblebisTvis ixileT danarTSi (gv. 119).<br />

59


unebismetyvelebis maswavleblis <strong>sasertifikacio</strong><br />

testi<br />

gTavazobT I _ VI klasebis bunebismetyvelebis maswavlebelTa <strong>sasertifikacio</strong><br />

testis davalebaTa nimuSebs. zogierT maTgans axlavs saTanado komentari.<br />

1. CamoTvlilTagan romel organizms axasiaTebs garegani ganayofiereba?<br />

(a) Tevzebs<br />

(b) qvewarmavlebs<br />

(g) frinvelebs<br />

(d) ZuZumwovrebs<br />

swori pasuxi: (a).<br />

2.1. ylapvis dros sunTqva:<br />

(a) Sekavdeba<br />

(b) ar icvleba<br />

(g) gaaqtiurdeba<br />

(d) Seneldeba<br />

swori pasuxi: (a).<br />

2.2. axseniT am movlenis mizezi.<br />

___________________________________________________________________<br />

mocemuli davaleba ori nawilisgan Sedgeba. pirvel nawilSi aplikantma unda<br />

airCios swori pasuxi.<br />

meore nawilis Sesruleba gulisxmobs am procesis meqanizmis miTiTebas.<br />

nerwyvis an lukmis gadaylapvisas xrtilovani, elastiuri xorxsarqveli xorxs<br />

xuravs da nerwyvsa da sakvebis nawilakebs sasunTq gzebSi moxvedris saSualebas ar<br />

aZlevs.<br />

aplikanti am davalebaSi qulas orive nawilis warmatebiT Sesrulebis<br />

Sedegad moipovebs.<br />

3. ratom ar Sreba wyali zRvebsa da okeaneebSi? <strong>rogor</strong> auxsniT am movlenas IV<br />

klasis moswavleebs?<br />

___________________________________________________________________<br />

es davaleba amowmebs <strong>rogor</strong>c sagnobriv codnas, aseve moswavleTaTvis codnis<br />

gadacemis unars. TiToeuli komponenti 1 quliT fasdeba.<br />

60


1. dedamiwaze arsebuli wylis raodenoba ar icvleba misi wrebrunvis gamo. wylis<br />

wrebrunva Semdegi ZiriTadi rgolebisgan Semdgari procesia: wylis aorTqleba,<br />

atmosferoSi wylis gadasvla airadidan Txevad mdgomareobaSi (kondensacia), Semdeg<br />

dedamiwaze naleqis saxiT dabruneba. am dros wyali kvlav okeaneebSi, zRvebSi,<br />

mdinareebsa da tbebSi xvdeba.<br />

2. am nawilis Sesruleba gulisxmobs davalebaSi warmodgenili movlenis axsnas<br />

moswavlisTvis gasagebi eniT, sxvadasxva terminis (wrebrunva, airi, Txevadi<br />

mdgomareoba da a.S.) ganmartebas, procesis ilustrirebas Sesabamisi magaliTebiT _<br />

martivi cda, sayofacxovrebo Tu bunebriv movlenebze miTiTeba (magaliTad,<br />

aorTqlebis sailustraciod lambaqidan wylis aorTqleba, sarecxis gaSroba,<br />

zafxulSi nakadulis daSroba da a.S.).<br />

4. <strong>rogor</strong> auxsniT VI klasis moswavleebs globaluri daTbobis mizezebs?<br />

___________________________________________________________________<br />

dReisaTvis damtkicebulia, rom dedamiwaze globaluri daTbobis procesi<br />

mimdinareobs. misi mTavari mizezi haerSi naxSirorJangis (CO2) raodenobis momatebaa.<br />

cocxal organizmTa sunTqvisa da sawvavis wvis Sedegad atmosferoSi dagrovebuli<br />

CO2, meTani, wylis orTqli iseTive rols asrulebs, <strong>rogor</strong>sac saTburSi mina: es<br />

nivTierebebi daubrkoleblad atareben sinaTlis sxivebs, romelTac dedamiwa<br />

STanTqavs, magram ar atareben dedamiwidan wamosul siTbur gamosxivebas. am<br />

movlenas `saTburis efeqti~ uwodes. `saTburis efeqtis~ gamo dedamiwis saSualo<br />

wliurma temperaturam 0,3-0,6 0 C-iT moimata. mosalodnelia misi Semdgomi matebac,<br />

rac klimatis cvlilebis erT-erTi mTavari mizezia.<br />

61


5. ra ganapirobebs geografiulad daSorebul adgilebSi erTi da imave biomebis<br />

arsebobas? CamoTvaleT dedamiwaze arsebuli mTavari biomebi.<br />

___________________________________________________________________<br />

geografiulad daSorebul adgilebSi erTi da imave biomebis arsebobas<br />

msgavsi klimati ganapirobebs (1 qula).<br />

qvemoT sqemis saxiT warmodgenilia ZiriTadi biomebi:<br />

biomi<br />

wylis xmeleTis<br />

wylis biomebi<br />

mlaSe wyali mtknari wyali<br />

zRva okeane mdinare tba Waobi<br />

xmeleTis biomebi<br />

arqtikuli tundra taiga farTofoTlovani tropikuli stepi udabno<br />

udabno tye tye<br />

dedamiwaze arsebuli biomebis sworad dasaxelebisas aplikanti 1 qulas moipovebs.<br />

62


6. fotosuraTebis mixedviT amoicaniT mzis sistemis planetebi:<br />

a<br />

(a) __________<br />

(b) __________<br />

(g) __________<br />

(d) __________<br />

a b g d<br />

davalebis Sesrulebis principebi:<br />

vakvirdebiT planetebis zedapirs. ori planetis (g, d) zedapiri absoluturad<br />

gluvia, xolo or (a, b) planetaze SeiniSneba meteorituli kraterebis kvali.<br />

Sesabamisad, (a) da (b) planetebi myari planetebia, xolo danarCeni _ gazovani.<br />

amis Semdeg unda ganvsazRvroT, mzis sistemaSi arsebuli 4 myari planetidan<br />

(dedamiwa, merkuri, venera da marsi) romelia gamosaxuli (a) suraTze da<br />

romeli (b)-ze. dedamiwa imTaviTve gamoiricxeba, radgan masze mkafiod iqneboda<br />

gamosaxuli kontinentebi da okeaneebi. <strong>rogor</strong>c viciT, darCenili sami myari<br />

planetidan veneras sakmaod kargad Camoyalibebuli atmosfero aqvs, ris gamoc<br />

misi reliefis garCeva kosmosidan sakmaod Wirs, e. i. venerac gamoiricxa. aseve<br />

cnobilia, rom marsze didi raodenobis rkinis Semcvelobaa da amis gamo igi<br />

kosmosidan wiTlad moCans. maSasadame, (b) suraTze gamosaxulia marsi, xolo<br />

(a)-ze _ merkuri.<br />

iupiters gazovan gigantebs Soris gamoarCevs e.w. `giganturi wiTeli laqa~.<br />

garda amisa, fotoze naCvenebia misi 4 Tanamgzavri e.w. `galileos mTvareebi~,<br />

rac kidev erTi miniSnebaa imaze, rom (d) suraTze iupiteria gamosaxuli.<br />

urans gazovan gigantebs Soris gamoarCevs misi warmosaxviTi RerZis ucnauri<br />

daxriloba. igi TiTqos „wamowolilia“ da ise moZraobs orbitaze mzis<br />

garSemo. amaze migvaniSnebs (g) suraTze gamosaxuli planetis rgolebis<br />

mdebareoba. maSasadame, (g) suraTze gamosaxulia planeta urani.<br />

amrigad, swori pasuxia:<br />

(a) merkuri<br />

(b) marsi<br />

(g) urani<br />

(d) iupiteri<br />

davaleba 1 quliT fasdeba.<br />

63


7. saqarTvelos konturul rukaze zogierTi geografiuli obieqtis saxelwodeba<br />

arasworadaa datanili. ipoveT daSvebuli Secdomebi da gaasworeT.<br />

davaleba amowmebs rukaze orientirebis, rukis kiTxvis unars. aplikantma unda<br />

ipovos rukaze SecdomiT datanili geografiuli obieqti da daasaxelos is<br />

geografiuli obieqti, romelic sinamdvileSi mdebareobs am adgilas. aplikantebs<br />

davalebis Sesasruleblad daurigdebaT saqarTvelos fizikuri rukebi.<br />

pasuxebi unda Caiweros pasuxebis furcelze mocemul cxrilSi. TiToeuli<br />

Secdomis aRmoCena-gasworeba 1 quliT fasdeba.<br />

Secdomაა unda iyos<br />

q. quTaisi q. samtredia<br />

xarulis qedi raWis qedi<br />

md. yvirila md. cxeniswyali<br />

2012 wlis sagamocdo testi I_VI klasebis bunebismetyvelebis maswavleblebisTvis<br />

ixileT danarTSi (gv. 144).<br />

64


maTematikis maswavleblis <strong>sasertifikacio</strong> testi<br />

gTavazobT I _ VI klasebis maTematikis maswavlebelTa <strong>sasertifikacio</strong> testis<br />

davalebaTa ramdenime nimuSs. zogierT maTgans axlavs saTanado komentari.<br />

1. ricxvebidan 7 ,<br />

5<br />

(a) 1<br />

(b) 2<br />

(g) 3<br />

(d) 4<br />

1 ,<br />

2<br />

5 ,<br />

3<br />

32 ,<br />

15<br />

9 ramdenia 7 -ze meti?<br />

5<br />

4<br />

swori pasuxi: (b).<br />

2. demokratiul partias arCevnebze xma misca amomrCevel mamakacTa saerTo<br />

raodenobis 40%-ma da amomrCevel qalTa saerTo raodenobis 45%-ma. sul am partias<br />

xma misca amomrCevel mamakacTa da qalTa saerTo raodenobis n%-ma. qvemoT<br />

CamoTvlilTagan romlis toli SeiZleba iyos n?<br />

(a) 36<br />

(b) 40<br />

(g) 44<br />

(d) 50<br />

swori pasuxi: (g).<br />

3. gasaTibi iyo marTkuTxedis formis mindori. mas Semdeg, rac mTibavma 2 saaTis<br />

ganmavlobaSi imuSava, gasaTibi darCa mindvris nawili, romelsac aseve marTkuTxedis<br />

forma hqonda da romlis sigrZe 3-jer naklebi iyo mindvris sigrZeze, xolo sigane _<br />

2-jer naklebi mindvris siganeze. ramdeni wuTia saWiro mindvris darCenili nawilis<br />

gasaTibad, Tu mTibavi imave tempiT gaagrZelebs muSaobas?<br />

(a) 20 wT<br />

(b) 24 wT<br />

(g) 30 wT<br />

(d) 36 wT<br />

swori pasuxi: (b).<br />

4. ras udris tolferda samkuTxedis fuZis sigrZis Sefardeba am samkuTxedis<br />

perimetrTan, Tu ferdis sigrZe 4-jer metia fuZis sigrZeze?<br />

(a) 1<br />

9<br />

(b) 1<br />

6<br />

(g) 1<br />

5<br />

(d) 1<br />

4<br />

swori pasuxi: (a).<br />

65


5. qalaqis yvela skolaSi aswavlian germanul an inglisur enas. im skolaTa<br />

raodenoba, romlebSic germanul enas aswavlian, qalaqis skolaTa saerTo raodenobis<br />

5 nawilia, xolo im skolaTa raodenoba, romlebSic inglisur enas aswavlian _ 2<br />

9<br />

3<br />

nawili. qalaqis 12 skolaSi aswavlian germanul enasac da inglisur enasac. sul<br />

ramdeni skolaa am qalaqSi?<br />

(a) 36<br />

(b) 45<br />

(g) 54<br />

(d) 63<br />

swori pasuxi: (g).<br />

testSi gamoyenebuli iqneba agreTve monacemTa sakmarisobis tipis davalebebi,<br />

romlebSic, Cveulebriv, mocemulia ori piroba da dasmulia SekiTxva. davalebis<br />

Sesasruleblad unda daadginoT, sakmarisia Tu ara pirobebSi mocemuli informacia<br />

am SekiTxvaze pasuxis gasacemad. monacemTa sakmarisobis davalebebSi swori pasuxi<br />

xuTi savaraudo pasuxidan unda airCioT.<br />

1. erTmaneTisgan gansxvavebuli sami naturaluri ricxvis _ a, b, da c _ jami 15-is<br />

tolia.<br />

mocemulia Semdegi ori piroba:<br />

I. am ricxvebidan umciresi 4-is tolia.<br />

II. am ricxvebidan udidesi 6-is tolia.<br />

imis gasarkvevad, Tu risi tolia es ricxvebi:<br />

(a) I piroba sakmarisia, II ki _ ara<br />

(b) II piroba sakmarisia, I ki _ ara<br />

(g) I da II piroba erTad sakmarisia, cal-calke ki _ arc erTi araa sakmarisi<br />

(d) sakmarisia cal-calke <strong>rogor</strong>c I, aseve II piroba<br />

(e) mocemuli pirobebi araa sakmarisi<br />

swori pasuxi: (d).<br />

komentari<br />

jer gavarkvioT, sakmarisia Tu ara I piroba SekiTxvaze pasuxis gasacemad.<br />

vTqvaT, a, b, da c naturaluri ricxvebidan umciresi 4-is tolia. maSin danarCeni<br />

ori ricxvidan TiToeuli 4-ze meti unda iyos. raki samive ricxvis jami 15-is<br />

tolia, amitom meore da mesame ricxvebis jami iqneba 15 – 4 = 11. 4-ze meti<br />

naturaluri ricxvebidan ki mxolod 5-is da 6-is jamia 11-is toli. amitom a, b, da<br />

c ricxvebi yofila 4, 5 da 6. maSasadame, imis gasarkvevad, Tu risi tolia a, b, da c<br />

ricxvebi, I piroba sakmarisia.<br />

66


axla gavarkvioT, SekiTxvaze pasuxis gasacemad sakmarisia Tu ara II piroba.<br />

vTqvaT, a, b, da c naturaluri ricxvebidan udidesi 6-is tolia. maSin danarCeni<br />

ori ricxvidan TiToeuli 6-ze naklebi unda iyos. raki samive ricxvis jami 15-is<br />

tolia, amitom meore da mesame ricxvebis jami iqneba 15 – 6 = 9. 6-ze naklebi<br />

naturaluri ricxvebidan ki mxolod 4-is da 5-is jamia 9-is toli. amitom a, b, da c<br />

ricxvebi yofila 4, 5 da 6. maSasadame, imis gasarkvevad, Tu risi tolia a, b, da c<br />

ricxvebi, II pirobac sakmarisia.<br />

amrigad, imis gasarkvevad, Tu risi tolia a, b, da c ricxvebi, sakmarisia calcalke<br />

<strong>rogor</strong>c I, aseve II piroba. Sesabamisad, swori pasuxia (d).<br />

testSi gamoyenebuli iqneba agreTve davalebebi Ria daboloebiT, romelTa<br />

Sesrulebisas aplikants moeTxoveba dasmul SekiTxvaze argumentirebuli pasuxis<br />

gacema. gTavazobT amgvari davalebis nimuSsa da misi Sefasebis sqemas.<br />

2011 2011<br />

7. romeli cifriT bolovdeba 9 7 gamosaxulebis mniSvnelobis cifruli<br />

Canaweri?<br />

___________________________________________________________________<br />

komentari<br />

am amocanis amosaxsnelad gavarkvioT, Tu romeli cifriT SeiZleba<br />

dabolovdes 7-is da 9-is xarisxebis mniSvnelobaTa cifruli Canawerebi.<br />

1<br />

9 bolovdeba 9-ianiT, 2<br />

9 _ 1-ianiT, 3<br />

9 _ isev 9-ianiT, 4<br />

9 _ isev 1-ianiT da<br />

ase Semdeg. ese igi, 9-is xarisxebis Canawerebis bolo cifrebis mimdevrobaa: 9, 1, 9, 1,<br />

9, 1, .... <strong>rogor</strong>c vxedavT, 9-is kenti xarisxebi bolovdeba 9-ianiT, xolo luwi<br />

xarisxebi _ 1-ianiT. Sesabamisad, 2011<br />

9 dabolovdeba 9-ianiT.<br />

aseve miviRebT, rom 7-is xarisxebis Canawerebis bolo cifrebis mimdevrobaa: 7,<br />

9, 3, 1, 7, 9, 3, 1, 7, 9, 3, 1, .... <strong>rogor</strong>c vxedavT, 1<br />

7 , 5<br />

7 , 9<br />

7 , ... bolovdeba 7-ianiT, 2<br />

7 ,<br />

6<br />

7 , 10<br />

7 , ... _ 9-ianiT, 3<br />

7 , 7<br />

7 , 11<br />

7 , ... _ 3-ianiT, xolo 4<br />

7 , 8<br />

7 , 12<br />

7 , ... _ 1-ianiT. ese<br />

igi, Tu 7-is xarisxis maCveneblis 4-ze gayofisas miRebuli naSTi 1-is tolia, maSin<br />

misi Canaweri bolovdeba 7-ianiT; Tu naSTi 2-is tolia _ 9-ianiT, Tu naSTi 3-is<br />

tolia _ 3-ianiT, xolo Tu xarisxis maCvenebeli unaSTod iyofa 4-ze, maSin _ 1-<br />

2011<br />

ianiT. 2011-is 4-ze gayofisas miRebuli naSTi 3-is tolia. amitom 7<br />

dabolovdeba 3-ianiT.<br />

2011<br />

raki 9 bolovdeba 9-ianiT, xolo 2011<br />

2011 2011<br />

7 _ 3-ianiT, amitom 9 7 jamis<br />

mniSvnelobis cifruli Canaweri dabolovdeba 2-ianiT.<br />

Sefasebis sqema<br />

3 qula _ aplikantma dawera swori pasuxi da daasabuTa;<br />

2 qula _ aplikantma daasabuTa, rom 2011<br />

7 bolovdeba 3‐ianiT;<br />

2011<br />

2011<br />

1 qula _ aplikantma daasabuTa, rom 9 bolovdeba 9‐ianiT; dawera, rom 7<br />

bolovdeba 3-ianiT, magram ar daasabuTa;<br />

0 qula _ aplikantma ar miuTiTa pasuxi.<br />

2012 wlis sagamocdo testi I_VI klasebis maTematikis maswavleblebisTvis ixileT<br />

danarTSi (gv. 168).<br />

67


ekomendebuli literatura:<br />

gamocdebis erovnuli centris gamocemebi, 2010-2012:<br />

profesiuli unarebi;<br />

efeqtiani swavleba: Teoria da praqtika;<br />

<strong>rogor</strong> vaswavloT kiTxva (qrestomaTia dawyebiTi klasebis pedagogebisaTvis)<br />

wigniereba. PIRLS - 2006 saqarTveloSi;<br />

maTematikisa da sabunebismetyvelo sagnebis swavlisa da swavlebis<br />

saerTaSoriso kvleva (TIMSS 2007) _ maTematika;<br />

maTematikisa da sabunebismetyvelo sagnebis swavlisa da swavlebis<br />

saerTaSoriso kvleva (TIMSS 2007) _ sabunebismetyvelo sagnebi;<br />

vswavlobT teqstis gaazrebas (2 krebuli);<br />

<strong>rogor</strong> viciT maTematika;<br />

xuTtomeuli `maswavleblis biblioTeka~ (qarTuli ena da literatura).<br />

maswavlebelTa profesiuli ganviTarebis centris gamocema:<br />

dawyebiTi safexuris maswavleblis meToduri gzamkvlevi.<br />

68


danarTi<br />

qarTuli enisa da literaturis sagamocdo programa (I _ IV)<br />

a) qarTuli ena<br />

zogadi cnobebi enis Sesaxeb<br />

enis raoba da funqciebi. qarTuli enis buneba. qarTuli enis adgili<br />

msoflio enaTa Soris. qarTveluri enebi. qarTuli enis dialeqtebi. qarTuli<br />

enis roli qarTveluri tomebis erovnuli da saxelmwifoebrivi Camoyalibebis<br />

procesSi.<br />

qarTuli damwerlobis warmoSoba. qarTuli damwerlobis saxeebi. qarTuli<br />

damwerlobis uZvelesi nimuSebi.<br />

qarTuli saliteraturo enis ganviTarebis ZiriTadi etapebi. Tanamedrove<br />

saliteraturo qarTuli, <strong>rogor</strong>c saqarTvelos saxelmwifo ena.<br />

fonetika<br />

Tanamedrove qarTuli saliteraturo enis bgeriTi Sedgeniloba. bgera da<br />

fonema. qarTuli anbani. bgeraTa daxasiaTeba warmoTqmis adgilisa da<br />

ragvarobis mixedviT. TanxmovanTa da xmovanTa sistemebi.<br />

damarcvlis safuZveli da gadatanis wesebi. Ria da daxuruli marcvali.<br />

ZiriTadi fonetikuri movlenebi.<br />

morfologia<br />

sityva. formacvalebadi da formaucvleli sityvebi. gramatikuli kategoriis<br />

raoba. sityvis morfologiuri agebuleba: Ziri, fuZe, morfema, afiqsebi.<br />

metyvelebis nawilebi. maTi klasifikaciis safuZveli.<br />

arsebiTi saxeli. arsebiT saxelTa dajgufeba Sinaarsis mixedviT. ricxvi.<br />

bruneba. brunvebi da maTi niSnebi. boloTanxmovnian da boloxmovnian saxelTa<br />

bruneba. sakuTar saxelTa bruneba. Tandebuliani brunvebi. nawilakiani<br />

brunvebi. arsebiTi saxelis brunebasTan dakavSirebuli marTlweris sakiTxebi.<br />

zedsarTavi saxeli. TanxmovanfuZiani da xmovanfuZiani zedsarTavi saxelis<br />

<br />

bruneba. zedsarTavi saxelis brunebasTan dakavSirebuli marTlweris sakiTxebi.<br />

ricxviTi saxeli. ricxviTi saxelis saxeebi. ricxviTi saxelis bruneba. ricxviT<br />

saxelTan dakavSirebuli marTlweris sakiTxebi.<br />

nacvalsaxeli. nacvalsaxelTa jgufebi. nacvalsaxelTa bruneba. nacvalsaxelTan<br />

dakavSirebuli marTlweris sakiTxebi.<br />

zmna. zmnis kategoriebi. pirisa da ricxvis asaxva zmnaSi. subieqturi da<br />

obieqturi piris niSnebi. zmniswini. dro. kilo. aspeqti. gardamavloba. gvari.<br />

qceva. kontaqti. seriebi da mwkrivebi. zmnis Ziri, fuZe, Tema. Temis niSnebi.<br />

uRleba. zmnis formawarmoebasTan dakavSirebuli marTlweris sakiTxebi.<br />

saxelzmna. sawyisi da mimReoba. maTi warmoeba.<br />

zmnizeda. zmnizedaTa dajgufeba.<br />

69


Tandebuli. calke mdgomi da saxelTan Serwymuli Tandebulebi.<br />

kavSiri. kavSiris saxeebi.<br />

nawilaki. nawilakTa jgufebi.<br />

Sorisdebuli. SorisdebulTa jgufebi.<br />

sintaqsi<br />

sintaqsis sagani. winadadeba. sityvaTa sintaqsuri SekavSireba. Sesityveba.<br />

winadadebis wevrTa dawyvileba.<br />

winadadebis tipebi modalobis mixedviT: TxrobiTi, kiTxviTi, Zaxilisa,<br />

brZanebiTi da kiTxviT-Zaxilisa. maTi gamoxatvis saSualebani: intonacia,<br />

sityvaTa wyoba, damxmare sityvebi da nawilakebi.<br />

winadadebis tipebi agebulebis mixedviT: martivi, Serwymuli da rTuli.<br />

winadadebis wevrebi. winadadebis mTavari (qvemdebare, Semasmeneli, pirdapiri da<br />

iribi damatebebi) da meorexarisxovani (ubralo damateba, gansazRvreba da<br />

garemoebebi) wevrebi.<br />

sityvaTa wyoba winadadebaSi. sityvaTa wyobis mniSvneloba stilistikisTvis.<br />

gankerZoebuli sityvebi da gamoTqmebi. sasveni niSnebis xmareba gankerZoebul<br />

sityvebTan da gamoTqmebTan.<br />

sasveni niSnebis xmareba rTul Tanwyobilsa da qvewyobil winadadebebSi.<br />

pirdapiri da iribi naTqvami. sxvaTa sityvis nawilakebi. sasveni niSnebi. sxvaTa<br />

sityvis marTlwera.<br />

leqsikologia<br />

leqsikologiis sagani. leqsikuri erTeuli.<br />

sityva mniSvnelobis TvalsazrisiT. sityvis gamoyeneba ZiriTadi da gadataniTi<br />

mniSvnelobiT. sityvis mniSvnelobis cvla istoriulad. sityvis etimologia.<br />

sityvis polisemiuroba. polisemia da omonimia. sinonimia, antonimia.<br />

frazeologizmebi da idiomebi.<br />

dialeqtizmebi, profesiuli leqsika, Jargoni, barbarizmebi, neologizmebi,<br />

arqaizmebi.<br />

sityvawarmoeba, <strong>rogor</strong>c leqsikologiis sagani. Zireuli da warmoqmnili<br />

saxelebi. warmoqmnil saxelTa jgufebi mawarmoebeli afiqsebisa da Sinaarsis<br />

mixedviT.<br />

kompozitebi. kompozitebis marTlwera.<br />

stilistika<br />

stilistikis sagani. stilis raoba.<br />

funqciuri stilistika. mwignobruli da sasaubro stili. publicisturi da<br />

mxatvruli<br />

stili.<br />

stili. samecniero da oficialur-saqmiani stili. oratoruli<br />

leqsikuri stilistika. sityvaTa SerCeva mniSvnelobis mixedviT. Tavazianobis<br />

gamomxatveli sityvebi. stilisturi xarvezebi.<br />

70


) literatura<br />

literaturismcodneobiTi terminebi:<br />

tropi, metafora, hiperbola, ganmeoreba, gapirovneba, epiTeti, Sedareba,<br />

simbolo, mxatvruli ena, mxatvruli saxe, peizaJi, portreti, personaJi,<br />

groteski, ironia, iumori, satira, xatovani Tqma, intonacia, alegoria,<br />

aliteracia, perifrazi;<br />

Janri, poezia, proza, romani, lirika, leqsi, elegia, balada, eposi, himni,<br />

poema, zRapari, Tqmuleba, igav-araki, legenda, miTi, moTxroba, novela, andaza,<br />

aforizmi, piesa, esei, biografia, memuarebi, drama, komedia, tragedia;<br />

siuJeti, kompozicia, prologi, epilogi, epigrafi, dialogi, monologi,<br />

strofi, taepi, fabula, citata, Sairi, riTma, ritmi.<br />

rekomendebul avtorTa CamonaTvali*:<br />

SoTa rusTaveli, sulxan-saba orbeliani, daviT guramiSvili, ilia WavWavaZe, akaki<br />

wereTeli, vaJa-fSavela, iakob gogebaSvili, galaktion tabiZe, giorgi leoniZe, simon<br />

Ciqovani, ioseb griSaSvili, giorgi SatberaSvili, lado asaTiani, guram<br />

rCeuliSvili, irakli abaSiZe, murman lebaniZe, nodar dumbaZe, revaz inaniSvili,<br />

arCil sulakauri, goderZi Coxeli, ana kalandaZe, muxran maWavariani, oTar WilaZe,<br />

otia ioseliani.<br />

hans kristian anderseni, Zmebi grimebi, Sarl pero, astrid lindgreni, rediard<br />

kiplingi, alan aleqsandr milni, karel Capeki, oskar uaildi, ernst Teodor<br />

hofmani, mark tveni, Jiul verni, jani rodari, aleqsandr puSkini, kornei Cukovski,<br />

aleqsei tolstoi.<br />

* CamonaTvalSi warmodgenilni arian is qarTveli Tu ucxoeli avtorebi, romelTa SemoqmedebaSic<br />

gvxvdeba sabavSvo literaturuli nawarmoebebi.<br />

71


maTematikis sagamocdo programa (I _ IV)<br />

mimarTuleba: ricxvebi da moqmedebebi<br />

naturaluri ricxvebi, martivi da Sedgenili ricxvebi, gamyofi da jeradi<br />

ricxvis raoba (ricxvi, <strong>rogor</strong>c raodenobis aRmniSvneli).<br />

ricxvis Cawera cifrebiT, sityvebiT, ricxvis Caweris romauli sistema.<br />

ariTmetikuli moqmedebebi naturalur ricxvebze. naSTiani gayofa.<br />

naturaluri ricxvis daSla martiv mamravlebad. daSlis erTaderToba (ariTmetikis<br />

ZiriTadi Teorema).<br />

ramdenime naturaluri ricxvis udidesi saerTo gamyofisa da umciresi saerTo<br />

jeradis povna.<br />

gayofadobis niSnebi da maTi kavSiri aTobiT poziciur sistemasTan.<br />

mTeli da racionaluri ricxvebi<br />

dadebiTi da uaryofiTi ricxvebi, racionaluri ricxvebis warmodgena wiladebisa<br />

da aTwiladebis saxiT, ricxvis Caweris aTobiTi poziciuri sistema.<br />

racionaluri ricxvebis Sedareba, ricxviTi utolobebi da maTi Tvisebebi.<br />

ariTmetikuli moqmedebebi racionalur ricxvebze, ariTmetikul moqmedebaTa<br />

Tvisebebi.<br />

ricxviTi gamosaxulebebi, moqmedebaTa Tanmimdevroba ricxviT gamosaxulebebSi.<br />

ricxvTa RerZi, ricxviTi Sualedebi<br />

wertilis koordinati ricxvTa RerZze, racionaluri ricxvis Sesabamisi wertilis<br />

gamosaxva ricxvTa RerZze.<br />

proporcia<br />

proporciuloba, proporciis Tvisebebi, proporciis ucnobi wevris povna, ricxvis<br />

dayofa mocemuli SefardebiT, pirdapirproporciuli da ukuproporciuli<br />

damokidebuleba sidideebs Soris.<br />

ricxvis nawili, procenti<br />

ricxvis nawilis povna, ricxvis povna misi procentiT/nawiliT, ricxvis nawilis<br />

Cawera procentis saxiT.<br />

xarisxi<br />

ricxvis xarisxi naturaluri maCvenebliT.<br />

sididis erTeulebi<br />

sigrZis, masis, drois, siCqaris erTeulebi. erTi da imave sididis erTeulebs Soris<br />

kavSiri.<br />

72


mimarTuleba: kanonzomiereba da algebra<br />

simravle, simravleebs Soris mimarTebebi, moqmedebebi sasrul simravleebze<br />

simravle, qvesimravle, carieli simravle.<br />

operaciebi simravleebze: simravleTa gaerTianeba, TanakveTa.<br />

algebruli gamosaxuleba<br />

moqmedebebi gamosaxulebebze, gamosaxulebis gardaqmna, algebruli gamosaxulebis<br />

mniSvnelobis gamoTvla asoebis miTiTebuli mniSvnelobisaTvis.<br />

gantoleba<br />

gantoleba da misi amonaxsni, tolfasi gantolebebi, wrfivi gantolebis amoxsna.<br />

amocanebis amoxsna gantolebis gamoyenebiT.<br />

mimarTuleba: geometria da sivrcis aRqma<br />

ZiriTadi geometriuli obieqtebi da cnebebi<br />

wertili, wrfe, sxivi, monakveTi, texili.<br />

monakveTis sigrZe, texilis sigrZe, manZili or wertils Soris, manZilis Tviseba.<br />

kuTxe, kuTxis gradusuli zoma, marTi, maxvili, blagvi da gaSlili kuTxeebi.<br />

wrfeebis urTierTganlageba sibrtyeze<br />

wrfeTa TanakveTa, paraleloba, marTobuloba.<br />

mravalkuTxedi<br />

mravalkuTxedis gverdi, wvero, kuTxe, diagonali, perimetri.<br />

geometriuli gardaqmnebi sibrtyeze<br />

figuraTa toloba. RerZuli da centruli simetriebi.<br />

samkuTxedi<br />

samkuTxedis gverdi, kuTxe, wvero, mediana, biseqtrisa, simaRle.<br />

marTkuTxa, maxvilkuTxa, blagvkuTxa, tolferda, tolgverda samkuTxedebi da maTi<br />

Tvisebebi.<br />

samkuTxedis kuTxeebis jami.<br />

samkuTxedis utoloba.<br />

paralelogrami<br />

paralelogramis gverdebis, kuTxeebisa da diagonalebis Tvisebebi.<br />

rombi, marTkuTxedi, kvadrati da maTi Tvisebebi.<br />

trapecia<br />

trapeciis fuZe, ferdi, simaRle.<br />

73


tyeli figuris farTobi<br />

toli figurebis farTobebis toloba, brtyeli figuris farTobis kavSiri misi<br />

Semadgeneli nawilebis farTobebTan;<br />

kvadratis, marTkuTxedis, samkuTxedis farTobis gamoTvla.<br />

wrewiri da wre<br />

wrewiris da wris centri, radiusi, diametri, qorda, rkali, seqtori.<br />

marTkuTxa koordinatTa sistema sibrtyeze<br />

wertilis koordinatebi, ricxvTa wyvilis Sesabamisi wertilis gamosaxva<br />

sakoordinato sibrtyeze.<br />

sivrciTi sxeulebi da maTi Slilebi<br />

mravalwaxnaga. mravalwaxnagas wvero, wibo, waxnagi. kavSiri mravalwaxnagas<br />

Semadgeneli nawilebis raodenobebs Soris.<br />

kubis, marTkuTxa paralelepipedis, marTi prizmis, piramidis, cilindris da konusis<br />

Slilebi.<br />

sivrciTi sxeulis moculoba da zedapiris farTobi.<br />

sxeulis moculoba, kavSiri sxeulis moculobasa da misi Semadgeneli sxeulebis<br />

moculobaTa Soris.<br />

kubis da paralelepipedis gverdiTi da sruli zedapiris farTobisa da moculobis<br />

gamoTvla.<br />

zomis erTeulebi.<br />

sigrZis, farTobis, moculobis erTeulebi da kavSirebi maT Soris.<br />

monacemTa analizi, albaToba da statistika<br />

monacemTa warmodgenis xerxebi: sia, cxrili, piqtograma, diagrama (wertilovani,<br />

xazovani, svetovani, wriuli).<br />

monacemTa saSualo.<br />

74


unebismetyvelebis sagamocdo programa (I _ IV)<br />

sicocxlis damaxasiaTebeli niSnebi<br />

cocxali organizmebis kveba, sunTqva, zrda, moZraoba, gamravleba. sasicocxlo<br />

procesebis zogadi daxasiaTeba.<br />

mcenareTa samyaro<br />

mcenareTa mravalferovneba (wiwvovani da yvavilovani mcenareebi). mcenaris zrdis<br />

organoebi: fesvi, Rero, foToli; gamravlebis organoebi: yvavili, nayofi, Tesli;<br />

mcenaris gavrceleba TesliT. botanikuri baRi.<br />

cxovelTa samyaro<br />

uxerxemlo cxovelebi (mwerebi). xerxemliani cxovelebi (Tevzebi, amfibiebi,<br />

qvewarmavlebi, frinvelebi, ZuZumwovrebi), maTi agebuleba da Segueba garemosTan.<br />

