rogor movemzadoT pedagogTa sasertifikacio ...
rogor movemzadoT pedagogTa sasertifikacio ... rogor movemzadoT pedagogTa sasertifikacio ...
gamocdebis erovnuli centri rogor movemzadoT pedagogTa sasertifikacio gamocdebisTvis krebuli dawyebiTi safexuris pedagogTaTvis
- Page 2 and 3: s a r C e v i Sesavali ............
- Page 4 and 5: dawyebiTi safexuris pedagogTa serti
- Page 6 and 7: testis struqtura dawyebiTi safexuri
- Page 8 and 9: testur davalebaTa ganmarteba krebul
- Page 10 and 11: davalebis Sesasruleblad unda gavark
- Page 12 and 13: 4. advilaT _ sworia: advilad. zedsa
- Page 14 and 15: 1. am nawyvetis mixedviT imsjeleT m
- Page 16 and 17: gTavazobT sasertifikacio gamocdaze
- Page 18 and 19: gTavazobT sasertifikacio gamocdaze
- Page 20 and 21: meore davalebaSi moyvanili frazebi
- Page 22 and 23: kiTxvis da weris swavleba skolaSi S
- Page 24 and 25: davalebaSi aRwerili aqtivobis dros
- Page 26 and 27: davaleba fasdeba 3 quliT: 1 qula _
- Page 28 and 29: 2. ra mizniT qmnian adamianebi dacu
- Page 30 and 31: 4. romeli stiqiuri movlenaa gamosax
- Page 32 and 33: maTematika testis maTematikuri nawi
- Page 34 and 35: 4. skolisaTvis frenburTisa da kalaT
- Page 36 and 37: 5. moswavleebma Semdegi samuSao Sea
- Page 38 and 39: ganvixiloT aplikantebis mier SemoTa
- Page 40 and 41: davalebaTa nimuSebi da ganmartebebi
- Page 42 and 43: (d) pasuxis pirveli winadadeba Seex
- Page 44 and 45: analitikuri wera sasertifikacio tes
- Page 46 and 47: 5. sintaqsi, morfologia, punqtuacia
- Page 48 and 49: nawyvetSi wamoWrilia ufrosebsa da b
- Page 50 and 51: komentari warmodgenili naSromi pasu
gamocdebis erovnuli centri<br />
<strong>rogor</strong> <strong>movemzadoT</strong> <strong>pedagogTa</strong> <strong>sasertifikacio</strong><br />
gamocdebisTvis<br />
krebuli dawyebiTi<br />
safexuris <strong>pedagogTa</strong>Tvis
s a r C e v i<br />
Sesavali ............................................................................................................................................................. 3<br />
dawyebiTi safexuris <strong>pedagogTa</strong> sertificireba ................................................................... 4<br />
I _ IV klasebis sami ZiriTadi sagnis maswavleblis <strong>sasertifikacio</strong> testi. 5<br />
testis struqtura ............................................................................................................................ 6<br />
testur davalebaTa ganmarteba ....................................................................................................... 8<br />
profesiuli codna da meTodika .................................................................................................... 8<br />
qarTuli ena da literatura .................................................................................................. 9<br />
kiTxvisa da weris swavleba ........................................................................................................ 22<br />
bunebismetyveleba ............................................................................................................................... 27<br />
maTematika .................................................................................................................................................. 32<br />
akademiuri unarebi ..................................................................................................................................... 39<br />
wakiTxuli teqstis gaazreba ......................................................................................................... 39<br />
analitikuri wera ................................................................................................................................. 44<br />
I _ VI klasebis maswavlebelTa sagnobrovi <strong>sasertifikacio</strong> testi 51<br />
I _ VI klasebis qarTuli enisa da literaturis maswavleblis<br />
<strong>sasertifikacio</strong> testi ..............................................................................................................................<br />
I _ VI klasebis bunebismetyvelebis maswavleblis <strong>sasertifikacio</strong> testi ...... 60<br />
I _ VI klasebis maTematikis maswavleblis <strong>sasertifikacio</strong> testi ...... 65<br />
rekomendebuli literatura ............................................................................................................... 68<br />
danarTi ............................................................................................................................................................... 69<br />
sagamocdo programebi ..................................................................................................................... 69<br />
2012 wels <strong>sasertifikacio</strong> gamocdaze gamoyenebuli testebi ............................. 89<br />
testi dawyebiTi safexuris maswavlebelTaTvis (I _ IV) ........................................ 89<br />
qarTuli ena da literatura (I _ VI) ................................................................................ 119<br />
bunebismetyveleba (I _ VI) .............................................................................................................. 143<br />
maTematika (I _ VI) ............................................................................................................................... 168<br />
2<br />
52
Zvirfaso pedagogebo,<br />
2005 wlidan pedagogis profesia regulirebad dargad aris gamocxadebuli<br />
saxelmwifos mier. am dargis specialistma, kanonis Tanaxmad, unda Caabaros<br />
<strong>sasertifikacio</strong> gamocda da moipovos mowmoba, romelic profesiiT muSaobis<br />
uflebas miscems. maswavleblis profesiisadmi saxelmwifos amgvari midgoma xazs<br />
usvams mis gansakuTrebul mniSvnelobas qveynisaTvis.<br />
2011 wels pirvelad Catarda <strong>sasertifikacio</strong> gamocda dawyebiTi safexuris<br />
maswavlebelTaTvis, romlebic I _ IV klasebSi sam ZiriTad sagans _ qarTul enasa<br />
da literaturas, bunebismetyvelebasa da maTematikas _ aswavlian. gamocdebis<br />
erovnulma centrma am gamocdasTan erTad 2012 wels dawyebiTi safexuris<br />
maswavleblebs sagnobrivi gamocdebic SesTavaza. es gamocdebi im pedagogebisTvisaa,<br />
romlebic I _ VI klasebSi mxolod erT sagans (qarTul enasa da literaturas,<br />
bunebismetyvelebas an maTematikas) aswavlian.<br />
Cveni azriT, dawyebiT safexurze swavleba yvelaze sapasuxismgeblo da rTuli<br />
saqmea. dawyebiTi klasebi aris safuZveli adamianis saswavlo saqmianobisa ara<br />
mxolod skolaSi, aramed umaRles saswavlebelSic. SeiZleba iTqvas, swored aq iZens<br />
adamiani im ZiriTad codnasa da unar-Cvevebs, romlebsac mudmivad iyenebs<br />
cxovrebaSi, momaval profesiul saqmianobaSi. socializaciis erT-erT pirvel<br />
etapsac bavSvi am periodSi gadis. Sesabamisad, maswavlebels, romelmac unda gaacnos<br />
moswavles Tanatolebi, Seaguos saskolo cxovrebas, xeli Seuwyos im unarebis<br />
ganviTarebas, romlebic safuZvlad daedeba bavSvis momaval saswavlo saqmianobas,<br />
Zalze seriozuli movaleoba akisria. am sapatio movaleobis Sesasruleblad saWiro<br />
pedagogiuri unarebi, codna da kompetencia gansazRvrulia dawyebiTi safexuris<br />
maswavleblis profesiuli standartiT. standarti aris is dokumenti, romelsac<br />
veyrdnobiT <strong>sasertifikacio</strong> testis Sedgenisas.<br />