Sinauri da gareuli cxovelebi. zooparki.<br />

adamiani<br />

agebuleba (sxeulis nawilebi), jansaRi cxovrebis wesi (kveba, dasveneba, sporti),<br />

janmrTelobisTvis saziano faqtorebi da maTgan dacvis wesebi, Sesabamisi<br />

gamafrTxilebeli niSnebi. piradi higiena. usafrTxoeba, usafrTxo qcevis wesebi.<br />

baqteriuli da virusuli daavadebebi.<br />

garemo da misi dacva<br />

mcenareebis mniSvneloba. cxovelebi (mcenarismWamelebi, mtaceblebi, anu<br />

xorcismWamelebi da nairmWamelebi). garemos dabinZureba, garemos dacva. wiTeli<br />

wigni. daculi teritoriebi.<br />

mniSvnelovani geografiuli obieqtebi da maTi nawilebi<br />

dedamiwis forma da sidide, xmeleTi da wyali (kontinentebi da okeaneebi).<br />

reliefis mniSvnelovani formebi (mTa, mTaTa sistema, qedi, zegani, borcvi, vake,<br />

dablobi, qvabuli da sxv.). hidrosferos Semadgeneli nawilebi (okeane, zRva, tba,<br />

mdinare da sxv.) da maTi gamoyeneba. geografiuli obieqtebis maxasiaTeblebi<br />

(forma, simaRle, siRrme, Cqari, mdore, cicabo, damreci da sxv.), niadagi da misi<br />

Tvisebebi (feri, gamtarianoba). dasaxlebuli punqtebi (qalaqi, dedaqalaqi, daba,<br />

sofeli). msofliosa da saqarTvelos mniSvnelovan geografiul obieqtTa<br />

nomenklatura.<br />

bunebrivi resursebi<br />

bunebrivi resursebis racionaluri gamoyeneba, klasifikacia. saqarTvelos ZiriTadi<br />

wiaRiseulis geografia (qvanaxSiri, navTobi, manganumi).<br />

75


unebrivi movlenebi, garemos cvlileba<br />

erozia da gamofitva; stiqiuri movlenebi (vulkani, miwisZvra, wyaldidoba,<br />

mewyeri, Rvarcofi, zvavi da sxv.); bunebrivi da anTropogenuli (xelovnuri)<br />

garemo.<br />

sivrceSi orientacia<br />

globusi, adgilis gegma, ruka (saswavlo rukebi, atlasi), rukis legenda<br />

(gamoyenebuli simboloebi, pirobiTi niSnebi). horizontis mxareebi, adgilis<br />

gagneba, kompasi, masStabi. Zveli xalxebis (berZnebis, indoelebisa da<br />

finikielebis) warmodgenebi dedamiwis Sesaxeb. geografiul aRmoCenaTa mniSvneloba<br />

da Sedegebi (didi geografiuli aRmoCenebis epoqa XV-XVII ss.).<br />

perioduli movlenebi da amindi<br />

dedamiwis brunva RerZisa da mzis garSemo da misi Sedegebi (dRe-Ramis cvla,<br />

weliwadis droebi). amindis komponentebi (haeris temperatura, naleqebi, qari,<br />

moRrubluloba) da prognozi (tradiciuli xalxuri meTodebi), meteorologiuri<br />

xelsawyoebis (Termometri, flugeri) gamoyenebis principi.<br />

kosmosuri sxeulebi da astronomiuli movlenebi<br />

mzis sistemis planetebi da maTi Tanamgzavrebi, varskvlavebi, kometebi,<br />

asteroidebi, meteorebi, meteoritebi, galaqtika (irmis naxtomi). kosmosis<br />

Seswavlis istoria da teqnikis ganviTareba.<br />

ZiriTadi fizikuri sidideebi<br />

dro, sigrZe, farTobi, moculoba, masa, simkvrive, temperatura. maTi<br />

ganzomilebebi, gazomva da gamoyeneba. kavSiri erTeulebs Soris. simkvrivis<br />

gamosaTvleli formula.<br />

energia<br />

siTbos da sinaTlis bunebrivi da xelovnuri wyaroebi. erTi saxis energiis<br />

meoreSi gadasvla. energiis mudmivobis kanoni.<br />

nivTiereba, agregatuli mdgomareobebi, siTburi movlenebi<br />

nivTierebaTa fizikuri Tvisebebi (feri, suni, gemo). nivTierebis agregatuli<br />

mdgomareobebi, erTi agregatuli mdgomareobidan meoreSi gadasvla: gamyareba-dnoba;<br />

aorTqleba-kondensacia.<br />

masalebi da maTi Tvisebebi<br />

masala da nedleuli. bunebrivi da xelovnuri masalebi. farTod gamoyenebuli<br />

masalebis Tvisebebi (feri, Tbogamtaroba, drekadoba, gamWvirvaloba da sxv.), maTi<br />

gamoyeneba. Tbogamtarebi da Tboizolatorebi.<br />

76


sxeulTa moZraoba da urTierTqmedeba<br />

sxeulis moZraobaze moqmedi faqtorebi (forma, zoma, simZime, zedapiri da a. S.);<br />

moZraobis saxeebi (wrfivi, mrudwiruli, rxeviTi, brunviTi). traeqtoria. gavlili<br />

manZili da gadaadgileba. wrfivi Tanabari moZraobis siCqare da misi gamoTvla,<br />

siCqaris erTeulebi. gavlili manZilis formula.<br />

msoflio mizidulobis movlena. sxeulTa urTierTqmedeba da Zala. erTi wrfis<br />

gaswvriv mimarTuli Zalebis Sekreba. simZimis centri, wonasworoba da misi saxeebi.<br />

martivi meqanizmebis (berketi, pinebiani saswori) moqmedebis principebi.<br />

meqanikuri rxevebi da talRebi<br />

bgera, bgeris wyaroebi, bgeris warmoqmna, gavrceleba da aRqma; bgeris<br />

gavrcelebis siCqare sxvadasxva garemoSi. bgeriTi signalebis gadacema da miReba<br />

organizmebSi; smenis organoebi. eqos warmoqmna. bgeris xmamaRloba _ amplituda,<br />

simaRle _ sixSire.<br />

magniti<br />

magniti, magnituri polusebi, magnitebis urTierTqmedeba da gamoyeneba.<br />

77


qarTuli enisa da literaturis sagamocdo programa (I _ VI)<br />

a) qarTuli ena<br />

zogadi cnobebi enisa da damwerlobis Sesaxeb<br />

enis raoba da funqciebi. qarTuli enis buneba. qarTuli enis adgili<br />

msoflio enaTa Soris. qarTveluri enebi. qarTuli enis dialeqtebi. qarTuli<br />

enis roli qarTveluri tomebis erovnuli da saxelmwifoebrivi Camoyalibebis<br />

procesSi.<br />

qarTuli damwerlobis warmoSoba. qarTuli damwerlobis saxeebi da<br />

ganviTarebis safexurebi. qarTuli damwerlobis uZvelesi nimuSebi.<br />

qarTuli saliteraturo enis ganviTarebis ZiriTadi etapebi. Tanamedrove<br />

saliteraturo qarTuli, <strong>rogor</strong>c saqarTvelos saxelmwifo ena.<br />

fonetika<br />

Tanamedrove qarTuli saliteraturo enis bgeriTi Sedgeniloba. bgera da<br />

fonema. qarTuli anbani. bgeraTa daxasiaTeba warmoTqmis adgilisa da<br />

ragvarobis mixedviT. TanxmovanTa da xmovanTa sistemebi.<br />

damarcvlis safuZveli da gadatanis wesebi. Ria da daxuruli marcvali.<br />

ZiriTadi fonetikuri movlenebi: asimilacia, disimilacia, metaTezisi, bgeris<br />

dakargva.<br />

morfologia<br />

sityva. formacvalebadi da formaucvleli sityvebi. gramatikuli kategoriis<br />

raoba. sityvis morfologiuri agebuleba: Ziri, fuZe, morfema, afiqsebi.<br />

metyvelebis nawilebi. maTi klasifikaciis safuZveli.<br />

arsebiTi saxeli. arsebiT saxelTa dajgufeba Sinaarsis mixedviT. ricxvi.<br />

bruneba. brunvebi da maTi niSnebi. boloTanxmovnian da boloxmovnian saxelTa<br />

bruneba. sakuTar saxelTa bruneba. Tandebuliani brunvebi. nawilakiani<br />

brunvebi. arsebiTi saxelis brunebasTan dakavSirebuli marTlweris sakiTxebi.<br />

zedsarTavi saxeli. TanxmovanfuZiani da xmovanfuZiani zedsarTavi saxelis<br />

<br />

bruneba. zedsarTavi saxelis brunebasTan dakavSirebuli marTlweris sakiTxebi.<br />

ricxviTi saxeli. ricxviTi saxelis saxeebi. ricxviTi saxelis bruneba. ricxviT<br />

saxelTan dakavSirebuli marTlweris sakiTxebi.<br />

nacvalsaxeli. nacvalsaxelTa jgufebi. nacvalsaxelTa bruneba. nacvalsaxelTan<br />

dakavSirebuli marTlweris sakiTxebi.<br />

zmna. zmnis kategoriebi. pirisa da ricxvis asaxva zmnaSi. subieqturi da<br />

obieqturi piris niSnebi. zmniswini. dro. kilo. aspeqti. gardamavloba. gvari.<br />

qceva. kontaqti. seriebi da mwkrivebi. zmnis Ziri, fuZe, Tema. Temis niSnebi.<br />

uRleba. zmnis formawarmoebasTan dakavSirebuli marTlweris sakiTxebi.<br />

saxelzmna. sawyisi da mimReoba. maTi warmoeba.<br />

zmnizeda. zmnizedaTa dajgufeba.<br />

Tandebuli. calke mdgomi da saxelTan Serwymuli Tandebulebi.<br />

78


kavSiri. kavSiris saxeebi.<br />

nawilaki. nawilakTa jgufebi.<br />

Sorisdebuli. SorisdebulTa jgufebi.<br />

sintaqsi<br />

sintaqsis sagani. winadadeba. sityvaTa sintaqsuri SekavSireba. Sesityveba.<br />

winadadebis wevrTa dawyvileba.<br />

winadadebis tipebi modalobis mixedviT: TxrobiTi, kiTxviTi, Zaxilisa,<br />

brZanebiTi da kiTxviT-Zaxilisa. maTi gamoxatvis saSualebani: intonacia,<br />

sityvaTa wyoba, damxmare sityvebi da nawilakebi.<br />

winadadebis tipebi agebulebis mixedviT: martivi, Serwymuli da rTuli.<br />

winadadebis wevrebi. winadadebis mTavari (qvemdebare, Semasmeneli, pirdapiri da<br />

iribi damatebebi) da meorexarisxovani (ubralo damateba, gansazRvreba da<br />

garemoebebi) wevrebi.<br />

sityvaTa wyoba winadadebaSi. sityvaTa wyobis mniSvneloba stilistikisTvis.<br />

gankerZoebuli sityvebi da gamoTqmebi. sasveni niSnebis xmareba gankerZoebul<br />

sityvebTan da gamoTqmebTan.<br />

sasveni niSnebis xmareba rTul Tanwyobilsa da qvewyobil winadadebebSi.<br />

pirdapiri da iribi naTqvami. sxvaTa sityvis nawilakebi. sasveni niSnebi. sxvaTa<br />

sityvis marTlwera.<br />

leqsikologia<br />

leqsikologiis sagani. leqsikuri erTeuli.<br />

sityva mniSvnelobis TvalsazrisiT. sityvis gamoyeneba ZiriTadi da gadataniTi<br />

mniSvnelobiT. sityvis mniSvnelobis cvla istoriulad. sityvis etimologia.<br />

sityvis polisemiuroba. polisemia da omonimia. sinonimia, antonimia.<br />

frazeologizmebi da idiomebi.<br />

dialeqtizmebi, profesiuli leqsika, Jargoni, barbarizmebi, neologizmebi,<br />

arqaizmebi.<br />

sityvawarmoeba, <strong>rogor</strong>c leqsikologiis sagani. Zireuli da warmoqmnili<br />

saxelebi. warmoqmnil saxelTa jgufebi mawarmoebeli afiqsebisa da Sinaarsis<br />

mixedviT.<br />

kompozitebi. kompozitebis marTlwera.<br />

stilistika<br />

stilistikis sagani. stilis raoba.<br />

funqciuri stilistika. mwignobruli da sasaubro stili. publicisturi da<br />

mxatvruli<br />

stili.<br />

stili. samecniero da oficialur-saqmiani stili. oratoruli<br />

leqsikuri stilistika. sityvaTa SerCeva mniSvnelobis mixedviT. Tavazianobis<br />

gamomxatveli sityvebi. stilisturi xarvezebi.<br />

79


literatura<br />

literaturismcodneobiTi terminebi:<br />

tropi, metafora, hiperbola, ganmeoreba, gapirovneba, epiTeti, Sedareba,<br />

simbolo, mxatvruli ena, mxatvruli saxe, peizaJi, portreti, personaJi,<br />

groteski, ironia, iumori, satira, xatovani Tqma, intonacia, alegoria,<br />

aliteracia, perifrazi;<br />

Janri, poezia, proza, romani, lirika, leqsi, elegia, balada, eposi, himni,<br />

poema, zRapari, Tqmuleba, igav-araki, legenda, miTi, moTxroba, novela, andaza,<br />

aforizmi, piesa, esei, biografia, memuarebi, drama, komedia, tragedia;<br />

siuJeti, kompozicia, prologi, epilogi, epigrafi, dialogi, monologi,<br />

strofi, taepi, fabula, citata, Sairi, riTma, ritmi.<br />

rekomendebul avtorTa CamonaTvali*:<br />

SoTa rusTaveli, sulxan-saba orbeliani, daviT guramiSvili, ilia WavWavaZe, akaki<br />

wereTeli, vaJa-fSavela, iakob gogebaSvili, galaktion tabiZe, giorgi leoniZe, simon<br />

Ciqovani, ioseb griSaSvili, giorgi SatberaSvili, lado asaTiani, guram<br />

rCeuliSvili, irakli abaSiZe, murman lebaniZe, nodar dumbaZe, revaz inaniSvili,<br />

arCil sulakauri, goderZi Coxeli, ana kalandaZe, muxran maWavariani, oTar WilaZe,<br />

otia ioseliani.<br />

hans kristian anderseni, Zmebi grimebi, Sarl pero, astrid lindgreni, rediard<br />

kiplingi, alan aleqsandr milni, karel Capeki, oskar uaildi, ernst Teodor<br />

hofmani, mark tveni, Jiul verni, jani rodari, aleqsandr puSkini, kornei Cukovski,<br />

aleqsei tolstoi.<br />

* CamonaTvalSi warmodgenilni arian is qarTveli Tu ucxoeli avtorebi, romelTa SemoqmedebaSic<br />

gvxvdeba sabavSvo literaturuli nawarmoebebi.<br />

80


maTematikis sagamocdo programa (I _ VI)<br />

mimarTuleba: ricxvebi da moqmedebebi<br />

naturaluri ricxvebi, martivi da Sedgenili ricxvebi, gamyofi da jeradi<br />

ricxvis raoba (ricxvi, <strong>rogor</strong>c raodenobis aRmniSvneli).<br />

ricxvis Cawera cifrebiT, sityvebiT, ricxvis Caweris romauli sistema.<br />

ariTmetikuli moqmedebebi naturalur ricxvebze. naSTiani gayofa.<br />

naturaluri ricxvis daSla martiv mamravlebad. daSlis erTaderToba<br />

(ariTmetikis ZiriTadi Teorema).<br />

ramdenime naturaluri ricxvis udidesi saerTo gamyofisa da umciresi<br />

saerTo jeradis povna.<br />

gayofadobis niSnebi da maTi kavSiri aTobiT poziciur sistemasTan.<br />

mTeli da racionaluri ricxvebi<br />

dadebiTi da uaryofiTi ricxvebi, racionaluri ricxvebis warmodgena<br />

wiladebisa da aTwiladebis saxiT, ricxvis Caweris aTobiTi poziciuri<br />

sistema.<br />

racionaluri ricxvebis Sedareba, ricxviTi utolobebi da maTi Tvisebebi.<br />

ariTmetikuli moqmedebebi racionalur ricxvebze, ariTmetikul moqmedebaTa<br />

Tvisebebi.<br />

ricxviTi gamosaxulebebi, moqmedebaTa Tanmimdevroba ricxviT gamosaxulebebSi.<br />

ricxvTa RerZi, ricxviTi Sualedebi<br />

wertilis koordinati ricxvTa RerZze, racionaluri ricxvis Sesabamisi<br />

wertilis gamosaxva ricxvTa RerZze.<br />

ricxvis moduli<br />

modulis ZiriTadi Tvisebebi da misi geometriuli azri.<br />

proporcia<br />

proporciuloba, proporciis Tvisebebi, proporciis ucnobi wevris povna,<br />

ricxvis dayofa mocemuli SefardebiT, pirdapirproporciuli da<br />

ukuproporciuli damokidebuleba sidideebs Soris.<br />

ricxvis nawili, procenti<br />

ricxvis nawilis povna, ricxvis povna misi procentiT/nawiliT, ricxvis<br />

nawilis Cawera procentis saxiT.<br />

xarisxi<br />

ricxvis xarisxi naturaluri maCvenebliT, namravlis, fardobisa da xarisxis<br />

axarisxeba. tolfuZiani xarisxebis namravli da Sefardeba.<br />

zomis erTeulebi<br />

sigrZis, masis, drois, siCqaris erTeulebi. erTi da imave sididis erTeulebs<br />

Soris kavSiri.<br />

81


mimarTuleba: kanonzomiereba da algebra<br />

simravle, simravleebs Soris mimarTebebi, moqmedebebi sasrul simravleebze<br />

simravle, qvesimravle, carieli simravle.<br />

operaciebi simravleebze: simravleTa gaerTianeba, TanakveTa, sxvaoba.<br />

algebruli gamosaxuleba<br />

moqmedebebi gamosaxulebebze, gamosaxulebis gardaqmna, algebruli<br />

gamosaxulebis mniSvnelobis gamoTvla asoebis miTiTebuli mniSvnelobisaTvis.<br />

gantoleba, utoloba<br />

gantoleba da misi amonaxsni, utoloba da misi amonaxsni, tolfasi<br />

gantolebebi, wrfivi gantolebisa da wrfivi utolobis amoxsna.<br />

tolfasi gantolebebi; amocanebis amoxsna gantolebisa da utolobis<br />

gamoyenebiT.<br />

mimarTuleba: geometria da sivrcis aRqma<br />

ZiriTadi geometriuli obieqtebi da cnebebi<br />

wertili, wrfe, sxivi, monakveTi, texili.<br />

monakveTis sigrZe, texilis sigrZe, manZili or wertils Soris, manZilis<br />

Tviseba.<br />

kuTxe, kuTxis gradusuli zoma, marTi, maxvili, blagvi da gaSlili kuTxeebi.<br />

wrfeebis urTierTganlageba sibrtyeze<br />

wrfeTa TanakveTa, paraleloba, marTobuloba.<br />

mravalkuTxedi, amozneqili mravalkuTxedi<br />

mravalkuTxedis gverdi, wvero, kuTxe, diagonali, perimetri.<br />

amozneqili figuris gansazRvreba. amozneqili mravalkuTxedis kuTxeebis jami.<br />

geometriuli gardaqmnebi sibrtyeze<br />

figuraTa toloba, moZraoba, RerZuli da centruli simetriebi, mobruneba,<br />

paraleluri gadatana.<br />

samkuTxedi<br />

samkuTxedis gverdi, kuTxe, wvero, mediana, biseqtrisa, simaRle da maTi<br />

Tvisebebi.<br />

marTkuTxa, maxvilkuTxa, blagvkuTxa, tolferda, tolgverda samkuTxedebi da<br />

maTi Tvisebebi.<br />

samkuTxedis kuTxeebis jami, sakuTxedis gare kuTxis Tviseba.<br />

samkuTxedis Suaxazis Tvisebebi.<br />

samkuTxedis tolobis niSnebi.<br />

samkuTxedis utoloba.<br />

piTagoras Teorema.<br />

82


paralelogrami<br />

paralelogramis gverdebis, kuTxeebisa da diagonalebis Tvisebebi.<br />

paralelogramobis niSnebi.<br />

rombi, marTkuTxedi, kvadrati da maTi Tvisebebi.<br />

trapecia<br />

trapeciis fuZe, ferdi, simaRle, tolferda trapeciis Tvisebebi.<br />

brtyeli figuris farTobi<br />

toli figurebis farTobebis toloba, brtyeli figuris farTobis kavSiri<br />

misi Semadgeneli nawilebis farTobebTan.<br />

kvadratis, marTkuTxedis, samkuTxedis, paralelogramis, rombis da trapeciis<br />

farTobis gamoTvla.<br />

wrewiri da wre<br />

wrewiris da wris centri, radiusi, diametri, qorda, rkali, seqtori,<br />

segmenti, mxebi.<br />

marTkuTxa koordinatTa sistema sibrtyeze<br />

wertilis koordinatebi, ricxvTa wyvilis Sesabamisi wertilis gamosaxva<br />

sakoordinato sibrtyeze.<br />

sivrciTi sxeulebi da maTi Slilebi<br />

mravalwaxnaga. mravalwaxnagas wvero, wibo, waxnagi. kavSiri mravalwaxnagas<br />

Semadgeneli nawilebis raodenobebs Soris.<br />

kubis, marTkuTxa paralelepipedis, marTi prizmis, piramidis, cilindris da<br />

konusis Slilebi.<br />

sivrciTi sxeulis moculoba da zedapiris farTobi<br />

sxeulis moculoba, kavSiri sxeulis moculobasa da misi Semadgeneli<br />

sxeulebis moculobaTa Soris.<br />

kubis da paralelepipedis gverdiTi da sruli zedapiris farTobisa da<br />

moculobis gamoTvla.<br />

zomis erTeulebi<br />

sigrZis, farTobis, moculobis erTeulebi da kavSirebi maT Soris.<br />

monacemTa analizi, albaToba da statistika<br />

monacemTa warmodgenis xerxebi: sia, cxrili, piqtograma, diagrama<br />

(wertilovani, xazovani, svetovani, wriuli).<br />

monacemTa saSualo mediana, moda, sixSire.<br />

83


unebismetyvelebis sagamocdo programa (I _ VI)<br />

sicocxlis damaxasiaTebeli niSnebi<br />

cocxali organizmebis kveba, sunTqva, zrda, moZraoba, gamravleba. sasicocxlo<br />

procesebis zogadi daxasiaTeba.<br />

organizmTa klasifikaciis zogadi principebi da msxvili taqsonomiuri erTeulebi<br />

samefo, tipi, klasi; maTi damaxasiaTebeli niSnebi da tipobrivi warmomadgenlebi.<br />

mikroorgnizmebi<br />

mikroorganizmebis mravalferovneba, maTi saarsebo garemo da cxovelqmedebis<br />

Sedegebi. mikroorganizmebis gamoyeneba sakvebi produqtebis warmoebaSi. daavadebis<br />

gamomwvevi mikroorganizmebi.<br />

mcenareTa samyaro<br />

mcenareTa mravalferovneba (wiwvovani da yvavilovani mcenareebi). mcenaris zrdis<br />

organoebi: fesvi, Rero, foToli; gamravlebis organoebi: yvavili, nayofi, Tesli;<br />

mcenaris gavrceleba TesliT. fotosinTezis arsi da mniSvneloba.<br />

cxovelTa samyaro<br />

uxerxemlo cxovelebi (mwerebi). xerxemliani cxovelebi (Tevzebi, amfibiebi,<br />

qvewarmavlebi, frinvelebi, ZuZumwovrebi), maTi agebuleba da Segueba garemosTan.<br />

xerxemlian cxovelTa klasebis SedarebiTi daxasiaTeba da gamravlebis Taviseburebebi.<br />

Sinauri da gareuli cxovelebi.<br />

adamiani<br />

agebuleba. organoebisa da organoTa sistemebis daxasiaTeba da fuqciebi.<br />

jansaRi cxovrebis wesi (kveba, dasveneba, sporti), janmrTelobisTvis saziano<br />

faqtorebi da maTgan dacvis wesebi, Sesabamisi gamafrTxilebeli niSnebi.<br />

piradi higiena. usafrTxoeba, usafrTxo qcevis wesebi.<br />

baqteriuli da virusuli daavadebebi.<br />

ekologia<br />

ekosistema da misi komponentebi _ bioturi, abioturi da anTropogenuri<br />

faqtorebi. saqarTvelos tipobrivi ekosistemebi. saqarTveloSi gavrcelebuli<br />

saxeobebi.<br />

organizmebis urTierTkavSiri ekosistemaSi: producentebi, konsumentebi,<br />

reducentebi. kvebiTi jaWvebi.<br />

84


garemo da misi dacva<br />

mcenareebis mniSvneloba. cxovelebi (mcenarismWamelebi, mtaceblebi, anu<br />

xorcismWamelebi da nairmWamelebi). garemos dabinZureba, garemos dacva. wiTeli<br />

wigni. daculi teritoriebi.<br />

mniSvnelovani geografiuli obieqtebi da maTi nawilebi<br />

dedamiwis forma da sidide, xmeleTi da wyali (kontinentebi da okeaneebi).<br />

reliefis mniSvnelovani formebi (mTa, mTaTa sistema, qedi, zegani, borcvi, vake,<br />

dablobi, qvabuli da sxv.). hidrosfero da hidroresursebis gamoyeneba (okeane, zRva,<br />

tba, mdinare, wyaro, wyalsacavi, miwisqveSa wyali, Wa) da dacva. geografiuli<br />

obieqtebis maxasiaTeblebi (forma, simaRle, siRrme, siCqare, cicabo, damreci) da maTi<br />

Sedareba. niadagi da misi Tvisebebi (feri, gamtarianoba, nayofiereba). dasaxlebuli<br />

punqtebi (qalaqi, daba, sofeli, dedaqalaqi, administraciuli centri). msofliosa da<br />

saqarTvelos mniSvnelovani geografiuli obieqtebis nomenklatura.<br />

dedamiwaze gavrcelebuli bunebrivi zonebi (horizontaluri da vertikaluri<br />

zonebi): tyeebi (notio, musonuri, meCxeri, foTlovani, wiwvovani, Sereuli, taiga);<br />

velebi (stepi, pampasi, preria, kamposi, savana); udabnoebi (tropikuli, zomieri da<br />

polaruli), naxevradudabnoebi; tundra.<br />

bunebrivi resursebi<br />

bunebrivi resursebis klasifikacia da racionaluri gamoyeneba.<br />

saqarTvelos ZiriTadi wiaRiseulis geografia (qvanaxSiri, navTobi, manganumi, faradi<br />

liTonebi, mineraluri wylebi).<br />

bunebrivi movlenebi, garemos cvlileba<br />

erozia da gamofitva; stiqiuri movlenebi (vulkani, miwisZvra, wyaldidoba,<br />

mewyeri, Rvarcofi, zvavi da sxv.); bunebrivi da anTropogenuli (xelovnuri)<br />

garemo.<br />

sivrceSi orientacia<br />

globusi, adgilis gegma, ruka (saswavlo rukebi, atlasi), rukis legenda<br />

(gamoyenebuli simboloebi, pirobiTi niSnebi). horizontis mxareebi, adgilze<br />

orientireba, kompasi, masStabi. saakordinato bade, ekvatori, polusebi, tropikebi,<br />

polaruli wreebi, geografiuli obieqtebis urTierTganlageba; Zveli xalxebis<br />

armodgenebi dedamiwis Sesaxeb. geografiul aRmoCenaTa mniSvneloba da Sedegebi<br />

(didi geografiuli aRmoCenebis epoqa XV-XVII ss.).<br />

perioduli movlenebi da amindi<br />

dedamiwis brunva RerZisa da mzis garSemo da misi Sedegebi (dRe-Ramis cvla,<br />

weliwadis droebi, ritmuloba). amindis komponentebi (haeris temperatura, naleqebi,<br />

qari, Weqa-quxili, elva, atmosferuli wneva, atmosferuli tenianoba,<br />

85


moRrubluloba) da prognozi (tradiciuli xalxuri meTodebi), meteorologiuri<br />

xelsawyoebis (Termometri, flugeri, barometri) gamoyenebis principi.<br />

amindsa da klimatze moqmedi faqtorebi; CrdiloeT da samxreT naxevarsferoebSi<br />

sezonuri cvils Taviseburebani; siTburi sartylebi.<br />

kosmosuri sxeulebi da astronomiuli movlenebi<br />

mzis sistemis planetebi da maTi Tanamgzavrebi, varskvlavebi, kometebi,<br />

asteroidebi, meteorebi, meteoritebi, galaqtika (irmis naxtomi). dedamiwis,<br />

mTvarisa da planetebis moZraoba da moZraobis modelebi; mzisa da mTvarie<br />

dabneleba; Zveli xalxebis warmodgena kosmosis Sesaxeb; kosmosis<br />

Seswavlis istoria da teqnikis ganviTareba.<br />

ZiriTadi fizikuri sidideebi<br />

dro, sigrZe, siCqare, farTobi, moculoba, masa, simkvrive, temperatura, Zala. maTi<br />

ganzomilebebi, gazomva da gamoyeneba. kavSiri erTeulebs Soris. simkvrivis<br />

gamosaTvleli formula.<br />

energia<br />

energiis saxeebi _ meqanikuri, sinaTlis, siTburi, eleqtruli energia; energiis<br />

ganaxlebadi da araganaxlebadi wyaroebi, maTi gamoyeneba.<br />

siTbos da sinaTlis bunebrivi da xelovnuri wyaroebi. erTi saxis energiis<br />

meoreSi gadasvla. energiis mudmivobis kanoni.<br />

nivTiereba, agregatuli mdgomareobebi, siTburi movlenebi<br />

nivTierebaTa fizikuri Tvisebebi (feri, suni, gemo, agregatuli mdgomareoba,<br />

simkvrive).<br />

atomi da molekula, <strong>rogor</strong>c nivTierebis Semadgeneli umciresi nawilakebi. difuzia<br />

da siTburi moZraoba.<br />

nivTierebis agregatuli mdgomareobebi, erTi agregatuli mdgomareobidan meoreSi<br />

gadasvla: gamyareba-dnoba; aorTqleba-kondensacia, sublimacia da duRili.<br />

myar, Txevad da airad nivTierebaTa siTburi gafarToebis movlena, wylis<br />

Taviseburebebi.<br />

haeris Semagdenloba da Tvisebebi.<br />

nivTierebaTa cvlilebebi (agregatuli mdgomareobis Secvla, wva, haerze Jangva) da<br />

maTi gamomwvevi mizezebi.<br />

nivTiereba da narevebi. narevis komponentebad dayofis elementaruli meTodebi.<br />

masalebi da maTi Tvisebebi<br />

masala da nedleuli. bunebrivi da xelovnuri masalebi. farTod gamoyenebuli<br />

masalebis Tvisebebi (feri, Tbogamtaroba, drekadoba, gamWvirvaloba da sxv.), maTi<br />

gamoyeneba. Tbogamtarebi da Tboizolatorebi.<br />

86


sxeulTa moZraoba da urTierTqmedeba<br />

sxeulis moZraobaze moqmedi faqtorebi (forma, zoma, simZime, zedapiri da a. S.);<br />

moZraobis saxeebi (wrfivi, mrudwiruli, rxeviTi, brunviTi). traeqtoria. gavlili<br />

manZili da gadaadgileba. wrfivi Tanabari moZraobis siCqare da misi gamoTvla,<br />

siCqaris erTeulebi. gavlili manZilis formula.<br />

msoflio mizidulobis movlena. sxeulTa urTierTqmedeba da Zala. erTi wrfis<br />

gaswvriv mimarTuli Zalebis Sekreba. simZimis, xaxunis, drekadobis Zalebi, maTi<br />

gamoyeneba.<br />

simZimis centri, wonasworoba da misi saxeebi. martivi meqanizmebis (berketi,<br />

pinebiani saswori) moqmedebis principebi.<br />

meqanikuri rxevebi da talRebi<br />

bgera, bgeris wyaroebi, bgeris warmoqmna, gavrceleba da aRqma; bgeris<br />

gavrcelebis siCqare sxvadasxva garemoSi. bgeriTi signalebis gadacema da miReba<br />

organizmebSi; smenis organoebi. eqos warmoqmna. bgeris xmamaRloba _ amplituda,<br />

simaRle _ sixSire. ultrabgerebisa da infrabgerebis gamoyenebis magaliTebi cocxal<br />

organizmebSi.<br />

sinaTle<br />

sinaTlis gavrcelebis, arekvlisa da gardatexis movlenebi.<br />

eleqtruli deni<br />

eleqtrogamtarebi da izolatorebi. denis wyaroebi, mudmivi da cvalebadi deni.<br />

Zabva, denis Zala da winaRoba. omis kanoni wredis ubnisaTvis. martivi eleqtruli<br />

wredebi. paraleluri da mimdevrobiTi SeerTeba. eleqtruli energiis gadacemis<br />

gzebi.<br />

magniti<br />

magniti, magnituri polusebi, magnitebis urTierTqmedeba da gamoyeneba.<br />

87


sxvadasxva tipis davalebaTa instruqciebi<br />

testSi warmodgenili davalebebi sxvadasxvagvaria formatis TvalsazrisiT.<br />

testSi SegxvdebaT:<br />

davalebebi arCeviTi pasuxebiT;<br />

davalebebi Ria daboloebiT;<br />

Txzuleba (esei).<br />

arCeviTpasuxebian davalebebSi pirobasa Tu SekiTxvasTan erTad savaraudo<br />

pasuxebic aris mocemuli. davalebis Sesruleba gulisxmobs oTxi savaraudo<br />

pasuxidan erTi swori pasuxis arCevas.<br />

pasuxis moniSvnisas:<br />

pasuxebis furcelze moZebneT davalebis Sesabamisi nomeri;<br />

nomris qveS ipoveT ujra, romelic Tqven mier arCeul pasuxs Seesabameba;<br />

dasviT X niSani am ujraSi.<br />

Tu gsurT pasuxebis furcelze moniSnuli pasuxis gadasworeba, mTlianad<br />

gaaferadeT ujra, romelSic dasviT X niSani, xolo Semdeg moniSneT pasuxis axali<br />

varianti (dasviT X niSani axal ujraSi).<br />

TiToeuli arCeviTpasuxebiani davaleba 1 quliT fasdeba.<br />

davalebebi Ria daboloebiT moiTxovs dasmul SekiTxvaze pasuxis<br />

Camoyalibebas, sakuTari msjelobis gamyarebas saTanado argumentebiT. TiToeuli<br />