<strong>sasertifikacio</strong> gamocdis mizania, gamoavlinos maswavleblis profesionalizmi,<br />
daadasturos, rom maswavleblis codna da moswavlisTvis codnis gadacemis unari<br />
Seesabameba standartiT gaTvaliswinebul moTxovnebs. Tqveni gamocdileba<br />
dagexmarebaT, warmatebiT gaarTvaT Tavi am gamocdas, miT ufro, rom yoveldRiur<br />
profesiul saqmianobaSi amaze ufro rTuli da moulodneli `gamocdebis~ Cabareba<br />
gixdebaT.<br />
dawyebiTi safexuris <strong>pedagogTa</strong> <strong>sasertifikacio</strong> testis momzadeba gamocdebis<br />
erovnuli centris zogadi unarebis jgufs daevala. jgufi aqtiurad TanamSromlobs<br />
pedagogebTan, iTvaliswinebs maTs mosazrebebs, raTa saTanado pirobebi Seuqmnas<br />
sakuTari profesionalizmis gamosavlenad.<br />
winamdebare krebulSi warmodgenilia detaluri informacia dawyebiTi<br />
safexuris <strong>pedagogTa</strong> <strong>sasertifikacio</strong> testebis, maTi daniSnulebisa da struqturis<br />
Sesaxeb. aq ganxilulia testur davalebaTa nimuSebi, mocemulia rekomendaciebi ama<br />
Tu im tipis davalebaTa Sesasruleblad. vfiqrobT, yovelive es dagexmarebaT<br />
gamocdis warmatebiT CabarebaSi.<br />
gisurvebT warmatebas!<br />
3
dawyebiTi safexuris <strong>pedagogTa</strong> sertificireba<br />
saqarTveloSi sruli zogadi ganaTlebis dawyebiTi safexuri, zogadi<br />
ganaTlebis Sesaxeb kanonis Tanaxmad, I _ VI klasebs moicavs. Tumca dawyebiTi<br />
safexuris maswavleblis sertifikatis tipebis gansazRvra problemuri aRmoCnda.<br />
dReisaTvis dawyebiTi safexuris maswavlebelTa umravlesoba I _ IV klasebSi<br />
ZiriTad sagnebs aswavlis, xolo V da VI klasebSi qarTuls, maTematikas,<br />
sabunebismetyvelo da sazogadoebriv mecnierebebs sabazo-saSualo safexuris<br />
maswavleblebi aswavlian. garda amisa, zogierT skolaSi dawyebiT safexurze e. w.<br />
sagnobrivi swavlebaa: I _ VI klasebs TiToeul sagans sxvadasxva pedagogi aswavlis.<br />
am realobis gaTvaliswinebiT momzadda zogadi ganaTlebis Sesaxeb kanonSi Sesatani<br />
cvlilebebisa da damatebebis paketi, romelSic gardamavali periodisTvis (2014<br />
wlamde) gaTvaliswinebulia dawyebiTi safexuris maswavleblis ramdenime tipis<br />
sertifikati:<br />
I _ IV klasebis maswavlebeli, romelic am klasebSi aswavlis ZiriTad<br />
sagnebs (qarTul enasa da literaturas, maTematikas, bunebismetyvelebas);<br />
I _ VI klasebis maswavlebeli, romelic aswavlis erT konkretul sagans<br />
(qarTuli ena da literatura, bunebismetyveleba, maTematika,<br />
sazogadoebrivi mecnierebebi, saxviTi da gamoyenebiTi xelovneba, SromiTi<br />
swavleba, musika, fizikuri aRzrda).<br />
Sesabamisad, maswavlebelTa profesiuli ganviTarebis erovnulma centrma<br />
moamzada dawyebiTi safexuris maswavleblis profesiuli standarti, romelic<br />
iTvaliswinebs kanonSi Sesatan cvlilebebs.<br />
gamocdebis erovnuli centrma, aRniSnul standartze dayrdnobiT, 2012<br />
wlisTvis moamzada I _ IV klasebis sami ZiriTadi sagnis maswavleblisa da I _ VI<br />
klasebis konkretuli sagnis (qarTul enisa da literaturis, bunebismetyvelebis da<br />
maTematikis) maswavleblis <strong>sasertifikacio</strong> gamocdebi. am gamocdebidan erT-erTis da,<br />
aseve, profesiuli unarebis gamocdis warmatebiT Cabarebis SemTxvevaSi, pedagogi<br />
moipovebs dawyebiTi safexuris maswavleblis sertifikats.<br />
4
I _ IV klasebis sami ZiriTadi sagnis maswavleblis<br />
<strong>sasertifikacio</strong> testi<br />
dawyebiTi safexuris maswavlebelTa <strong>sasertifikacio</strong> testis mizania, gamoavlinos<br />
maswavleblis profesionalizmi, daadasturos, rom maswavleblis codna da<br />
moswavlisTvis codnis gadacemis unari Seesabameba standartiT gaTvaliswinebul<br />
moTxovnebs.<br />
testi amowmebs profesiul (sagnobriv) codnas qarTul enasa da literaturaSi,<br />
bunebismetyvelebasa da maTematikaSi. sagnobrivi codnis TvalsazrisiT, sagamocdo<br />
programa ar scdeba maswavleblis standartis CarCoebs.<br />
testi aseve adgens, ramdenad kargad icnobs da iyenebs maswavlebeli ama Tu im<br />
sagnis swavlebis meTodebs, kiTxvisa da weris swavlebis strategiebs. gansakuTrebuli<br />
yuradReba eTmoba bavSvis asakobrivi Taviseburebebis codnas.<br />
maswavleblis akademiuri unarebis Semowmebis mizniT, testSi gamoyofilia ori<br />
bloki _ wakiTxuli teqstis gaazreba da analitikuri wera.<br />
dawyebiTi safexuris maswavlebelTa <strong>sasertifikacio</strong> tests qmnis gamocdebis<br />
erovnuli centris zogadi unarebis jgufi, romelSic muSaoben pedagogiuri<br />
gamocdilebis mqone filologebi, maTematikosebi, fsiqologebi. testis SeqmnaSi<br />
monawileoben agreTve sabunebismetyvelo mecnierebebis jgufis eqspertebi.<br />
gamocdebis erovnuli centri aqtiurad TanamSromlobs mowveul eqspertebTan<br />
_ praqtikos maswavleblebTan, saxelmZRvaneloebis avtorebTan, fsiqologebTan,<br />
romlebic muSaoben dawyebiTi ganaTlebis sakiTxebze. testis Seqmnisa da daxvewis<br />
procesisTvis Zalian mniSvnelovania eqspertTa mosazrebebi maswavleblis<br />
profesiuli standartis, sagamocdo programis, testis struqturis Sesaxeb.<br />
testze muSaoba mimdinareobs etapobrivad: Tavdapirvelad iqmneba testis<br />
calkeuli davalebebi. davalebebi winaswar mravalmxriv mowmdeba. sacdeli<br />
testirebis meSveobiT dgindeba maTi sirTulis xarisxi da ganisazRvreba is<br />
statistikuri maxasiaTeblebi, romlebic gviCvenebs, Tu ramdenad kargad xerxdeba ama<br />
Tu im davalebiT maswavlebelTa codnisa da unarebis obieqturi Sefaseba. testis<br />
saboloo variantisTvis davalebebi SeirCeva statistikuri Semowmebisa da<br />
eqspertuli Sefasebis safuZvelze. testi moicavs Sinaarsobrivad da sirTulis<br />
TvalsazrisiT gansxvavebuli davalebebis mTel speqtrs.<br />
5
testis struqtura<br />
dawyebiTi safexuris maswavlebelTa <strong>sasertifikacio</strong> testi Sedgeba ori<br />
nawilisgan:<br />
profesiuli codna da meTodika (qarTuli ena da literatura, kiTxvisa da<br />
weris swavleba, bunebismetyveleba, maTematika);<br />
akademiuri unarebi (wakiTxuli teqstis gaazreba da analitikuri wera).<br />
testis maqsimaluri qula aris 100.<br />
testSi warmodgenilia sxvadasxva formatis davalebebi:<br />
davalebebi arCeviTi pasuxiT;<br />
davalebebi Ria daboloebiT;<br />
Sesabamisobis dadgenis davalebebi;<br />
Txzuleba.<br />
arCeviTpasuxebian davalebebSi pirobasa da SekiTxvasTan erTad savaraudo<br />
pasuxebic aris mocemuli. davalebis Sesruleba gulisxmobs oTxi savaraudo pasuxidan<br />
erTi swori pasuxis arCevas. TiToeuli arCeviTpasuxiani davaleba 1 quliT fasdeba.<br />
davalebebi Ria daboloebiT aplikantisgan (maswavleblis sertifikatis<br />
mopovebis msurvelisgan) moiTxovs dasmul SekiTxvaze pasuxis Camoyalibebas, sakuTari<br />
msjelobis gamyarebas saTanado argumentebiT. TiToeuli Riaboloiani davaleba<br />
fasdeba specialuri sqemis meSveobiT. Sesabamisad, davalebebi gansxvavdeba<br />
maqsimaluri qulebis mixedviT. Sesasrulebeli nabijebis gaTvaliswinebiT, davaleba<br />
SeiZleba Sefasdes 1, 2 an meti quliT.<br />
gaiTvaliswineT:<br />
Riaboloiani davalebis SemTxvevaSi qulas imsaxurebs aplikantis mxolod is<br />
pasuxi, romelic uSualod ukavSirdeba davalebis pirobas, Seicavs dasmuli<br />
amocanis konkretuli gadawyvetis mcdelobas.<br />
Sesabamisobis davalebebSi warmodgenilia monacemTa ori sveti. erT svetSi<br />
mocemulia e. w. piroba (movlenebi, frazebi da a. S.), meoreSi ki _ savaraudo<br />
pasuxebi (cnebebi, terminebi da a. S.). davalebis Sesasruleblad saWiroa, erT svetSi<br />
mocemuli informacia SevusabamoT (mivusadagoT) meore svetSi mocemul<br />
informacias. Sesabamisobis TiToeuli davaleba 1 quliT fasdeba.<br />
analitikuri weris nawilSi aplikantma unda daweros Txzuleba, romelSic<br />
gamoxatavs Tavis pozicias, mosazrebebs SeTavazebuli sakiTxis Sesaxeb. man<br />
konkretuli argumentebiT unda daasabuTos Tavisi saTqmeli. Txzuleba xuTi<br />
kriteriumiT fasdeba da misi maqsimaluri qulaa 13 (kriteriumebi ixileT gv. 44).<br />
krebulis momdevno nawilebSi ganxilulia TiToeuli tipis testur davalebaTa<br />
nimuSebi da Sefasebis kriteriumebi.<br />
6
profesiuli codna da meTodika<br />
testis am nawilis maqsimaluri qulaa 80. is oTx bloks moicavs _ qarTuli<br />
ena da literatura, bunebismetyveleba, maTematika, kiTxvisa da weris swavleba.<br />
TiToeul sagnobriv blokSi mocemulia sagamocdo programa, davalebebi,<br />
romlebic amowmebs <strong>rogor</strong>c Sesabamis sagnobriv, ise am sagnis swavlebis meTodikis<br />
codnas.<br />
kiTxvisa da weris swavlebis nawilSi warmodgenilia davalebebi, romlebic<br />
amowmebs kiTxvis swavlebis Tanamedrove strategiebis codnasa da maTi praqtikulad<br />
gamoyenebis unars, kerZod, ramdenad SeuZlia pedagogs SearCios adekvaturi meTodi:<br />
dawyebiT safexurze moswavleTa asakobrivi Taviseburebebis gaTvaliswinebiT<br />
wera-kiTxvis unaris gasaviTareblad;<br />
konkretuli moswavlis problemisa Tu individualuri Taviseburebis<br />
gaTvaliswinebiT kiTxvisa da weris unaris gasaviTareblad;<br />
Sesaswavli teqstis specifikis gaTvaliswinebiT wakiTxulis ukeT gasaazreblad.<br />
akademiuri unarebi<br />
testis es nawili 20 quliT fasdeba. is or bloks moicavs: wakiTxuli teqstis<br />
gaazrebasa da analitikur weras. wakiTxuli teqstis gaazrebis blokis meSveobiT<br />
mowmdeba ucnobi teqstis adekvaturad gagebisa da gaazrebis _ teqstidan<br />
informaciis mopovebis, interpretirebis, gaanalizebisa da Sefasebis unari.<br />
analitikuri weris meSveobiT mowmdeba ama Tu im sakiTxze sakuTari<br />
Tvalsazrisis cxadad da naTlad Camoyalibebis, argumentebis moxmobiT misi<br />
dasabuTebis, agreTve sxvadasxva mosazrebis kritikuli analizis unari.<br />
testis minimaluri kompetenciis zRvari 60%-ia. Sesabamisad, gamocdis<br />
warmatebiT Casabareblad aplikantma unda daagrovos qulaTa saerTo raodenobis<br />
60%-ze meti _ 100-quliani testis SemTxvevaSi 61 qula.<br />
Tumca, 61 qulis mopoveba SesaZlebelia mxolod erTi nawilis _ profesiuli<br />
codnisa da meTodikis _ davalebaTa SesrulebiT. imisaTvis, rom aplikantma<br />
akademiuri unarebis nawilis davalebebic Seasrulos da am komponentSic<br />
daadasturos Tavisi kompetencia, dadgenilia sagangebo zRvari akademiuri unarebis<br />
nawilisTvis _ qulaTa saerTo raodenobis 40%. Sesabamisad, am nawilSi zRvris<br />
gadasalaxad aplikantma unda daagrovos qulaTa saerTo raodenobis 40%-ze meti,<br />
sul mcire, 9 qula.<br />
7
testur davalebaTa ganmarteba<br />
krebulis winamdebare nawilSi gTavazobT 2011 wlis <strong>sasertifikacio</strong> gamocdaze<br />
gamoyenebuli testis zogierTi davalebis ganmartebas. 2012 wlis sagamocdo testi<br />
ki SegiZliaT ixiloT danarTSi (gv. 89).<br />
davalebaTa instruqciebze yuradRebis gamaxvileba, maTi Sesrulebis principisa<br />
Tu xerxis gacnoba, aseve, <strong>pedagogTa</strong> namuSevrebis SefasebaTa ganxilva dagexmarebaT<br />
gamocdisaTvis momzadebis processa da, sabolood, gamocdis warmatebiT CabarebaSi.<br />
profesiuli codna da meTodika<br />
testis am nawiliT mowmdeba sagnobrivi codna qarTul enasa da<br />
literaturaSi, maTematikasa da bunebismetyvelebaSi. Tumca, didi yuradReba eqceva<br />
swavlebis meTodikis Semowmebasac. moswavleTaTvis masalis sworad SerCeva da<br />
miwodeba, maTi miRwevebis sworad Sefaseba gansakuTrebiT mniSvnelovania dawyebiT<br />
safexurze, radgan aq iqmneba bavSvis saswavlo qcevis safuZveli, am etapze iZens is<br />
ZiriTad codnasa da unar-Cvevebs, romlebic ganmsazRvrelia misi momavali<br />
inteleqtualuri saqmianobisTvis. amitom profesiuli codnisa da meTodikis nawili<br />
testis ZiriTad nawils warmoadgens.<br />
profesiuli codnisa da meTodikis nawilSi TiToeuli sagnis wili<br />
ganisazRvreba saswavlo gegmis Sesabamisi saaTobrivi badis safuZvelze.<br />
8
davalebaTa nimuSebi da ganmartebebi<br />
qarTuli ena da literatura<br />
1. qvemoT CamoTvlilTagan romel winadadebaSia daSvebuli gramatikuli Secdoma?<br />
(a) wylidan delfini amoxta.<br />
(b) ninos Tvalebidan cremlebi gadmoscvivda.<br />
(g) foTlebidan gulyviTela Citma gamoixeda.<br />
(d) abreSumis Zafidan lamaz qsovils amzadeben.<br />
dawyebiTi klasebis moswavleebi winadadebebisa Tu mcire teqstebis Sedgenisas<br />
xSirad uSveben sxvadasxva saxis Secdomas. maswavlebels yoveldRiurad uxdeba maTi<br />
aRmoCena da gasworeba. mocemuli davalebis mizania, Seamowmos, SeuZlia Tu ara<br />
maswavlebels gramatikuli, kerZod, morfologiuri Secdomis aRmoCena winadadebaSi.<br />
winadadebebi, romlebic davalebaSia mocemuli, moqmedebiTi da naTesaobiTi<br />
brunvisTvis saerTo -gan Tandebulis sworad gamoyenebas moiTxovs. Zvelad<br />
moqmedebiTis Tandebulad -gan forma gamoiyeneboda, magram droTa ganmavlobaSi man<br />
fonetikuri cvlilebebi ganicada (saxl-iT-gan/saxl-id-gan/saxl-i-dan _ <strong>rogor</strong>c<br />
naTesaobiTi, ise moqmedebiTi brunvis niSnis Tanxmovani s da T daikarga) da<br />
dResdReobiT gvaqvs Tandebulis forma -dan. Tu winadadebis wevri gvpasuxobs<br />
kiTxvaze saidan (wylidan) an ra droidan (saRamodan), e. i. is moqmedebiT brunvaSi<br />
dgas da masTan -dan Tandebuls viyenebT, xolo Tu gvpasuxobs kiTxvaze visgan<br />
(megobrisgan) an risgan (Zafisgan), maSin saxeli naTesaobiT brunvaSi dgas da masTan<br />
-gan Tandebulis gamoyenebaa saWiro. -gan Tandebuliani naTesaobiTi aRniSnavs<br />
moqmedebis Semsrulebels (megobr-is-gan miRebuli saCuqari), masalas (Zaf-is-gan<br />
damzadebuli qsovili), mizezs (SiS-is-gan gafiTrebuli). Sesabamisad, Secdoma<br />
daSvebulia pasuxis (d) variantSi.<br />
2. mocemulia winadadebebi:<br />
I _ `xom ar ggonia, weros WkuiT ajobeb~? _ gaafrTxiles melia ciyvebma.<br />
II _ meliam weros sacodav saxes Sexeda, gaicina da hkiTxa, wvniani <strong>rogor</strong><br />
mogewonao.<br />
qvemoT CamoTvlilTagan romelia marTebuli?<br />
sityva `wero~:<br />
(a) orive winadadebaSi warmodgenilia micemiTi brunvis formiT.<br />
(b) orive winadadebaSi warmodgenilia naTesaobiTi brunvis formiT.<br />
(g) I winadadebaSi warmodgenilia naTesaobiTi, xolo II winadadebaSi _ micemiTi<br />
brunvis formiT.<br />
(d) I winadadebaSi warmodgenilia micemiTi, xolo II winadadebaSi _ naTesaobiTi<br />
brunvis formiT.<br />
9
davalebis Sesasruleblad unda gavarkvioT, mocemul winadadebebSi<br />
xmovanfuZiani arsebiTi saxeli `wero~ micemiT brunvaSi dgas Tu naTesaobiTSi.<br />
orive brunvaSi `wero~ msgavsi formiT gvxvdeba _ `weros~, radgan wero ukveceli<br />
xmovanfuZiani saxelia, naTesaobiT brunvaSi masTan brunvis niSani -is kargavs<br />
xmovans da -s formiT aris warmodgenili. Sesabamisad, micemiTi da naTesaobiTi<br />
brunvis formebi emTxveva erTmaneTs. saxelis brunvis formis amosacnobad, misi<br />
Canacvleba SeiZleba Sesabamis konteqsts morgebuli TanxmovanfuZiani saxeliT. mag.,<br />
weros WkuiT ajobeb - biW-s WkuiT ajobeb (micemiTi brunva); weros sacodav saxes -<br />
biW-is sacodav saxes (naTesaobiTi brunva). Sesabamisad, swori pasuxia (d).<br />
3. qvemoT mocemulia ori sveti. marcxena svetSi warmodgenilia gamoTqmebi,<br />
marjvenaSi ki miTiTebulia maTi SesaZlo warmomavloba. daadgineT Sesabamisoba<br />
gamoTqmebsa da maTs warmomavlobas Soris. nimuSis mixedviT SeavseT carieli<br />