Riaboloiani davaleba fasdeba specialuri sqemis mixedviT. Sesasrulebeli<br />

nabijebis gaTvaliswinebiT, davaleba SeiZleba Sefasdes 1, 2 an meti quliT. amgvar<br />

davalebebze pasuxis gasacemad pasuxebis furcelze gamoyofilia sagangebo<br />

adgilebi.<br />

TxzulebaSi unda warmoaCinoT Tqveni pozicia, mosazrebebi SemoTavazebuli<br />

sakiTxis Sesaxeb, konkretuli argumentebiT daasabuToT saTqmeli. Txzulebis<br />

dasawerad pasuxebis furcelze gamoyofilia sagangebo adgili.<br />

Txzulebis maqsimaluri qulaa 13.<br />

90


profesiuli codna da meTodika<br />

qarTuli ena da literatura<br />

1. leonti mroveliseul `qarTlis cxovrebaSi~ vkiTxulobT: ,,arRara izraxeboda<br />

qarTlsa Sina sxua ena, Tvinier qarTulisa~. qvemoT CamoTvlilTagan romeli<br />

fraza gadmoscems amave azrs?<br />

(a) qarTlSi qarTul enaze imarTeboda mxolod wirva-locva.<br />

(b) qarTlSi qarTuli enis nacvlad sxva enebi ismoda.<br />

(g) qarTlSi qarTuli enis garda sxva enaze aRar metyvelebdnen.<br />

(d) qarTlSi qarTul enasTan erTad sxva enebzec metyvelebdnen.<br />

2. CamoTvlilTagan romeli ar aris mxolod zRaprisTvis damaxasiaTebeli<br />

tradiciuli gamoTqma?<br />

(a) iyo SaSvi mgalobeli, RmerTi Tqveni mwyalobeli<br />

(b) ufliswuli sasaxleSi izrdeboda<br />

(g) cxra mTa da cxra zRva gadaiara<br />

(d) Wiri iqa, lxini aqa<br />

3. gaixseneT igav-araki `ormoSi Cagdebuli mefe~. am igaviT sulxan-saba gvaswavlis:<br />

(a) gaWirvebaSi myof adamians unda daexmaro.<br />

(b) Tu sikeTes gaukeTeb adamians, ar unda daayvedro.<br />

(g) imisaTvis, rom adamians aamo, sikeTe unda gaukeTo.<br />

(d) gaWirvebaSi myofma adamianma Rirsebis grZnoba ar unda dakargos.<br />

4. qvemoT CamoTvlilTagan romel zmnaSia dakarguli I piris niSani `v~?<br />

(a) movedi<br />

(b) movxseni<br />

(g) moviTmine<br />

(d) movige<br />

5. inversia aris zmnis piris niSanTa SeqceviTi xmareba: realuri subieqti<br />

gamoxatulia obieqtis piris niSniT, xolo realuri obieqti _ subieqtis piris<br />

niSniT. qvemoT CamoTvlilTagan zmnis romel formaSi Cans inversia?<br />

(a) vizrdebi<br />

(b) Semiqia<br />

(g) movamzadeb<br />

(d) gamovikvlie<br />

6. qvemoT CamoTvlilTagan romeli ar aris sinonimebis gaCenis mizezi?<br />

(a) dialeqturi sityvebis Tavmoyra<br />

(b) ucxouri enidan Semosuli sityvis damkvidreba<br />

(g) JReradobiT msgavsi sityvebis arseboba enaSi<br />

(d) sityvis Sinaarsis daviwroeba an gafarToeba da enaSi arsebuli sxva sityvis<br />

mniSvnelobasTan miaxloeba<br />

91


7. qvemoT CamoTvlilTagan romel winadadebaSia daSvebuli Secdoma?<br />

(a) xSirad vambobdi, yuradRebiT momismine-Tqo.<br />

(b) maris gadaeci, giorgi koncertze ar daigvianebs-Tqo.<br />

(g) me vpirdebodi, aucileblad gestumrebi-meTqi.<br />

(d) ninos Seatyobine, rom giorgim miTxra, aRar movalo.<br />

8. qvemoT CamoTvlilTagan romelia swori?<br />

(a) or naxevari-kilo<br />

(b) or kilo-naxevari<br />

(g) orkilo-naxevari<br />

(d) or-naxevari kilo<br />

9. waikiTxeT nawyveti lia sturuas leqsidan `qarTulis gakveTilebi~:<br />

`me pirvelad maSin mivxvdi,<br />

rom miyvars sityva,<br />

roca gramatikis gakveTilze<br />

mas Semoacales azris da riTmis samoseli,<br />

qinZisTavebiT miamagres dafas<br />

da dauwyes daqucmaceba,<br />

ara imitom, rom rame tkioda da eSvelaT,<br />

aramed CvenTvis rom eswavlebinaT anatomia,<br />

romelic me verasodes ver viswavle.~<br />

CamoTvlilTagan romeli mosazrebaa marTebuli am nawyvetis mixedviT?<br />

(a) poets uyvars gramatikis gakveTili, radgan am gakveTilze swavloben sityvas,<br />

sityvis mniSvnelobebs, riTmis saxesxvaobebs, Tumca, mas gauWirda anatomiis<br />

swavla.<br />

(b) poetis azriT, gramatikis gakveTilze arasodes iviwyeben sityvis namdvil<br />

mniSvnelobas, misi agebuleba, calkeuli Semadgeneli nawilebi ki<br />

meorexarisxovania.<br />

(g) winadadeba _ `sityva ... miamagres dafas da dauwyes daqucmaceba~ _ niSnavs<br />

imas, rom dafaze qinZisTavebiT amagreben qaRaldze daweril sityvas da masSi<br />

gamoyofen fuZes, prefiqsebsa Tu sufiqsebs.<br />

(d) am nawyvetSi sityva `anatomia~ `gramatikis~ sinonimad unda miviCnioT,<br />

analogia emyareba am sityvaTa mniSvnelobebis msgavsebas: anatomia cocxali<br />

organizmis agebulebas Seiswavlis, gramatika ki _ sityvisa da winadadebis<br />

agebulebas.<br />

92


10. qvemoT mocemulia moswavlis naweri, romelSic daSvebulia ramdenime<br />

gramatikuli Secdoma. amoiwereT SecdomiT dawerili sityvebi, miuTiTeT swori<br />

forma da pasuxi daasabuTeT. TiToeuli Secdomis gasworeba da Sesabamisi<br />

dasabuTeba fasdeba 2 quliT.<br />

gaiTvaliswineT, rom moswavlis mier sworad dawerili TiToeuli sityvis<br />

mcdari formiT Secvlis SemTxvevaSi dagakldebaT 1 qula.<br />

______________________________________________________________________<br />

______________________________________________________________________<br />

______________________________________________________________________<br />

______________________________________________________________________<br />

______________________________________________________________________<br />

______________________________________________________________________<br />

______________________________________________________________________<br />

______________________________________________________________________<br />

11. gaixseneT galaktionis leqsi `qari hqris~. leqsSi meordeba frazebi: `qari<br />

hqris, qari hqris, qari hqris~, `sada xar, sada xar, sada xar?~ `<strong>rogor</strong> wvims,<br />

<strong>rogor</strong> Tovs, <strong>rogor</strong> Tovs~. ra funqcia aqvs am frazebis gameorebas?<br />

_______________________________________________________________________<br />

93<br />

(maqsimaluri qula _ 1)<br />

12. dawereT winadadeba, romelSic gamoTqma ,,fons gavida~ ar warmoadgens<br />

frazeologizms.<br />

_______________________________________________________________________<br />

(maqsimaluri qula _ 1)


13. ilia WavWavaZis moTxroba `kacia adamiani?!~ ase iwyeba:<br />

`kargi ram iyo Tavad TaTqariZis saxl-kari. warmoidgineT Sua kaxeTis<br />

patara sofelSi erTi triali, dacemuli adgili da im adgilis Suagulsa _<br />

orsarTuliani saxli qvitkirisa~.<br />

moswavleebisaTvis ironiis, <strong>rogor</strong>c mxatvruli xerxis, swavlebis mizniT<br />

romeli sityvebi SegiZliaT moiyvanoT am nawyvetidan da ratom?<br />

______________________________________________________________________<br />

______________________________________________________________________<br />

______________________________________________________________________<br />

94<br />

(maqsimaluri qula _ 1)<br />

waikiTxeT vaxuSti kotetiSvilis leqsi `Tovli~, SeasruleT me-14 da me-15<br />

davalebebi.<br />

TeTri daTviviT movida Tovli,<br />

da mxarze uxmod dagvado TaTi.<br />

TeTri fifqebi cviodnen TrTolviT,<br />

Cven ar gvesmoda CurCuli maTi.<br />

Cven Sin davbrundiT Sor gzaze movliT,<br />

Cven TviTon Tovlis fantelebs vgavdiT.<br />

TeTri daTviviT gamogvyva Tovli<br />

da aivanzec Semohyo TaTi.<br />

14. amowereT leqsidan metaforis erTi nimuSi (mxolod erTi striqoni) da<br />

ganumarteT is IV klasis moswavles.<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

(maqsimaluri qula _ 2)<br />

15. Tqveni mizania, xeli SeuwyoT moswavlis SemoqmedebiTi unarebis ganviTarebas.<br />

miuTiTeT ramdenime aqtivoba, romlebsac SesTavazebT mas amisTvis mocemuli<br />

leqsis swavlebisas.<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

(maqsimaluri qula _ 1)


waikiTxeT vaJa-fSavelas moTxroba `wiflisCita~, SeasruleT me-16, me-17 da<br />

me-18 davalebebi.<br />

ise sasixarulo aravisTvis iqneba gazafxuli, <strong>rogor</strong>c mTisTvis aris.<br />

mesamed movida exla wvima, aqa-iq darCenili patar-patara Tovlebi dalaxvra,<br />

gaaqro, gaaqarwyla.<br />

mTis kalTebSi namcecic aRarsad sCanda Tovli, mxolod mTis kudebSi da<br />

dabla xevSi eZina mwoliare zvavsa.<br />

xeebze kokori gasaSlelad momzadebula. frinvelni did mxiarulebaSi<br />

iyvnen; ismoda stvena, Jivil-xivili; yvelani did mzadebaSi iyvnen. guguli<br />

mxiarulobda mogzaurobidan Sin mSvidobiT dabrunebas. kodala angrevda<br />

iqaurobas. wipria SesZaxoda wvimas: `dawvime, dawvime!~<br />

mxolod erTi wiflisCita ijda patara wiflis Simelaze daRonebuli,<br />

Rabua, gulwiTeli, da stiroda; Tvalidan cremli Camosdioda. es cremli<br />

uxdeboda mis Tvalebs, lamaz saxes, koxta moSavo niskarts. Citi mosTqvamda:<br />

velo mwvaneo,<br />

guls manameo,<br />

Senni lxenani,<br />

trfialebani!<br />

guli mikvdeba,<br />

Tvali midneba,<br />

ros magondeba<br />

Cemi saxl-kari _<br />

xmeleTis dari,<br />

vin daangria...<br />

sada xar, iav,<br />

Cemo daiav?!<br />

miTxari rame,<br />

nugeSi mame!<br />

am dros wiflisCitas axlos ia iSleboda, magram jer ar amoCeniliyo. Citi<br />

rom tiroda, swored am dros amoaCina Tavi iam, gadiyrevina Tavidan wiflisa da<br />

Txilis xmeli foTlebi da miafrqvia surneleba tyesa. wiflisCitas iis suni eca<br />

da Tvalebi gaaxila, gamoeRviZa. ra bednierad igrZno Citma am dros Tavi! gaeqana<br />

budisken da naxa, rom mTeli iyo, misi sami kviris Sroma, jafa ar gafuWebuliyo,<br />

budisTvis xeli aravisac ar exlo.<br />

Citma didi madloba Seswira RmerTs, tyes, yvela mcenareT, frinvelTa da<br />

nadirTac ki. sixarulisagan aRar icoda, ra eqna, daiwyo sriali: wiflis<br />

Simelidan dids Wandars moevlo wverebSi; iqidan dasrialda Tavqve, daajda Tavze<br />

norC Cadunas, Cadunidan gadajda bueraze, bueridan miesalma guguliskabas,<br />

guguliskabidan migogda patara wyarosTan, dalia ori-sami wveTi wyali da<br />

SemosZaxa galoba.<br />

95


16. vaJa-fSavela moTxrobis personaJebs adamianis Tvisebebs miawers. miuTiTeT, ra<br />

ewodeba am mxatvrul xerxs da amowereT erTi magaliTi.<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

96<br />

(maqsimaluri qula _ 1)<br />

17. aRwereT Sesavali samotivacio aqtivoba, romelsac SesTavazebdiT moswavleebs<br />

am moTxrobiT dasaintereseblad. daasabuTeT Tqveni arCevani.<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

(maqsimaluri qula _ 2)<br />

18. daexmareT IV klasis moswavleebs moTxrobis ZiriTadi azris gagebaSi.<br />

miuTiTeT paralelebi vaJa-fSavelas sxva nawarmoebebidan.<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

(maqsimaluri qula _ 2)


kiTxvisa da weris swavleba<br />

19. waikiTxeT I klasis moswavleebisTvis gankuTvnili davaleba:<br />

`wiTeli fanqriT SemoxazeT is futkrebi, romlebic erT mxares mifrinaven,<br />

lurjiT ki _ isini, romlebic meore mxares mifrinaven~.<br />

qvemoT CamoTvlilia moswavleTa problemebi wera-kiTxvis aTvisebis sawyis etapze.<br />

romeli moswavlis dasaxmareblad gamogadgebaT aRniSnuli savarjiSo?<br />

(a) karnaxiT sityvebis Caweris dros andros erTmaneTSi ereva ,,z“ da ,,J‘‘, ,,s“ da<br />

,,S‘‘, ,,c‘‘ da ,,C‘‘ asoebi.<br />

(b) Tekla Secdomebs uSvebs sityvebis dafidan gadmoweris dros, tovebs an<br />

anacvlebs asoebs sityvaSi.<br />

(g) werisa da kiTxvis dros giorgis erTmaneTSi ereva ,,m“ da ,,n“, ,,S“ da ,,w“, ,,Z“<br />

da ,,x“ asoebi.<br />

(d) ana cnobs da asaxelebs yvela asos, Tumca, kiTxvis dros asoebis erT sityvad<br />

gaerTianeba da amokiTxva uWirs.<br />

20. cnobilia, rom kiTxvis moqniloba gulisxmobs teqstis swrafad da sworad<br />

wakiTxvas. am unaris mqone mkiTxveli erTdroulad cnobs sityvasac da igebs mis<br />

mniSvnelobasac.<br />

qvemoT CamoTvlilTagan romeli gamogadgebaT yvelaze metad am unaris<br />

gasaviTareblad?<br />

(a) maswavlebeli sTxovs moswavleebs, Cumad da damoukideblad waikiTxon teqsti.<br />

(b) maswavlebeli rigrigobiT akiTxebs moswavleebs teqstis sxvadasxva monakveTs.<br />

(g) moswavleebi damoukideblad kiTxuloben teqsts, Semdeg maswavlebeli maT<br />

rveulSi awerinebs ucnob sityvaTa mniSvnelobebs.<br />

(d) maswavlebeli sTxovs moswavleebs, intonaciis dacviT waikiTxon teqstis erTi<br />

da igive nawili, Semdeg usvams maT SekiTxvebs mis SinaarsTan dakavSirebiT.<br />

97


21. maswavlebeli II klasis moswavles aZlevs ori feris Cxirebs (TeTrsa da Savs),<br />

TeTri pirobiTad aRniSnavs xmovans, Savi _ Tanxmovans. maswavlebeli warmoTqvams<br />

sityvas da sTxovs moswavles, sityvis bgeriTi Sedgenilobis Sesatyvisad, Cxirebis<br />

gamoyenebiT warmoadginos sityva, Semdeg ki Cxirebs Seusabamos moZravi anbanis<br />

asoebi.<br />

qvemoT CamoTvlilTagan ra SeiZleba iyos am asakis bavSvisTvis gansakuTrebiT<br />

Zneli?<br />

(a) ormagi simbolizacia<br />

(b) sityvis bgeriTi analizi<br />

(g) xmovnisa da Tanxmovnis erTmaneTisgan garCeva<br />

(d) vizualuri simboloebis erTmaneTisgan garCeva<br />

22. Tqveni mizania, xeli SeuwyoT moswavleebs leqsikis gamdidrebaSi, ise, rom<br />

maT SeZlon metyvelebis procesSi axali frazebis gamoyeneba.<br />

kiTxvis romeli strategiaa yvelaze adekvaturi amisaTvis?<br />

(a) jgufurad xmamaRla kiTxva<br />

(b) teqstis danawileba rolebis mixedviT – mkiTxvelTa Teatri<br />

(g) xmamaRali ganmeorebiTi kiTxva, anu erTisa da imaves ramdenjerme xmamaRla<br />

wakiTxva<br />

(d) ufrosis, maswavleblisa Tu mSoblis mier bavSvisTvis sanimuSod xmamaRla<br />

wakiTxva<br />

23. maswavleblis mizania, moswavleebma SeZlon faqtisa da mosazrebis<br />

erTmaneTisgan garCeva.<br />

qvemoT CamoTvlilTagan romeli magaliTi unda gamoiyenos man am mizniT?<br />

(a) haeris dabinZurebis ganmapirobebeli erT-erTi Zlieri faqtori Tambaqos<br />

kvamlia. mas mavneblobiT gauniavebeli oTaxis haeric ar CamorCeba.<br />

(b) antarqtidis frinvelebs Soris yvelaze metia pingvini. maT frena ar<br />

SeuZliaT, magram TavianT mokle frTebs curvisas farflebiviT iyeneben.<br />

(g) meqsikaSi uzarmazari krateri arsebobs. swored mas unda ukavSirdebodes<br />

milionobiT wlis win dedamiwasTan uzarmazari meteoritis Sejaxeba.<br />

(d) globaluri daTbobis Sesaxeb mecnierTa Soris erTi azri verasodes iqneba.<br />

am Temaze regularulad unda imarTebodes konferenciebi.<br />

98


24. baraTebze dawerilia sityvebi. moswavles ramdenime wuTi aqvs imisTvis, rom<br />

waikiTxos da daimaxsovros es sityvebi, Semdeg ki nimuSis gareSe TviTon daweros<br />

isini. bolos mas ubruneben baraTebs da sTxoven, Seamowmos, sworad dawera Tu<br />

ara sityvebi.<br />

qvemoT CamoTvlilTagan romeli problemis dasaZlevad iqneba es aqtivoba yvelaze<br />

adekvaturi?<br />

(a) ana cnobs da asaxelebs yvela asos, Tumca, kiTxvis dros asoebis erT sityvad<br />

gaerTianeba da amokiTxva uWirs.<br />

(b) ana damoukideblad weris dros xSirad uSvebs Secdomebs, tovebs an amatebs<br />

asoebs sityvaSi.<br />

(g) ana nela, marcval-marcval kiTxulobs. kiTxvisas male kargavs wakiTxulis<br />

mimarT interess.<br />

(d) anas uWirs gamoTqmul bgerasa da daweril asos Soris kavSiris aRqma da<br />

gacnobiereba.<br />

25. maswavlebelma ratis kiTxvis unaris gaumjobeseba Semdegi meTodiT gadawyvita:<br />

is kiTxulobs, rati ki Tvals adevnebs teqsts. maswavlebeli drodadro Cerdeba<br />

da ekiTxeba: ,,maCvene, sad gavCerdi!“ Tu rati mas ver mihyveba, maswavlebeli<br />

anelebs temps, Tu advilad mihyveba _ aCqarebs.<br />

qvemoT CamoTvlilTagan ratis romeli unaris ganviTareba ar aqvs maswavlebels<br />

miznad dasaxuli?<br />

(a) kiTxvis tempis gaumjobeseba<br />

(b) yuradRebis koncentrirebis unaris ganviTareba<br />

(g) kiTxvis dros Tvalis xSiri ukusvlis Semcireba<br />

(d) fonologiuri cnobierebis ganviTareba<br />

26. qvemoT CamoTvlilTagan romeli aqtivoba ar gamogadgebaT imisaTvis, rom<br />

daexmaroT moswavles asosa da bgeras Soris kavSiris ganmtkicebaSi?<br />

(a) maswavlebeli saCvenebel joxs adebs plakatze gamosaxul asoebs, moswavleebi<br />

maswavlebelTan erTad kiTxuloben, ,,axmovaneben“ anbans.<br />

(b) maswavlebeli asaxelebs bgeras, moswavleebma unda ipovon am bgeris Sesatyvisi<br />

aso plakatze.<br />

(g) maswavlebeli urigebs moswavleebs baraTebs, romlebzec gamosaxulia asoebi;<br />

moswavleebma plakatze unda ipovon baraTze gamosaxulis Sesabamisi aso.<br />

(d) baraTebi, romlebzec sxvadasxva aso weria, Calagebulia kolofSi; moswavleebi<br />

rigrigobiT iReben baraTebs da asaxeleben asos.<br />

99


27. kiTxvis swavlebis daRmavali modelis mixedviT, kiTxva mniSvnelobis wvdomaze<br />

dafuZnebuli procesia, amitom kiTxvis swavlebisas aso-bgerebis garCeva da cnoba<br />

bavSvs sityvis mniSvnelobis konteqstSi unda vaswavloT.<br />

qvemoT CamoTvlilTagan romeli metyvelebs am modelis sasargeblod?<br />

(a) SemTxveviTi TanmimdevrobiT dawerili asoebis amokiTxva bavSvebs ufro uWirT,<br />

vidre azris mqone sityvebisa.<br />

(b) kiTxvisas Tvali orientacias iRebs im asoebze, romlebic sityvis<br />

mTlianobidan gamoirCeva gansakuTrebuli TvisebebiT. Tavdapirvelad swored<br />

es dominanti asoebi aRiqmeba.<br />

(g) kiTxvis swavlis sawyis etapze bavSvi metyvelebas ufro danawevrebulad<br />

aRiqvams, igi calkeuli sityvis mniSvnelobis daxmarebiT igebs mTlian azrs.<br />

(d) weris procesSi xdeba asos detalizacia, rac misi mTlianobiTi aRqmis<br />

SesaZleblobas amcirebs da uaryofiTad moqmedebs sityvaSi asos cnobaze.<br />

28. daasruleT winadadeba:<br />

`weris aTvisebis sawyis etapze sityvebis Caweris dros bavSvebi xSirad xmamaRla<br />

warmoTqvamen bgerebs, rac exmareba maT ...<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

100<br />

(maqsimaluri qula _ 1)<br />

29. elene I klasis moswavlea. sakmarisia, erTxel moisminos teqsti, rom is ukve<br />

zepirad icis. Sesabamisad, kargad imaxsovrebs maswavleblis mier axsnils, mis<br />

komentarebs da SekiTxvebze pasuxic yovelTvis mzad aqvs. maswavlebeli klasSi,<br />

ZiriTadad, gunduri kiTxvis strategias iyenebs.<br />

saswavlo wlis bolos maswavlebelma fsiqologs sTxova, individualurad<br />

Seefasebina bavSvebis kiTxvis unari. elenes mosalodnelze dabali maCveneblebi<br />

aRmoaCnda.<br />

gaaanalizeT mocemuli SemTxveva _ ram gamoiwvia aseTi Sedegi?<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

(maqsimaluri qula _ 2)


waikiTxeT III klasis moswavleebisTvis gankuTvnili teqsti, SeasruleT 30-e,<br />

31-e da 32-e davalebebi.<br />

`pirveli zRvaosnebi iSviaTad dacuravdnen RamiT, rodesac sanapiro zoli,<br />

kldeebi da rifebi Znelad SesamCnevia. isini amjobinebdnen, Ruza CaeSvaT zRvaSi<br />

an napirTan gaCerebuliyvnen gaTenebamde (ra Tqma unda, Tu Tavdasxmis safrTxe ar<br />

emuqrebodaT). magram finikielma da sxva zRvaosnebma iswavles gemis marTva<br />

varskvlavebis mixedviT da Ramis cis, <strong>rogor</strong>c wignis, wakiTxva _ magaliTad,<br />

naTeli da kaSkaSa polaruli varskvlavi mudmivad CrdiloeTisken miuTiTebs.<br />

dRisiT finikielebi mimarTulebas cis kabadonze mzis gadaadgilebiT adgendnen.<br />

isini cdilobdnen, napiris gaswvriv ecuraT. es maT rukaze mTebis, yureebisa da<br />

kunZulebis aRniSvnasac uadvilebda~.<br />

30. giorgis uWirs wakiTxuli teqstis gaazreba, Txrobisas siuJetebs Soris<br />

mimarTebebis damyarebas ver axerxebs. maswavlebelma SeamCnia, rom ambis moyola,<br />

azris gadmocema mas ukeT gamosdis suraTebis aRweris dros, uyvars xatvac.<br />

Tqveni amocanaa, giorgim SeZlos am teqstis gaazreba da ambis<br />

Tanmimdevrulad gadmocema. aRwereT aqtivoba, romelsac gamoiyenebdiT amisaTvis.<br />

pasuxi daasabuTeT.<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

101<br />

(maqsimaluri qula _ 1)<br />

31. zemoT mocemul teqstTan dakavSirebiT dausviT moswavleebs SekiTxva, romlis<br />

saSualebiT daadgenT, SeuZliaT Tu ara maT movlenaTa Soris mizezSedegobrivi<br />

mimarTebis danaxva.<br />

______________________________________________________________________<br />

(maqsimaluri qula _ 1)<br />

32. SearCieT teqstidan erTi sityva (gamoTqma), romlis gasaazreblad<br />

moswavlisTvis mniSvnelovania sityvis konteqstis gamoyeneba. daasabuTeT Tqveni<br />

arCevani.<br />

______________________________________________________________________<br />

(maqsimaluri qula _ 1)


unebismetyveleba<br />

33. fotosinTezi mimdinareobs:<br />

(a) sinaTleze<br />

(b) sinaTlezec da sibneleSic<br />

(g) mxolod zafxulSi<br />

(d) mxolod maRali temperaturis pirobebSi<br />

34. saxameblis Semcvelobis identificirebis mizniT qvemoT mocemul sakveb<br />

produqtebs daawveTes iodis xsnari, ris Sedegadac, erTis garda, yvela<br />

galurjda.<br />

romeli produqti ar galurjda?<br />

(a) puris naWeri<br />

(b) yvelis naWeri<br />

(g) kartofili<br />

(d) brinji<br />

35. qvemoT CamoTvlilTagan romeli pasuxia swori?<br />

lupa aris:<br />

(a) mikroskopis nawili<br />

(b) yvelaze martivi gamadidebeli xelsawyo<br />

(g) sasagne magidis ZiriTadi nawili<br />

(d) ujredis dasaTvaliereblad gankuTvnili gamadidebeli xelsawyo<br />

36. moswavleebma maswavleblis daxmarebiT eqskursiaze Semdegi cda Caatares: ori<br />

kartofili folgaSi gaaxvies, erT-erTSi msxvili lursmani CaarWves da orive<br />

nakverCxalSi moaTavses.<br />

qvemoT CamoTvlilTagan romelSia sworad aRwerili cdis Sedegi?<br />

(a) orive kartofili erTi da imave tempiT Seiwva.<br />

(b) arc erTi kartofili ar Seiwva, vinaidan folga ireklavs siTbos.<br />

(g) lursmniani kartofili ufro swrafad Seiwva, radgan siTbom ukeT SeaRwia<br />

mis Sida nawilSi.<br />

(d) lursmniani kartofili ufro nela Seiwva, vinaidan lursmnis gavliT siTbo<br />

gaifanta.<br />

102


37. Tqveni mizania, auxsnaT IV klasis moswavleebs, <strong>rogor</strong> warmoiqmneba bgera.<br />

qvemoT mocemuli aqtivobebidan romels gamoiyenebdiT amisTvis?<br />

(a) maswavlebeli asmeninebs moswavleebs sxvadasxva xmas, magaliTad, Citebis WikWiks,<br />

manqanebis xmaurs da a. S. bavSvebma unda amoicnon, risi xmaa es.<br />

(b) maswavlebeli sTxovs moswavleebs, daukran pianinoze da daakvirdnen, <strong>rogor</strong><br />

warmoiqmneba bgerebi.<br />

(g) maswavlebeli saxazavis erT bolos magidaze amagrebs da sTxovs moswavleebs,<br />

xeli Camohkran meore bolos da daakvirdnen saxazavis moZraobasa da xmas.<br />

(d) maswavlebeli uyveba moswavleebs wylis CuxCuxis, futkris bzuilisa da<br />

bunebaSi warmoqmnili xmebis mravalferovnebis Sesaxeb.<br />

38. mocemulia saxeldebuli masStabi: 1 sm-Si 250 m. romelia misi Sesabamisi<br />

ricxviTi masStabi?<br />

(a) 1 : 25000<br />

(b) 1 : 250000<br />

(g) 1 : 25000000<br />

(d) 1 : 250000000<br />

39. <strong>rogor</strong> Cndeba niadagSi nayofieri fena?<br />

(a) mcenareTa fesvebs niadagSi CaaqvT organuli nivTierebebi<br />

(b) wvimis wyalsa da haers niadagSi CaaqvT mineralebi<br />

(g) mcenareTa da cxovelTa naSTebis lpobis Sedegad<br />

(d) zemoT CamoTvlili yvela faqtoris Sedegad<br />

40. foTlebis mwvane fers ganapirobebs:<br />

(a) ujreduli wveni<br />

(b) qromoplastebi<br />

(g) leikoplastebi<br />

(d) qloroplastebi<br />

41. arqtikul udabnoSi mcxovrebi organizmebi Seguebulebi arian:<br />

(a) yinvas<br />

(b) simSrales<br />

(g) maRal tenianobas<br />

(d) garemos gaiSviaTebuli JangbadiT<br />

103


42. Tu xis foTolsa da sxvadasxva masis mqone or kenWs vakuumSi 3 metris<br />

simaRlidan erTdroulad CamovagdebT, maSin:<br />

(a) orive kenWi erTdroulad daecema Zirs, xolo foToli _ ufro gvian<br />

(b) ufro mZime kenWi pirvelad daecema Zirs<br />

(g) ufro msubuqi kenWi pirvelad daecema Zirs<br />

(d) samive erTdroulad daecema Zirs<br />

43. qvemoT CamoTvlilTagan romeli ar aris ZuZumwovrebisTvis siTbos<br />

SenarCunebis saSualeba?<br />

(a) kankali<br />

(b) ofldena<br />

(g) bewvis aburZgna<br />

(d) garkveuli sisxlZarRvebis spazmi<br />

44. romeli Temis axsnisas gamoiyenebdiT mocemul suraTs?<br />

mieciT moswavleebs davaleba, romlis Sesasruleblad dasWirdebaT suraTze<br />

warmodgenili simboloebis gamoyeneba.<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

104<br />

(maqsimaluri qula _ 2)


45. erTujrediani organizmi qalamana sxvadasxva sasicocxlo funqcias<br />

axorcielebs, magaliTad, iRebs sakvebs.<br />

daasaxeleT qalamanas kidev ori sasicocxlo funqcia.<br />

_______________________________________________________________________<br />

46. axseniT, riTaa ganpirobebuli nakiani weliwadis arseboba.<br />

105<br />

(maqsimaluri qula _ 1)<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

(maqsimaluri qula _ 1)


maTematikuri nawili<br />

47. maRaziaSi qurTukebi ramdenime dRis ganmavlobaSi iyideboda. pirvel dRes<br />

gaiyida 50 qurTuki. yovel momdevno dRes iyideboda 10 qurTukiT naklebi,<br />

vidre _ wina dRes. bolo dRes ukanaskneli 10 qurTuki gaiyida. sul ramdeni<br />

qurTuki gayidula maRaziaSi am dReebis ganmavlobaSi?<br />

(a) 150<br />

(b) 120<br />

(g) 70<br />

(d) 60<br />

48. maswavlebelma giorgis ori aqtivoba SesTavaza:<br />

I. muyaosgan gamoWrilia samkuTxedebi, kvadratebi, marTkuTxedebi, xuTkuTxedebi.<br />

moswavlis amocanaa, erTnairi figurebi erTad daalagos.<br />

II. furcelze daxazulia samkuTxedi, kvadrati, marTkuTxedi, xuTkuTxedi.<br />

moswavlis amocanaa, TiToeul figuras miuweros Sesabamisi saxeli.<br />

giorgim I davaleba warmatebiT Seasrula, II ki _ vera. qvemoT<br />

CamoTvlilTagan romeli davalebis Sesrulebisas SeiZleba dasWirdes giorgis<br />

maswavleblis daxmareba?<br />

(a) furcelze daxazulia samkuTxedebi, kvadratebi, marTkuTxedebi; moswavlis<br />

amocanaa, erTmaneTTan xazebiT daakavSiros erTnairi figurebi.<br />

(b) maswavlebeli dafaze xazavs samkuTxeds, kvadrats, marTkuTxeds; moswavlis<br />

amocanaa, gadaixazos rveulSi es figurebi.<br />

(g) dafaze daxazulia xuTkuTxedi da oTxkuTxedi; moswavlis amocanaa, daTvalos<br />

TiToeul figuraze kuTxeebis raodenoba.<br />

(d) moswavlis amocanaa, erTmaneTTan xazebiT daakavSiros figurebi da Sesabamisi<br />

dasaxelebebi.<br />

49. langarze namcxvris 14 naWeri ido. mas Semdeg, rac elenem ramdenime naWeri<br />

oTxad daWra, langarze namcxvris 26 naWeri aRmoCnda. ramdeni naWeri dauWria<br />

elenes?<br />

(a) 3<br />

(b) 4<br />

(g) 5<br />

(d) 6<br />

106


50. CamoTvlili cifrebidan romliT SeiZleba iyos daboloebuli ori momdevno<br />

naturaluri ricxvis namravlis cifruli Canaweri?<br />

(a) 4<br />

(b) 5<br />

(g) 6<br />

(d) 7<br />

---------------------------------------------------------------------------------------------------------------<br />

diagramaze mocemulia, Tu <strong>rogor</strong> icvleboda haeris temperatura 11<br />

ianvars mTeli dRe-Ramis ganmavlobaSi:<br />

diagramis mixedviT upasuxeT Semdeg 2 SekiTxvas:<br />

51. ramdeni gradusiT Seicvala temperatura 3 sT-dan 15 sT-mde?<br />

(a) 2°-iT<br />

(b) 4°-iT<br />

(g) 6°-iT<br />

(d) 8°-iT<br />

52. sul ramdeni saaTis ganmavlobaSi iyo yinva?<br />

(a) 3 sT<br />

(b) 8 sT<br />

(g) 11 sT<br />

(d) 13 sT<br />

----------------------------------------------------------------------------------------------------------------<br />

107


53. naxazze mocemuli 6 figuridan ramdenia texili?<br />

(a) 5<br />

(b) 4<br />

(g) 3<br />

(d) 2<br />

54. 3 kg vaSlisgan 1,2 kg vaSlis Ciri miiReba. ramdeni kilogrami vaSlia saWiro<br />

3 kg Ciris misaRebad?<br />

(a) 6 kg 200 g<br />

(b) 6 kg 750 g<br />

(g) 7 kg 250 g<br />

(d) 7 kg 500 g<br />

55. beqa meore klasSi swavlobs. roca maswavlebeli sTxovs mas, dafaze daweros<br />

ricxvebi: `ormocdaxuTi~, `samocdaeqvsi~, `oTxmocdaerTi~, `Tormeti~, beqa wers:<br />

25, 36, 41, 12.<br />

roca maswavlebeli beqas sTxovs, waikiTxos Semdegi ricxvebis cifruli<br />

Canawerebi: 19, 35, 41, beqa kiTxulobs: `cxrameti~, `samocdaxuTi~,<br />

`oTxmocdaerTi~.<br />

mocemulia maswavleblis 5 aqtivoba:<br />

I. maswavlebeli sTxovs beqas, meti ivarjiSos 1-dan 100-mde TvlaSi.<br />

II. maswavlebeli awvdis beqas 41 patara magnits da sTxovs, daawyos isini<br />

magnitur dafaze aTeulebad da naSTebad, Semdeg ki Seadaros cifrul<br />

Canawers `41~.<br />

III. maswavlebeli sTxovs beqas, aTeulebad da naSTebad dawyobili 41 patara<br />

magniti gadaTvalos oceulebad da Seadaros saxelwodebas `ormocdaerTi~.<br />

IV. maswavlebeli aZlevs beqas savarjiSoebs orniSna ricxvebis Sedarebaze.<br />

V. maswavlebeli aCvenebs beqas dasaxelebul ricxvebs _ 19, 35, 41 _ `ricxvTa<br />

kibeze~ an `ricxvTa RerZze~.<br />

am aqtivobebidan romelia adekvaturi beqas problemis dasaZlevad?<br />

(a) I da III<br />

(b) I da IV<br />

(g) II da III<br />

(d) II da V<br />

108


56. ricxvTa sxivze moniSnuli A, B da C wertilebidan A wertilis koordinati<br />

4200-is tolia, C-si _ 4560-is. ris tolia B wertilis koordinati?<br />

(a) 4480<br />

(b) 4440<br />

(g) 4400<br />

(d) 4260<br />

57. ninos, ekasa da gvancas acviaT wiTeli, yviTeli da mwvane feris kabebi (ara<br />

aucileblad am TanmimdevrobiT) da axuravT amave sami feris qudebi. ninos kabisa<br />

da qudis feri ar aris wiTeli. gvancas mwvane qudi axuravs, xolo ekas kaba da<br />

ninos qudi erTi ferisaa. ekas kabisa da qudis ferebia:<br />

(a) yviTeli, mwvane<br />

(b) mwvane, wiTeli<br />

(g) mwvane, yviTeli<br />

(d) yviTeli, wiTeli<br />

58. naxazze mocemulia 4 figura:<br />

I. II. III. IV.<br />

am figurebidan romeli ar aris oTxkuTxa piramidis Slili?<br />

(a) I<br />

(b) II<br />

(g) III<br />

(d) IV<br />

59. nanam gayofa arasworad Seasrula. man dawera, rom 5 : 5 = 0.<br />

CamoTvlilTagan romeli aqtivobaa yvelaze adekvaturi moswavlis dasaxmareblad?<br />

(a) maswavlebeli ekiTxeba nanas: Tu maRaziaSi xuT larad xuT saSlels iyidi,<br />

ramdens gadaixdi TiToeulSi?<br />

(b) maswavlebeli ekiTxeba nanas: Tu xuT fanqars xuT megobars Tanabrad<br />

gaunawileb, ramdeni Sexvdeba TiToeuls?<br />

(g) maswavlebeli Seaxsenebs nanas: Tu nulisgan gansxvavebul ricxvs gavyofT amave<br />

ricxvze, miviRebT erTs.<br />

(d) maswavlebeli Seaxsenebs nanas: Tu gasayofi da gamyofi erTmaneTis tolia,<br />

maSin ganayofi erTis tolia.<br />

109


60. ramdeniT aRemateba raime naturalur ricxvze meti umciresi kenti ricxvi<br />

imave naturalur ricxvze nakleb udides luw ricxvs?<br />

(a) 1-iT<br />

(b) 2-iT<br />

(g) 3-iT<br />

(d) 4-iT<br />

61. marTkuTxedi dayofilia tol ujredebad. gamuqebuli<br />

oTxkuTxedis wveroebi ujredebis wveroebs emTxveva (ix.<br />

naxazi). ramdenjer naklebia gamuqebuli oTxkuTxedis<br />

farTobi marTkuTxedis farTobze?<br />

(a) 6-jer<br />

(b) 5,5-jer<br />

(g) 5-jer<br />

(d) 4,5-jer<br />

62. cxrilSi mocemulia informacia zogierTi mcenaris simaRlisa da misi Teslis<br />

diametris Sesaxeb.<br />

mcenare simaRle Teslis diametri<br />

vaSlis xe 4-5 m 2-3 mm<br />

atmis xe 3-4 m 2-3 sm<br />

blis xe 6-7 m 5-8 mm<br />

gargris xe 10-14 m 1-2 sm<br />

cxrilTan dakavSirebiT maswavlebelma moamzada Semdegi 4 SekiTxva:<br />

I. romeli xilis Teslia yvelaze patara?<br />

II. damokidebulia Tu ara Teslis sidide xis simaRleze?<br />

III. ramdeni metriT metia yvelaze didi xis simaRle yvelaze patara xis<br />

simaRleze?<br />

IV. ramdeni metria blis xis simaRle?<br />

qvemoT CamoTvlilTagan romel pasuxSia dalagebuli SekiTxvebi sirTulis<br />

mixedviT (martividan rTulisaken)?<br />

(a) IV, I, II, III<br />

(b) IV, I, III, II<br />

(g) I, IV, II, III<br />

(d) I, IV, III, II<br />

110


63. sami ricxvidan erTi ricxvi meoreze 7-iT naklebia, mesameze ki _ 5-iT meti.<br />

am ricxvebs Soris udidesia x + 3. qvemoT CamoTvlilTagan romeli gamosaxulebis<br />

tolia am sami ricxvis jami?<br />

(a) 3x – 10<br />

(b) 3x – 1<br />

(g) 3x + 1<br />

(d) 3x + 15<br />

64. avtosadguridan avtobusi dilis 8.00 sT-ze gavida, mikroavtobusi ki imave<br />

mimarTulebiT _ 10.00 sT-ze. avtobusis siCqare iyo 70 km/sT, xolo<br />

mikroavtobusisa _ 110 km/sT. orive Seuferxeblad, Tanabari siCqariT moZraobda.<br />

romel saaTze daeweva mikroavtobusi avtobuss?<br />

amocanis amoxsna CawereT.<br />

(maqsimaluri qula _ 3)<br />

111


65. moswavleebma Semdegi samuSao Seasrules:<br />

1) iangariSeT: I. 289 + 37 + 111 + 563<br />

II. 2708 – 361 – 32 – 4<br />

III. 250 · 9 · 4 · 2<br />

2) nikam pirveli Sesakrebis aseulebis aRmniSvnel cifr 6-is nacvlad<br />

Cawera cifri 4, xolo meore Sesakrebis aTeulebis aRmniSvnel cifr 4-is<br />

nacvlad Cawera cifri 6. amis Semdeg man Sekreba sworad Seasrula da miiRo<br />

ricxvi 1435.<br />

ra ricxvs miiRebda nika, Tu igi orive Sesakrebs sworad Cawerda da<br />

Sekrebasac sworad Seasrulebda?<br />

3) brigadas 750 m sigrZis arxis gaWra daevala. brigada muSaobs<br />

yoveldRe, garda SabaTisa da kvirisa, da yovel samuSao dRes 50 m sigrZis arxs<br />

Wris. ramdeni dRis Semdeg daasrulebs samuSaos brigada, Tu man muSaoba<br />

orSabaTs daiwyo?<br />

erT-erTi moswavlis namuSevari aseTi iyo:<br />

miuTiTeT moswavlis mier daSvebuli TiToeuli Secdoma da dawereT<br />

Sesworebuli varianti.<br />

moswavlis mier daSvebuli Secdomebidan romelia yvelaze arsebiTi?<br />

pasuxi daasabuTeT.<br />

(maqsimaluri qula _ 4)<br />

112


113


akademiuri unarebi<br />

wakiTxuli teqstis gaazreba<br />

yuradRebiT waikiTxeT da gaiazreT teqsti. TiToeuli SekiTxvis savaraudo<br />

pasuxebidan airCieT is varianti, romelic marTebulia mocemuli teqstis mixedviT.<br />

6-8 wlis bavSvma praqtikulad sakmaod kargad icis mSobliuri ena _ is<br />

ara mxolod laparakobs am enaze, aramed icavs kidec gramatikis Sesabamis wesebs.<br />

miuxedavad amisa, misTvis jer araferia cnobili am wesebis Sesaxeb. maT<br />

gacnobierebaSi bavSvs ukve skola exmareba: skolaSi is gramatikas swavlobs da<br />

amiT enobrivi ganviTarebis axal safexurze adis. Tu aqamde bavSvi aracnobierad<br />

icavda enis wesebs, axla mas ara marto laparaki SeuZlia am wesebis mixedviT,<br />

aramed imis codnac aqvs, Tu ratom laparakobs amgvarad.<br />

gramatikis swavla inteleqtualuri da, sazogadod, fsiqikuri ganviTarebis<br />

sakmaod maRal dones moiTxovs. skolaSi swavlis pirvel wlebSi bavSvis interesi<br />

enis Sinaarsobrivi mxariskenaa mimarTuli. bavSvs jer kidev ar aqvs<br />

ganviTarebuli abstraqtuli, cnebiTi azrovneba da, Sesabamisad, uWirs enis<br />

formaluri mxaris gacnobiereba, rasac gramatikis swavla gulisxmobs. amrigad,<br />

skolis pirvel safexurze gramatikis codnis mxolod sawyisi elementebis Sesaxeb<br />

SeiZleba saubari.<br />

p. bekmani, romelic gramatikis wesebis gamoyenebis Taviseburebebs bavSvebis<br />

nawerebis safuZvelze Seiswavlida, askvnis: yvelaze xSirad bavSvi arsebiT saxels<br />

iyenebs; es ukanaskneli mis mier gamoyenebuli metyvelebis nawilebis saerTo<br />

raodenobis 23%-s Seadgens da nebismier asakobriv safexurze daaxloebiT erTi<br />

da imave sixSiriT gvxvdeba. SeiZleboda gvefiqra, rom arsebiTi saxeli swored is<br />

gramatikuli kategoriaa, romlis gamoyeneba, Sinaarsis miuxedavad, saskolo asakis<br />

yvela safexurisTvis Tanabrad advilia. magram sakmarisia, abstraqtuli Sinaarsis<br />

mqone arsebiTi saxelebi calke gamovyoT da sxvadasxva asakSi maTi gamoyenebis<br />

sixSire aRvricxoT, rom davrwmundeT, es ase ar aris: 6-8 wlis bavSvebTan maTi<br />

gamoyenebis wili daaxloebiT 1%-s Seadgens. es maCvenebeli sakmaod dabali rCeba<br />

10-11 wlamde da mkveTrad izrdeba 11-12 wlis mozardebTan. amrigad, 11-12 weli<br />

aris gardatexis xana. manamde bavSvi ganyenebuli (abstraqtuli) Sinaarsis arsebiT<br />

saxelebs gaazrebulad TiTqmis ver iyenebs.<br />

asakobrivi diferenciaciis saSualebas iZleva, agreTve, mimarTebiTi<br />

nacvalsaxelebis gamoyenebaze dakvirveba. 11-12 wlis mozardebTan maTi gamoyenebis<br />

sixSire mkveTrad izrdeba. <strong>rogor</strong>c Cans, am ori kategoriis sityvebis<br />

(abstraqtuli arsebiTi saxelebisa da mimarTebiTi nacvalsaxelebis) xmarebis<br />

sixSiris zrdas erTi da igive fsiqologiuri safuZveli aqvs _ konkretulsagnobrivi<br />

azrovnebis TandaTanobiTi Canacvleba abstraqtuli azrovnebiT.<br />

saintereso kanonzomiereba SeiniSneba zmnizedis gamoyenebasTan dakavSirebiT:<br />

misi gamoyenebis sixSire maqsimaluria (18%) 6-7 wlis bavSvebTan da amis Semdeg,<br />

asakis matebasTan erTad, mcirdeba ise, rom 13-14 wlis asakSi es maCvenebeli 5%-s<br />

Seadgens. bekmanis azriT, amis mizezi isaa, rom, jer erTi, patara bavSvs<br />

gazviadeba uyvars da amitom zmnas emociis gasaZliereblad sityvebs umatebs<br />

(Zalian, ufro), da meore _ mas sityvebis mwiri maragi aqvs da zmnizeda azris<br />

SedarebiT naTlad gamoTqmaSi exmareba.<br />

114


66. qvemoT CamoTvlilTagan romel winadadebaSi ar aris asaxuli skolis roli<br />

bavSvis enobrivi ganviTarebis procesSi?<br />

(a) misTvis jer araferia cnobili am wesebis Sesaxeb _ maT gacnobierebaSi bavSvs<br />

ukve skola exmareba.<br />

(b) Tu aqamde bavSvi aracnobierad icavda enis wesebs, axla mas imis codnac aqvs,<br />

Tu ratom laparakobs amgvarad.<br />

(g) skolaSi is gramatikas swavlobs da amiT enobrivi ganviTarebis axal safexurze<br />

adis.<br />

(d) is ara mxolod laparakobs am enaze, aramed icavs kidevac Sesabamis gramatikul<br />

wesebs.<br />

67. gramatikis swavla gonebrivi ganviTarebis sakmaod maRal dones moiTxovs,<br />

radgan:<br />

(a) am dros saWiroa yuradRebis gadatana enis Sinaarsobrivi mxaridan mis<br />

formalur maxasiaTeblebze, rac abstraqtuli azrovnebis gareSe SeuZlebelia.<br />

(b) am dros gramatikis swavla enis sawyisi elementebis gacnobierebasa da aTvisebas<br />

emsaxureba, rac konkretul-sagnobrivi azrovnebis monawileobas moiTxovs.<br />

(g) skolis pirvel safexurze ZiriTadi yuradReba leqsikuri mravalferovnebis<br />

miRwevazea gadatanili, rac inteleqtualuri ganviTarebis sawindaria.<br />

(d) swavlis pirvel wlebSi bavSvis interesi mimarTulia sityvaTa mniSvnelobebis<br />

wvdomaze, rac cnebiTi azrovnebis CarTvas moiTxovs.<br />

68. ra daadastura 6-8 wlis moswavleTa mier arsebiTi saxelebis gamoyenebis<br />

sixSireTa analizma?<br />

(a) am asakis bavSvebisTvis erTnairad advilia <strong>rogor</strong>c konkretuli, ise<br />

abstraqtuli Sinaarsis mqone arsebiTi saxelebis gageba da gamoyeneba.<br />

(b) am asakis bavSvebis leqsikuri maragi, ZiriTadad, konkretuli Sinaarsis arsebiT<br />

saxelebs moicavs.<br />

(g) am asakis bavSvebi erTmaneTisgan ver ganasxvaveben abstraqtuli da konkretuli<br />

Sinaarsis mqone arsebiT saxelebs.<br />

(d) am asakis bavSvebis leqsikuri maragi mwiria, rac xels uSlis azris naTlad<br />

gamoxatvas.<br />

69. ra mniSvnelobiTaa gamoyenebuli teqstis III abzacis bolos gamoTqma<br />

`gardatexis xana~?<br />

(a) gardatexis asakTan dakavSirebuli cvlilebebis aRsaniSnavad<br />

(b) sityvaTa maragis im moculobis aRsaniSnavad, romlis miRwevis Semdeg<br />

moswavleTa enobriv ganviTarebaSi Seneleba SeimCneva<br />

(g) gonebrivi ganviTarebis im etapis aRsaniSnavad, rodesac mozardis sityvaTa<br />

maragSi mkveTri Tvisebrivi cvlilebebi xdeba<br />

(d) im asakobrivi safexuris aRsaniSnavad, rodesac bavSvis leqsikaSi mkveTrad<br />

mcirdeba arsebiTi saxelebis wili<br />

115


70. qvemoT CamoTvlilTagan romeli debulebaa marTebuli?<br />

(a) arsebiTi saxelebisa da zmnizedebis gamoyenebis sixSire asakobrivi<br />

diferencirebis SesaZleblobas iZleva, rasac ver vityviT mimarTebiTi<br />

nacvalsaxelebis Sesaxeb.<br />

(b) arsebiTi saxelebis msgavsad, mimarTebiTi nacvalsaxelebi nebismier asakobriv<br />

safexurze erTi da imave raodenobiTaa warmodgenili, rasac ver vityviT<br />

zmnizedebis Sesaxeb.<br />

(g) asakobrivi gansxvavebebis ZiriTadi maCvenebelia abstraqtuli arsebiTi saxelebis,<br />

nacvalsaxelebisa da zmnizedebis erToblivi wili bavSvis sityvaTa maragSi.<br />

(d) asakobriv Taviseburebebze miuTiTebs abstraqtuli da konkretuli Sinaarsis<br />

mqone arsebiT saxelTa, aseve, mimarTebiTi nacvalsaxelebisa da zmnizedebis<br />

gamoyenebis sixSire.<br />

71. ra mimarTebaa II abzacsa da III-V abzacebs Soris?<br />

(a) II abzacSi saubaria bavSvis azrovnebis da, Sesabamisad, enobrivi ganviTarebis<br />

erT-erT mniSvnelovan Taviseburebaze, romelic ganxilulia III-IV abzacebSi,<br />

xolo V abzacSi miTiTebulia enobrivi ganviTarebis kidev erTi Tavisebureba.<br />

(b) II abzacSi naCvenebia bavSvis enobrivi ganviTarebis erT-erTi mniSvnelovani<br />

kanonzomiereba, romelic detaluradaa ganxiluli V abzacSi, xolo III-IV<br />

abzacebSi saubaria asakobrivi diferenciaciis ZiriTad faqtorebze.<br />

(g) II abzacSi miTiTebulia bavSvis asakobrivi ganviTarebis erT-erTi problemuri<br />

mxare, romlis daZlevis etapebi warmodgenilia III-V abzacebSi.<br />

(d) II abzacSi ganxilulia bavSvis inteleqtualuri ganviTarebis kanonzomiereba,<br />

romelic eWvqveS aris dayenebuli III-V abzacebSi.<br />

72. teqstis avtoris ZiriTadi mizania:<br />

(a) gaaanalizos is gansxvaveba, romelic SeiniSneba bavSvis mier mSobliuri enis<br />

aTvisebis procesSi skolamdel da skolaSi swavlis periodSi<br />

(b) gamokveTos skolis roli bavSvis mier gramatikis aTvisebisa da, sazogadod,<br />

enobrivi ganviTarebis procesSi<br />

(g) kvlevis Sedegebze dayrdnobiT warmoaCinos gramatikis swavlebis mniSvneloba<br />

bavSvis inteleqtualuri ganviTarebisaTvis<br />

(d) gaacnos mkiTxvels is asakobrivi Taviseburebebi, romelTa gaTvaliswineba<br />

aucilebelia bavSvisTvis gramatikis swavlebis procesSi<br />

116


analitikuri wera<br />

73. waikiTxeT hans qristian andersenis zRapris, `SiSveli mefis~, adaptirebuli<br />

versia:<br />

mravali wlis win erT samefoSi axirebuli znis mefe cxovrobda, mTel<br />

fuls Cacma-daxurvaze xarjavda. qalaqi, sadac mefe cxovrobda, xalxmravali iyo,<br />

yoveldRiurad aTasi juris ucxoeli Cadioda. erTxel am qalaqSi ori TaRliTi<br />

Cavida, Tavi feiqrebad gaasaRes da amtkicebdnen, iseTi qsovilis moqsova<br />

SegviZlia, ukeTess veravin inatrebs, Tumca, mTavari mainc samosis gasaocari<br />

Tvisebaa _ uxilavi gaxdeba uxeiro an suleli xelqveiTebisTviso.<br />

_ ra didebulia! _ gaifiqra mefem, _ Cavicvam misgan Sekeril tansacmels<br />

da maSinve mivxvdebi, vin aris uxeiro an suleli xelqveiTi Cems samefoSi. mefem<br />

TaRliTebs bevri fuli gadauxada da ubrZana, misTvis tansacmeli SeekeraT.<br />

gaiZverebma ori saqsovi dazga dadges, gamWvirvale abreSumi da oqro moiTxoves,<br />

yvelaferi gadamales da gvianobamde cariel dazgebTan imuSaves.<br />

mefem gaifiqra, Cems moxuc da patiosan ministrs gavgzavni qsovilis<br />

sanaxavad, is arc uxeiroa da arc sulelio. ministri Tamamad gaemarTa<br />

darbazisken, sadac TaRliTebi qsovdnen, magram misvlisTanave Secba.<br />

_ RmerTo, nuTu suleli var an uxeiro, _ fiqrobda moxuci. sabralo<br />

ministri saTvaliT dascqeroda dazgas da Tan ambobda: ra mSvenieria,<br />

SesaniSnavadaa moCiTuli!<br />

moxucma ministrma mefes moaxsena, rom qsovili Zalian moewona.<br />

male mefem erTi patiosnebiT ganTqmuli moxele gagzavna imis gasagebad,<br />

rodis daamTavrebdnen qsovas. magram manac veraferi dainaxa, Tumca, mefes<br />

moaxsena, Zalian lamaziao. ukve mTeli qalaqi alaparakda mefis saocar qsovilze.<br />

mefe didebuli amaliT gaeSura gaiZvera feiqrebisken.<br />

_ xedavT, ra mSvenieria! _ Tqves ministrebma da cariel dazgebze miuTiTes.<br />

_ nuTu suleli var? iqneb mefedac ar vvargivar? _ gaifiqra mefem.<br />

_ Zalian lamazia, sajarod viwoneb! _ ambobda mefe da kmayofili Tavs<br />

aqnevda. mefes mTeli amala kvers ukravda, Tan urCevdnen, momavali<br />

dResaswaulisTvis am qsovilisgan Seekera samosi.<br />

dResaswaulis dRes TaRliTebma gamoacxades: samosi mzadaa!<br />

mefe maTTan warCinebuli xelqveiTebis TanxlebiT Sevida. feiqrebma xelebi<br />

maRla aswies, TiTqos raRac eWiraT da Tqves:<br />

_ neba mogveciT, tansacmeli gamogicvaloT!<br />

mefem gaixada. feiqrebi ararsebul tansacmels acmevdnen, viTom Sleifs<br />

umagrebdnen samosze. mefe sarkis win trialebda.<br />

_ Zalian gixdebaT! _ erTxmad wamoiZaxes didebulebma. kamerherebma iatakze<br />

moafaTures xelebi, TiTqos Sleifi aswies da ukan gahyvnen mefes.<br />

quCaSi uamravi xalxi gamosuliyo, yvela aRtacebuli iyo mefis axali samosiT.<br />

_ mefe SiSvelia! _ uceb wamoiZaxa erTma bavSvma.<br />

bavSvis sityvebs xalxi CurCuliT gadascemda erTmaneTs.<br />

_ mefe SiSvelia! _ ixuvla erTxmad xalxma.<br />

mefem uxerxuloba igrZno: moeCvena, rom xalxi marTals ambobda, Tumca,<br />

araferi SeimCnia da ufro medidurad ganagrZo svla.<br />

117


imsjeleT problemaze, romelic wamoWrilia am zRaparSi _ rodis da<br />

ratom amboben adamianebi tyuilsa Tu simarTles.<br />

msjelobisas moiyvaneT argumentebi da magaliTebi.<br />

Tqven mier dawerili Txzuleba unda Seicavdes, sul mcire, 100 sityvas.<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

118


sxvadasxva tipis davalebaTa instruqciebi<br />

testSi warmodgenili davalebebi sxvadasxvagvaria formatis TvalsazrisiT.<br />

testSi SegxvdebaT:<br />

davalebebi arCeviTi pasuxebiT;<br />

davalebebi Ria daboloebiT;<br />

Sesabamisobis dadgena;<br />

Txzuleba (esei).<br />

arCeviTpasuxebian davalebebSi pirobasa Tu SekiTxvasTan erTad savaraudo<br />

pasuxebic aris mocemuli. davalebis Sesruleba gulisxmobs oTxi savaraudo<br />

pasuxidan erTi swori pasuxis arCevas.<br />

pasuxis moniSvnisas:<br />

pasuxebis furcelze moZebneT davalebis Sesabamisi nomeri;<br />

nomris qveS ipoveT ujra, romelic Tqven mier arCeul pasuxs Seesabameba;<br />

dasviT X niSani am ujraSi.<br />

Tu gsurT pasuxebis furcelze moniSnuli pasuxis gadasworeba, mTlianad<br />

gaaferadeT ujra, romelSic dasviT X niSani, xolo Semdeg moniSneT pasuxis axali<br />

varianti (dasviT X niSani axal ujraSi).<br />

TiToeuli arCeviTpasuxebiani davaleba 1 quliT fasdeba.<br />

davalebebi Ria daboloebiT moiTxovs dasmul SekiTxvaze pasuxis<br />

Camoyalibebas, sakuTari msjelobis gamyarebas saTanado argumentebiT. TiToeuli<br />

Riaboloiani davaleba fasdeba specialuri sqemis mixedviT. Sesasrulebeli<br />

nabijebis gaTvaliswinebiT, davaleba SeiZleba Sefasdes 1, 2 an meti quliT. amgvar<br />

davalebebze pasuxis gasacemad pasuxebis furcelze gamoyofilia sagangebo<br />

adgilebi.<br />

Sesabamisobis dadgenis davalebebSi warmodgenilia monacemTa ori sveti. erT<br />

svetSi mocemulia e. w. piroba (movlenebi, frazebi da a. S.), meoreSi ki _<br />

savaraudo pasuxebi (cnebebi, terminebi da a. S.). davalebis Sesruleba gulisxmobs<br />

erT svetSi mocemuli informaciis misadagebas meore svetSi mocemul<br />

informaciasTan. Sesabamisobis TiToeuli davalebisTvis pasuxebis furcelze<br />

mocemulia cxrili. Tqven unda SeavsoT cxrilis carieli grafebi _ pirobis<br />

aRmniSvneli asos qveS CaweroT misi pasuxis Sesabamisi rigiTi nomeri.<br />

Sesabamisobis dadgenis TiToeuli davaleba 1 quliT fasdeba.<br />

TxzulebaSi unda warmoaCinoT Tqveni pozicia, mosazrebebi SemoTavazebuli<br />

sakiTxis Sesaxeb, konkretuli argumentebiT daasabuToT saTqmeli. Txzulebis<br />

dasawerad pasuxebis furcelze gamoyofilia sagangebo adgili.<br />

Txzulebis maqsimaluri qulaa 13.<br />

120


1. yvela sampiriani zmna gardamavalia.<br />

profesiuli codna da meTodika<br />

qvemoT CamoTvlilTagan romeli winadadeba daadasturebs am debulebis<br />

mcdarobas?<br />

(a) mefem vezirs didZali oqro uwyaloba.<br />

(b) vezirma mefes ganTavisufleba sTxova.<br />

(g) mefem vezirs wylis motana daavala.<br />

(d) veziri mefes wyalobas Seevedra.<br />

2. CamoTvlilTagan romeli asaxavs sworad orToepiisa da orTografiis cnebaTa<br />

urTierTmimarTebas?<br />

(a) orToepia gansazRvravs zepirmetyvelebis kanonebs, xolo weriTi metyvelebisas _<br />

orTografia<br />

(b) orToepia gansazRvravs weriTi metyvelebis kanonebs, xolo zepirmetyvelebisas _<br />

orTografia<br />

(g) orTografia gansazRvravs bgeraTa sworad warmoTqmis wesebs, xolo saxelis<br />

formawarmoebis wesebs _ orToepia<br />

(d) orTografia gansazRvravs mxolod marTlmetyvelebis wesebs, xolo mxolod<br />

marTlweris wesebs _ orToepia<br />

3. Tu msazRvreli mravlis gamomxatveli sityvaa, maSin sazRvruli aucileblad<br />

mxolobiT ricxvSi unda iyos.<br />

qvemoT CamoTvlilTagan romel SemTxvevaze ar vrceldeba es wesi?<br />

Tu gvaqvs:<br />

(a) ebiani mravlobiTi<br />

(b) narTaniani mravlobiTi<br />

(g) TanxmovanfuZiani msazRvreli<br />

(d) xmovanfuZiani sazRvruli<br />

4. qvemoT CamoTvlilTagan romeli zmnis forma pasuxobs II TurmeobiTis<br />

mwkrivis SekiTxvas?<br />

(a) dameweros<br />

(b) davwerde<br />

(g) damewera<br />

(d) vwerdi<br />

121


5. qvemoT CamoTvlilTagan romelSia warmodgenili marTuli msazRvrelis<br />

magaliTi?<br />

(a) panoramiT moxibluli<br />

(b) daWrili vefxvi<br />

(g) xis skami<br />

(d) ori magida<br />

6. mocemulia oTxi winadadeba:<br />

1. cxvris fara wyals miscvivda.<br />

2. riyeze kenWebi yria.<br />

3. xidan foTlebi cviva.<br />

4. budidan wiwilebi amovsvi.<br />

qvemoT CamoTvlilTagan romelSia zmna mcdari formiT?<br />

(a) mxolod I-Si<br />

(b) II-sa da III-Si<br />

(g) III-sa da IV-Si<br />

(d) mxolod IV-Si<br />

7. qvemoT mocemul ucxo sityvaTagan romelSia daSvebuli orTografiuli<br />

Secdoma?<br />

(a) plaJi<br />

(b) specifiuri<br />

(g) ekvivalenturi<br />

(d) translacia<br />

8. winadadebaSi _ iremi monadires daemala _ zmnas ar aqvs warmoqmnis kategoria<br />

kontaqti, radgan igi:<br />

(a) awmyo dros gviCvenebs<br />

(b) orpiriani zmnaa<br />

(g) gardauvali zmnaa<br />

(d) subieqturi wyobis zmnaa<br />

9. moswavlem saSineli sibnelis aRsaniSnavad gamoiyena sityva `delgma~. qvemoT<br />

CamoTvlilTagan airCieT is sityva, romelic moswavles unda gamoeyenebina.<br />

(a) wkvarami<br />

(b) wriapi<br />

(g) ribirabo<br />

(d) dafioni<br />

122


10. waikiTxeT leqsi:<br />

o, sicocxleo, da ra mindebi!<br />

Semoexveva mzes qlamindebi,<br />

gaidareben dar-amindebi,<br />

bindis wisqvilSi danamindebi,<br />

sityva xar, zeob da `amindebi~.<br />

am tipis leqss ewodeba:<br />

(a) elegia<br />

(b) madrigali<br />

(g) majama<br />

(d) muxambazi<br />

11. <strong>rogor</strong>c wesi, romeli tipis nawarmoebs axasiaTebs remarka?<br />

(a) romans<br />

(b) novelas<br />

(g) piesas<br />

(d) miniaturas<br />

12. qvemoT CamoTvlilTagan, ZiriTadad, romeli wignidan SeiZleba moiZioT<br />

damatebiTi informacia galaktion tabiZis Sesaxeb?<br />

(a) `tragikuli niRbebi~<br />

(b) `Wabukebi darCnen marad~<br />

(g) `ticiani da misi megobrebi~<br />

(d) `ucnobi~<br />

13. qarTuli enisa da literaturis gakveTilze terminis `cezura~ ganmarteba<br />

gamogadgebaT:<br />

(a) stilistikis sakiTxebis swavlebisas<br />

(b) leqsTmcodneobis sakiTxebis swavlebisas<br />

(g) fonetikis sakiTxebis swavlebisas<br />

(d) punqtuaciis sakiTxebis swavlebisas<br />

ganmarteT es termini.<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

123<br />

(maqsimaluri qula _ 1)


14. waikiTxeT fragmentebi galaktionis leqsebidan:<br />

`elvare da lomferi<br />

iyo cxra oqtomberi,<br />

magram Tvalma daTvala<br />

mze bevri da cxraTvala...<br />

oh, mziT gadanacxaro,<br />

cxramuxa da cxrawyaro.~<br />

`mxolod nislis TareSSi, samudamo mxareSi,<br />

zeviT Tu samareSi, wyevliT SenaCvenebi,<br />

<strong>rogor</strong>c zRvis xetiali, <strong>rogor</strong>c bedis triali,<br />

Cqari grgvinva-grialiT qrian lurja cxenebi.~<br />

`igiv qari dahqris, iRuneba bza.<br />

imgvarive mze, imgvarive gza...<br />

Zlier... Zlier... Zlier... vetyvi zena qars<br />

imgvarive xmiT imgvarsave zars.~<br />

ra mizniT SeiZleba moiyvanos maswavlebelma gakveTilze samive nawyveti?<br />

(a) hiperbolis saswavleblad<br />

(b) sityvaTa gameorebis efeqtis saCveneblad<br />

(g) aliteraciis saswavleblad<br />

(d) erTferovani riTmebis gansaxilvelad<br />

daasabuTeT Tqveni arCevani.<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

124<br />

(maqsimaluri qula _ 1)<br />

15. daadgineT Sesabamisoba CamoTvlil dialeqtebsa da im qveynebs Soris,<br />

romelTa sazRvrebSic isini amJamad gvxvdeba _ qvemoT mocemul cxrilSi<br />

dialeqtebis aRmniSvnel asoebs miuwereT qveynebis Sesabamisi nomrebi.<br />

(a) imerxeuli 1. azerbaijani<br />

(b) ingilouri 2. irani<br />

(g) fereidnuli 3. TurqeTi<br />

4. somxeTi<br />

a b g


16. daadgineT Sesabamisoba sityvebsa da maT ganmartebebs Soris _ qvemoT<br />

mocemul cxrilSi ganmartebis aRmniSvnel asos miuwereT Sesabamisi sityvis<br />

rigiTi nomeri.<br />

(a) wyaro, romelic mdinaris wyals gamoeyofa da Soriaxlos, miwisqveSidan<br />

amoxeTqavs<br />

(b) mdinaris kideebze kldis xvrelebidan gamomdinare wyaro, romelSic<br />

zamTrobiT Tevzebi ibudeben<br />

(g) mlaSe an mJave gemos mineraluri wyali<br />

1. fSa<br />

2. Rrude<br />

3. binuli<br />

4. veZa<br />

a b g<br />

17. daadgineT Sesabamisoba CamoTvlil sityvebsa da maT mier aRniSnul obieqtebs<br />

Soris _ qvemoT mocemul cxrilSi sityvaTa aRmniSvnel asoebs miuwereT<br />

Sesabamisi obieqtebis nomrebi (SesaZlebelia pasuxis gameoreba).<br />

(a) taiWi 1. cxeni<br />

(b) erkemali 2. jogi<br />

(g) hune 3. cxvari<br />

(d) arve<br />

a b g d<br />

18. daadgineT Sesabamisoba avtorebsa da maT nawarmoebebs Soris _ qvemoT<br />

mocemul cxrilSi nawarmoebis aRmniSvnel asos miuwereT avtoris Sesabamisi<br />

nomeri (SesaZlebelia pasuxis gameoreba).<br />

(a) maugli 1. donald biseti<br />

(b) mawanwala rasmusi 2. radiard kiplingi<br />

(g) yvelaferi yiramala 3. astrid lindgreni<br />

(d) biWuna da saxuravis binadari karlsoni<br />

a b g d<br />

125


19. daadgineT Sesabamisoba sulxan-sabas igavebsa da cnobil Segonebebs Soris _<br />

qvemoT mocemul cxrilSi igavebis aRmniSvnel asoebs miuwereT SegonebaTa<br />

Sesabamisi nomrebi (SesaZlebelia pasuxis gameoreba).<br />

(a) `usamarTlo Sirvan-Sahi~<br />

(b) `avsityva~<br />

(g) `mTieli da kaklis xe~<br />

(d) `aqlemi da viri~<br />

(e) `mefe da mxatvari~<br />

1. rac ar icode, aras ityode.<br />

2. rasac kaci Tavis Tavs uzams, vera mteri ver uzamso.<br />

3. avsa kacsa avi sityva urCevnia sulsa, gulsa.<br />

4. xerxi sjobia Ronesa, Tu kaci moigonebsa.<br />

a b g d e<br />

20. ilia WavWavaZis moTxroba `kacia adamiani?!~ ase iwyeba:<br />

`kargi ram iyo Tavad TaTqariZis saxl-kari. warmoidgineT Sua kaxeTis<br />

patara sofelSi erTi triali, dacemuli adgili da im adgilis Suagulsa _<br />

orsarTuliani saxli qvitkirisa~.<br />

moswavleebisaTvis ironiis, <strong>rogor</strong>c mxatvruli xerxis, swavlebis mizniT<br />

romeli sityvebi SegiZliaT moiyvanoT am nawyvetidan da ratom?<br />

______________________________________________________________________<br />

______________________________________________________________________<br />

______________________________________________________________________<br />

126<br />

(maqsimaluri qula _ 1)


21. waikiTxeT leqsis nawyveti:<br />

`gadaixara mTebze iribad<br />

daisi myudro feriscvalebiT...~<br />

miuTiTeT da ganmarteT, tropis romeli saxea warmodgenili am nawyvetSi.<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

127<br />

(maqsimaluri qula _ 1)<br />

22. qvemoT mocemulia moswavlis naweri, romelSic daSvebulia ramdenime<br />

gramatikuli Secdoma. amoiwereT SecdomiT dawerili sityvebi, miuTiTeT swori<br />

forma da pasuxi daasabuTeT. TiToeuli Secdomis gasworeba da Sesabamisi<br />

dasabuTeba fasdeba 2 quliT.<br />

gaiTvaliswineT, rom moswavlis mier sworad dawerili TiToeuli sityvis<br />

mcdari formiT Secvlis SemTxvevaSi dagakldebaT 1 qula.<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________


23. waikiTxeT nawyveti lia sturuas leqsidan `qarTulis gakveTilebi~.<br />

`me pirvelad maSin mivxvdi,<br />

rom miyvars sityva,<br />

roca gramatikis gakveTilze<br />

mas Semoacales azris da riTmis samoseli,<br />

qinZisTavebiT miamagres dafas<br />

da dauwyes daqucmaceba,<br />

ara imitom, rom rame tkioda da eSvelaT,<br />

aramed CvenTvis rom eswavlebinaT anatomia,<br />

romelic me verasodes ver viswavle.~<br />

daexmareT VI klasis moswavleebs leqsis am nawyvetis gaazrebaSi.<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

128<br />

(maqsimaluri qula _ 3)<br />

waikiTxeT oTar WilaZis leqsi `kidev erTi gulubryvilo zRapari~,<br />

SeasruleT 24-e da 25-e davalebebi.<br />

wyali mohqonda gogos wyarodan,<br />

gulisfrialiT gamoscda bogirs,<br />

wyali mohqonda da uxaroda<br />

simZimeca da sigrilec doqis.<br />

welze Seeba Wreli bawari,<br />

motantalebda yvavilis mtverSi,<br />

Sin ki ucdida dedinacvali _<br />

eklian wkepliT da WiqiT xelSi.<br />

sul erTi bewo, sul erTi cida,<br />

erTi yvavilis surneliT mTvrali,<br />

motantalebda da uceb cidan<br />

erTad daadga mzem cxrave Tvali.<br />

mzem dainaxa da daafrinda<br />

da gaitaca caSi xarxariT,<br />

<strong>rogor</strong>c sizmridan anda zRapridan<br />

gadmoparuli mzeTunaxavi.