grafebi (SesaZlebelia pasuxis gameoreba).<br />
1. aqilevsis qusli a) literaturuli<br />
2. promeTes cecxli b) miTologiuri<br />
3. maraTonuli rbena g) istoriuli<br />
4. qaris wisqvilebTan brZola<br />
5. gaTiSe da ibatone<br />
6. igi wava da sxva mova<br />
maswavleblis profesiuli standartis erT-erTi moTxovnaa, dawyebiTi safexuris<br />
maswavlebeli icnobdes miTebs, zRaprebs, Tqmulebebs da a.S. am davalebiT swored<br />
istoriuli, miTologiuri Tu literaturuli siuJetebisa da maT safuZvelze<br />
Seqmnili gamoTqmebis codna mowmdeba. testur davalebebSi SegxvdebaT gamoTqmebi<br />
mxolod sayovelTaod cnobili miTidan, bibliuri siuJetidan Tu literaturuli<br />
nawarmoebidan.<br />
swori pasuxi:<br />
1 2 3 4 5 6<br />
b b g a g a<br />
10
4. qvemoT mocemulia moswavlis naweri, romelSic daSvebulia ramdenime<br />
gramatikuli Secdoma. amoiwereT SecdomiT dawerili sityvebi, miuTiTeT swori<br />
forma da pasuxi daasabuTeT. TiToeuli Secdomis gasworeba da Sesabamisi<br />
dasabuTeba fasdeba 2 quliT. moswavlis mier sworad dawerili TiToeuli sityvis<br />
mcdari formiT Secvlis SemTxvevaSi dagakldebaT 1 qula.<br />
moswavlis nawerSi Secdomebis aRmoCena da maTi gasworeba, aseve, moswavlisTvis<br />
imis axsna, Tu ratom aris mis mier gamoyenebuli formebi mcdari, maswavleblis<br />
yoveldRiuri saqmianobis nawilia. dawyebiT safexurze gramatikis swavlebac,<br />
ZiriTadad, swored aseTi formiT xorcieldeba. vfiqrobT, mocemuli davaleba Zalze<br />
mniSvnelovania maswavleblis Sesabamisi kompetenciis Sesamowmeblad. amitom mas<br />
testis qulaTa SedarebiT didi wili _ 8 qula _ eTmoba:<br />
TiToeuli Secdomis gasworeba da Sesabamisi dasabuTeba fasdeba 2 quliT.<br />
mxolod Secdomis gasworeba, saTanado dasabuTebis gareSe, fasdeba 1 quliT.<br />
Tu moswavlis mier sworad daweril sityvas mcdari formiT SecvliT,<br />
dagakldebaT 1 qula.<br />
moswavlis nawerSi Semdegi Secdomebia daSvebuli:<br />
1. uamravi sityvebi _ sworia: uamravi sityva.<br />
ricxviT saxels, aseve simravlis aRmniSvnel sityvas (bevri, mravali, uamravi...)<br />
arsebiTi saxeli yovelTvis mxolobiT ricxvSi Seewyoba.<br />
2. erTi da igive (asoze dawyebuli...) _ sworia: erTsa da imave (asoze dawyebuli...).<br />
`erTi da igive~ am SesityvebaSi aris msazRvreli, romelic sazRvruls<br />
eTanxmeba brunvaSi. saxeli `aso~ (sazRvruli) micemiTi brunvis Tandebuliani<br />
formiT aris warmodgenili. Sesabamisad, mas msazRvreli micemiT brunvaSi unda<br />
Seewyos. erTi da igive mxolod saxelobiTi brunvis formaa, micemiT brunvaSi<br />
iqneba erTsa da imaves.<br />
3. radgan _ sworia: raTa.<br />
rTuli qvewyobili winadadebis meore nawili miznis garemoebiTi damokidebuli<br />
winadadebaa da, Sesabamisad, unda gamoviyenoT kavSiri `raTa~.<br />
11
4. advilaT _ sworia: advilad.<br />
zedsarTavi saxeli `advili~ mocemulia viTarebiTi brunvis formiT,<br />
Sesabamisad, viTarebiTi brunvisgan nawarmoebi zmnizedis bolos unda gamoviyenoT<br />
-d da ara –T, radgan viTarebiTi brunvis niSania -ad.<br />
gTavazobT maswavlebelTa namuSevrebs, romlebic sxvadasxva quliT Sefasda.<br />
SegaxsenebT, rom:<br />
komentari<br />
warmodgenil pasuxSi aRmoCenili, gasworebuli da dasabuTebulia 3 Secdoma.<br />
Sesabamisad, is 6 quliT Sefasda.<br />
komentari<br />
am namuSevarSi aRmoCenili da gasworebulia oTxive Secdoma, Tumca mxolod<br />
samia dasabuTebuli sworad _ `uamravi~ aris ara krebiTi saxeli, aramed simravlis<br />
aRmniSvneli sityva. am faqtobrivi Secdomis gamo aRniSnuli ganmarteba aplikants<br />
`ar eTvleba~ da nacvlad 2 qulisa, 1 qulas imsaxurebs. aseve, arasworad aris<br />
amowerili moswavlis mier sworad dawerili sityva da Secvlilia mcdari formiT<br />
(wigns - wignss), ris gamoc aplikantis mier miRebul qulaTa jams – 7 _ daaklda 1<br />
qula. Sesabamisad, warmodgenili pasuxi 6 quliT Sefasda.<br />
12
komentari<br />
warmodgenil pasuxSi aRmoCenili da gasworebulia mxolod 1 Secdoma (advilaT<br />
_ advilad). meore Secdomis gasworeba (igive _ imave) arasruli formiTaa<br />
warmodgenili da, Sesabamisad, ar fasdeba quliT. danarCeni 5 sityva, romlebic<br />
aplikantma gamoyo da sxva formebiT Caanacvla, moswavlis naSromSi sworad aris<br />
dawerili. Sesabamisad, gabaTilda erTi sworad aRmoCenili da gasworebuli<br />
SecdomiT damsaxurebuli qulac da pasuxi 0 quliT Sefasda.<br />
nawyveti arCil sulakauris moTxrobidan `biWi da ZaRli~<br />
quCaSi marto midioda patara, Savgvremani biWi. mayvlisferi didi Tvalebi<br />
hqonda, wyliani da naRvliani odnav. mura nagazma ZunZuliT Cauara, Tan SiSiT<br />
moxeda biWs. biWma Seatyo, ZaRli ucxod grZnobda qalaqSi Tavs. Tvali gaayola...<br />
ramdenime finia nagazs yefiT mosdevda. biWs gaukvirda: `amxela nagazs es juja<br />
ZaRlebi <strong>rogor</strong> moerivnen?~ mainc daavlo qvas xeli da finiebs Seutia. finiebi<br />
maSinve Secvivdnen ezoSi wkmutun-wkmutuniT, mere WiSkridan gamoyves Tavebi da<br />
sakuTar ezoSi yofniT Segulianebulebma yefa daiwyes.<br />
nagazi quCis gadaRma, filaqanze ijda, dabneuli da SeSinebuli ixedeboda aqeT-iqiT.<br />
_ ras gamirbi, _ uTxra biWma, _ me ar gerCi. piriqiT, mecodebi. amxela xar da<br />
finiebma dagCagres.<br />
nagazi TvalebSi misCereboda biWs da ar inZreoda. biWma oriode nabiji gadadga<br />
ZaRlisken. ZaRlma ukan daixia...<br />
_ gSia? _ CanTa gaxsna da puris natexi amoiRo, _ Tu ginda, gaWmev, naxevari _<br />
Sen, naxevari _ me.<br />
ZaRlma puri Tvalis daxamxamebaSi STanTqa... sanam riyeze Cavidoda, biWma<br />
erTxelac mixeda nagazs. ZaRli ukana TaTebze ijda da mTeli gulisyuri biWisken<br />
hqonda mipyrobili. biWma uceb badiani kaci dainaxa. kaci frTxilad epareboda<br />
ZaRls. ramdenime nabiji da nagazi, albaT, badeSi gaexveoda.<br />
biWma Sehyvira. ZaRli ar ganZreula. biWi grZnobda, wamiTac rom daegvianebina,<br />
nagazs daiWerdnen. maSinve puris natexi daugdo win, aTiode nabijze. ZaRli wamoxta,<br />
<strong>rogor</strong>c Cans, faTeraki igrZno. biWi da ZaRli sirbiliT daeSvnen riyeze.<br />
_ saZageli kacia, _ uTxra biWma ZaRls, magas unda erido. bade Tu dagafara,<br />
gaTavda, veRar gaeqcevi.<br />
biWma da ZaRlma riye gairbines da mtkvris napirze gavidnen.<br />
mtkvris gaRma erTimeoreze miyolebuli, jaWviT dabmuli wisqvilebi Zveli<br />
gemebiviT idga. biWs sadRac wignSi daxatuli enaxa navsadguri da gaRma mxare mudam<br />
im suraTs agonebda. qvaze Camojdeboda da, sanam banaobas daiwyebda, didxans<br />
gascqeroda wisqvilebs, Sehyurebda mtkvarze gadmomdgar aivnian saxlebs.<br />
13
1. am nawyvetis mixedviT imsjeleT moTxrobis personaJis xasiaTis Taviseburebebze.<br />
Tqveni msjelobis gasamyareblad mokled miuTiTeT konkretuli frazebi teqstidan.<br />
_______________________________________________________________________<br />
moswavleTaTvis sabavSvo literaturuli nawarmoebis gacnoba, wakiTxva skolis<br />
pirvelive safexurze Zalze mniSvnelovania kiTxvis unaris gasaviTareblad, kiTxvis<br />
mimarT interesis gasaRviveblad, karg mkiTxvelad Camosayalibeblad. saskolo<br />
saxelmZRvaneloebSi xSirad gvxvdeba nawyvetebi literaturuli nawarmoebebidan.<br />
imisaTvis, raTa moswavleebi ama Tu im teqstiT davainteresoT, saWiroa maTi<br />
asakobrivi Tu pirovnuli Taviseburebebis gaTvaliswinebiT davexmaroT teqstis<br />
gaazrebaSi.<br />
mocemuli nawyvetis gasaazreblad arsebiTia mTavari personaJis xasiaTis<br />
amocnoba. davalebis mizani swored imis Semowmebaa, SeuZlia Tu ara aplikants<br />
personaJis xasiaTis mniSvnelovani Taviseburebebis, arsebiTi maxasiaTeblebis<br />