24. moZebneT leqsSi metaforis, epiTetis da Sedarebis nimuSebi. amowereT<br />

TiToeuli maTgani da ganumarteT V klasis moswavleebs.<br />

epiTeti<br />

Sedareba<br />

metafora<br />

__________________________________________________________________<br />

__________________________________________________________________<br />

__________________________________________________________________<br />

__________________________________________________________________<br />

__________________________________________________________________<br />

__________________________________________________________________<br />

__________________________________________________________________<br />

__________________________________________________________________<br />

__________________________________________________________________<br />

129<br />

(maqsimaluri qula _ 3)<br />

25. ra paralelebs SesTavazebT moswavleebs leqsebidan, zRaprebidan da a. S. am<br />

leqsis gasaazreblad? (pasuxi daasabuTeT)<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

(maqsimaluri qula _ 2)


waikiTxeT vaJa-fSavelas moTxroba `mTis wyaro~, SeasruleT 26-e, 27-e da<br />

28-e davalebebi.<br />

araferi codva ar miqnia Cems sicocxleSi. verc erTi sulieri, Tund<br />

usulo, Cems codvas, Cems siaves ver ityvis. RmerTs ese dauwesebivar: unda<br />

vidino, vidino; yvelam CemiT unda moiklas wyurvili. gaxurebuls zafxulis<br />

dReSi ramdeni nadiri modis, svams Cems wyalsa, ramdeni daRlil-daqanculi muSa<br />

mova, moitans cels, namgals gasalesad. kacni msmen da aTasSi erTi Tu ityvis:<br />

`dailoce, civo mTis wyarov, romeli Rvino Segedrebao?!~ ra bednierada vgrZnob<br />

Cems Tavsa, RmerTo! ra kargi megobrebi myvanan gverdsa! ai, jer es lodebi, sqlad<br />

mwvane xavsi rom gadahkvria, ai, kidev, Cems Tavze piryviTeli klde rom<br />

dayudebula da damcqeris, mexureba Tavzed muzaradiviT. es devebiviT qorafebi<br />

<strong>rogor</strong> awvdilan zecad da mzis sxivsac ar uSveben Cemamdis!<br />

orisa Tu samis versis sigrZeze var mxolod bednieri da ucodveli. mere<br />

damlevs, CamnTqavs uzarmazari mdinare, daikargeba Cemi saxeli, Cemi vinaoba.<br />

<strong>rogor</strong>c unda, ise maTamaSebs. TviTon xom Rrialebs, borgavs, awydeba aqeT-iqiT,<br />

angrevs dedamiwas, glejavs xeebsa da miaTrevs, mec imasve Camadeninebs. magram maSin<br />

me is aRara var, rac exla am wamSi, rodesac pirvelad kldidan vibadebi.<br />

netavi dambadebels ese ar davewesebine da sul dausruleblad medina,<br />

merwyo mcenareni, dedamiwis lamazi guli, momekla kacTa da cxovelTaTvis<br />

wyurvili! ra bednierad vgrZnob xolme Cems Tavs, roca me Cavuvli gasaxmobad<br />

damzadebuls buerasa da igi Tavs damikravs. mere rom CadunianSi Cavrakrakdebi<br />

da isinic gars Semomertymian.<br />

wuxelis ra cudi sizmari vnaxe!.. RmerTo, dambadebelo, kargad amixdine!..<br />

vnaxe, viTom viRupebodi. gvalva, didi gvalva damdgariyo; balaxni, xeni, Cemni<br />

mSobelni, damWknariyvnen, mec davmSraliyavi TiTqmis. Rabua, lamazi wiflisCita<br />

Camofrinda verxvis totidan da undoda Cems gubeSi banaoba, magram veRar<br />

daisvela mxrebi da daiwyo tirili. vxedavdi amas da guli mikvdeboda: `sad<br />

waxvel, Cemo madlo-meTqi~, _ vdudunebdi. damWknari diyi, Supya, Sambi, aryi,<br />

cacxvi da urZani, yvelani erTad SfoTavdnen: `mivaSveloT wyaros wyali, ar<br />

dagviSreso!~ mawvdidnen foTlebidan, totebidan, fesvebidan TiTo-orola<br />

namobiT, magram veRaras mSvelidnen.<br />

SemeSinda da gamomeRviZa. guli mikankalebda, avixede, nislebiT gaWediliyo<br />

xev-xuvi. qorafma totebi damkra, akvani damirwia da damduduna: `nu geSinia,<br />

patarav, ar daSrebi, ar daikargebio!~ am dros zurgze rqebgadayrili iremi<br />

movarda gaCqarebiT, daewafa Cems wminda wyals da dalia. maSin guldamSvidebulma<br />

vsTqvi: `ara var gamSrali, arao!~<br />

130


26. gamoyaviT ZiriTadi sakiTxebi, romlebsac vaJa-fSavela wamoWris am<br />

moTxrobaSi.<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

131<br />

(maqsimaluri qula _ 2)<br />

27. dausviT VI klasis moswavleebs SekiTxvebi, romlebzec pasuxis gacema<br />

daexmareba maT Tqven mier miTiTebuli TiToeuli sakiTxis gaazrebaSi.<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

(maqsimaluri qula _ 2)<br />

28. Tqveni mizania, moswavleebs daexmaroT SemecnebiTi da SemoqmedebiTi unarebis<br />

ganviTarebaSi. ra aqtivobebs SesTavazebT maT mocemuli nawyvetis gamoyenebiT am<br />

unarebis gasaviTareblad? (pasuxi daasabuTeT)<br />

SemecnebiTi<br />

__________________________________________________________________<br />

__________________________________________________________________<br />

__________________________________________________________________<br />

SemoqmedebiTi<br />

__________________________________________________________________<br />

__________________________________________________________________<br />

__________________________________________________________________<br />

(maqsimaluri qula _ 2)


kiTxvisa da weris swavleba<br />

29. qvemoT mocemulia aqtivobebi, romlebic gamoiyeneba kiTxvis swavlebis sawyis<br />

etapze:<br />

I. moswavles sTavazoben baraTebs, romlebzec sityvebi weria; man unda<br />

waikiTxos, ra weria baraTebze.<br />

II. moswavles sTavazoben baraTebs, romlebzec naxatTan erTad weria Sesabamisi<br />

sityva; man unda waikiTxos, ra weria baraTebze.<br />

III. moswavles sTavazoben baraTebs, romlebzec winadadebebi weria; maswavlebeli<br />

asaxelebs sityvas, moswavlem unda ipovos es sityva winadadebaSi.<br />

IV. baraTebze mocemulia sityvebi da naxatebi cal-calke; moswavlem TiToeul<br />

naxats unda Seusabamos sityva.<br />

pasuxis romel variantSia dalagebuli aqtivobebi im TanmimdevrobiT, romliTac<br />

mizanSewonilia maTi Sesruleba?<br />

(a) I, IV, II, III<br />

(b) II, IV, I, III<br />

(g) IV, I, III, II<br />

(d) IV, III, I, II<br />

30. kiTxvisa da weris swavlis procesSi mniSvnelovania, moswavlem gaacnobieros<br />

da Seafasos sakuTari Secdomebi da SesaZleblobebi.<br />

qvemoT CamoTvlilTagan maswavleblis romeli aqtivoba iqneba yvelaze adekvaturi<br />

am miznis misaRwevad?<br />

(a) maswavlebeli sTxovs moswavles, sakuTari naweris mixedviT Seafasos<br />

Tanaklaselis namuSevari da aRmoaCinos masSi daSvebuli Secdomebi.<br />

(b) maswavlebeli sTavazobs moswavleebs sxvadasxva sirTulis davalebebs,<br />

moswavleebi TviTon irCeven, ra sirTulis davaleba Seasrulon.<br />

(g) maswavlebeli usworebs moswavles nawers, aRniSnavs Secdomebs da TiToeuls<br />

urTavs sityvier komentars.<br />

(d) maswavleblis TxovniT, moswavleebi damoukideblad asruleben davalebas,<br />

Semdeg erTad ganixilaven am davalebis sworad Sesrulebul variants, ris<br />

mixedviTac TiToeuli moswavle afasebs sakuTar namuSevars.<br />

132


31. III klasis moswavleebs maswavlebeli wasakiTxad sTavazobs teqsts, romelSic<br />

ramdenime maTTvis ucnobi sityvaa mocemuli. qvemoT CamoTvlilTagan romeli<br />

davalebis Sesruleba iqneba moswavleebisTvis yvelaze Zneli?<br />

(a) maswavlebeli TiToeul moswavles furcelze uwers ucnob sityvebs,<br />

moswavleebma xazi unda gausvan im sityvebs, romlebic teqstSi SexvdaT.<br />

(b) maswavlebeli sTxovs moswavleebs, amoweron teqstidan ucnobi sityvebi da<br />

maTi gamoyenebiT Seadginon winadadebebi.<br />

(g) maswavlebeli sTxovs moswavleebs, konteqstidan gamomdinare, gamoTqvan<br />

mosazrebebi, ras SeiZleba niSnavdes es sityvebi.<br />

(d) maswavlebeli sTavazobs moswavleebs imave teqsts, Tumca, masSi ucnobi<br />

sityvebi bavSvebisTvis nacnobi sinonimebiTaa Canacvlebuli. teqstze<br />

dayrdnobiT moswavleebma unda amoicnon TiToeuli ucnobi sityvis<br />

mniSvneloba.<br />

32. maswavlebeli moswavleebs xmamaRla ukiTxavs teqsts. Semdeg urigebs baraTebs,<br />

romlebzec weria dausrulebeli winadadebebi wakiTxuli teqstidan. moswavleebis<br />

amocanaa, daasrulon winadadebebi da daalagon isini teqstSi maTi<br />

Tanmimdevrobis Sesabamisad. Semdeg maswavlebeli aRniSnuli teqstis srul<br />

werilobiT versias urigebs moswavleebs, raTa maT Seafason, ramdenad sworad<br />

Seasrules davaleba.<br />

qvemoT CamoTvlilTagan romeli unaris ganviTarebas ar isaxavs miznad aRwerili<br />

aqtivoba?<br />

(a) wakiTxuli/mosmenili teqstis kritikuli gaazreba<br />

(b) konteqstis daxmarebiT sityvebis sworad gamoyeneba<br />

(g) teqstSi aRweril movlenaTa Tanmimdevrobis gacnobiereba<br />

(d) damoukideblad muSaoba da sakuTari Secdomebis aRmoCena<br />

133


33. kiTxvis swavlebis erT-erTi meTodia ,,kiTxva niSanTa sistemiT~, romelic<br />

gulisxmobs teqstis damuSavebas Semdegi aRniSvnebis gamoyenebiT:<br />

,,V~ _ me es ukve vicodi; ,,_~ _ me es sxvagvarad vicodi; ,,+~ _ me es ar vicodi;<br />

,,?~ _ me amis Sesaxeb metis gageba minda.<br />

qvemoT CamoTvlilTagan romelia is ZiriTadi mizani, romlis miRwevac<br />

SesaZlebelia aRniSnuli meTodiT?<br />

(a) niSnebis/simboloebis gamoyeneba teqstis analizisas<br />

(b) Cumad, damoukideblad kiTxvis Cvevis Camoyalibeba<br />

(g) gamocdilebasa da axlad miRebul informacias Soris kavSiris damyareba<br />

(d) moswavleTa kiTxvis tempis dadgena da Temis mimarT interesis gaRviveba<br />

34. maswavlebeli I klasis moswavles sTavazobs baraTebs da eubneba: ,,maCvene<br />

sityva, romelic zustad iseTia, <strong>rogor</strong>ic _ CarCoSi Casmuli!~<br />

kari Tavi bari kari kani<br />

qvemoT CamoTvlilTagan romeli unaris ganviTarebaa aucilebeli imisaTvis, rom<br />

moswavlem am davalebis warmatebiT Sesruleba SeZlos?<br />

(a) asosa da bgeras Soris kavSiris aRqma da gacnobiereba<br />

(b) baraTebze warmodgenili sityvebis amokiTxva<br />

(g) msgavsad mJReri bgerebis erTmaneTisgan garCeva<br />

(d) msgavsi vizualuri simboloebis erTmaneTisgan garCeva<br />

35. maswavlebeli sTxovs III klasis moswavles, uambos Tanaklaselebs igavi<br />

teqstTan zedmiwevniT axlos, teqstis leqsikisa da gramatikuli konstruqciebis<br />

gamoyenebiT.<br />

qvemoT CamoTvlilTagan romeli ver iqneba maswavleblis argumenti am midgomis<br />

sasargeblod?<br />

(a) moswavle swavlobs msjelobas teqstSi mocemuli Temis irgvliv.<br />

(b) moswavle swavlobs winadadebis wevrebis sworad gamoyenebas.<br />

(g) moswavles uviTardeba zepirmetyvelebis unari.<br />

(d) moswavle imdidrebs leqsikur marags.<br />

134


36. maswavlebeli sTavazobs moswavleebs ilustrirebul teqsts, sTxovs maT,<br />

Sexedon teqstis saTaursa da ilustraciebs, da arkvevs, ra azrebs, asociaciebs<br />

aRZravs isini moswavleebSi. Semdeg maswavlebeli irCevs teqstidan sityvas an<br />

frazas da warmarTavs saubars mis irgvliv, raTa moswavleebma msjelobis<br />

saganTan dakavSirebuli sxva sakiTxebi da ideebic ganixilon. bolos ki<br />

maswavlebeli ekiTxeba, ris gageba surT am TemasTan dakavSirebiT.<br />

qvemoT CamoTvlilTagan romeli mizani ver miiRweva aRwerili aqtivobis<br />

gamoyenebiT?<br />

(a) moswavleTa gamocdilebisa da codnis aqtivacia<br />

(b) moswavleTa motivaciisa da teqstis mimarT interesis gaRviveba<br />

(g) sxvebis mosmeniT axali codnis miReba<br />

(d) Temis irgvliv gamoTqmuli varaudebis gadamowmeba<br />

37. cnobilia, rom swavleba maSin aris gansakuTrebiT efeqtiani, rodesac<br />

maswavlebeli moswavles mis unarebTan SedarebiT rTul masalas sTavazobs da,<br />

aseve, sakmaris daxmarebas uwevs.<br />

Tqveni erT-erTi moswavle cnobs da asaxelebs yvela asos, Tumca weris<br />

dros xSirad uSvebs Secdomebs, tovebs an amatebs asoebs. zemoT mocemuli<br />

msjelobidan gamomdinare, romel aqtivobas SesTavazebdiT mas?<br />

(a) maswavlebeli dafaze wers sityvas, Semdeg saCvenebel joxs adebs TiToeul<br />

asos da sTxovs moswavles, amoikiTxos sityva aso-aso.<br />

(b) maswavlebeli aZlevs moswavles baraTebs, romlebzec weria sityvebi<br />

gamotovebuli asoebiT. moswavlem unda Casvas Sesabamisi asoebi.<br />

(g) maswavlebeli karnaxobs moswavles sityvebs, Semdeg aZlevs baraTebs, romlebzec<br />

igive sityvebi weria, raTa moswavlem Seasworos sakuTari naweri.<br />

(d) maswavlebeli aZlevs moswavles muyaosgan gamoWril asoebs, moswavlem isini<br />

ise unda ganalagos, rom sityva miiRos.<br />

135


38. kiTxvis swavlebis daRmavali modelis mixedviT, kiTxva mniSvnelobis wvdomaze<br />

dafuZnebuli procesia, amitom kiTxvis swavlebisas aso-bgerebis garCeva da cnoba<br />

bavSvs sityvis mniSvnelobis konteqstSi unda vaswavloT.<br />

qvemoT CamoTvlilTagan romeli metyvelebs am modelis sasargeblod?<br />

(a) SemTxveviTi TanmimdevrobiT dawerili asoebis amokiTxva bavSvebs ufro uWirT,<br />

vidre azris mqone sityvebisa.<br />

(b) kiTxvisas Tvali orientacias iRebs im asoebze, romlebic sityvis<br />

mTlianobidan gamoirCeva gansakuTrebuli TvisebebiT. Tavdapirvelad swored<br />

es dominanti asoebi aRiqmeba.<br />

(g) kiTxvis swavlis sawyis etapze bavSvi metyvelebas ufro danawevrebulad<br />

aRiqvams, igi calkeuli sityvis mniSvnelobis daxmarebiT igebs mTlian azrs.<br />

(d) weris procesSi xdeba asos detalizacia, rac misi mTlianobiTi aRqmis<br />

SesaZleblobas amcirebs da uaryofiTad moqmedebs sityvaSi asos cnobaze.<br />

39. cnobilia, rom kiTxvis swavlebis sawyis etapze gansakuTrebiT efeqtiania<br />

multisensoruli meTodis gamoyeneba, romelic gulisxmobs saswavlo aqtivobaSi<br />

erTdroulad ramdenime sensoruli funqciis (smenis, mxedvelobis, Sexebis)<br />

monawileobas. aRwereT aRniSnuli meTodis Sesabamisi aqtivoba, romelsac<br />

gamoiyenebdiT asosa da bgeras Soris kavSiris swavlebis dros.<br />

______________________________________________________________________<br />

______________________________________________________________________<br />

______________________________________________________________________<br />

136<br />

(maqsimaluri qula _ 2)


waikiTxeT IV klasis moswavleebisTvis gankuTvnili teqsti da SeasruleT<br />

me-40, 41-e da 42-e davalebebi.<br />

`pirveli zRvaosnebi iSviaTad dacuravdnen RamiT, rodesac sanapiro zoli,<br />

kldeebi da rifebi Znelad SesamCnevia. isini amjobinebdnen, Ruza CaeSvaT zRvaSi<br />

an napirTan gaCerebuliyvnen gaTenebamde (ra Tqma unda, Tu Tavdasxmis safrTxe ar<br />

emuqrebodaT). magram finikielma da sxva zRvaosnebma iswavles gemis marTva<br />

varskvlavebis mixedviT da Ramis cis, <strong>rogor</strong>c wignis, wakiTxva (magaliTad, naTeli<br />

da kaSkaSa polaruli varskvlavi mudmivad CrdiloeTisken miuTiTebs). dRisiT<br />

finikielebi mimarTulebas cis kabadonze mzis adgilmdebareobis mixedviT<br />

adgendnen. isini cdilobdnen, napiris gaswvriv ecuraT. es maT rukaze mTebis,<br />

yureebisa da kunZulebis aRniSvnasac uadvilebda~.<br />

40. SearCieT teqstidan erTi sityva (gamoTqma), romlis gasaazreblad<br />

moswavlisTvis mniSvnelovania sityvis konteqstis gamoyeneba. daasabuTeT Tqveni<br />

arCevani.<br />

_______________________________________________________________________<br />

137<br />

(maqsimaluri qula _ 1)<br />

41. zemoT mocemul teqstTan dakavSirebiT dausviT moswavleebs SekiTxva, romlis<br />

saSualebiT daadgenT, SeuZliaT Tu ara maT movlenaTa Soris mizezSedegobrivi<br />

mimarTebebis danaxva.<br />

_______________________________________________________________________<br />

(maqsimaluri qula _ 1)<br />

42. dausviT moswavleebs SekiTxva, romlis saSualebiT daadgenT, SeuZliaT Tu<br />

ara maT teqstis sxvadasxva nawilSi mocemuli informaciis erTmaneTTan<br />

dakavSireba da masze dayrdnobiT daskvnis gamotana.<br />

_______________________________________________________________________<br />

(maqsimaluri qula _ 1)


akademiuri unarebi<br />

wakiTxuli teqstis gaazreba<br />

yuradRebiT waikiTxeT da gaiazreT teqsti. TiToeuli SekiTxvis savaraudo<br />

pasuxebidan airCieT is varianti, romelic marTebulia mocemuli teqstis mixedviT.<br />

6-7 wlis bavSvs, ZiriTadad, ukve aTvisebuli aqvs mSobliuri ena _<br />

metyvelebisas is gramatikis TiTqmis yvela wess icavs, miuxedavad imisa, rom<br />

araferi icis am wesebis Sesaxeb. am wesebis gacnobierebaSi bavSvs skola exmareba:<br />

skolaSi is gramatikas swavlobs da amiT enobrivi ganviTarebis axal safexurze<br />

adis. Tu winaT enis romelime formis uCveulo konteqstSi gamoyenebisas bavSvi<br />

mxolod Tavis alRos eyrdnoboda da amitom naTqvamis sisworeSi darwmunebuli<br />

ar iyo, axla mas gramatikis kanonebis codnis safuZvelze Tavisi gamonaTqvamis<br />

marTebulobis dasabuTeba SeuZlia.<br />

skolaSi swavlis pirvel wlebSi bavSvis interesi enis Sinaarsobrivi<br />

mxariskenaa mimarTuli. mas jer kidev ar aqvs ganviTarebuli cnebiTi azrovneba,<br />

azrTa Soris logikuri mimarTebebis wvdomis unari da, Sesabamisad, uWirs enis<br />

formaluri mxaris gacnobiereba, rasac gramatikis swavla moiTxovs. amrigad,<br />

skolis pirvel safexurze gramatikis mxolod sawyisi elementebis codnis Sesaxeb<br />

SeiZleba laparaki, ufro im masalis dagrovebis Sesaxeb, romelic 11-12 wlidan<br />

gramatikis safuZvlianad swavlebaze gadasvlas gaaadvilebda.<br />

bavSvis enobrivi ganviTarebis TaviseburebaTa Seswavlis erT-erTi efeqturi<br />

gzaa sxvadasxva asakis moswavleTa nawerebis analizi. am meTodiT Catarebuli<br />

kvlevidan gairkva, rom skolaSi swavlis periodSi martivi winadadebebi ufro xSirad<br />

gamoiyeneba, vidre _ rTuli. magram Tu pirvel klasSi, <strong>rogor</strong>c wesi, mxolod<br />

martivi winadadebebi gamoiyeneba, meore klasSi suraTi mkveTrad icvleba: amgvar<br />

winadadebaTa gamoyenebis maCveneblebi 92%-dan 71%-mde mcirdeba da maT paralelurad<br />

winadadebebis sxva tipebic Cndeba. mniSvnelovani winsvla bavSvis leqsikis gamdidrebis<br />

TvalsazrisiTac SeiniSneba. yovelive es, albaT, skolis gavleniT aixsneba. pirveli<br />

saskolo wlis ganmavlobaSi wera-kiTxvis swavla enobrivi formebisa da<br />

konstruqciebis gacnobierebis pirvel biZgs iZleva da misi efeqti gansakuTrebiT<br />

TvalsaCinoa swored sawyis etapze.<br />

sayuradReboa winadadebaTa urTierTdakavSirebis is kanonzomierebebic,<br />

romlebic Tavs iCens asakobriv da Sesabamis gonebriv ganviTarebasTan erTad. II<br />

klasSi winadadebaTa dakavSireba, ZiriTadad, `da~-s saSualebiT xdeba. Tumca, 8-9<br />

wlisa da 12-13 wlis asakSi am kavSiris gamoyenebis sixSire mkveTrad iklebs.<br />

pirvelad es winadadebaTa asindeturi wyobis, anu winadadebebis kavSirebis gareSe<br />

gamoyenebis _ mZimeebiT gamoyofis xarjze xdeba. mogvianebiT ki amas emateba<br />

winadadebaTa SesaerTeblad adgilisa da drois aRmniSvneli, mizezSedegobrivi,<br />

mimarTebiTi da sxva kavSirebis gamoyenebac.<br />

bavSvis enobrivi ganviTarebis procesSi meore-mesame, meeqvse da merve<br />

klasebs gansakuTrebuli adgili uWiravs. ganviTareba yvelaze TvalsaCinoa meoremesame<br />

klasebSi, rodesac bavSvis metyveleba axali sityvebiT da winadadebebis<br />

axali tipebiT mdidrdeba. meeqvse saswavlo weli abstraqtul sityvaTa gamoyenebis<br />

sixSiris zrdiT xasiaTdeba. dasasrul, merve klasSi yuradRebas ipyrobs im<br />

gramatikuli kategoriebis gamoyenebis sixSiris zrda, romelTa gacnobiereba<br />

SeuZlebelia iseTi saazrovno operaciebis gareSe, <strong>rogor</strong>ebicaa analizi, sinTezi,<br />

ganzogadeba.<br />

138


43. ra daniSnuleba aqvs bolo winadadebas I abzacSi?<br />

(a) masSi eWvqveSaa dayenebuli gramatikis wesebis swavlis saWiroeba skolamdel<br />

periodSi.<br />

(b) is ganmartavs, ra saxiT vlindeba enobrivi ganviTarebis TvalsazrisiT bavSvis<br />

winsvla, romelsac skolaSi miRebuli codna ganapirobebs.<br />

(g) esaa sityvis sxvadasxva konteqstSi gamoyenebis TaviseburebaTa erTgvari<br />

ilustracia.<br />

(d) masSi naCvenebia is sirTuleebi, romelTa gadalaxva uxdeba bavSvs enobrivi<br />

ganviTarebis gzaze.<br />

44. skolaSi swavlis pirvel wlebSi moswavleebi ver axerxeben gramatikis<br />

srulfasovnad aTvisebas imis gamo, rom:<br />

(a) maT uWirT cnebebsa Tu azrebs Soris arsebuli logikuri kavSirebis gageba<br />

da damyareba.<br />

(b) metyvelebis dros swori gramatikuli formebis gamoyenebisas isini mxolod<br />

TavianT alRos eyrdnobian.<br />

(g) swavlis am etapze maT jer kidev uWirT sityvebis Sinaarsisa da azris gageba.<br />

(d) isini ver axerxeben sityvaTa urTierTdakavSirebasa da winadadebis saxiT<br />

gaerTianebas.<br />

45. sxvadasxva asakis moswavleTa nawerebis gaanalizeba efeqturi meTodia:<br />

(a) sxvadasxva asakis bavSvTa mier Sesrulebuli nawerebis erTmaneTTan<br />

Sesadareblad xarisxis mixedviT<br />

(b) im gansxvavebaTa dasadgenad, romlebic ikveTeba zepiri da weriTi metyvelebis<br />

dros gamoyenebul enobriv konstruqciebs Soris<br />

(g) skolaSi swavlis mTeli periodis ganmavlobaSi bavSvis gonebrivi<br />

SesaZleblobebis sakvlevad<br />

(d) bavSvis enobrivi ganviTarebis im kanonzomierebaTa gamosavlenad, romlebic<br />

ganpirobebulia asakis matebiTa da inteleqtualuri zrdiT<br />

46. ra ganapirobebs im gansxvavebas, romelic SeiniSneba I da II klasis<br />

moswavleebs Soris ama Tu im tipis winadadebaTa gamoyenebis TvalsazrisiT?<br />

(a) skolaSi swavlis procesSi bavSvis mier martivi winadadebebis gamoyenebis<br />

tendenciis gaZliereba<br />

(b) bavSvis leqsikuri maragis gamdidreba<br />

(g) kiTxvisa da weris swavlis Sedegad axali, ufro rTuli enobrivi<br />

konstruqciebis gacnobiereba<br />

(d) azrebis martivi eniT gadmocemis nacvlad rTulad formulirebuli<br />

winadadebebis gamoyenebis tendencia<br />

139


47. qvemoT CamoTvlilTagan romeli debulebaa marTebuli?<br />

8-9 wlis bavSvebTan asindeturi wyobis winadadebaTa raodenobis zrda:<br />

(a) erTgvari Sualeduri etapia martivi konstruqciebidan rTuli logikuri<br />

mimarTebebis Semcveli winadadebebis gamoyenebaze gadasvlisas<br />

(b) gonebrivi ganviTarebis im etapis mimaniSnebelia, rodesac upiratesoba eniWeba<br />

mokle, martiv winadadebebs, romlebic ar saWiroebs makavSirebeli sityvebis<br />

gamoyenebas<br />

(g) imis maCvenebelia, rom weriTi metyvelebis ganviTarebis am etapze ferxdeba<br />

makavSirebeli sityvebis aTvisebis procesi<br />

(d) imis maCvenebelia, rom enobrivi ganviTarebis am etapze bavSvi aqtiurad<br />

iwyebs rTuli sintaqsuri konstruqciebis gamoyenebas<br />

48. qvemoT CamoTvlilTagan romelSia sworad miTiTebuli bolo abzacis<br />

daniSnuleba am teqstSi?<br />

bolo abzacSi:<br />

(a) gamokveTili da gaanalizebulia enis swavlebis is meTodebi, romelTa Sesaxeb<br />

saubaria II abzacSi<br />

(b) wamoWrilia problema, romelic ar iyo ganxiluli danarCen abzacebSi da<br />

romlis gaTvaliswineba aucilebelia bavSvis enobriv ganviTarebaze saubrisas<br />

(g) garkveuli saxiT Sejamebulia II-IV abzacebSi warmodgenili mosazrebebi da<br />

Sevsebulia damatebiTi informaciiT<br />

(d) gansxvavebuli kuTxiTaa warmodgenili bavSvis ganviTarebis is etapebi,<br />

romelTa mniSvneloba gamokveTili iyo wina abzacebSi<br />

49. teqstis avtoris ZiriTadi mizania:<br />

(a) gamokveTos skolis roli bavSvis mier gramatikis aTvisebisa da, sazogadod,<br />

enobrivi ganviTarebis procesSi<br />

(b) kvlevis Sedegebze dayrdnobiT warmoaCinos gramatikis swavlebis mniSvneloba<br />

bavSvis inteleqtualuri ganviTarebisaTvis<br />

(g) gaaanalizos is gansxvaveba, romelic SeiniSneba bavSvis mier mSobliuri enis<br />

aTvisebis procesSi skolamdel da skolaSi swavlis periodSi<br />

(d) ganixilos bavSvis enobrivi ganviTarebis Taviseburebebi asakobrivi, gonebrivi<br />

ganviTarebis WrilSi<br />

140


analitikuri wera<br />

50. waikiTxeT hans qristian andersenis zRapris `SiSveli mefis~ adaptirebuli<br />

versia da nawyveti erix raspes moTxrobidan `baron miunhauzenis Tavgadasavali~.<br />