gamoyofa da maTi gamijvna umniSvnelo detalebisgan.<br />
teqstis mixedviT SeiZleba vimsjeloT personaJis xasiaTis Semdeg mniSvnelovan<br />
Taviseburebebze:<br />
biWi martosulia, sevdiani _ `quCaSi marto midioda~, `Tvalebi hqonda<br />
wyliani, naRvliani~, `qvaze Camojdeboda da didxans gascqeroda wisqvilebs,<br />
mtkvarze gadmomdgar aivnian saxlebs~.<br />
TanagrZnobis unaris mqone, humanuri, cxovelTa damcveli _ `Seatyo, ZaRli<br />
ucxod grZnobda Tavs~, `me ar gerCi, piriqiT, mecodebi~, `puris natexi<br />
amoiRo, _ Tu ginda, gaWmev, naxevari _ Sen, naxevari _ me~, `maSinve puris<br />
natexi gadaugdo~, ise elaparakeba ZaRls, <strong>rogor</strong>c megobars; Tavad daucveli<br />
_ icavs nagazs.<br />
emociuri, faqizi bunebis mqone, mgrZnobiare, meocnebe, romantikuli _<br />
`quCaSi marto midioda~, `wyliani, naRvliani Tvalebi~, `sadRac wignSi<br />
daxatuli enaxa navsadguri~, `gaRma mxare mudam im suraTs agonebda~ _ naxati<br />
Zlier STabeWdilebas axdens masze, bunebaSi yofna uyvars, SeuZlia didxans<br />
uyuros mdinares, wisqvilebs, aivnian saxlebs; biWs Tavisi samyaro aqvs _<br />
mdinare, riye, Zveli gemebiviT mdgari jaWviT dabmuli wisqvilebi... qalaqSi<br />
daZabulia, safrTxis molodinSia, bunebaSi, riyeze ufro daculad grZnobs<br />
Tavs _ SeuZlia, sanam banaobas daiwyebs, garemos daakvirdes, wignSi nanaxi<br />
gaixsenos da didxans ucqiros mtkvris napirebs.<br />
14
teqstidan SeiZleba amovikiTxoT personaJis sxva Tvisebebis Sesaxebac, Tumca<br />
teqsti ar iZleva sakmaris masalas maTze msjelobisTvis. mocemul nawyvetSi dasmuli<br />
problemis _ martoobis, gaucxoebis, TanagrZnobis _ gaTvaliswinebiT, isini<br />
naklebad mniSvnelovania:<br />
mamaci, uSiSari _ `finiebs Seutia~, `nabiji gadadga ZaRlisken~, `biWma<br />
Sehyvira~ _ badiani kacis ar SeeSinda, misgan daicva ZaRli. biWi da ZaRli<br />
gaeqcnen badian kacs.<br />
frTxili _ `biWma oriode nabiji gadadga ZaRlisken~, `erTxelac mixeda<br />
nagazs~, `grZnobda, wamiTac rom daegvianebina, nagazs daiWerdnen~, `saZageli<br />
kacia, magas unda erido~.<br />
sazriani, mixvedrili _ `maSinve puris natexi daugdo win~, mixvda, ZaRli<br />
unda daecva badiani kacisgan.<br />
dakvirvebuli, yuradRebiani _ `Seatyo, ZaRli ucxod grZnobda Tavs~,<br />
`erTxelac mixeda nagazs~, `biWi grZnobda, wamiTac rom daegvianebina, nagazs<br />
daiWerdnen~, `magas unda erido~, `sadRac wignSi daxatuli enaxa navsadguri~,<br />
`mudam im suraTs agonebda~, `didxans gascqeroda wisqvilebs, Sehyurebda<br />
mtkvarze gadmomdgar saxlebs~.<br />
sruliad araarsebiTia personaJis dasaxasiaTeblad, magaliTad, is, rom `biWs aqvs<br />
Savi Tvalebi~. aseve, qulis mosapoveblad ar aris sakmarisi mxolod imis miTiTeba,<br />
rom mas `uyvars ZaRlebi~ da a.S.<br />
davaleba amgvari sqemiT Sefasda:<br />
2 qula _ aplikanti msjelobs personaJis xasiaTis Taviseburebebze, gamoyofs<br />
sxvadasxva aspeqts, msjelobis gasamyareblad uTiTebs Sesabamis frazebs<br />
teqstidan.<br />
1 qula _ aRniSnulia personaJis xasiaTis mniSvnelovani Taviseburebani, Tumca<br />
aplikanti ar msjelobs maT Sesaxeb da ar uTiTebs frazebs teqstidan.<br />
0 qula _ personaJis xasiaTis Taviseburebebi, romlebsac miuTiTebs aplikanti,<br />
araarsebiTia, an pasuxi ar aris mocemuli.<br />
gaiTvaliswineT:<br />
qarTuli enisa da literaturis nawilSi, Ria davalebaTa gasworebisas,<br />
yuradReba eqceva imasac, Tu ramdenad aris naSromSi daculi qarTuli<br />
saliteraturo enis normebi.<br />
15
gTavazobT <strong>sasertifikacio</strong> gamocdaze <strong>pedagogTa</strong> mier Sesrulebuli davalebis<br />
nimuSebs:<br />
komentari<br />
warmodgenil pasuxSi aplikanti msjelobs personaJis xasiaTis<br />
Taviseburebebze, gamoyofs sxvadasxva aspeqts, msjelobis gasamyareblad uTiTebs<br />
Sesabamis frazebs teqstidan. Sesabamisad, pasuxi Sefasda 2 quliT<br />
komentari<br />
aplikanti gamoyofs personaJis xasiaTis Taviseburebebs, magram ar msjelobs<br />
maT Sesaxeb, ar miuTiTebs frazebs teqstidan, amitom warmodgenili naSromi 1<br />
quliT Sefasda.<br />
komentari<br />
warmodgenil pasuxSi umeteswilad gadmocemulia Sinaarsobrivi detalebi, ar<br />
Cans msjeloba. saubaria personaJis xasiaTis araarsebiT Taviseburebebze, darRveulia<br />
qarTuli saliteraturo enis normebi da daSvebulia punqtuaciuri Secdomebi.<br />
Sesabamisad, pasuxi 0 quliT Sefasda.<br />
16
2. warmoidgineT, rom Tqvens erT-erT moswavles kargad aqvs ganviTarebuli xatovani<br />
warmosaxvis unari, uadvildeba gamosaxulebebis, vizualuri masalis interpretireba.<br />
aRwereT davaleba, romelsac SeurCevdiT mas am nawyvetis gasaazreblad saSinao an<br />
saklaso samuSaosTvis.<br />
__________________________________________________________________<br />
maswavlebelma unda SearCios swavlebis iseTi meTodebi, romlebic Seesatyviseba<br />
moswavleTa asakobriv Tu individualur Taviseburebebs. man unda SesTavazos<br />
moswavleebs mravalferovani aqtivobebi TiToeuli maTganis Taviseburebebis (xasiaTi,<br />
swavlis tempi, stili, inteleqtualuri unarebi, interesebi) gaTvaliswinebiT. am<br />
gziT maswavlebeli moswavleTa SesaZleblobebis realizaciis saukeTeso pirobebs<br />
Seqmnis.<br />
mocemul davalebaSi saubaria moswavleze, romelic axal informacias (am<br />
SemTxvevaSi, moTxrobis nawyvets) ukeT gaiazrebs, Tuki am informacias vizualur,<br />
xatovan masalas daukavSirebs. imisaTvis, raTa man teqsti ukeT gaiazros, SeiZleba<br />
misi warmosaxvis unari `davixmaroT~, vTxovoT, daxatos ilustraciebi am nawyvetis<br />
mixedviT, warmoidginos da aRweros is adgili, sadac ganmartoebisas Tavs kargad<br />
grZnobs, Seagrovos fotomasala Zveli Tbilisisa da mtkvris sanapiros xedebiT da<br />
gagviziaros Tavisi STabeWdilebebi, gancdebi maTTan dakavSirebiT, gaixsenos an naxos<br />
filmi (an sxva nawarmoebi) bavSvebisa da cxovelebis megobrobaze, raTa Seadaros am<br />
nawyvets an mogviTxros maT Sesaxeb.<br />
davaleba Semdegi sqemiT Sefasda:<br />
2 qula _ aplikanti detalurad aRwers moswavlisTvis adekvatur davalebas. Tu<br />
aplikanti mimarTavs moswavles, aZlevs mas davalebas, unda gamoiyenos IV<br />
klasis moswavlisTvis Sesaferisi leqsika;<br />
1 qula _ aplikanti miuTiTebs moswavlisTvis adekvatur davalebas, Tumca ar<br />
aRwers mas;<br />
0 qula _ miTiTebulia davaleba, romelic moswavlisTvis ar aris adekvaturi;<br />
pasuxi ar aris mocemuli.<br />
17
gTavazobT <strong>sasertifikacio</strong> gamocdaze <strong>pedagogTa</strong> mier Sesrulebuli davalebis<br />
nimuSebs:<br />
komentari:<br />
warmodgenil pasuxSi aplikanti detalurad aRwers davalebas, romelic<br />
xatovani warmosaxvis unaris mqone moswavles daexmareba am nawyvetis ukeT<br />
gaazrebaSi. Sesabamisad, naweri Sefasda 2 quliT.<br />
komentari<br />
es pasuxi 1 quliT Sefasda, radgan aplikanti miuTiTebs adekvatur davalebas,<br />
Tumca ar aRwers mas.<br />
komentari<br />
miuxedavad imisa, rom warmodgenili davaleba sainteresoa da SeiZleba<br />
zogierT moswavles daexmaros teqstis gaazrebaSi, es pasuxi 0 quliT aris<br />
Sefasebuli, radgan aplikanti davalebis SerCevisas ar iTvaliswinebs moswavlis<br />
individualur Taviseburebas, ar akeTebs aqcents vizualizaciaze, warmosaxvis<br />
unarze.<br />
18
vaJa-fSavelas leqsi `molodini~<br />
mcire ram nislis nawyveti<br />
mTas ekra bumbuliviTa,<br />
hSvenoda fiqrebSi garTva<br />
mindorzed sumbuliviTa.<br />
_ ras ucdi, nislo patarav,<br />
dakerebulo mTazeda?<br />
_ rasa? ver Tu hgrZnob, Zmobilo,<br />
mteri Camidga gzazeda!<br />
<strong>rogor</strong> ver hxedav gvalvisgan<br />
damwvar-dabuguls miwasa?<br />
swored amitom davfiqrdi<br />
da vexvewebi zecasa:<br />
gamzardos, momces Zal-Rone,<br />
vewamlo qveynis kvnesasa;<br />
gamzardos, Rrublad maqcios,<br />
mZimed damtvirTos wvimiTa,<br />
rom movrwyo guli qveynisa<br />
dauSromelis miliTa;<br />
avaWikWiko bulbuli<br />
saRamoTi da diliTa.<br />
da warvsdge Cems meufesTan<br />
xelT anTebulis cviliTa.<br />
1. moZebneT leqsSi Sedarebis ori nimuSi da amowereT. __________________<br />
2. romeli mxatvruli xerxis swavlebisas gamoiyenebdiT frazebs:<br />
1. `nislo patarav, dakerebulo mTazeda~<br />
2. `swored amitom davfiqrdi da vexvewebi zecasa~<br />
dawyebiTi safexuris maswavleblis profesiuli standartis qarTuli enisa da<br />
literaturis nawilSi (mxatvruli teqstis gageba da TviTgamoxatva) mocemulia<br />
literaturaTmcodneobiTi terminebis CamonaTvali. qarTuli enisa da literaturis<br />
maswavlebeli unda icnobdes am terminebs, raTa daexmaros moswavleebs tropuli<br />
metyvelebis nimuSebisa da, zogadad, mxatvruli teqstis gaazrebaSi, mxatvrulgamomsaxvelobiTi<br />
saSualebebis gamoyenebaSi.<br />
zemoT moyvanili ori davaleba swored am kompetenciis Semowmebas isaxavs<br />
miznad. vaJa-fSavelas poezia gajerebulia tropuli metyvelebis formebiT da,<br />
Sesabamisad, mdidar masalas iZleva mxatvrul-gamomsaxvelobiTi saSualebebis<br />
saswavleblad. leqsis pirvelive strofSi avtori nisls bumbulsa da sumbuls<br />
adarebs (mTas ekra bumbuliviTa, hSvenoda fiqrebSi garTva mindorzed sumbuliviTa).<br />
Tu aplikanti orive nimuSs sworad miuTiTebda, pirvel davalebaSi 1 qulas<br />
moipovebda.<br />
19
meore davalebaSi moyvanili frazebi SeiZleba gamoviyenoT Semdegi mxatvruli<br />
xerxebis swavlebisas:<br />
`nislo patarav, dakerebulo mTazeda~ _ epiTeti, metafora.<br />
epiTeti msazRvreli sityvaa, romelic gamokveTs sagnis Tvisebas, aniWebs mas<br />
mxatvrul gamomsaxvelobas (mTaze dakerebuli, patara nisli). metafora berZnuli<br />
sityvaa da niSnavs gadatanas, erTi sagnis Tvisebis meoreze gavrcelebas. `mTaze<br />
dakerebuli nisli~ metaforuli gamoTqmaa.<br />
`swored amitom davfiqrdi da vexvewebi zecasa~ _ gapirovneba.<br />
avtori nisls sulieris Tvisebebs miawers.<br />
TiToeuli sworad miTiTebuli mxatvruli xerxisaTvis aplikanti 1 qulas<br />
moipovebda (davalebis maqsimaluri qula iyo 2).<br />
3. daexmareT IV klasis moswavleebs leqsSi xazgasmuli striqonebis gaazrebaSi.<br />
__________________________________________________________________<br />
IV klasis moswavles leqsSi xazgasmuli striqonebis gasaazreblad SeiZleba<br />
ramdenime saxis daxmareba SevTavazoT _ ganvumartoT misTvis gaugebari zogierTi<br />
gamoTqmis mniSvneloba, avuxsnaT bunebrivi kanonzomiereba, romlis Sesaxebac<br />
saubaria am strofSi, davanaxoT strofis (da mTlianad leqsis) ZiriTadi azri da<br />
vesaubroT mis mxatvrul mxareze, vaJa-fSavelas poeziisTvis damaxasiaTebeli<br />
mxatvruli stilis Taviseburebebze.<br />
davalebis Sefasebis sqema amgvaria:<br />
2 qula _ aplikanti gadmoscems xazgasmuli striqonebis Sinaarss, saubrobs<br />
leqsis/strofis mxatvrul mxareze; warmogvidgens leqsSi dasmuli sakiTxis<br />
axsnas (azri IV klasis moswavleebisTvis gasagebad aris Camoyalibebuli).<br />
1 qula _ aplikanti ganmartavs xazgasmuli striqonebis Sinaarss (azri IV klasis<br />
moswavleebisTvis gasagebad aris Camoyalibebuli).<br />
0 qula _ ganmartebis gareSe mocemulia xazgasmuli striqonebis `TxrobiTi~<br />
versia, perifrazi, an pasuxi ar aris mocemuli.<br />
gTavazobT <strong>pedagogTa</strong> mier Sesrulebuli davalebis nimuSebs:<br />
20
komentari<br />
warmodgenil pasuxSi aplikanti gvTavazobs leqsSi dasmuli sakiTxis miseul<br />
interpretacias, iTvaliswinebs moswavleTa enobriv kompetencias da cdilobs<br />
gaamaxvilos yuradReba leqsis mxatvrul mxareze. miuxedavad pasuxSi arsebuli<br />
umniSvnelo enobrivi xarvezebisa, aRniSnuli namuSevari Sefasda 2 quliT.<br />
komentari<br />
es pasuxi 0 quliT Sefasda, radgan mocemulia davalebaSi warmodgenili<br />
striqonebis perifrazi. ar aris ganmartebuli moswavleebisTvis gaugebar frazaTa<br />
da sityvaTa Sinaarsi, mag., `dauSromelis miliTa~.<br />
komentari<br />
warmodgenili pasuxi 0 quliT Sefasda, radgan aq saubaria mxolod bunebriv<br />
movlenaze da araferia naTqvami striqonebis da mTlianad vaJa-fSavelas leqsis<br />
ZiriTad azrze. cxadia, aseTi axsna moswavles leqsis gaazrebaSi, arsis wvdomaSi ver<br />
daexmareba.<br />
21
kiTxvis da weris swavleba<br />
skolaSi SesvlisTanave bavSvis winaSe dgeba umniSvnelovanesi amocana _ werakiTxvis<br />
Seswavla. pirveli saskolo gamocdileba (Tu <strong>rogor</strong> Seafaseben mSoblebi da<br />
pedagogebi bavSvis winsvlas kiTxvis, werisa Tu angariSis Seswavlisas, waaxaliseben<br />
Tu ara mas) bavSvis ara marto SemecnebiTi, aramed socialur-emociuri<br />
ganviTarebis mniSvnelovan safuZvels warmoadgens. Tu es gamocdileba dadebiTia,<br />
maSin bavSvi sakuTar SesaZleblobebSi rwmundeba da met warmatebasac aRwevs.<br />
wera-kiTxvis SeswavlaSi warmatebas mniSvnelovanwilad ganapirobebs maswavleblis<br />
mier sworad SerCeuli swavlebis strategia. kiTxvis swavlebis Tanamedrove<br />
strategiebi, ZiriTadad, ori Teoriis konteqstSi ganixileba:<br />
fonologiur Teorias eyrdnoba kiTxvis swavlebis fonologiuri (aRmavali)<br />
meTodi, romlis mixedviTac, bavSvma jer unda SeZlos asos da bgeris<br />
erTmaneTTan dakavSireba, xolo Semdeg nacnobi fonemebisgan sityvis awyoba.<br />
mTlianobiTi Teoriis mixedviT ki, bavSvi jer mTliani sityvebis cnobas<br />
swavlobs. ucnobi sityvebis bgerebi daiswavleba konteqstSi sityvis<br />
mniSvnelobis mixvedriT an Sesabamis naxatTan erTad sityvis aRqmis dros. am<br />
Teorias eyrdnoba kiTxvis swavlebis mTlianobiTi (daRmavali) meTodi.<br />
erTgvari kompromisuli variantia kiTxvis swavlebis dabalansebuli meTodi,<br />
romelic iTvaliswinebs <strong>rogor</strong>c fonologiuri, aseve mTlianobiTi Teoriis<br />
principebis gamoyenebas.<br />
dawyebiTi safexuris maswavleblis standartis Tanaxmad, pedagogma unda icodes<br />
zemoT ganxiluli Teoriebis farglebSi arsebuli midgomebi da, Sesabamisad, SeZlos<br />
praqtikaSi maTi gamoyeneba. is zedmiwevniT kargad unda icnobdes aseve dawyebiT<br />
safexurze swavlebis specifikas, kiTxvis swavlis periodebs (winasaanbano, saanbano da<br />
anbanisSemdgomi). man sworad unda SearCios TiToeuli periodis Sesabamisi<br />
aqtivobebi.<br />
wakiTxuli teqstis gaazrebis unaris gasaviTareblad pedagogma unda SeZlos,<br />
sworad SearCios SekiTxvebi da aqtivobebi moswavleTa asakobrivi Taviseburebebis,<br />
aseve, Sesaswavli teqstis specifikis gaTvaliswinebiT.<br />
testSi warmodgenili davalebebi swored zemoaRniSnuli kompetenciebis<br />
Semowmebas isaxavs miznad.<br />
22
davalebaTa nimuSebi da ganmartebebi<br />
1. nini I klasSia da uWirs ambis gabmulad gadmocema, saWiro sityvebis povna<br />
Txrobisas. misi zepirmetyvelebis unaris ganviTareba maswavlebelma gadawyvita<br />
siuJeturi suraTebis gamoyenebiT.<br />
qvemoT mocemulia Sesabamisi aqtivobebi:<br />
I. maswavlebeli sTxovs ninis, ipovos suraTze mis mier dasaxelebuli obieqtebi:<br />
`maCvene gogonas CanTa.~<br />
II. maswavlebeli aRwers suraTs da Tan TiTiT mianiSnebs: `Sexede, aq gogona<br />
skolaSi midis.~<br />
III. maswavlebeli ekiTxeba ninis: `ras akeTebs gogona klasSi?~<br />
IV. maswavlebeli sTxovs ninis: `maCvene suraTze biWi, romelic wers.~<br />