***<br />

erT samefoSi axirebuli znis mefe cxovrobda. erTxel mis qalaqSi<br />

feiqrebi gamoCndnen, romlebic amtkicebdnen, rom maT mier Seqmnili qsovili<br />

uxilavi iqneboda uxeiro an suleli xelqveiTebisTvis. mefem gaifiqra: Cavicvam<br />

misgan Sekeril tansacmels da maSinve mivxvdebi, vin aris uxeiro xelqveiTi Cems<br />

samefoSi, imasac SevZleb, Wkviani sulelisgan ganvasxvao.<br />

feiqrebma abreSumi da oqro moiTxoves da ramdenime dRe cariel<br />

dazgebTan imuSaves. mefem qsovilis sanaxavad patiosnebiT ganTqmuli moxuci<br />

ministri gagzavna, romelmac qsovili ver dainaxa, magram simarTlis Tqma ver<br />

gabeda da mefes moaxsena, mSvenivrad aris moCiTulio. aseve moiqcnen mefis sxva<br />

xelqveiTebi. dResaswaulis dRes feiqrebma samuSao daamTavres. rodesac mefem<br />

qsovili naxa, ifiqra, albaT suleli var an uxeiroo, ar Tqva, rom ver xedavda<br />

da sajarod moiwona feiqarTa naxelavi.<br />

mefem gaixada. feiqrebma ararsebuli tansacmeli Caacves. didebulebma<br />

erTxmad mouwones, Zalian gixdebaTo, Sleifi aswies da ukan gahyvnen mefes.<br />

quCaSi uamravi xalxi gamosuliyo. yvela aRfrTovanda mefis axali samosiT.<br />

_ mefe SiSvelia! _ uceb wamoiZaxa erTma bavSvma.<br />

bavSvis sityvebs xalxi CurCuliT gadascemda erTmaneTs.<br />

_ mefe SiSvelia! _ ixuvla erTxmad xalxma.<br />

mefes moeCvena, rom xalxi marTals ambobda, Tumca, araferi SeimCnia da<br />

ufro medidurad ganagrZo svla.<br />

***<br />

didcxvira Cia berikaci buxarTan ijda da Tavis Tavgadasavals uambobda<br />

irgvliv Semokrebil xalxs.<br />

_ hoda, avfrindi mTvareze...<br />

_ kidev sad yofilxar, miunhauzen, sad? _ siciliT ekiTxebodnen aqeTiqidan.<br />

_ sad ar vyofilvar, ra ar minaxavs, erTxel Tavic momwyda!<br />

_ kargi, kaco, tyuilebiT nu gagvbere! _ SeuZaxebda vinme.<br />

moxuci yuradRebas ar aqcevda am sicil-xarxars da xalxs im irmis ambavs<br />

mouTxrobda, Tavze rom alublis xe amouvida.<br />

Semdeg miunhauzenma TurqebTan brZolis ambebic gaixsena:<br />

_ erTxel Turqebs gaveqeci. mindoda, cxeniT Waobze gadavmxtariyavi, magram<br />

cxenma napirs ver miaRwia, lafSi CavcvivdiT da vixrCobodiT. Waobi sul ufro<br />

da ufro Rrmad gviTrevda. male cxeni mTlad daifara lafSi. nel-nela mec<br />

veflobodi Sig. bolos mxolod Cemi parikis nawnavi moCanda.<br />

_ ra unda meqna? uTuod daviRupebodi, xelebSi sakvirveli Zala rom ar<br />

mqonoda. wavivle xeli nawnavSi, mTeli Zal-RoniT avwie zeviT, Tan cxens fexebi<br />

marwuxebiviT movuWire da advilad amovaTrie Waobidan Cemi Tavic da cxenic.<br />

141


`SiSveli mefe~ da `baron miunhauzenis Tavgadasavali~ literaturuli<br />

zRapris nimuSebia. orive nawarmoebis personaJebi cruoben.<br />

imsjeleT, rodis da ratom amboben adamianebi tyuils da ra SeiZleba iyos<br />

amis Sedegi.<br />

msjelobis gasamyareblad moiyvaneT argumentebi da magaliTebi.<br />

Tqven mier dawerili Txzuleba unda Seicavdes, sul mcire, 100 sityvas.<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_________________________________________________________________<br />

142


sxvadasxva tipis davalebaTa instruqciebi<br />

testSi warmodgenili davalebebi sxvadasxvagvaria formatis TvalsazrisiT.<br />

testSi SegxvdebaT:<br />

davalebebi arCeviTi pasuxebiT;<br />

davalebebi Ria daboloebiT;<br />

Sesabamisobis dadgena;<br />

Txzuleba (esei).<br />

arCeviTpasuxebian davalebebSi pirobasa Tu SekiTxvasTan erTad savaraudo<br />

pasuxebic aris mocemuli. davalebis Sesruleba gulisxmobs oTxi savaraudo<br />

pasuxidan erTi swori pasuxis arCevas.<br />

pasuxis moniSvnisas:<br />

pasuxebis furcelze moZebneT davalebis Sesabamisi nomeri;<br />

nomris qveS ipoveT ujra, romelic Tqven mier arCeul pasuxs Seesabameba;<br />

dasviT X niSani am ujraSi.<br />

Tu gsurT pasuxebis furcelze moniSnuli pasuxis gadasworeba, mTlianad<br />

gaaferadeT ujra, romelSic dasviT X niSani, xolo Semdeg moniSneT pasuxis axali<br />

varianti (dasviT X niSani axal ujraSi).<br />

TiToeuli arCeviTpasuxebiani davaleba 1 quliT fasdeba.<br />

davalebebi Ria daboloebiT moiTxovs dasmul SekiTxvaze pasuxis<br />

Camoyalibebas, sakuTari msjelobis gamyarebas saTanado argumentebiT. TiToeuli<br />

Riaboloiani davaleba fasdeba specialuri sqemis mixedviT. Sesasrulebeli<br />

nabijebis gaTvaliswinebiT, davaleba SeiZleba Sefasdes 1, 2 an meti quliT. amgvar<br />

davalebebze pasuxis gasacemad pasuxebis furcelze gamoyofilia sagangebo<br />

adgilebi.<br />

Sesabamisobis dadgenis davalebebSi warmodgenilia monacemTa ori sveti. erT<br />

svetSi mocemulia e. w. piroba (movlenebi, frazebi da a. S.), meoreSi ki _<br />

savaraudo pasuxebi (cnebebi, terminebi da a. S.). davalebis Sesruleba gulisxmobs<br />

erT svetSi mocemuli informaciis misadagebas meore svetSi mocemul<br />

informaciasTan. Sesabamisobis TiToeuli davalebisTvis pasuxebis furcelze<br />

mocemulia cxrili. Tqven unda SeavsoT cxrilis carieli grafebi _ pirobis<br />

aRmniSvneli asos qveS CaweroT misi pasuxis Sesabamisi rigiTi nomeri.<br />

Sesabamisobis dadgenis TiToeuli davaleba 1 quliT fasdeba.<br />

TxzulebaSi unda warmoaCinoT Tqveni pozicia, mosazrebebi SemoTavazebuli<br />

sakiTxis Sesaxeb, konkretuli argumentebiT daasabuToT saTqmeli. Txzulebis<br />

dasawerad pasuxebis furcelze gamoyofilia sagangebo adgili.<br />

Txzulebis maqsimaluri qulaa 13.<br />

144


profesiuli codna da meTodika<br />

1. qvemoT mocemulia ekosistemasTan dakavSirebuli faqtorebis 4 jgufi. romeli<br />

jgufi Sedgeba mxolod abioturi faqtorebisgan?<br />

(a) mwvane mcenareebi, naleqianoba, konsumenti, Jangbadi<br />

(b) klimati, naleqianoba, mineralebi, airebi<br />

(g) mwvane mcenareebi, naleqianoba, producenti, naxSirorJangi<br />

(d) naleqianoba, konsumenti, producenti, wyali<br />

2. Tqveni mizania, auxsnaT IV klasis moswavleebs, <strong>rogor</strong> warmoiqmneba bgera.<br />

qvemoT mocemuli aqtivobebidan romels gamoiyenebdiT amisTvis?<br />

(a) maswavlebeli asmeninebs moswavleebs sxvadasxva xmas, magaliTad, Citebis WikWiks,<br />

manqanebis xmaurs da a. S. bavSvebma unda amoicnon, risi xmaa es.<br />

(b) maswavlebeli sTxovs moswavleebs, daukran pianinoze da daakvirdnen, <strong>rogor</strong><br />

warmoiqmneba bgerebi.<br />

(g) maswavlebeli saxazavis erT bolos magidaze amagrebs da sTxovs moswavleebs,<br />

xeli Camohkran meore bolos da daakvirdnen saxazavis moZraobasa da xmas.<br />

(d) maswavlebeli uyveba moswavleebs wylis CuxCuxis, futkris bzuilisa da<br />

bunebaSi warmoqmnili xmebis mravalferovnebis Sesaxeb.<br />

3. globaluri daTbobiT gamowveuli uaryofiTi Sedegebia:<br />

I. Zlieri qarebi, vulkanebis gaaqtiureba, dedamiwaze saSualo temperaturis<br />

mateba.<br />

II. polaruli yinulis dnoba, Zlieri miwisZvrebi, msoflio okeanis donis mateba.<br />

III. dedamiwaze saSualo temperaturis mateba, kontinenturi yinulis dnoba,<br />

msoflio okeanis donis mateba.<br />

(a) mxolod I<br />

(b) mxolod II<br />

(g) mxolod III<br />

(d) mxolod I da II<br />

4. CamoTvlilTagan romeli gansazRvravs yvelaze metad niadagis nayofierebas?<br />

(a) niadagSi Tixis raodenoba<br />

(b) niadagSi karbonatebis raodenoba<br />

(g) niadagSi rkinis raodenoba<br />

(d) niadagSi humusis raodenoba<br />

145


5. Tu ping-pongis erT burTsa da sxvadasxva masis mqone rkinis or burTulas<br />

vakuumSi 3 metris simaRlidan erTdroulad CamovagdebT, maSin:<br />

(a) rkinis orive burTula erTdroulad daecema Zirs, xolo ping-pongis burTi _<br />

ufro gvian<br />

(b) rkinis ufro mZime burTula pirvelad daecema Zirs<br />

(g) rkinis ufro msubuqi burTula pirvelad daecema Zirs<br />

(d) samive erTdroulad daecema Zirs<br />

6. CamoTvlilTagan romelia okeanis civi dineba?<br />

(a) labradori<br />

(b) kurosio<br />

(g) golfstrimi<br />

(d) pasaturi<br />

7. foTlebis mwvane fers ganapirobebs:<br />

(a) ujreduli wveni<br />

(b) qromoplastebi<br />

(g) leikoplastebi<br />

(d) qloroplastebi<br />

8. cilebi biologiuri polimerebia, romelTa monomerebia:<br />

(a) aminomJavebi<br />

(b) nukleotidebi<br />

(g) naxSirwylebi<br />

(d) fermentebi<br />

9. qvemoT CamoTvlilia mikroskopiT muSaobisas saWiro moqmedebebi.<br />

I. sarkis meSveobiT mimarTeT sinaTle sasagne magidis xvrelSi.<br />

II. daayeneT mikroskopi magidis kididan 5-10 sm-is daSorebiT StativiT Tqvenken.<br />

III. moaTavseT preparati sasagne magidaze.<br />

IV. CaixedeT okularSi, Tan xraxnis meSveobiT auCqareblad amoZraveT zemoT<br />

tubusi, sanam ar miiRebT sagnis mkafio gamosaxulebas.<br />

V. xraxnis daxmarebiT frTxilad CamowieT tubusi ise, rom obieqtivis qveda kide<br />

preparatisgan 1-2 sm-is manZilze aRmoCndes.<br />

romel pasuxSia warmodgenili moqmedebaTa swori Tanmimdevroba?<br />

(a) II, I, III, V, IV<br />

(b) III, II, I, IV, V<br />

(g) II, III, IV, I, V<br />

(d) III, I, V, II, IV<br />

146


10. dakvirtviT gamravleba axasiaTebs:<br />

(a) qudian sokos<br />

(b) safuar sokos<br />

(g) xavss<br />

(d) viruss<br />

11. qvemoT CamoTvlilTagan romeli ar aris ZuZumwovrebisTvis siTbos<br />

SenarCunebis saSualeba?<br />

(a) kankali<br />

(b) ofldena<br />

(g) bewvis aburZgna<br />

(d) garkveuli sisxlZarRvebis spazmi<br />

12. anabiozi aris:<br />

(a) mcenareebis mier naxSirwylebis warmoqmna<br />

(b) sinaTlis wyarosken mcenareTa moZraoba<br />

(g) organizmTa adaptacia zamTris pirobebis gadasatanad<br />

(d) simbiozis msgavsi movlena<br />

13. romeli zRvebi da sruteebi unda gaviaroT TanmimdevrobiT Savi zRvidan<br />

xmelTaSua zRvaSi mosaxvedrad?<br />

(a) bosforis srute, marmarilos zRva, dardanelis srute, egeosis zRva<br />

(b) dardanelis srute, egeosis zRva, bosforis srute, marmarilos zRva<br />

(g) bosforis srute, egeosis zRva, dardanelis srute, marmarilos zRva<br />

(d) dardanelis srute, marmarilos zRva, bosforis srute, egeosis zRva<br />

14. CamoTvlilTagan romeli bunebrivi zonaa zRvis donidan yvelaze maRla?<br />

(a) wiwvovani tyeebi<br />

(b) alpuri mdeloebi<br />

(g) subalpuri mdeloebi<br />

(d) stepebi<br />

15. Wiamaias Seferiloba aris:<br />

(a) mfarvelobiTi<br />

(b) gamafrTxilebeli<br />

(g) dekoratiuli<br />

(d) mimikriis magaliTi<br />

16. cxoveluri organizmis parazitia:<br />

(a) baqteriofagi<br />

(b) mozaikuri daavadebis gamomwvevi virusi<br />

(g) poliomielitis virusi<br />

(d) safuari soko<br />

147


17. bunebaSi arsebuli lpobis baqteriebi miekuTvnebian ―――― , xolo<br />

rkinabaqteriebi _ ―――― .<br />

(a) producentebs / reducentebs<br />

(b) reducentebs / konsumentebs<br />

(g) konsumentebs / producentebs<br />

(d) reducentebs / producentebs<br />

18. qvemoT CamoTvlilTagan romeli gansazRvreba ar aris marTebuli?<br />

(a) paleontologia ewodeba mecnierebas namarxi organizmebis Sesaxeb<br />

(b) embriologia ewodeba mecnierebas individualuri ganviTarebis procesSi<br />

organizmis formirebis Sesaxeb<br />

(g) citologia ewodeba mecnierebas ujredis agebulebisa da cxovelmoqmedebis<br />

Sesaxeb<br />

(d) mikrobiologia ewodeba mecnierebas mcenareTa da cxovelTa ujredebisa da<br />

qsovilebis mikroskopuli agebulebis Sesaxeb<br />

19. naxatis mixedviT, romeli isari aCvenebs samxreTis mimarTulebas?<br />

(a) 1<br />

(b) 2<br />

(g) 3<br />

(d) 4<br />

20. sisxlZarRvebSi sisxlis moZraobas ZiriTadad iwvevs:<br />

(a) wnevaTa sxvaoba sisxlZarRvTa sistemis sxvadasxva ubanze<br />

(b) gulmkerdis Semwovi Zala misi gafarToebis dros<br />

(g) gulis ritmuli muSaoba<br />

(d) samive faqtori, romlebic (a), (b) da (g) pasuxebSia mocemuli<br />

21. romelia mtkvris marjvena Senakadi?<br />

(a) iori<br />

(b) alazani<br />

(g) xrami<br />

(d) liaxvi<br />

148


22. daadgineT Sesabamisoba kontinentebsa da mTaTa sistemebs Soris _ qvemoT<br />

mocemul cxrilSi mTaTa sistemebis aRmniSvnel asoebs miuwereT kontinentebis<br />

Sesabamisi nomrebi (SesaZlebelia pasuxis gameoreba).<br />

(a) tianSani 1. avstralia<br />

(b) himalai 2. afrika<br />

(g) apenini 3. evropa<br />

(d) atlasi 4. azia<br />

(e) alpebi<br />

(v) didi wyalgamyofi qedi<br />

a b g d e v<br />

23. daadgineT Sesabamisoba sabadoebis adgilmdebareobasa da sasargeblo<br />

wiaRiseuls Soris _ qvemoT mocemul cxrilSi TiToeuli sabados aRmniSvnel<br />

asos miuwereT Sesabamisi wiaRiseulis nomeri (SesaZlebelia pasuxis gameoreba).<br />

(a) mirzaani 1. navTobi<br />

(b) tyibuli 2. qvanaxSiri<br />

(g) samgor-patarZeuli 3. manganumi<br />

(d) WiaTura 4. tyvia-TuTia<br />

(e) tyvarCeli<br />

(v) kvaisa<br />

a b g d e v<br />

149


24. daadgineT Sesabamisoba zRvebis saxelwodebebsa da rukis fragmentebs Soris _<br />

qvemoT mocemul cxrilSi zRvebis aRmniSvnel asoebs miuwereT rukis<br />

fragmentebis Sesabamisi nomrebi (SesaZlebelia pasuxebis gameoreba).<br />

zRva<br />

a. marmarilos zRva<br />

b. wiTeli zRva<br />

g. baltiis zRva<br />

d. CrdiloeTis zRva<br />

e. azovis zRva<br />

v. Savi zRva<br />

1.<br />

2.<br />

3.<br />

150<br />

rukis fragmenti<br />

a b g d e v


25. SeusabameT geografiuli obieqtebis saxelwodebebs reliefis formebi _<br />

qvemoT mocemul cxrilSi TiToeuli geografiuli obieqtis aRmniSvnel asos<br />

miuwereT reliefis formis Sesabamisi nomeri (SesaZlebelia pasuxebis gameoreba).<br />

(a) kolxeTis 1. qvabuli<br />

(b) raWis 2. zegani<br />

(g) TianeTis 3. dablobi<br />

(d) ivris<br />

(e) axalcixis<br />

26. daadgineT Sesabamisoba gansazRvrebebsa da terminebs Soris _ qvemoT<br />

mocemul cxrilSi TiToeuli gansazRvrebis aRmniSvnel asos miuwereT Sesabamisi<br />

terminis nomeri.<br />

(a) saxeobis istoriuli ganviTareba<br />

(b) STamomavlobisaTvis niSan-Tvisebebis gadacemis unari<br />

(g) garemos zemoqmedebis sapasuxod axal niSan-TvisebaTa SeZenis unari<br />

(d) garemosTan ukeT Seguebuli organizmebis gadarCenis procesi<br />

1. divergencia<br />

2. cvalebadoba<br />

3. memkvidreobiToba<br />

4. bunebrivi gadarCeva<br />

5. filogenezi<br />

a b g d e<br />

a b g d<br />

27. daadgineT Sesabamisoba terminebsa da gansazRvrebebs Soris _ qvemoT<br />

mocemul cxrilSi TiToeuli terminis aRmniSvnel asos miuwereT Sesabamisi<br />

gansazRvrebis nomeri.<br />

(a) mdinaris kalapoti<br />

(b) delta<br />

(g) Wala<br />

(d) mdinaris auzi<br />

1. teritoria, saidanac mdinare ikrebs wylebs<br />

2. adgili, saidanac mdinare iwyeba<br />

3. mdinaris xeobis is nawili, romelic wyaldidobisas itboreba<br />

4. mdinaris SesarTavi adgili, sadac is itoteba<br />

5. xeobis yvelaze dabali adgili, sadac wyali mudmivad miedineba<br />

a b g d<br />

151


28. daadgineT Sesabamisoba fotosuraTebze gamosaxul kosmosur sxeulebsa da<br />

maT saxelwodebebs Soris _ qvemoT mocemul cxrilSi suraTis aRmniSvnel asoebs<br />

miuwereT kosmosuri sxeulebis saxelwodebaTa Sesabamisi nomrebi (SesaZlebelia<br />

pasuxis gameoreba).<br />

a<br />

b<br />

g<br />

d<br />

suraTebi kosmosuri sxeulebi<br />

a b g d<br />

1. kometa<br />

2. asteroidebis sartyeli<br />

3. galaqtika


daakvirdiT xmelTaSua zRvisa da afrikis konturul rukas da SeasruleT<br />

29-e davaleba.<br />

153


29. zemoT mocemul konturul rukaze zogierTi geografiuli obieqtis<br />

saxelwodeba arasworadaa datanili. amoiwereT, romeli saxelwodebaa arasworad<br />

mocemuli da gverdiT miuTiTeT swori varianti. TiToeuli Secdomis gasworeba<br />

fasdeba 1 quliT. rukaze sworad aRniSnuli TiToeuli obieqtis saxelwodebis<br />

mcdari formiT Secvlis SemTxvevaSi dagakldebaT 1 qula.<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

30. mocemulia:<br />

I. puris naWeri<br />

II. kartofili<br />

III. brinji<br />

IV. spirtiT gauferulebuli mwvane foToli<br />

TiToeul maTgans daawveTes X xsnari, yvela maTgani galurjda. ras<br />

warmoadgens X xsnari? romeli nivTierebis identificireba moxda am SemTxvevaSi?<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

154<br />

(maqsimaluri qula _ 1)<br />

31. saxlis akvariumSi aris wyali, Jangbadis tumbo, sinaTlis wyaro (naTura),<br />

wyalmcenare, oqros Tevzebi da mcenariT mkvebavi lokokina.<br />

1. CamoTvaleT am garemoSi arsebuli abioturi faqtorebi.<br />

_______________________________________________________________________<br />

2. am akvariumis sistemidan ra ganixileba, <strong>rogor</strong>c populacia?<br />

_______________________________________________________________________<br />

3. am akvariumis sistemidan ra ganixileba, <strong>rogor</strong>c Tanasazogadoeba?<br />

_______________________________________________________________________<br />

(maqsimaluri qula _ 3)


32. suraTze mocemulia mcenareuli ujredis gamosaxuleba. isris Sesabamis<br />

nomers miuwereT, ujredis romel struqturazea is mimarTuli.<br />

1<br />

2<br />

3 4<br />

struqturebis saxelwodebebi:<br />

1. __________ 2. __________ 3. __________ 4. __________<br />

155<br />

(maqsimaluri qula _ 1)<br />

33. suraTze naCvenebia SuadRis Crdili. gansazRvreT, romel naxevarsferoSi<br />

imyofeba bavSvi? pasuxi daasabuTeT.<br />

______________________________________________________________________<br />

______________________________________________________________________<br />

______________________________________________________________________<br />

(maqsimaluri qula _ 1)


34. mocemulia sufris marilis, rkinis fxvnilisa da xis naxerxis narevi. auxseniT<br />

VI klasis moswavleebs, <strong>rogor</strong> unda daacilon es sami nivTiereba erTmaneTs.<br />

______________________________________________________________________<br />

______________________________________________________________________<br />

______________________________________________________________________<br />

156<br />

(maqsimaluri qula _ 1)<br />

35. IV klasis moswavlem Seavso krosvordi Temaze `reliefis formebi~.<br />

q e d i<br />

m y i n v a r i<br />

m T a<br />

b o r c v i<br />

R r m u l i<br />

m w v e r v a l i<br />

m d i n a r e<br />

amowereT, ra miiCnia moswavlem SecdomiT reliefis formad.<br />

______________________________________________________________________<br />

(maqsimaluri qula _ 1)<br />

36. daTom Semdegi cda Caatara: man 200 ml wyali or erTnair WurWelSi Caasxa<br />

da TiToeulSi erTi da imave mcenaris foTlebiani ylorti moaTavsa. orive<br />

WurWelSi Caamata saWmlis zeTi ise, rom wylis zedapiri zeTis Txeli feniT<br />

daifara. Semdeg daTom TiToeul WurWelze moniSna wylis done da erTi<br />

sinaTleze moaTavsa, meore ki _ sibneleSi. temperatura orive mcenarisaTvis<br />

erTnairi iyo da is ucvleli rCeboda eqsperimentis mimdinareobisas.<br />

daTo 6 dRis ganmavlobaSi akvirdeboda orive mcenaris mier daxarjuli<br />

wylis raodenobas. aRmoCnda, rom sinaTleze myofi mcenaris WurWelSi wylis<br />

donem daiklo, maSin, rodesac sibneleSi myofi mcenaris WurWelSi wylis done<br />

TiTqmis ucvleli darCa.<br />

cdis Sesaxeb mocemul informaciaze dayrdnobiT SeasruleT Semdegi davalebebi:<br />

1. miuTiTeT konkretuli sakiTxi, romlis swavlebisas sTxovdiT moswavleebs<br />

amgvari cdis Catarebas. pasuxi daasabuTeT.<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

(maqsimaluri qula _ 2)


2. ratom iyo saWiro zeTis gamoyeneba cdis Catarebisas?<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

157<br />

(maqsimaluri qula _ 1)<br />

3. Tqvens SekiTxvas _ `aucilebeli iyo, daTos cdaSi erTi da imave mcenaris<br />

ylorti gamoeyenebina?~ moswavlem SecdomiT upasuxa: `ar aqvs mniSvneloba, erTi<br />

da imave mcenaris ylortebs gamoiyenebda Tu sxvadasxvisas~. Secdomis<br />

gamosasworeblad mas unda daexmaroT imis gaazrebaSi, rom movlenaze ama Tu im<br />

konkretuli faqtoris gavlenis kvlevisas mniSvnelovania, gamoiricxos sxva<br />

faqtorebis zemoqmedeba am movlenaze.<br />

SesTavazeT moswavles konkretuli aqtivoba, magaliTebi an dausviT<br />

SekiTxvebi ise, rom is swor pasuxamde miiyvanoT.<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

(maqsimaluri qula _ 2)


kiTxvisa da weris swavleba<br />

37. qvemoT mocemulia aqtivobebi, romlebic gamoiyeneba kiTxvis swavlebis sawyis<br />

etapze:<br />

I. moswavles sTavazoben baraTebs, romlebzec sityvebi weria; man unda<br />

waikiTxos, ra weria baraTebze.<br />

II. moswavles sTavazoben baraTebs, romlebzec naxatTan erTad weria Sesabamisi<br />

sityva; man unda waikiTxos, ra weria baraTebze.<br />

III. moswavles sTavazoben baraTebs, romlebzec winadadebebi weria; maswavlebeli<br />

asaxelebs sityvas, moswavlem unda ipovos es sityva winadadebaSi.<br />

IV. baraTebze mocemulia sityvebi da naxatebi cal-calke; moswavlem TiToeul<br />

naxats unda Seusabamos sityva.<br />

pasuxis romel variantSia dalagebuli aqtivobebi im TanmimdevrobiT, romliTac<br />

mizanSewonilia maTi Sesruleba?<br />

(a) I, IV, II, III<br />

(b) II, IV, I, III<br />

(g) IV, I, III, II<br />

(d) IV, III, I, II<br />

38. kiTxvisa da weris swavlis procesSi mniSvnelovania, moswavlem gaacnobieros<br />

da Seafasos sakuTari Secdomebi da SesaZleblobebi.<br />

qvemoT CamoTvlilTagan maswavleblis romeli aqtivoba iqneba yvelaze adekvaturi<br />

am miznis misaRwevad?<br />

(a) maswavlebeli sTxovs moswavles, sakuTari naweris mixedviT Seafasos<br />

Tanaklaselis namuSevari da aRmoaCinos masSi daSvebuli Secdomebi.<br />

(b) maswavlebeli sTavazobs moswavleebs sxvadasxva sirTulis davalebebs,<br />

moswavleebi TviTon irCeven, ra sirTulis davaleba Seasrulon.<br />

(g) maswavlebeli usworebs moswavles nawers, aRniSnavs Secdomebs da TiToeuls<br />

urTavs sityvier komentars.<br />

(d) maswavleblis TxovniT, moswavleebi damoukideblad asruleben davalebas,<br />

Semdeg erTad ganixilaven am davalebis sworad Sesrulebul variants, ris<br />

mixedviTac TiToeuli moswavle afasebs sakuTar namuSevars.<br />

158


39. III klasis moswavleebs maswavlebeli wasakiTxad sTavazobs teqsts, romelSic<br />

ramdenime maTTvis ucnobi sityvaa mocemuli. qvemoT CamoTvlilTagan romeli<br />

davalebis Sesruleba iqneba moswavleebisTvis yvelaze Zneli?<br />

(a) maswavlebeli TiToeul moswavles furcelze uwers ucnob sityvebs,<br />

moswavleebma xazi unda gausvan im sityvebs, romlebic teqstSi SexvdaT.<br />

(b) maswavlebeli sTxovs moswavleebs, amoweron teqstidan ucnobi sityvebi da<br />

maTi gamoyenebiT Seadginon winadadebebi.<br />

(g) maswavlebeli sTxovs moswavleebs, konteqstidan gamomdinare, gamoTqvan<br />

mosazrebebi, ras SeiZleba niSnavdes es sityvebi.<br />

(d) maswavlebeli sTavazobs moswavleebs imave teqsts, Tumca, masSi ucnobi<br />

sityvebi bavSvebisTvis nacnobi sinonimebiTaa Canacvlebuli. teqstze<br />

dayrdnobiT moswavleebma unda amoicnon TiToeuli ucnobi sityvis<br />

mniSvneloba.<br />

40. maswavlebeli moswavleebs xmamaRla ukiTxavs teqsts. Semdeg urigebs baraTebs,<br />

romlebzec weria dausrulebeli winadadebebi wakiTxuli teqstidan. moswavleebis<br />

amocanaa, daasrulon winadadebebi da daalagon isini teqstSi maTi<br />

Tanmimdevrobis Sesabamisad. Semdeg maswavlebeli aRniSnuli teqstis srul<br />

werilobiT versias urigebs moswavleebs, raTa maT Seafason, ramdenad sworad<br />

Seasrules davaleba.<br />

qvemoT CamoTvlilTagan romeli unaris ganviTarebas ar isaxavs miznad aRwerili<br />

aqtivoba?<br />

(a) wakiTxuli/mosmenili teqstis kritikuli gaazreba<br />

(b) konteqstis daxmarebiT sityvebis sworad gamoyeneba<br />

(g) teqstSi aRweril movlenaTa Tanmimdevrobis gacnobiereba<br />

(d) damoukideblad muSaoba da sakuTari Secdomebis aRmoCena<br />

41. kiTxvis swavlebis erT-erTi meTodia ,,kiTxva niSanTa sistemiT~, romelic<br />

gulisxmobs teqstis damuSavebas Semdegi aRniSvnebis gamoyenebiT:<br />

,,V~ _ me es ukve vicodi; ,,_~ _ me es sxvagvarad vicodi; ,,+~ _ me es ar vicodi;<br />

,,?~ _ me amis Sesaxeb metis gageba minda.<br />

qvemoT CamoTvlilTagan romelia is ZiriTadi mizani, romlis miRwevac<br />

SesaZlebelia aRniSnuli meTodiT?<br />

(a) niSnebis/simboloebis gamoyeneba teqstis analizisas<br />

(b) Cumad, damoukideblad kiTxvis Cvevis Camoyalibeba<br />

(g) gamocdilebasa da axlad miRebul informacias Soris kavSiris damyareba<br />

(d) moswavleTa kiTxvis tempis dadgena da Temis mimarT interesis gaRviveba<br />

159


42. maswavlebeli I klasis moswavles sTavazobs baraTebs da eubneba: ,,maCvene<br />

sityva, romelic zustad iseTia, <strong>rogor</strong>ic _ CarCoSi Casmuli!~<br />

kari Tavi bari kari kani<br />

qvemoT CamoTvlilTagan romeli unaris ganviTarebaa aucilebeli imisaTvis, rom<br />

moswavlem am davalebis warmatebiT Sesruleba SeZlos?<br />

(a) asosa da bgeras Soris kavSiris aRqma da gacnobiereba<br />

(b) baraTebze warmodgenili sityvebis amokiTxva<br />

(g) msgavsad mJReri bgerebis erTmaneTisgan garCeva<br />

(d) msgavsi vizualuri simboloebis erTmaneTisgan garCeva<br />

43. maswavlebeli sTxovs III klasis moswavles, uambos Tanaklaselebs igavi<br />

teqstTan zedmiwevniT axlos, teqstis leqsikisa da gramatikuli konstruqciebis<br />

gamoyenebiT.<br />

qvemoT CamoTvlilTagan romeli ver iqneba maswavleblis argumenti am midgomis<br />

sasargeblod?<br />

(a) moswavle swavlobs msjelobas teqstSi mocemuli Temis irgvliv.<br />

(b) moswavle swavlobs winadadebis wevrebis sworad gamoyenebas.<br />

(g) moswavles uviTardeba zepirmetyvelebis unari.<br />

(d) moswavle imdidrebs leqsikur marags.<br />

44. maswavlebeli sTavazobs moswavleebs ilustrirebul teqsts, sTxovs maT,<br />

Sexedon teqstis saTaursa da ilustraciebs, da arkvevs, ra azrebs, asociaciebs<br />

aRZravs isini moswavleebSi. Semdeg maswavlebeli irCevs teqstidan sityvas an<br />

frazas da warmarTavs saubars mis irgvliv, raTa moswavleebma msjelobis<br />

saganTan dakavSirebuli sxva sakiTxebi da ideebic ganixilon. bolos ki<br />

maswavlebeli ekiTxeba, ris gageba surT am TemasTan dakavSirebiT.<br />

qvemoT CamoTvlilTagan romeli mizani ver miiRweva aRwerili aqtivobis<br />

gamoyenebiT?<br />

(a) moswavleTa gamocdilebisa da codnis aqtivacia<br />

(b) moswavleTa motivaciisa da teqstis mimarT interesis gaRviveba<br />

(g) sxvebis mosmeniT axali codnis miReba<br />

(d) Temis irgvliv gamoTqmuli varaudebis gadamowmeba<br />

160


45. cnobilia, rom swavleba maSin aris gansakuTrebiT efeqtiani, rodesac<br />

maswavlebeli moswavles mis unarebTan SedarebiT rTul masalas sTavazobs da,<br />

aseve, sakmaris daxmarebas uwevs.<br />

Tqveni erT-erTi moswavle cnobs da asaxelebs yvela asos, Tumca weris<br />

dros xSirad uSvebs Secdomebs, tovebs an amatebs asoebs. zemoT mocemuli<br />

msjelobidan gamomdinare, romel aqtivobas SesTavazebdiT mas?<br />

(a) maswavlebeli dafaze wers sityvas, Semdeg saCvenebel joxs adebs TiToeul<br />

asos da sTxovs moswavles, amoikiTxos sityva aso-aso.<br />

(b) maswavlebeli aZlevs moswavles baraTebs, romlebzec weria sityvebi<br />

gamotovebuli asoebiT. moswavlem unda Casvas Sesabamisi asoebi.<br />

(g) maswavlebeli karnaxobs moswavles sityvebs, Semdeg aZlevs baraTebs, romlebzec<br />

igive sityvebi weria, raTa moswavlem Seasworos sakuTari naweri.<br />

(d) maswavlebeli aZlevs moswavles muyaosgan gamoWril asoebs, moswavlem isini<br />

ise unda ganalagos, rom sityva miiRos.<br />

46. kiTxvis swavlebis daRmavali modelis mixedviT, kiTxva mniSvnelobis wvdomaze<br />

dafuZnebuli procesia, amitom kiTxvis swavlebisas aso-bgerebis garCeva da cnoba<br />

bavSvs sityvis mniSvnelobis konteqstSi unda vaswavloT.<br />

qvemoT CamoTvlilTagan romeli metyvelebs am modelis sasargeblod?<br />

(a) SemTxveviTi TanmimdevrobiT dawerili asoebis amokiTxva bavSvebs ufro uWirT,<br />

vidre azris mqone sityvebisa.<br />

(b) kiTxvisas Tvali orientacias iRebs im asoebze, romlebic sityvis<br />

mTlianobidan gamoirCeva gansakuTrebuli TvisebebiT. Tavdapirvelad swored<br />

es dominanti asoebi aRiqmeba.<br />

(g) kiTxvis swavlis sawyis etapze bavSvi metyvelebas ufro danawevrebulad<br />

aRiqvams, igi calkeuli sityvis mniSvnelobis daxmarebiT igebs mTlian azrs.<br />

(d) weris procesSi xdeba asos detalizacia, rac misi mTlianobiTi aRqmis<br />

SesaZleblobas amcirebs da uaryofiTad moqmedebs sityvaSi asos cnobaze.<br />

47. cnobilia, rom kiTxvis swavlebis sawyis etapze gansakuTrebiT efeqtiania<br />

multisensoruli meTodis gamoyeneba, romelic gulisxmobs saswavlo aqtivobaSi<br />

erTdroulad ramdenime sensoruli funqciis (smenis, mxedvelobis, Sexebis)<br />

monawileobas. aRwereT aRniSnuli meTodis Sesabamisi aqtivoba, romelsac<br />

gamoiyenebdiT asosa da bgeras Soris kavSiris swavlebis dros.<br />

______________________________________________________________________<br />

______________________________________________________________________<br />

______________________________________________________________________<br />

161<br />

(maqsimaluri qula _ 2)


waikiTxeT IV klasis moswavleebisTvis gankuTvnili teqsti da SeasruleT<br />

48-e, 49-e da 50-e davalebebi.<br />

`pirveli zRvaosnebi iSviaTad dacuravdnen RamiT, rodesac sanapiro zoli,<br />

kldeebi da rifebi Znelad SesamCnevia. isini amjobinebdnen, Ruza CaeSvaT zRvaSi<br />

an napirTan gaCerebuliyvnen gaTenebamde (ra Tqma unda, Tu Tavdasxmis safrTxe ar<br />

emuqrebodaT). magram finikielma da sxva zRvaosnebma iswavles gemis marTva<br />

varskvlavebis mixedviT da Ramis cis, <strong>rogor</strong>c wignis, wakiTxva (magaliTad, naTeli<br />

da kaSkaSa polaruli varskvlavi mudmivad CrdiloeTisken miuTiTebs). dRisiT<br />

finikielebi mimarTulebas cis kabadonze mzis adgilmdebareobis mixedviT<br />

adgendnen. isini cdilobdnen, napiris gaswvriv ecuraT. es maT rukaze mTebis,<br />

yureebisa da kunZulebis aRniSvnasac uadvilebda~.<br />

48. SearCieT teqstidan erTi sityva (gamoTqma), romlis gasaazreblad<br />

moswavlisTvis mniSvnelovania sityvis konteqstis gamoyeneba. daasabuTeT Tqveni<br />

arCevani.<br />

_______________________________________________________________________<br />

162<br />

(maqsimaluri qula _ 1)<br />

49. zemoT mocemul teqstTan dakavSirebiT dausviT moswavleebs SekiTxva, romlis<br />

saSualebiT daadgenT, SeuZliaT Tu ara maT movlenaTa Soris mizezSedegobrivi<br />

mimarTebebis danaxva.<br />

_______________________________________________________________________<br />

(maqsimaluri qula _ 1)<br />

50. dausviT moswavleebs SekiTxva, romlis saSualebiT daadgenT, SeuZliaT Tu<br />

ara maT teqstis sxvadasxva nawilSi mocemuli informaciis erTmaneTTan<br />

dakavSireba da masze dayrdnobiT daskvnis gamotana.<br />

_______________________________________________________________________<br />

(maqsimaluri qula _ 1)


akademiuri unarebi<br />

wakiTxuli teqstis gaazreba<br />

yuradRebiT waikiTxeT da gaiazreT teqsti. TiToeuli SekiTxvis savaraudo<br />

pasuxebidan airCieT is varianti, romelic marTebulia mocemuli teqstis mixedviT.<br />