pasuxis romel variantSia dalagebuli aqtivobebi martividan rTulisken?<br />
(a) IV, II, I, III<br />
(b) II, I, IV, III<br />
(g) II, III, I, IV<br />
(d) I, III, II, IV<br />
mocemuli davaleba amowmebs, ramdenad SeuZlia maswavlebels gansazRvros<br />
moswavlisTvis konkretuli unaris gasaviTareblad SerCeuli davalebebisa Tu<br />
SekiTxvebis sirTulis xarisxi.<br />
davalebis pirobaSi mocemuli aqtivobebidan, cxadia, yvelaze martivia II,<br />
romelSic Tavad maswavlebeli aRwers suraTs da moswavles moeTxoveba daakvirdes<br />
mas. I da IV aqtivobaSi moswavles maswavleblis mier miTiTebuli obieqtebis povna<br />
evaleba, pirvel SemTxvevaSi es obieqti sagania, xolo meoreSi _ biWi, romelic<br />
garkveul moqmedebas asrulebs, Sesabamisad, es amocana ufro rTulia. SedarebiT<br />
rTulad Sesasrulebelia III aqtivoba, romelSic moswavles moeTxoveba ara marto<br />
samizne obieqtis povna, aramed moqmedebis dasaxeleba. miTiTebuli principis mixedviT<br />
(martividan rTulisken) aqtivobebi dalagebulia (g) pasuxSi. amrigad, swori pasuxia<br />
(g).<br />
2. kiTxvis unaris gaumjobesebis mizniT, II klasSi maswavlebeli aseT strategias<br />
iyenebs: moswavleebs aZlevs erTi da imave sirTulis teqsts da iniSnavs dros.<br />
gamarjvebulia is moswavle, romelic yvelaze swrafad waikiTxavs teqsts. ra<br />
Sedegebi SeiZleba mohyves amgvari aqtivobis sistematur gamoyenebas?<br />
__________________________________________________________________<br />
mocemuli davaleba amowmebs maswavleblis unars, kritikulad Seafasos<br />
konkretuli aqtivobis sistematurad gamoyenebis Tanmdevi Sedegebi. kerZod,<br />
pasuxidan unda Candes, rom aplikants gaazrebuli aqvs Semdegi:<br />
23
davalebaSi aRwerili aqtivobis dros moswavleebi orientirebulni arian<br />
swrafad kiTxvaze, ris gamoc xSirad sworad ver kiTxuloben sityvebs, ver<br />
gaiazreben wakiTxuls.<br />
moswavleebisTvis erTi da imave sirTulis teqstis miwodeba ar uwyobs xels<br />
maTi kiTxvis unaris ganviTarebas, iwvevs interesis dakargvas.<br />
aseTi aqtivobis, Sejibris, dros `marcxdebian~ (zaraldebian) bunebrivad<br />
dabali tempis mqone moswavleebi, romlebic nela kiTxuloben, Tumca ar<br />
uWirT wakiTxulis gaazreba. amis Sedegad moswavle kargavs interess,<br />
motivacias, Cndeba TviTSefasebis problemebi.<br />
davaleba fasdeba 2 quliT:<br />
2 qula _ aplikanti miuTiTebs da asabuTebs davalebaSi aRwerili aqtivobis<br />
sistematurad gamoyenebis erTze met uaryofiT Sedegs;<br />
1 qula _ aplikanti miuTiTebs da asabuTebs davalebaSi aRwerili aqtivobis<br />
sistematurad gamoyenebis Sedegebidan mxolod erT-erTs;<br />
0 qula _ aplikanti miuTiTebs davalebaSi aRwerili aqtivobis sistematurad<br />
gamoyenebis Sedegebidan mxolod erT-erTs, magram ar asabuTebs sakuTar<br />
mosazrebas;<br />
aplikanti gvTavazobs pasuxs, romelic ar Seexeba aRniSnuli aqtivobis<br />
sistematurad gamoyenebis Sedegebs;<br />
pasuxi ar aris mocemuli.<br />
gTavazobT <strong>sasertifikacio</strong> gamocdaze <strong>pedagogTa</strong> mier Sesrulebuli davalebis<br />
nimuSebs:<br />
komentari<br />
warmodgenili pasuxi 2 quliT Sefasda, radgan aplikanti saubrobs <strong>rogor</strong>c<br />
bunebrivad dabali tempis mqone moswavleebis problemaze, aseve teqstis gaazrebis<br />
sirTuleze.<br />
komentari<br />
es pasuxi 1 quliT Sefasda, radgan aplikanti miuTiTebs da asabuTebs<br />
davalebaSi aRwerili aqtivobis mxolod erT uaryofiT Sedegs.<br />
24
komentari<br />
es pasuxi 0 quliT Sefasda, radgan aplikanti ar miuTiTebs davalebaSi<br />
aRwerili aqtivobis sistematurad gamoyenebis uaryofiT Sedegebs. mas ar aqvs<br />
gacnobierebuli, rom kiTxvis dros mxolod siswrafeze orientireba xels SeuSlis<br />
moswavleebs wakiTxuli teqstis gaazrebaSi, zogierTi moswavlis mier kiTxvis tempis<br />
gazrdis SemTxvevaSic ver visaubrebT maTi kiTxvis unaris gaumjobesebaze.<br />
3. testSi warmodgenilia nawyveti teqstidan.<br />
`Ramurisyura mela afrikaSi binadrobs. igi mwerebiT ikvebeba, xolo<br />
SesamCnevad didi yurebi mas mweris adgilmdebareobis gansazRvraSi exmareba.<br />
Ramurisyura mela kaliebis gunds mihyveba da iWers maT maSin, rodesac isini<br />
mcenareul safars anadgureben. es meliebi yurebs komunikaciisTvisac iyeneben _<br />
yurebi SigniT TeTria, xolo garedan _ Savi, amitom sibneleSic kargad Cans da<br />
exmareba meliebs imaSi, rom nadirobisas ar daSordnen erTmaneTs~.<br />
1. moswavleTa mier wakiTxuli teqstis ukeT gasaazreblad maswavlebeli maT<br />
sxvadasxva tipis SekiTxvebs usvams:<br />
1. teqstSi cxadad mocemuli informaciis Sesaxeb;<br />
2. ,,dafaruli~ azris Sesaxeb;<br />
3. teqstis gasaazreblad mniSvnelovani iseTi informaciis Sesaxeb, romelic<br />
uSualod teqstSi ar aris mocemuli, magram mkiTxvelisTvis cnobilia<br />
gamocdilebidan da saWiroebs gaxsenebas.<br />
dausviT III klasis moswavleebs samive tipis SekiTxva mocemul nawyvetTan<br />
dakavSirebiT.<br />
1. __________________________________________________________________<br />
2. __________________________________________________________________<br />
3. __________________________________________________________________<br />
imisTvis, rom moswavlem wakiTxuli teqsti gaigos, pirvel rigSi,<br />
mniSvnelovania, man teqstidan faqtobrivi informaciis mopoveba SeZlos. wakiTxulis<br />
gaazrebis es safexuri moswavlisTvis ,,dafaruli“ azris amokiTxvis anu teqstidan<br />
gamomdinare daskvnis gamotanis winapirobaa. aranakleb mniSvnelovania wakiTxulis<br />
dakavSireba sakuTar codnasa da gamocdilebasTan, am procesis gareSe SeuZlebelia<br />
axali informaciis gaazreba. warmodgenili davaleba amowmebs maswavleblis unars,<br />
erTmaneTisgan ganasxvaos zemoT ganxiluli procesebi da konkretul teqstze<br />
dayrdnobiT dasvas Sesabamisi SekiTxvebi.<br />
25
davaleba fasdeba 3 quliT:<br />
1 qula _ dasmulia SekiTxva teqstSi cxadad mocemuli informaciis Sesaxeb;<br />
1 qula _ dasmulia SekiTxva ,,dafaruli~ azris Sesaxeb;<br />
1 qula _ dasmulia SekiTxva teqstis gasaazreblad mniSvnelovani iseTi<br />
informaciis Sesaxeb, romelic uSualod teqstSi ar aris mocemuli,<br />
magram mkiTxvelisTvis gamocdilebidanaa cnobili da saWiroebs<br />
gaxsenebas.<br />
gTavazobT samive saxis SekiTxvis ramdenime magaliTs, aseve, <strong>sasertifikacio</strong><br />
gamocdaze maswavlebelTa mier Sesrulebul davalebaTa nimuSebs.<br />
1. sad binadrobs Ramurisyura mela? riT ikvebeba? raSi exmareba mas yurebi?<br />
2. ra sargebloba moaqvs adamianebisTvis Ramurisyura melas?<br />
3. ra ziani moaqvT kaliebs? gaixseneT, <strong>rogor</strong>ia Ramura, <strong>rogor</strong>i yurebi aqvs mas.<br />
gaixseneT, <strong>rogor</strong>ia mela. <strong>rogor</strong> dacqvets yurebs cxoveli, magaliTad, ZaRli,<br />
rodesac cdilobs, susti xma gaigonos.<br />
komentari<br />
es pasuxi 3 quliT Sefasda, radgan warmodgenilia samive tipis SekiTxvis<br />
adekvaturi magaliTebi.<br />
komentari<br />
es pasuxi 2 quliT Sefasda, radgan meore SekiTxvis pasuxi teqstSia mocemuli<br />
da ar moiTxovs daskvnis gamotanas, faruli azris wvdomas.<br />
komentari<br />
warmodgenili pasuxi ar Seesabameba mocemul davalebas, ar Cans, SeuZlia Tu<br />
ara aplikants, dasvas teqstis gaazrebis sxvadasxva safexuris Sesatyvisi SekiTxvebi.<br />
amitom es pasuxi 0 quliT Sefasda.<br />
26
davalebaTa nimuSebi da ganmartebebi<br />
bunebismetyveleba<br />
1. auxseniT moswavleebs, ra mniSvneloba aqvs qars mcenareebisTvis.<br />
__________________________________________________________________<br />
mocemuli davalebis warmatebiT Sesasruleblad moswavleebs unda avuxsnaT,<br />