6-7 wlis bavSvs, ZiriTadad, ukve aTvisebuli aqvs mSobliuri ena _<br />

metyvelebisas is gramatikis TiTqmis yvela wess icavs, miuxedavad imisa, rom<br />

araferi icis am wesebis Sesaxeb. am wesebis gacnobierebaSi bavSvs skola exmareba:<br />

skolaSi is gramatikas swavlobs da amiT enobrivi ganviTarebis axal safexurze<br />

adis. Tu winaT enis romelime formis uCveulo konteqstSi gamoyenebisas bavSvi<br />

mxolod Tavis alRos eyrdnoboda da amitom naTqvamis sisworeSi darwmunebuli<br />

ar iyo, axla mas gramatikis kanonebis codnis safuZvelze Tavisi gamonaTqvamis<br />

marTebulobis dasabuTeba SeuZlia.<br />

skolaSi swavlis pirvel wlebSi bavSvis interesi enis Sinaarsobrivi<br />

mxariskenaa mimarTuli. mas jer kidev ar aqvs ganviTarebuli cnebiTi azrovneba,<br />

azrTa Soris logikuri mimarTebebis wvdomis unari da, Sesabamisad, uWirs enis<br />

formaluri mxaris gacnobiereba, rasac gramatikis swavla moiTxovs. amrigad,<br />

skolis pirvel safexurze gramatikis mxolod sawyisi elementebis codnis Sesaxeb<br />

SeiZleba laparaki, ufro im masalis dagrovebis Sesaxeb, romelic 11-12 wlidan<br />

gramatikis safuZvlianad swavlebaze gadasvlas gaaadvilebda.<br />

bavSvis enobrivi ganviTarebis TaviseburebaTa Seswavlis erT-erTi efeqturi<br />

gzaa sxvadasxva asakis moswavleTa nawerebis analizi. am meTodiT Catarebuli<br />

kvlevidan gairkva, rom skolaSi swavlis periodSi martivi winadadebebi ufro xSirad<br />

gamoiyeneba, vidre _ rTuli. magram Tu pirvel klasSi, <strong>rogor</strong>c wesi, mxolod<br />

martivi winadadebebi gamoiyeneba, meore klasSi suraTi mkveTrad icvleba: amgvar<br />

winadadebaTa gamoyenebis maCveneblebi 92%-dan 71%-mde mcirdeba da maT paralelurad<br />

winadadebebis sxva tipebic Cndeba. mniSvnelovani winsvla bavSvis leqsikis gamdidrebis<br />

TvalsazrisiTac SeiniSneba. yovelive es, albaT, skolis gavleniT aixsneba. pirveli<br />

saskolo wlis ganmavlobaSi wera-kiTxvis swavla enobrivi formebisa da<br />

konstruqciebis gacnobierebis pirvel biZgs iZleva da misi efeqti gansakuTrebiT<br />

TvalsaCinoa swored sawyis etapze.<br />

sayuradReboa winadadebaTa urTierTdakavSirebis is kanonzomierebebic,<br />

romlebic Tavs iCens asakobriv da Sesabamis gonebriv ganviTarebasTan erTad. II<br />

klasSi winadadebaTa dakavSireba, ZiriTadad, `da~-s saSualebiT xdeba. Tumca, 8-9<br />

wlisa da 12-13 wlis asakSi am kavSiris gamoyenebis sixSire mkveTrad iklebs.<br />

pirvelad es winadadebaTa asindeturi wyobis, anu winadadebebis kavSirebis gareSe<br />

gamoyenebis _ mZimeebiT gamoyofis xarjze xdeba. mogvianebiT ki amas emateba<br />

winadadebaTa SesaerTeblad adgilisa da drois aRmniSvneli, mizezSedegobrivi,<br />

mimarTebiTi da sxva kavSirebis gamoyenebac.<br />

bavSvis enobrivi ganviTarebis procesSi meore-mesame, meeqvse da merve<br />

klasebs gansakuTrebuli adgili uWiravs. ganviTareba yvelaze TvalsaCinoa meoremesame<br />

klasebSi, rodesac bavSvis metyveleba axali sityvebiT da winadadebebis<br />

axali tipebiT mdidrdeba. meeqvse saswavlo weli abstraqtul sityvaTa gamoyenebis<br />

sixSiris zrdiT xasiaTdeba. dasasrul, merve klasSi yuradRebas ipyrobs im<br />

gramatikuli kategoriebis gamoyenebis sixSiris zrda, romelTa gacnobiereba<br />

SeuZlebelia iseTi saazrovno operaciebis gareSe, <strong>rogor</strong>ebicaa analizi, sinTezi,<br />

ganzogadeba.<br />

163


51. ra daniSnuleba aqvs bolo winadadebas I abzacSi?<br />

(a) masSi eWvqveSaa dayenebuli gramatikis wesebis swavlis saWiroeba skolamdel<br />

periodSi.<br />

(b) is ganmartavs, ra saxiT vlindeba enobrivi ganviTarebis TvalsazrisiT bavSvis<br />

winsvla, romelsac skolaSi miRebuli codna ganapirobebs.<br />

(g) esaa sityvis sxvadasxva konteqstSi gamoyenebis TaviseburebaTa erTgvari<br />

ilustracia.<br />

(d) masSi naCvenebia is sirTuleebi, romelTa gadalaxva uxdeba bavSvs enobrivi<br />

ganviTarebis gzaze.<br />

52. skolaSi swavlis pirvel wlebSi moswavleebi ver axerxeben gramatikis<br />

srulfasovnad aTvisebas imis gamo, rom:<br />

(a) maT uWirT cnebebsa Tu azrebs Soris arsebuli logikuri kavSirebis gageba<br />

da damyareba.<br />

(b) metyvelebis dros swori gramatikuli formebis gamoyenebisas isini mxolod<br />

TavianT alRos eyrdnobian.<br />

(g) swavlis am etapze maT jer kidev uWirT sityvebis Sinaarsisa da azris gageba.<br />

(d) isini ver axerxeben sityvaTa urTierTdakavSirebasa da winadadebis saxiT<br />

gaerTianebas.<br />

53. sxvadasxva asakis moswavleTa nawerebis gaanalizeba efeqturi meTodia:<br />

(a) sxvadasxva asakis bavSvTa mier Sesrulebuli nawerebis erTmaneTTan<br />

Sesadareblad xarisxis mixedviT<br />

(b) im gansxvavebaTa dasadgenad, romlebic ikveTeba zepiri da weriTi metyvelebis<br />

dros gamoyenebul enobriv konstruqciebs Soris<br />

(g) skolaSi swavlis mTeli periodis ganmavlobaSi bavSvis gonebrivi<br />

SesaZleblobebis sakvlevad<br />

(d) bavSvis enobrivi ganviTarebis im kanonzomierebaTa gamosavlenad, romlebic<br />

ganpirobebulia asakis matebiTa da inteleqtualuri zrdiT<br />

54. ra ganapirobebs im gansxvavebas, romelic SeiniSneba I da II klasis<br />

moswavleebs Soris ama Tu im tipis winadadebaTa gamoyenebis TvalsazrisiT?<br />

(a) skolaSi swavlis procesSi bavSvis mier martivi winadadebebis gamoyenebis<br />

tendenciis gaZliereba<br />

(b) bavSvis leqsikuri maragis gamdidreba<br />

(g) kiTxvisa da weris swavlis Sedegad axali, ufro rTuli enobrivi<br />

konstruqciebis gacnobiereba<br />

(d) azrebis martivi eniT gadmocemis nacvlad rTulad formulirebuli<br />

winadadebebis gamoyenebis tendencia<br />

164


55. qvemoT CamoTvlilTagan romeli debulebaa marTebuli?<br />

8-9 wlis bavSvebTan asindeturi wyobis winadadebaTa raodenobis zrda:<br />

(a) erTgvari Sualeduri etapia martivi konstruqciebidan rTuli logikuri<br />

mimarTebebis Semcveli winadadebebis gamoyenebaze gadasvlisas<br />

(b) gonebrivi ganviTarebis im etapis mimaniSnebelia, rodesac upiratesoba eniWeba<br />

mokle, martiv winadadebebs, romlebic ar saWiroebs makavSirebeli sityvebis<br />

gamoyenebas<br />

(g) imis maCvenebelia, rom weriTi metyvelebis ganviTarebis am etapze ferxdeba<br />

makavSirebeli sityvebis aTvisebis procesi<br />

(d) imis maCvenebelia, rom enobrivi ganviTarebis am etapze bavSvi aqtiurad<br />

iwyebs rTuli sintaqsuri konstruqciebis gamoyenebas<br />

56. qvemoT CamoTvlilTagan romelSia sworad miTiTebuli bolo abzacis<br />

daniSnuleba am teqstSi?<br />

bolo abzacSi:<br />

(a) gamokveTili da gaanalizebulia enis swavlebis is meTodebi, romelTa Sesaxeb<br />

saubaria II abzacSi<br />

(b) wamoWrilia problema, romelic ar iyo ganxiluli danarCen abzacebSi da<br />

romlis gaTvaliswineba aucilebelia bavSvis enobriv ganviTarebaze saubrisas<br />

(g) garkveuli saxiT Sejamebulia II-IV abzacebSi warmodgenili mosazrebebi da<br />

Sevsebulia damatebiTi informaciiT<br />

(d) gansxvavebuli kuTxiTaa warmodgenili bavSvis ganviTarebis is etapebi,<br />

romelTa mniSvneloba gamokveTili iyo wina abzacebSi<br />

57. teqstis avtoris ZiriTadi mizania:<br />

(a) gamokveTos skolis roli bavSvis mier gramatikis aTvisebisa da, sazogadod,<br />

enobrivi ganviTarebis procesSi<br />

(b) kvlevis Sedegebze dayrdnobiT warmoaCinos gramatikis swavlebis mniSvneloba<br />

bavSvis inteleqtualuri ganviTarebisaTvis<br />

(g) gaaanalizos is gansxvaveba, romelic SeiniSneba bavSvis mier mSobliuri enis<br />

aTvisebis procesSi skolamdel da skolaSi swavlis periodSi<br />

(d) ganixilos bavSvis enobrivi ganviTarebis Taviseburebebi asakobrivi, gonebrivi<br />

ganviTarebis WrilSi<br />

165


analitikuri wera<br />

58. waikiTxeT hans qristian andersenis zRapris `SiSveli mefis~ adaptirebuli<br />

versia da nawyveti erix raspes moTxrobidan `baron miunhauzenis Tavgadasavali~.<br />

***<br />

erT samefoSi axirebuli znis mefe cxovrobda. erTxel mis qalaqSi<br />

feiqrebi gamoCndnen, romlebic amtkicebdnen, rom maT mier Seqmnili qsovili<br />

uxilavi iqneboda uxeiro an suleli xelqveiTebisTvis. mefem gaifiqra: Cavicvam<br />

misgan Sekeril tansacmels da maSinve mivxvdebi, vin aris uxeiro xelqveiTi Cems<br />

samefoSi, imasac SevZleb, Wkviani sulelisgan ganvasxvao.<br />

feiqrebma abreSumi da oqro moiTxoves da ramdenime dRe cariel<br />

dazgebTan imuSaves. mefem qsovilis sanaxavad patiosnebiT ganTqmuli moxuci<br />

ministri gagzavna, romelmac qsovili ver dainaxa, magram simarTlis Tqma ver<br />

gabeda da mefes moaxsena, mSvenivrad aris moCiTulio. aseve moiqcnen mefis sxva<br />

xelqveiTebi. dResaswaulis dRes feiqrebma samuSao daamTavres. rodesac mefem<br />

qsovili naxa, ifiqra, albaT suleli var an uxeiroo, ar Tqva, rom ver xedavda<br />

da sajarod moiwona feiqarTa naxelavi.<br />

mefem gaixada. feiqrebma ararsebuli tansacmeli Caacves. didebulebma<br />

erTxmad mouwones, Zalian gixdebaTo, Sleifi aswies da ukan gahyvnen mefes.<br />

quCaSi uamravi xalxi gamosuliyo. yvela aRfrTovanda mefis axali samosiT.<br />

_ mefe SiSvelia! _ uceb wamoiZaxa erTma bavSvma.<br />

bavSvis sityvebs xalxi CurCuliT gadascemda erTmaneTs.<br />

_ mefe SiSvelia! _ ixuvla erTxmad xalxma.<br />

mefes moeCvena, rom xalxi marTals ambobda, Tumca, araferi SeimCnia da<br />

ufro medidurad ganagrZo svla.<br />

***<br />

didcxvira Cia berikaci buxarTan ijda da Tavis Tavgadasavals uambobda<br />

irgvliv Semokrebil xalxs.<br />

_ hoda, avfrindi mTvareze...<br />

_ kidev sad yofilxar, miunhauzen, sad? _ siciliT ekiTxebodnen aqeTiqidan.<br />

_ sad ar vyofilvar, ra ar minaxavs, erTxel Tavic momwyda!<br />

_ kargi, kaco, tyuilebiT nu gagvbere! _ SeuZaxebda vinme.<br />

moxuci yuradRebas ar aqcevda am sicil-xarxars da xalxs im irmis ambavs<br />

mouTxrobda, Tavze rom alublis xe amouvida.<br />

Semdeg miunhauzenma TurqebTan brZolis ambebic gaixsena:<br />

_ erTxel Turqebs gaveqeci. mindoda, cxeniT Waobze gadavmxtariyavi, magram<br />

cxenma napirs ver miaRwia, lafSi CavcvivdiT da vixrCobodiT. Waobi sul ufro<br />

da ufro Rrmad gviTrevda. male cxeni mTlad daifara lafSi. nel-nela mec<br />

veflobodi Sig. bolos mxolod Cemi parikis nawnavi moCanda.<br />

_ ra unda meqna? uTuod daviRupebodi, xelebSi sakvirveli Zala rom ar<br />

mqonoda. wavivle xeli nawnavSi, mTeli Zal-RoniT avwie zeviT, Tan cxens fexebi<br />

marwuxebiviT movuWire da advilad amovaTrie Waobidan Cemi Tavic da cxenic.<br />

166


`SiSveli mefe~ da `baron miunhauzenis Tavgadasavali~ literaturuli<br />

zRapris nimuSebia. orive nawarmoebis personaJebi cruoben.<br />

imsjeleT, rodis da ratom amboben adamianebi tyuils da ra SeiZleba iyos<br />

amis Sedegi.<br />

msjelobis gasamyareblad moiyvaneT argumentebi da magaliTebi.<br />

Tqven mier dawerili Txzuleba unda Seicavdes, sul mcire, 100 sityvas.<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

167


sxvadasxva tipis davalebaTa instruqciebi<br />

testSi warmodgenili davalebebi sxvadasxvagvaria formatis TvalsazrisiT.<br />

testSi SegxvdebaT:<br />

davalebebi arCeviTi pasuxebiT;<br />

davalebebi Ria daboloebiT;<br />

Txzuleba (esei).<br />

arCeviTpasuxebian davalebebSi pirobasa Tu SekiTxvasTan erTad savaraudo<br />

pasuxebic aris mocemuli. davalebis Sesruleba gulisxmobs oTxi an xuTi<br />

savaraudo pasuxidan erTi swori pasuxis arCevas.<br />

pasuxis moniSvnisas:<br />

pasuxebis furcelze moZebneT davalebis Sesabamisi nomeri;<br />

nomris qveS ipoveT ujra, romelic Tqven mier arCeul pasuxs Seesabameba;<br />

dasviT X niSani am ujraSi.<br />

Tu gsurT pasuxebis furcelze moniSnuli pasuxis gadasworeba, mTlianad<br />

gaaferadeT ujra, romelSic dasviT X niSani, xolo Semdeg moniSneT pasuxis axali<br />

varianti (dasviT X niSani axal ujraSi).<br />

TiToeuli arCeviTpasuxebiani davaleba 1 quliT fasdeba.<br />

davalebebi Ria daboloebiT moiTxovs dasmul SekiTxvaze pasuxis<br />

Camoyalibebas, sakuTari msjelobis gamyarebas saTanado argumentebiT. TiToeuli<br />

Riaboloiani davaleba fasdeba specialuri sqemis mixedviT. Sesasrulebeli<br />

nabijebis gaTvaliswinebiT, davaleba SeiZleba Sefasdes 1, 2 an meti quliT. amgvar<br />

davalebebze pasuxis gasacemad pasuxebis furcelze gamoyofilia sagangebo<br />

adgilebi.<br />

TxzulebaSi unda warmoaCinoT Tqveni pozicia, mosazrebebi SemoTavazebuli<br />

sakiTxis Sesaxeb, konkretuli argumentebiT daasabuToT saTqmeli. Txzulebis<br />

dasawerad pasuxebis furcelze gamoyofilia sagangebo adgili.<br />

Txzulebis maqsimaluri qulaa 13.<br />

169


1.<br />

2a<br />

a 2a<br />

b 3b<br />

2b<br />

<br />

(a)<br />

8 a<br />

3b<br />

(b)<br />

7 a<br />

2b<br />

(g)<br />

13 a<br />

6b<br />

(d)<br />

4 a<br />

5b<br />

profesiuli codna da meTodika<br />

2. maswavlebeli moswavles Semdeg davalebas sTavazobs:<br />

ipove marjvniv daxazuli figura qvemoT<br />

mocemul naxazze da gaaferade!<br />

qvemoT CamoTvlilTagan romeli unaris ganviTareba ar aris aucilebeli<br />

imisaTvis, rom moswavlem am davalebis Sesruleba SeZlos?<br />

(a) oTxkuTxedis identificirebis<br />

(b) figurisa da fonis erTmaneTisgan garCevis<br />

(g) naxatze gamosaxuli figurebis erTmaneTisgan garCevis<br />

(d) mocemuli figurebis cnobisa da dasaxelebis<br />

3. mariamsa da elenes toli raodenobis rveulebi hqondaT. iraklim kidev 5<br />

rveuli moitana. mas Semdeg, rac yvela rveuli samivem Tanabrad gainawila,<br />

elenes ufro naklebi rveuli aRmoaCnda, vidre hqonda. iraklis 11 rveuli rom<br />

moetana da rveulebi samives isev Tanabrad gaenawilebina, maSin elenes ufro<br />

meti rveuli aRmoaCndeboda, vidre hqonda. ramdeni rveuli hqonda elenes?<br />

(a) 7<br />

(b) 8<br />

(g) 9<br />

(d) 10<br />

170


4. x da y naturaluri ricxvebis ramdeni wyvili ( x ; y)<br />

akmayofilebs pirobas<br />

3 37<br />

2<br />

x y ?<br />

(a) 1<br />

(b) 2<br />

(g) 3<br />

(d) 4<br />

5. naxazze mocemulia 3 figura:<br />

I. II. III.<br />

am figurebidan romeli ar aris oTxkuTxa piramidis Slili?<br />

(a) mxolod II<br />

(b) mxolod III<br />

(g) mxolod I da II<br />

(d) mxolod II da III<br />

6. Tu dRes samSabaTia, 31 ianvari, dilis 8-is naxevari, maSin 254 saaTis win iyo:<br />

(a) 20 ianvris dilis 6-is naxevari<br />

(b) 20 ianvris saRamos 6-is naxevari<br />

(g) 21 ianvris dilis 6-is naxevari<br />

(d) 21 ianvris saRamos 6-is naxevari<br />

171


7. cxrilSi mocemulia informacia zogierTi mcenaris simaRlisa da misi Teslis<br />

diametris Sesaxeb.<br />

mcenare simaRle Teslis diametri<br />

vaSlis xe 4-5 m 2-3 mm<br />

atmis xe 3-4 m 2-3 sm<br />

blis xe 6-7 m 5-8 mm<br />

gargris xe 10-14 m 1-2 sm<br />

cxrilTan dakavSirebiT maswavlebelma moamzada Semdegi 4 SekiTxva:<br />

I. romeli xilis Teslia yvelaze patara?<br />

II. damokidebulia Tu ara Teslis sidide xis simaRleze?<br />

III. ramdeni metriT metia yvelaze didi xis simaRle yvelaze patara xis<br />

simaRleze?<br />

IV. ramdeni metria blis xis simaRle?<br />

qvemoT CamoTvlilTagan romel pasuxSia dalagebuli SekiTxvebi sirTulis<br />

mixedviT (martividan rTulisaken)?<br />

(a) I, IV, II, III<br />

(b) I, IV, III, II<br />

(g) IV, I, II, III<br />

(d) IV, I, III, II<br />

8. a ricxvis 6-ze gayofisas miRebuli naSTi 2-is tolia. qvemoT CamoTvlilTagan<br />

romlis toli ar SeiZleba iyos naSTi a ricxvis 30-ze gayofisas?<br />

(a) 10<br />

(b) 14<br />

(g) 20<br />

(d) 26<br />

9. miSikos saswori uyides. man saTamaSoebis awonisas aRmoaCina, rom avtomobili<br />

imdenives iwonida, ramdensac _ 2 burTi da 3 kubi erTad. avtomobili da 2<br />

burTi ki imdenives iwonida, ramdensac _ 6 kubi. ramdeni burTis wonis tolia<br />

avtomobilis wona?<br />

(a) 4<br />

(b) 5<br />

(g) 6<br />

(d) 7<br />

172


10. wriul diagramaze mocemulia, A regionSi<br />

mamakacTa ramdeni procentia ganaTlebis gareSe<br />

da ramden procents aqvs dawyebiTi, arasruli<br />

saSualo, saSualo zogadi, saSualo<br />

profesiuli Tu umaRlesi ganaTleba.<br />

ris tolia A regionSi umaRlesi<br />

ganaTlebis mqone mamakacTa raodenoba, Tu<br />

saSualo profesiuli ganaTlebis mqone<br />

mamakacTa raodenoba 130 aTasis tolia?<br />

(a) 165 aTasis<br />

(b) 170 aTasis<br />

(g) 180 aTasis<br />

(d) 195 aTasis<br />

11. mocemulia sami naxazi:<br />

I. II. III.<br />

maTgan romelzea warmodgenili TvalsaCinod, rom 8 1 2 2 ?<br />

3 3<br />

(a) mxolod I-sa da II-ze<br />

(b) mxolod I-sa da III-ze<br />

(g) mxolod II-sa da III-ze<br />

(d) samiveze<br />

12. sakoordinato sibrtyeze mdebare wertilebi A 2;<br />

1<br />

da B 4; 5<br />

simetriulia K wertilis mimarT. ris tolia im wertilis koordinatebi,<br />

romelic C 5; 0<br />

wertilis simetriulia imave K wertilis mimarT?<br />

(a) 5;<br />

0<br />

(b) 1; 4<br />

(g) 11 ; 4<br />

<br />

3;<br />

6<br />

(d) <br />

173


13. skolis biblioTekis karze gakrulia gancxadeba:<br />

arasamuSao saaTebSi biblioTekaSi daiSvebian mxolod skolis<br />

TanamSromlebi.<br />

amave dros cnobilia, rom:<br />

am skolis yvela TanamSromeli srulwlovania.<br />

qvemoT CamoTvlilTagan romeli daskvna SeiZleba gamovitanoT am informaciidan?<br />

(a) arasamuSao saaTebSi sxva skolebis biblioTekebSic mxolod srulwlovani<br />

adamianebi daiSvebian<br />

(b) is, vinc arasamuSao saaTebSi am biblioTekaSi daiSveba, srulwlovania<br />

(g) am biblioTekaSi samuSao saaTebSi daiSvebian moswavleebi<br />

(d) am skolisgan gansxvavebiT, sxva skolebis zogierTi TanamSromeli<br />

arasrulwlovania<br />

14. iseTi wiladebidan, romelTa mniSvneli 16-is tolia, ramdenia 5 -ze meti,<br />

12<br />

magram 17 -ze naklebi?<br />

24<br />

(a) 5<br />

(b) 6<br />

(g) 7<br />

(d) 8<br />

15. ABCD marTkuTxedis BC da CD gverdebidan<br />

TiToeuli M, N, E da F wertilebiT sam tol<br />

nawiladaa dayofili. N wertili monakveTiT<br />

SeerTebulia E wertilTan, xolo M wertili _ F<br />

wertilTan (ix. naxazi). ris tolia ABCD marTkuTxedis<br />

farTobi, Tu FMNE oTxkuTxedis farTobia 18 sm 2 ?<br />

(a) 54 sm 2<br />

(b) 81 sm 2<br />

(g) 108 sm 2<br />

(d) 162 sm 2<br />

174


16. beqa meore klasSi swavlobs. roca maswavlebeli sTxovs mas, dafaze daweros<br />

ricxvebi: `ormocdaxuTi~, `samocdaeqvsi~, `oTxmocdaerTi~, `Tormeti~, beqa wers:<br />

25, 36, 41, 12.<br />

roca maswavlebeli beqas sTxovs, waikiTxos Semdegi ricxvebis cifruli<br />

Canawerebi: 19, 35, 41, beqa kiTxulobs: `cxrameti~, `samocdaxuTi~,<br />

oTxmocdaerTi~.<br />

mocemulia maswavleblis 5 aqtivoba:<br />

I. maswavlebeli sTxovs beqas, meti ivarjiSos 1-dan 100-mde TvlaSi.<br />

II. maswavlebeli awvdis beqas 41 patara magnits da sTxovs, daawyos isini<br />

magnitur dafaze aTeulebad da naSTebad, Semdeg ki Seadaros cifrul<br />

Canawers `41~.<br />

III. maswavlebeli sTxovs beqas, aTeulebad da naSTebad dawyobili 41 patara<br />

magniti gadaTvalos oceulebad da Seadaros saxelwodebas `ormocdaerTi~.<br />

IV. maswavlebeli aZlevs beqas savarjiSoebs orniSna ricxvebis Sedarebaze.<br />

V. maswavlebeli aCvenebs beqas dasaxelebul ricxvebs _ 19, 35, 41 _ `ricxvTa<br />

kibeze~ an `ricxvTa RerZze~.<br />

am aqtivobebidan romelia adekvaturi beqas problemis dasaZlevad?<br />

(a) I da III<br />

(b) I da IV<br />

(g) II da III<br />

(d) II da V<br />

-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------<br />

waikiTxeT amocanis piroba da SeasruleT me-17, me-18 da me-19 davalebebi.<br />

kurdRelma da zRarbma maraToni moawyves. maT 26 km gaiares. kurdReli<br />

Semdegi strategiiT moqmedebda: 2 saaTis ganmavlobaSi is 6 km/sT siCqariT<br />

mirboda, Semdegi 3 saaTi isvenebda. zRarbi ki Seusveneblad, Tanabari _ 3 km/sT _<br />

siCqariT mirboda. vin mivida finiSTan pirveli?<br />

erT-erTma moswavlem amocanis pirobaSi<br />

warmodgenili monacemebis mixedviT Semdegi<br />

diagrama daxaza:<br />

17. moswavlis mier daxazuli diagramis mixedviT:<br />

(a) gaimarjva kurdRelma, romelic finiSTan daaxloebiT 2 saaTiT adre mivida,<br />

vidre _ zRarbi.<br />

(b) gaimarjva zRarbma, romelic finiSTan daaxloebiT 2 saaTiT adre mivida,<br />

vidre _ kurdReli.<br />

(g) kurdReli da zRarbi finiSTan erTdroulad mividnen.<br />

(d) maraTonis dros kurdReli yovelTvis ufro win iyo, vidre _ zRarbi.<br />

175<br />

km<br />

24<br />

16<br />

8<br />

4<br />

8<br />

sT<br />

kurdReli<br />

zRarbi


18. diagrama moswavlis mier SecdomiTaa daxazuli. amocanis pirobis romeli<br />

monacemia arasworad warmodgenili am diagramaze?<br />

(a) kurdReli 2 saaTis ganmavlobaSi mirboda, Semdegi 3 saaTi isvenebda.<br />

(b) kurdReli 6 km/sT siCqariT mirboda.<br />

(g) zRarbi 3 km/sT siCqariT mirboda.<br />

(d) kurdRelmac da zRarbmac 26 km gaiares.<br />

19. mocemulia sami msjeloba:<br />

I. kurdReli yovel 5 saaTSi 12 km-s garbis, zRarbi ki _ 15 km-s, amitom<br />

finiSTan pirveli zRarbi miva.<br />

II. kurdReli yovel 5 saaTSi 12 km-s garbis, amitom misi saSualo siCqarea 2,4<br />

km/sT, zRarbis siCqare ki 3 km/sT-ia, amitom finiSTan pirveli zRarbi miva.<br />

III. kurdReli yovel 5 saaTSi 12 km-s garbis, amitom 10 saaTSi igi gaivlis<br />

24 km-s, zRarbi ki 10 sT-Si 30 km-s gaivlis. amitom finiSTan pirveli zRarbi<br />

miva.<br />

am msjelobebidan romelia swori?<br />

(a) samive<br />

(b) mxolod I<br />

(g) mxolod II<br />

(d) mxolod III<br />

-----------------------------------------------------------------------------------------------------<br />

20. avtomobilis fasi 4-jer Semcirda, rac niSnavs misi fasis Semcirebas:<br />

(a) 80%-iT<br />

(b) 75%-iT<br />

(g) 40%-iT<br />

(d) 25%-iT<br />

21. ABC tolferda samkuTxedis AC fuZis sigrZea 12 sm, ferdisa<br />

_ 10 sm. K wertili fuZis Suawertilia, D wertili ki sibrtyis<br />

iseTi wertilia, romelic B wverodan 2 sm-iTaa daSorebuli.<br />

maqsimum ris toli SeiZleba iyos manZili K wertilidan D<br />

wertilamde?<br />

(a) 10 sm<br />

(b) 12 sm<br />

(g) 6 sm<br />

(d) 8 sm<br />

176


22. spilenZisa da kalis Sefardeba 2 kg masis erT SenadnobSi aris 3 : 1, xolo<br />

4 kg masis meore SenadnobSi ki _ 2 : 3. am ori Senadnobis SeerTebiT miRebul<br />

axal SenadnobSi spilenZisa da kalis Sefardeba iqneba:<br />

(a) 32 : 28<br />

(b) 30 : 27<br />

(g) 29 : 26<br />

(d) 31 : 29<br />

23. oTxma megobarma scada, gamoecno, ramdeni mandarini iyo kalaTSi. maT aseTi<br />

varaudebi gamoTqves:<br />

Tamuna: kalaTSi zustad 22 mandarinia.<br />

eka: mandarinebis raodenoba luwia.<br />

nika: kalaTSi 18-ze meti da 23-ze naklebi mandarinia.<br />

giorgi: kalaTSi mandarinebis raodenobaa zustad 21.<br />

amaTgan swori aRmoCnda mxolod erTi gogonas da erTi biWis varaudi.<br />

ramdeni mandarini yofila kalaTSi?<br />

(a) 19<br />

(b) 20<br />

(g) 21<br />

(d) 22<br />

24. a da b samniSna ricxvebia.<br />

mocemulia ori piroba:<br />

I. a-s cifrul CanawerSi aseulebis TanrigSi weria cifri 5, xolo aTeulebis<br />

TanrigSi _ 6.<br />

II. b-s cifrul CanawerSi aseulebis TanrigSi weria cifri 7, xolo<br />

aTeulebis TanrigSi _ 3.<br />

imis gasarkvevad, Tu ra cifri weria a da b ricxvebis jamis cifruli<br />

Canaweris aseulebis TanrigSi:<br />

(a) I piroba sakmarisia, II ki _ ara<br />

(b) II piroba sakmarisia, I ki _ ara<br />

(g) I da II piroba erTad sakmarisia, cal-calke arc erTi ar aris sakmarisi<br />

(d) sakmarisia cal-calke <strong>rogor</strong>c I, aseve, II piroba<br />

(e) mocemuli pirobebi ar aris sakmarisi<br />

177


25. vaJas, daviTis da lias simaRleTa saSualo 174 sm-ia.<br />

mocemulia ori piroba:<br />

I. daviTi liaze 8 sm-iT maRalia.<br />

II. daviTis simaRle vaJasa da lias simaRleTa saSualoze 9 sm-iT metia.<br />

imis gasarkvevad, Tu ra simaRlisaa vaJa:<br />

(a) I piroba sakmarisia, II ki _ ara<br />

(b) II piroba sakmarisia, I ki _ ara<br />

(g) I da II piroba erTad sakmarisia, cal-calke arc erTi ar aris sakmarisi<br />

(d) sakmarisia cal-calke <strong>rogor</strong>c I, aseve, II piroba<br />

(e) mocemuli pirobebi ar aris sakmarisi<br />

26. sastumroSi erTadgiliani, oradgiliani da samadgiliani nomrebia, sul _ 30<br />

nomeri.<br />

mocemulia Semdegi ori piroba:<br />

I. oradgiliani nomrebis raodenoba 5-iT metia erTadgiliani nomrebis<br />

raodenobaze da 10-iT metia samadgiliani nomrebis raodenobaze.<br />

II. oradgiliani nomrebis raodenoba erTadgiliani da samadgiliani nomrebis<br />

saerTo raodenobis tolia.<br />

imis gasarkvevad, Tu ramdeni oradgiliani nomeria sastumroSi:<br />

(a) I piroba sakmarisia, II ki _ ara<br />

(b) II piroba sakmarisia, I ki _ ara<br />

(g) I da II piroba erTad sakmarisia, cal-calke arc erTi ar aris sakmarisi<br />

(d) sakmarisia cal-calke <strong>rogor</strong>c I, aseve, II piroba<br />

(e) mocemuli pirobebi ar aris sakmarisi<br />

27. mocemulia sami monakveTi, romelTa sigrZeebia a, b da c, amasTan a b c .<br />

mocemulia ori piroba:<br />

I. b c a .<br />

II. c 3a<br />

.<br />

imis dasadgenad, SeiZleba Tu ara am monakveTebisgan samkuTxedis Sedgena:<br />

(a) I piroba sakmarisia, II ki _ ara<br />

(b) II piroba sakmarisia, I ki _ ara<br />

(g) I da II piroba erTad sakmarisia, cal-calke arc erTi ar aris sakmarisi<br />

(d) sakmarisia cal-calke <strong>rogor</strong>c I, aseve, II piroba<br />

(e) mocemuli pirobebi ar aris sakmarisi<br />

178


28. k naturaluri ricxvia. romelia meti: k 1 Tu<br />

k<br />

dasabuTeba CawereT.<br />

179<br />

k 2<br />

?<br />

k 1<br />

(maqsimaluri qula _ 2)<br />

29. maswavlebelma moswavleebs aseTi davaleba misca:<br />

avtobusSi qalebis raodenoba mgzavrebis raodenobis 5/8 nawils Seadgenda.<br />

gaCerebaze avtobusidan mxolod qalebi Cavidnen, ris Semdegac avtobusSi qalebis<br />

raodenoba ganaxevrda. am gaCerebis Semdeg avtobusSi myofi mgzavrebis<br />

raodenobis ra nawili iqneba qalebis raodenoba?<br />

erT-erTma moswavlem ver SeZlo SekiTxvaze swori pasuxis gacema. man ase<br />

imsjela:<br />

raki qalebis raodenoba mgzavrebis raodenobis 5 nawils Seadgenda, gaCerebis<br />

8<br />

Semdeg ki maTi raodenoba ganaxevrda, amitom gaCerebis Semdeg qalebis raodenoba<br />

iqneba avtobusSi myofi mgzavrebis 5 : 2 5 nawili.<br />

8 16<br />

moZebneT swori pasuxi da CawereT, <strong>rogor</strong> miiyvandiT moswavles swor<br />

pasuxamde.<br />

(maqsimaluri qula _ 3)


30. vTqvaT, nebismieri a da b ricxvebisTvis a b ganisazRvreba tolobiT:<br />

a b ab a b<br />

I. ris tolia 1 2<br />

3?<br />

II. tolobebidan a b b a<br />

da a b<br />

c a b c<br />

romelia marTebuli<br />

masSi Semavali asoebis nebismieri mniSvnelobebisaTvis?<br />

dasabuTeba CawereT.<br />

(maqsimaluri qula _ 3)<br />

31. saxlidan agarakamde misasvlelad sandros sWirdeba 30 wuTi, ninos ki agarakidan<br />

saxlamde imave gziT misasvlelad _ 45 wuTi. dilis 11 saaTze sandro saxlidan<br />

agarakisken gaemarTa, nino ki, piriqiT, agarakidan saxlisken wamovida. davuSvaT,<br />

sandroc da ninoc Tanabari siCqariT moZraoben. romel saaTze Sexvdebian isini<br />

erTmaneTs?<br />

pasuxi daasabuTeT. (maqsimaluri qula _ 3)<br />

32. kvadratis perimetri ise Seefardeba marTkuTxedis perimetrs, <strong>rogor</strong>c 2 : 3.<br />

marTkuTxedis erTi gverdis Sefardeba meoresTan m-is tolia. ris tolia<br />

kvadratis farTobis Sefardeba marTkuTxedis farTobTan?<br />

pasuxi daasabuTeT. (maqsimaluri qula _ 3)<br />

180


33. moswavleebma Semdegi samuSao Seasrules:<br />

2<br />

1. gamoTvaleT 7 6ab<br />

gamosaxulebis mniSvneloba, Tuki a = 2, b = –3.<br />

2. gaarkvieT: I. romelia is ricxvi, romelic 14-is<br />

3<br />

nawilis tolia;<br />

7<br />

II. romelia is ricxvi, romlis 4 nawili 20 -is tolia.<br />

5<br />

3. akvariumis sigrZea 45 sm, sigane _ 40 sm, xolo simaRle _ 60 sm. ra<br />

simaRleze Seavsebs akvariums 36 l wyali?<br />

4. turists A punqtidan B-mde manZili sam dReSi unda gaevlo. pirvel dRes<br />

man gaiara am manZilis 3 , meore dRes _ 1 . mesame dRes mas gasavleli darCa 6 km.<br />

5<br />

4<br />

ris tolia manZili A da B punqtebs Soris?<br />

erT-erTi moswavlis namuSevari aseTi iyo:<br />

miuTiTeT moswavlis mier daSvebuli TiToeuli Secdoma da CawereT<br />

Sesworebuli saxiT.<br />

erovnuli saswavlo gegmis mixedviT V-VI klasebSi moswavle fasdeba<br />

aTquliani sistemiT. ramdeni quliT SeafasebdiT moswavles am namuSevris<br />

mixedviT? pasuxi daasabuTeT.<br />

(maqsimaluri qula _ 4)


182


183


kiTxvisa da weris swavleba<br />

34. qvemoT mocemulia aqtivobebi, romlebic gamoiyeneba kiTxvis swavlebis sawyis<br />

etapze:<br />

I. moswavles sTavazoben baraTebs, romlebzec sityvebi weria; man unda<br />

waikiTxos, ra weria baraTebze.<br />

II. moswavles sTavazoben baraTebs, romlebzec naxatTan erTad weria Sesabamisi<br />

sityva; man unda waikiTxos, ra weria baraTebze.<br />

III. moswavles sTavazoben baraTebs, romlebzec winadadebebi weria; maswavlebeli<br />

asaxelebs sityvas, moswavlem unda ipovos es sityva winadadebaSi.<br />

IV. baraTebze mocemulia sityvebi da naxatebi cal-calke; moswavlem TiToeul<br />

naxats unda Seusabamos sityva.<br />

pasuxis romel variantSia dalagebuli aqtivobebi im TanmimdevrobiT, romliTac<br />

mizanSewonilia maTi Sesruleba?<br />

(a) I, IV, II, III<br />

(b) II, IV, I, III<br />

(g) IV, I, III, II<br />

(d) IV, III, I, II<br />

35. kiTxvisa da weris swavlis procesSi mniSvnelovania, moswavlem gaacnobieros<br />

da Seafasos sakuTari Secdomebi da SesaZleblobebi.<br />

qvemoT CamoTvlilTagan maswavleblis romeli aqtivoba iqneba yvelaze adekvaturi<br />

am miznis misaRwevad?<br />

(a) maswavlebeli sTxovs moswavles, sakuTari naweris mixedviT Seafasos<br />

Tanaklaselis namuSevari da aRmoaCinos masSi daSvebuli Secdomebi.<br />

(b) maswavlebeli sTavazobs moswavleebs sxvadasxva sirTulis davalebebs,<br />

moswavleebi TviTon irCeven, ra sirTulis davaleba Seasrulon.<br />

(g) maswavlebeli usworebs moswavles nawers, aRniSnavs Secdomebs da TiToeuls<br />

urTavs sityvier komentars.<br />

(d) maswavleblis TxovniT, moswavleebi damoukideblad asruleben davalebas,<br />

Semdeg erTad ganixilaven am davalebis sworad Sesrulebul variants, ris<br />

mixedviTac TiToeuli moswavle afasebs sakuTar namuSevars.<br />

184


36. III klasis moswavleebs maswavlebeli wasakiTxad sTavazobs teqsts, romelSic<br />

ramdenime maTTvis ucnobi sityvaa mocemuli. qvemoT CamoTvlilTagan romeli<br />

davalebis Sesruleba iqneba moswavleebisTvis yvelaze Zneli?<br />

(a) maswavlebeli TiToeul moswavles furcelze uwers ucnob sityvebs,<br />

moswavleebma xazi unda gausvan im sityvebs, romlebic teqstSi SexvdaT.<br />

(b) maswavlebeli sTxovs moswavleebs, amoweron teqstidan ucnobi sityvebi da<br />

maTi gamoyenebiT Seadginon winadadebebi.<br />

(g) maswavlebeli sTxovs moswavleebs, konteqstidan gamomdinare, gamoTqvan<br />

mosazrebebi, ras SeiZleba niSnavdes es sityvebi.<br />

(d) maswavlebeli sTavazobs moswavleebs imave teqsts, Tumca, masSi ucnobi<br />

sityvebi bavSvebisTvis nacnobi sinonimebiTaa Canacvlebuli. teqstze<br />

dayrdnobiT moswavleebma unda amoicnon TiToeuli ucnobi sityvis<br />

mniSvneloba.<br />

37. maswavlebeli moswavleebs xmamaRla ukiTxavs teqsts. Semdeg urigebs baraTebs,<br />

romlebzec weria dausrulebeli winadadebebi wakiTxuli teqstidan. moswavleebis<br />

amocanaa, daasrulon winadadebebi da daalagon isini teqstSi maTi<br />

Tanmimdevrobis Sesabamisad. Semdeg maswavlebeli aRniSnuli teqstis srul<br />

werilobiT versias urigebs moswavleebs, raTa maT Seafason, ramdenad sworad<br />

Seasrules davaleba.<br />

qvemoT CamoTvlilTagan romeli unaris ganviTarebas ar isaxavs miznad aRwerili<br />

aqtivoba?<br />

(a) wakiTxuli/mosmenili teqstis kritikuli gaazreba<br />

(b) konteqstis daxmarebiT sityvebis sworad gamoyeneba<br />

(g) teqstSi aRweril movlenaTa Tanmimdevrobis gacnobiereba<br />

(d) damoukideblad muSaoba da sakuTari Secdomebis aRmoCena<br />

185


38. kiTxvis swavlebis erT-erTi meTodia ,,kiTxva niSanTa sistemiT~, romelic<br />

gulisxmobs teqstis damuSavebas Semdegi aRniSvnebis gamoyenebiT:<br />

,,V~ _ me es ukve vicodi; ,,_~ _ me es sxvagvarad vicodi; ,,+~ _ me es ar vicodi;<br />

,,?~ _ me amis Sesaxeb metis gageba minda.<br />

qvemoT CamoTvlilTagan romelia is ZiriTadi mizani, romlis miRwevac<br />

SesaZlebelia aRniSnuli meTodiT?<br />

(a) niSnebis/simboloebis gamoyeneba teqstis analizisas<br />

(b) Cumad, damoukideblad kiTxvis Cvevis Camoyalibeba<br />

(g) gamocdilebasa da axlad miRebul informacias Soris kavSiris damyareba<br />

(d) moswavleTa kiTxvis tempis dadgena da Temis mimarT interesis gaRviveba<br />

39. maswavlebeli I klasis moswavles sTavazobs baraTebs da eubneba: ,,maCvene<br />

sityva, romelic zustad iseTia, <strong>rogor</strong>ic _ CarCoSi Casmuli!~<br />

kari Tavi bari kari kani<br />

qvemoT CamoTvlilTagan romeli unaris ganviTarebaa aucilebeli imisaTvis, rom<br />

moswavlem am davalebis warmatebiT Sesruleba SeZlos?<br />

(a) asosa da bgeras Soris kavSiris aRqma da gacnobiereba<br />

(b) baraTebze warmodgenili sityvebis amokiTxva<br />

(g) msgavsad mJReri bgerebis erTmaneTisgan garCeva<br />

(d) msgavsi vizualuri simboloebis erTmaneTisgan garCeva<br />

40. maswavlebeli sTxovs III klasis moswavles, uambos Tanaklaselebs igavi<br />

teqstTan zedmiwevniT axlos, teqstis leqsikisa da gramatikuli konstruqciebis<br />

gamoyenebiT.<br />

qvemoT CamoTvlilTagan romeli ver iqneba maswavleblis argumenti am midgomis<br />

sasargeblod?<br />

(a) moswavle swavlobs msjelobas teqstSi mocemuli Temis irgvliv.<br />

(b) moswavle swavlobs winadadebis wevrebis sworad gamoyenebas.<br />

(g) moswavles uviTardeba zepirmetyvelebis unari.<br />

(d) moswavle imdidrebs leqsikur marags.<br />

186


41. maswavlebeli sTavazobs moswavleebs ilustrirebul teqsts, sTxovs maT,<br />

Sexedon teqstis saTaursa da ilustraciebs, da arkvevs, ra azrebs, asociaciebs<br />

aRZravs isini moswavleebSi. Semdeg maswavlebeli irCevs teqstidan sityvas an<br />

frazas da warmarTavs saubars mis irgvliv, raTa moswavleebma msjelobis<br />

saganTan dakavSirebuli sxva sakiTxebi da ideebic ganixilon. bolos ki<br />

maswavlebeli ekiTxeba, ris gageba surT am TemasTan dakavSirebiT.<br />

qvemoT CamoTvlilTagan romeli mizani ver miiRweva aRwerili aqtivobis<br />

gamoyenebiT?<br />

(a) moswavleTa gamocdilebisa da codnis aqtivacia<br />

(b) moswavleTa motivaciisa da teqstis mimarT interesis gaRviveba<br />

(g) sxvebis mosmeniT axali codnis miReba<br />

(d) Temis irgvliv gamoTqmuli varaudebis gadamowmeba<br />

42. cnobilia, rom swavleba maSin aris gansakuTrebiT efeqtiani, rodesac<br />

maswavlebeli moswavles mis unarebTan SedarebiT rTul masalas sTavazobs da,<br />

aseve, sakmaris daxmarebas uwevs.<br />

Tqveni erT-erTi moswavle cnobs da asaxelebs yvela asos, Tumca weris dros<br />

xSirad uSvebs Secdomebs, tovebs an amatebs asoebs. zemoT mocemuli msjelobidan<br />

gamomdinare, romel aqtivobas SesTavazebdiT mas?<br />

(a) maswavlebeli dafaze wers sityvas, Semdeg saCvenebel joxs adebs TiToeul<br />

asos da sTxovs moswavles, amoikiTxos sityva aso-aso.<br />

(b) maswavlebeli aZlevs moswavles baraTebs, romlebzec weria sityvebi<br />

gamotovebuli asoebiT. moswavlem unda Casvas Sesabamisi asoebi.<br />

(g) maswavlebeli karnaxobs moswavles sityvebs, Semdeg aZlevs baraTebs, romlebzec<br />

igive sityvebi weria, raTa moswavlem Seasworos sakuTari naweri.<br />

(d) maswavlebeli aZlevs moswavles muyaosgan gamoWril asoebs, moswavlem isini<br />

ise unda ganalagos, rom sityva miiRos.<br />

187


43. kiTxvis swavlebis daRmavali modelis mixedviT, kiTxva mniSvnelobis wvdomaze<br />

dafuZnebuli procesia, amitom kiTxvis swavlebisas aso-bgerebis garCeva da cnoba<br />

bavSvs sityvis mniSvnelobis konteqstSi unda vaswavloT.<br />

qvemoT CamoTvlilTagan romeli metyvelebs am modelis sasargeblod?<br />

(a) SemTxveviTi TanmimdevrobiT dawerili asoebis amokiTxva bavSvebs ufro uWirT,<br />

vidre azris mqone sityvebisa.<br />

(b) kiTxvisas Tvali orientacias iRebs im asoebze, romlebic sityvis<br />

mTlianobidan gamoirCeva gansakuTrebuli TvisebebiT. Tavdapirvelad swored<br />

es dominanti asoebi aRiqmeba.<br />

(g) kiTxvis swavlis sawyis etapze bavSvi metyvelebas ufro danawevrebulad<br />

aRiqvams, igi calkeuli sityvis mniSvnelobis daxmarebiT igebs mTlian azrs.<br />

(d) weris procesSi xdeba asos detalizacia, rac misi mTlianobiTi aRqmis<br />

SesaZleblobas amcirebs da uaryofiTad moqmedebs sityvaSi asos cnobaze.<br />

44. cnobilia, rom kiTxvis swavlebis sawyis etapze gansakuTrebiT efeqtiania<br />

multisensoruli meTodis gamoyeneba, romelic gulisxmobs saswavlo aqtivobaSi<br />

erTdroulad ramdenime sensoruli funqciis (smenis, mxedvelobis, Sexebis)<br />

monawileobas. aRwereT aRniSnuli meTodis Sesabamisi aqtivoba, romelsac<br />

gamoiyenebdiT asosa da bgeras Soris kavSiris swavlebis dros.<br />

______________________________________________________________________<br />

______________________________________________________________________<br />

______________________________________________________________________<br />

188<br />

(maqsimaluri qula _ 2)


waikiTxeT IV klasis moswavleebisTvis gankuTvnili teqsti da SeasruleT 45-e,<br />

46-e da 47-e davalebebi.<br />

`pirveli zRvaosnebi iSviaTad dacuravdnen RamiT, rodesac sanapiro zoli,<br />

kldeebi da rifebi Znelad SesamCnevia. isini amjobinebdnen, Ruza CaeSvaT zRvaSi<br />

an napirTan gaCerebuliyvnen gaTenebamde (ra Tqma unda, Tu Tavdasxmis safrTxe ar<br />

emuqrebodaT). magram finikielma da sxva zRvaosnebma iswavles gemis marTva<br />

varskvlavebis mixedviT da Ramis cis, <strong>rogor</strong>c wignis, wakiTxva (magaliTad, naTeli<br />

da kaSkaSa polaruli varskvlavi mudmivad CrdiloeTisken miuTiTebs). dRisiT<br />

finikielebi mimarTulebas cis kabadonze mzis adgilmdebareobis mixedviT<br />

adgendnen. isini cdilobdnen, napiris gaswvriv ecuraT. es maT rukaze mTebis,<br />

yureebisa da kunZulebis aRniSvnasac uadvilebda~.<br />

45. SearCieT teqstidan erTi sityva (gamoTqma), romlis gasaazreblad<br />

moswavlisTvis mniSvnelovania sityvis konteqstis gamoyeneba. daasabuTeT Tqveni<br />

arCevani.<br />

_______________________________________________________________________<br />

189<br />

(maqsimaluri qula _ 1)<br />

46. zemoT mocemul teqstTan dakavSirebiT dausviT moswavleebs SekiTxva, romlis<br />

saSualebiT daadgenT, SeuZliaT Tu ara maT movlenaTa Soris mizezSedegobrivi<br />

mimarTebebis danaxva.<br />

_______________________________________________________________________<br />

(maqsimaluri qula _ 1)<br />

47. dausviT moswavleebs SekiTxva, romlis saSualebiT daadgenT, SeuZliaT Tu<br />

ara maT teqstis sxvadasxva nawilSi mocemuli informaciis erTmaneTTan<br />

dakavSireba da masze dayrdnobiT daskvnis gamotana.<br />

_______________________________________________________________________<br />

(maqsimaluri qula _ 1)


akademiuri unarebi<br />

wakiTxuli teqstis gaazreba<br />

yuradRebiT waikiTxeT da gaiazreT teqsti. TiToeuli SekiTxvis savaraudo<br />

pasuxebidan airCieT is varianti, romelic marTebulia mocemuli teqstis mixedviT.<br />

6-7 wlis bavSvs, ZiriTadad, ukve aTvisebuli aqvs mSobliuri ena _<br />

metyvelebisas is gramatikis TiTqmis yvela wess icavs, miuxedavad imisa, rom<br />

araferi icis am wesebis Sesaxeb. am wesebis gacnobierebaSi bavSvs skola exmareba:<br />

skolaSi is gramatikas swavlobs da amiT enobrivi ganviTarebis axal safexurze<br />

adis. Tu winaT enis romelime formis uCveulo konteqstSi gamoyenebisas bavSvi<br />

mxolod Tavis alRos eyrdnoboda da amitom naTqvamis sisworeSi darwmunebuli<br />

ar iyo, axla mas gramatikis kanonebis codnis safuZvelze Tavisi gamonaTqvamis<br />

marTebulobis dasabuTeba SeuZlia.<br />

skolaSi swavlis pirvel wlebSi bavSvis interesi enis Sinaarsobrivi<br />

mxariskenaa mimarTuli. mas jer kidev ar aqvs ganviTarebuli cnebiTi azrovneba,<br />

azrTa Soris logikuri mimarTebebis wvdomis unari da, Sesabamisad, uWirs enis<br />

formaluri mxaris gacnobiereba, rasac gramatikis swavla moiTxovs. amrigad,<br />

skolis pirvel safexurze gramatikis mxolod sawyisi elementebis codnis Sesaxeb<br />

SeiZleba laparaki, ufro im masalis dagrovebis Sesaxeb, romelic 11-12 wlidan<br />

gramatikis safuZvlianad swavlebaze gadasvlas gaaadvilebda.<br />

bavSvis enobrivi ganviTarebis TaviseburebaTa Seswavlis erT-erTi efeqturi<br />

gzaa sxvadasxva asakis moswavleTa nawerebis analizi. am meTodiT Catarebuli<br />

kvlevidan gairkva, rom skolaSi swavlis periodSi martivi winadadebebi ufro xSirad<br />

gamoiyeneba, vidre _ rTuli. magram Tu pirvel klasSi, <strong>rogor</strong>c wesi, mxolod<br />

martivi winadadebebi gamoiyeneba, meore klasSi suraTi mkveTrad icvleba: amgvar<br />

winadadebaTa gamoyenebis maCveneblebi 92%-dan 71%-mde mcirdeba da maT paralelurad<br />

winadadebebis sxva tipebic Cndeba. mniSvnelovani winsvla bavSvis leqsikis gamdidrebis<br />

TvalsazrisiTac SeiniSneba. yovelive es, albaT, skolis gavleniT aixsneba. pirveli<br />

saskolo wlis ganmavlobaSi wera-kiTxvis swavla enobrivi formebisa da<br />

konstruqciebis gacnobierebis pirvel biZgs iZleva da misi efeqti gansakuTrebiT<br />

TvalsaCinoa swored sawyis etapze.<br />

sayuradReboa winadadebaTa urTierTdakavSirebis is kanonzomierebebic,<br />

romlebic Tavs iCens asakobriv da Sesabamis gonebriv ganviTarebasTan erTad. II<br />

klasSi winadadebaTa dakavSireba, ZiriTadad, `da~-s saSualebiT xdeba. Tumca, 8-9<br />

wlisa da 12-13 wlis asakSi am kavSiris gamoyenebis sixSire mkveTrad iklebs.<br />

pirvelad es winadadebaTa asindeturi wyobis, anu winadadebebis kavSirebis gareSe<br />

gamoyenebis _ mZimeebiT gamoyofis xarjze xdeba. mogvianebiT ki amas emateba<br />

winadadebaTa SesaerTeblad adgilisa da drois aRmniSvneli, mizezSedegobrivi,<br />

mimarTebiTi da sxva kavSirebis gamoyenebac.<br />

bavSvis enobrivi ganviTarebis procesSi meore-mesame, meeqvse da merve<br />

klasebs gansakuTrebuli adgili uWiravs. ganviTareba yvelaze TvalsaCinoa meoremesame<br />

klasebSi, rodesac bavSvis metyveleba axali sityvebiT da winadadebebis<br />

axali tipebiT mdidrdeba. meeqvse saswavlo weli abstraqtul sityvaTa gamoyenebis<br />

sixSiris zrdiT xasiaTdeba. dasasrul, merve klasSi yuradRebas ipyrobs im<br />

gramatikuli kategoriebis gamoyenebis sixSiris zrda, romelTa gacnobiereba<br />

SeuZlebelia iseTi saazrovno operaciebis gareSe, <strong>rogor</strong>ebicaa analizi, sinTezi,<br />

ganzogadeba.<br />

190


48. ra daniSnuleba aqvs bolo winadadebas I abzacSi?<br />

(a) masSi eWvqveSaa dayenebuli gramatikis wesebis swavlis saWiroeba skolamdel<br />

periodSi.<br />

(b) is ganmartavs, ra saxiT vlindeba enobrivi ganviTarebis TvalsazrisiT bavSvis<br />

winsvla, romelsac skolaSi miRebuli codna ganapirobebs.<br />

(g) esaa sityvis sxvadasxva konteqstSi gamoyenebis TaviseburebaTa erTgvari<br />

ilustracia.<br />

(d) masSi naCvenebia is sirTuleebi, romelTa gadalaxva uxdeba bavSvs enobrivi<br />

ganviTarebis gzaze.<br />

49. skolaSi swavlis pirvel wlebSi moswavleebi ver axerxeben gramatikis<br />

srulfasovnad aTvisebas imis gamo, rom:<br />

(a) maT uWirT cnebebsa Tu azrebs Soris arsebuli logikuri kavSirebis gageba<br />

da damyareba.<br />

(b) metyvelebis dros swori gramatikuli formebis gamoyenebisas isini mxolod<br />

TavianT alRos eyrdnobian.<br />

(g) swavlis am etapze maT jer kidev uWirT sityvebis Sinaarsisa da azris gageba.<br />

(d) isini ver axerxeben sityvaTa urTierTdakavSirebasa da winadadebis saxiT<br />

gaerTianebas.<br />

50. sxvadasxva asakis moswavleTa nawerebis gaanalizeba efeqturi meTodia:<br />

(a) sxvadasxva asakis bavSvTa mier Sesrulebuli nawerebis erTmaneTTan<br />

Sesadareblad xarisxis mixedviT<br />

(b) im gansxvavebaTa dasadgenad, romlebic ikveTeba zepiri da weriTi metyvelebis<br />

dros gamoyenebul enobriv konstruqciebs Soris<br />

(g) skolaSi swavlis mTeli periodis ganmavlobaSi bavSvis gonebrivi<br />

SesaZleblobebis sakvlevad<br />

(d) bavSvis enobrivi ganviTarebis im kanonzomierebaTa gamosavlenad, romlebic<br />

ganpirobebulia asakis matebiTa da inteleqtualuri zrdiT<br />

51. ra ganapirobebs im gansxvavebas, romelic SeiniSneba I da II klasis<br />

moswavleebs Soris ama Tu im tipis winadadebaTa gamoyenebis TvalsazrisiT?<br />

(a) skolaSi swavlis procesSi bavSvis mier martivi winadadebebis gamoyenebis<br />

tendenciis gaZliereba<br />

(b) bavSvis leqsikuri maragis gamdidreba<br />

(g) kiTxvisa da weris swavlis Sedegad axali, ufro rTuli enobrivi<br />

konstruqciebis gacnobiereba<br />

(d) azrebis martivi eniT gadmocemis nacvlad rTulad formulirebuli<br />

winadadebebis gamoyenebis tendencia<br />

191


52. qvemoT CamoTvlilTagan romeli debulebaa marTebuli?<br />

8-9 wlis bavSvebTan asindeturi wyobis winadadebaTa raodenobis zrda:<br />

(a) erTgvari Sualeduri etapia martivi konstruqciebidan rTuli logikuri<br />

mimarTebebis Semcveli winadadebebis gamoyenebaze gadasvlisas<br />

(b) gonebrivi ganviTarebis im etapis mimaniSnebelia, rodesac upiratesoba eniWeba<br />

mokle, martiv winadadebebs, romlebic ar saWiroebs makavSirebeli sityvebis<br />

gamoyenebas<br />

(g) imis maCvenebelia, rom weriTi metyvelebis ganviTarebis am etapze ferxdeba<br />

makavSirebeli sityvebis aTvisebis procesi<br />

(d) imis maCvenebelia, rom enobrivi ganviTarebis am etapze bavSvi aqtiurad<br />

iwyebs rTuli sintaqsuri konstruqciebis gamoyenebas<br />

53. qvemoT CamoTvlilTagan romelSia sworad miTiTebuli bolo abzacis<br />

daniSnuleba am teqstSi?<br />

bolo abzacSi:<br />

(a) gamokveTili da gaanalizebulia enis swavlebis is meTodebi, romelTa Sesaxeb<br />

saubaria II abzacSi<br />

(b) wamoWrilia problema, romelic ar iyo ganxiluli danarCen abzacebSi da<br />

romlis gaTvaliswineba aucilebelia bavSvis enobriv ganviTarebaze saubrisas<br />

(g) garkveuli saxiT Sejamebulia II-IV abzacebSi warmodgenili mosazrebebi da<br />

Sevsebulia damatebiTi informaciiT<br />

(d) gansxvavebuli kuTxiTaa warmodgenili bavSvis ganviTarebis is etapebi,<br />

romelTa mniSvneloba gamokveTili iyo wina abzacebSi<br />

54. teqstis avtoris ZiriTadi mizania:<br />

(a) gamokveTos skolis roli bavSvis mier gramatikis aTvisebisa da, sazogadod,<br />

enobrivi ganviTarebis procesSi<br />

(b) kvlevis Sedegebze dayrdnobiT warmoaCinos gramatikis swavlebis mniSvneloba<br />

bavSvis inteleqtualuri ganviTarebisaTvis<br />

(g) gaaanalizos is gansxvaveba, romelic SeiniSneba bavSvis mier mSobliuri enis<br />

aTvisebis procesSi skolamdel da skolaSi swavlis periodSi<br />

(d) ganixilos bavSvis enobrivi ganviTarebis Taviseburebebi asakobrivi, gonebrivi<br />

ganviTarebis WrilSi<br />

192


analitikuri wera<br />

55. waikiTxeT hans qristian andersenis zRapris `SiSveli mefis~ adaptirebuli<br />

versia da nawyveti erix raspes moTxrobidan `baron miunhauzenis Tavgadasavali~.<br />

***<br />

erT samefoSi axirebuli znis mefe cxovrobda. erTxel mis qalaqSi feiqrebi<br />

gamoCndnen, romlebic amtkicebdnen, rom maT mier Seqmnili qsovili uxilavi<br />

iqneboda uxeiro an suleli xelqveiTebisTvis. mefem gaifiqra: Cavicvam misgan<br />

Sekeril tansacmels da maSinve mivxvdebi, vin aris uxeiro xelqveiTi Cems<br />

samefoSi, imasac SevZleb, Wkviani sulelisgan ganvasxvao.<br />

feiqrebma abreSumi da oqro moiTxoves da ramdenime dRe cariel dazgebTan<br />

imuSaves. mefem qsovilis sanaxavad patiosnebiT ganTqmuli moxuci ministri<br />

gagzavna, romelmac qsovili ver dainaxa, magram simarTlis Tqma ver gabeda da<br />

mefes moaxsena, mSvenivrad aris moCiTulio. aseve moiqcnen mefis sxva xelqveiTebi.<br />

dResaswaulis dRes feiqrebma samuSao daamTavres. rodesac mefem qsovili naxa,<br />

ifiqra, albaT suleli var an uxeiroo, ar Tqva, rom ver xedavda da sajarod<br />

moiwona feiqarTa naxelavi.<br />

mefem gaixada. feiqrebma ararsebuli tansacmeli Caacves. didebulebma erTxmad<br />

mouwones, Zalian gixdebaTo, Sleifi aswies da ukan gahyvnen mefes.<br />

quCaSi uamravi xalxi gamosuliyo. yvela aRfrTovanda mefis axali samosiT.<br />

_ mefe SiSvelia! _ uceb wamoiZaxa erTma bavSvma.<br />

bavSvis sityvebs xalxi CurCuliT gadascemda erTmaneTs.<br />

_ mefe SiSvelia! _ ixuvla erTxmad xalxma.<br />

mefes moeCvena, rom xalxi marTals ambobda, Tumca, araferi SeimCnia da ufro<br />

medidurad ganagrZo svla.<br />

***<br />

didcxvira Cia berikaci buxarTan ijda da Tavis Tavgadasavals uambobda<br />

irgvliv Semokrebil xalxs.<br />

_ hoda, avfrindi mTvareze...<br />

_ kidev sad yofilxar, miunhauzen, sad? _ siciliT ekiTxebodnen aqeT-iqidan.<br />

_ sad ar vyofilvar, ra ar minaxavs, erTxel Tavic momwyda!<br />

_ kargi, kaco, tyuilebiT nu gagvbere! _ SeuZaxebda vinme.<br />

moxuci yuradRebas ar aqcevda am sicil-xarxars da xalxs im irmis ambavs<br />

mouTxrobda, Tavze rom alublis xe amouvida.<br />

Semdeg miunhauzenma TurqebTan brZolis ambebic gaixsena:<br />

_ erTxel Turqebs gaveqeci. mindoda, cxeniT Waobze gadavmxtariyavi, magram<br />

cxenma napirs ver miaRwia, lafSi CavcvivdiT da vixrCobodiT. Waobi sul ufro<br />

da ufro Rrmad gviTrevda. male cxeni mTlad daifara lafSi. nel-nela mec<br />

veflobodi Sig. bolos mxolod Cemi parikis nawnavi moCanda.<br />

_ ra unda meqna? uTuod daviRupebodi, xelebSi sakvirveli Zala rom ar<br />

mqonoda. wavivle xeli nawnavSi, mTeli Zal-RoniT avwie zeviT, Tan cxens fexebi<br />

marwuxebiviT movuWire da advilad amovaTrie Waobidan Cemi Tavic da cxenic.<br />

193


`SiSveli mefe~ da `baron miunhauzenis Tavgadasavali~ literaturuli<br />

zRapris nimuSebia. orive nawarmoebis personaJebi cruoben.<br />

imsjeleT, rodis da ratom amboben adamianebi tyuils da ra SeiZleba iyos<br />

amis Sedegi.<br />

msjelobis gasamyareblad moiyvaneT argumentebi da magaliTebi.<br />

Tqven mier dawerili Txzuleba unda Seicavdes, sul mcire, 100 sityvas.<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

_______________________________________________________________________<br />

194

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!