ratom aris qari mniSvnelovani mcenareebisTvis.<br />
mxolod imis miTiTeba, rom qari xels uwyobs mcenareTa gamravlebas, ar aris<br />
sakmarisi moswavleebisTvis qaris mniSvnelobis gasaazreblad. aucilebelia<br />
aplikantma Seaxsenos (gaacnos) maT mcenareTa gamravleba-gavrcelebis ori ZiriTadi<br />
saxe _ TesliT gamravleba da damtverva _ da miuTiTos, rom qars mcenareTa Tesli<br />
da mtveri gadaaqvs. amgvarad Sesrulebuli davaleba 1 quliT fasdeba.<br />
gTavazobT <strong>sasertifikacio</strong> gamocdaze <strong>pedagogTa</strong> mier Sesrulebuli davalebis<br />
nimuSebs:<br />
komentari<br />
es pasuxi 1 quliT Sefasda, radgan aplikanti saubrobs qaris mniSvnelobis,<br />
funqciis orive aspeqtze.<br />
komentari<br />
es pasuxi 0 quliT Sefasda, radgan aplikanti ar miuTiTebs mcenareebisTvis<br />
qaris arsebiT mniSvnelobaze _ mcenareTa gamravlebis xelSewyobaze.<br />
27
2. ra mizniT qmnian adamianebi dacul teritoriebs _ erovnul parkebs, nakrZalebs,<br />
aRkveTilebs da sxv.?<br />
__________________________________________________________________<br />
Tanamedrove adamiani Zalze seriozuli ekologiuri problemebis winaSe dgas.<br />
am pirobebSi aucilebelia, bavSvebs, moswavleebs xSirad vesaubroT garemos dacvisa<br />
da bunebrivi resursebis racionalurad gamoyenebis Sesaxeb, vaswavloT maT bunebaze<br />
zrunva, misi dacva. <strong>sasertifikacio</strong> testis bunebismetyvelebis nawilis ramdenime<br />
davaleba swored biomravalferovnebis dacvisa da garemos dabinZurebis sakiTxebs<br />
Seexeba.<br />
moswavleebisTvis daculi teritoriebis funqciis, aseve, iseTi terminebis<br />
gacnoba, <strong>rogor</strong>ebicaa biomravalferovneba, gadaSenebis safrTxe, wiTeli wigni, Zalze<br />
mniSvnelovania, raTa xeli SevuwyoT maT ekologiuri cnobierebis CamoyalibebaSi.<br />
davaleba fasdeboda 1 quliT.<br />
1 qula _ daculi teritoriebi iqmneba biomravalferovnebis SesanarCuneblad,<br />
cocxali organizmebis im saxeobaTa gadasarCenad, romlebsac gadaSenebis<br />
safrTxe emuqrebaT an romlebic wiTel wignSia Setanili.<br />
3. adamianis saqmianobis Sedegad mudmivad xdeba sacxovrebeli garemos dabinZureba,<br />
magaliTad, zRvebsa da okeaneebSi Zalian xSiria navTobis CaRvra, rac wylis<br />
binadari organizmebis daRupvis mizezi xdeba.<br />
auxseniT moswavleebs, ratom iwvevs navTobiT wylis dabinZureba cocxali<br />
organizmebis daRupvas?<br />
__________________________________________________________________<br />
qvemoT moyvanilia ramdenime aspeqti, romlebic unda asaxuliyo aplikantis pasuxSi:<br />
1. navTobi wyalze msubuqia da amitom, daRvris SemTxvevaSi, wylis zedapirze<br />
moeqceva. zRvis cxovelebisaTvis iqmneba Jangbadis deficiti (wylis cxovelebs uWirT<br />
sunTqva).<br />
2. zogjer wyals CaRvrili navTobi napirze gamoaqvs, rac safrTxes uqmnis napirze<br />
mcxovreb organizmebs, mag., frinvelebs bumbulisa da frTebis navTobiT dafarvis<br />
gamo aRar SeuZliaT frena.<br />
3. navTobis moxvedra saWmlis momnelebel an sasunTq sistemaSi SeiZleba<br />
damRupveli aRmoCndes <strong>rogor</strong>c wylis binadari, aseve napirze mcxovrebi<br />
organizmebisTvis.<br />
28
davaleba 2 quliT Sefasda.<br />
2 qula _ aplikanti miuTiTebs or an met faqtors, romlebic navTobiT wylis<br />
dabinZurebisas cocxali organizmebis daRupvis mizezi xdeba da ganmartavs<br />
TiToeulis moqmedebis meqanizms.<br />
1 qula _ aplikanti miuTiTebs erT faqtors, romelic navTobiT wylis<br />
dabinZurebisas cocxali organizmebis daRupvis mizezi xdeba da ganmartavs<br />
misi moqmedebis meqanizms.<br />
0 qula _ mocemulia mxolod davalebis perifrazi; mocemulia araswori pasuxi;<br />
pasuxi ar aris mocemuli.<br />
gTavazobT <strong>pedagogTa</strong> mier Sesrulebuli davalebis nimuSebs:<br />
komentari<br />
es pasuxi 2 quliT Sefasda, radgan miTiTebuli da ganmartebulia navTobiT<br />
wylis dabinZurebisas cocxali organizmebis daRupvis ganmapirobebeli ori<br />
faqtori.<br />
komentari<br />
warmodgenili pasuxi 1 quliT Sefasda, radgan mocemulia mxolod erTi<br />
faqtori da axsnilia misi moqmedebis meqanizmi.<br />
29
4. romeli stiqiuri movlenaa gamosaxuli suraTze? auxseniT moswavleebs, ris<br />
safuZvelze akeTebT am daskvnas.<br />
__________________________________________________________________<br />
mocemuli davaleba pirobiTad gayofilia or nawilad: 1. aplikantma unda<br />
daasaxelos movlena; 2. aplikantma unda miuTiTos moswavleebs im arsebiT,<br />
specifikur niSnebze, romelTa safuZvelzec SeiZleba davaskvnaT, ra movlenaa<br />
gamosaxuli fotoze.<br />
davalebis pirvel nawilSi aplikanti 1 qulas moipovebs, Tu miuTiTebs, rom<br />
suraTze gamosaxulia qarborbala. SesaZlebelia sxva terminebis gamoyenebac:<br />
tornado an smerCi.<br />
davalebis meore nawilSi 1 qulis mosapoveblad aplikantma aucileblad unda<br />
daasaxelos qarborbalasTvis specifikuri damaxasiaTebeli niSani, romelic haeris<br />
masis brunvas ukavSirdeba, magaliTad, mbrunavi mtvris sveti, mtvris korianteli,<br />
Zabris forma. aplikantma moswavleebisTvis movlenis Taviseburebis asaxsnelad<br />
SeiZleba gamoiyenos misi dasaxelebac (qar-borbala), an miuTiTos maT, <strong>rogor</strong> aris<br />
saxli gadaxrili, erTgvarad Semobrunebuli qaris gamo.<br />
30
gTavazobT <strong>pedagogTa</strong> mier Sesrulebuli davalebis nimuSebs:<br />
komentari<br />
warmodgenili pasuxi 2 quliT Sefasda, radgan aplikanti sworad asaxelebs<br />
suraTze gamosaxul movlenas da Tan miuTiTebs mis specifikur niSnebsac.<br />
komentari<br />
es pasuxi 1 quliT Sefasda, radgan mocemulia mxolod suraTze gamosaxuli<br />
movlenis dasaxeleba.<br />
31
maTematika<br />
testis maTematikuri nawilis saSualebiT mowmdeba, Tu ramdenad Seesabameba<br />
aplikantis codna da unarebi maswavleblis profesiuli standartiT<br />
gaTvaliswinebul moTxovnebs maTematikaSi.<br />
davalebaTa nimuSebi da ganmartebebi<br />
1. Tu a da b orniSna naturaluri ricxvebia, maSin a – 2b gamosaxulebis udidesi<br />
mniSvnelobaa:<br />
(a) 77<br />
(b) 78<br />
(g) 79<br />
(d) 80<br />
mocemuli amocanis amosaxsnelad SeiZleba ase vimsjeloT: a–2b gamosaxulebis<br />
mniSvneloba miT ufro meti iqneba, rac ufro meti iqneba saklebis (anu a-s)<br />
mniSvneloba da rac ufro naklebi iqneba maklebis (anu 2b-s) mniSvneloba. raki a da b<br />
orniSna naturaluri ricxvebia, amitom a-s udidesi SesaZlo mniSvnelobaa 99, xolo<br />
2b-s umciresi SesaZlo mniSvnelobaa 2 10 20 . Sesabamisad, a–2b gamosaxulebis udidesi<br />
mniSvneloba tolia 99 20 79-is.<br />
swori pasuxia (g).<br />
2. isrebiani saaTis mixedviT 10 saaTia. ramdeni gradusis tolia saaTebisa da<br />
wuTebis maCvenebeli isrebiT Sedgenili maxvili kuTxis sidide?<br />
(a) 30°<br />
(b) 45°<br />
(g) 60°<br />
(d) 75°<br />
advili SesamCnevia, rom zustad 10 saaTze saaTis<br />
isrebis mier Sedgenili maxvili kuTxe tolia sruli<br />
kuTxis 2 1 nawilisa. amitom am kuTxis sidide tolia<br />
12 6<br />
sruli kuTxis sididis 1/6 nawilisa, anu 360 60<br />
-isa.<br />
6<br />
32
3. cnobilia, rom 6-7 wlis bavSvebs uWirT iseTi obieqtebis dajgufeba, romlebic<br />
erTmaneTisgan gansxvavdeba ori an meti niSniT.<br />
maswavlebeli sTxovs am asakis moswavleebs, mocemuli oTxi figuridan amoirCion<br />
erTi zedmeti (anu sxvebisgan gansxvavebuli) figura.<br />
qvemoT CamoTvlilTagan figurebis romeli oTxeulia am davalebisTvis yvelaze<br />
Sesaferisi?<br />
(a)<br />
(b)<br />
(g)<br />
(d)<br />
mocemuli davalebis mizania, gaarkvios, SeuZlia Tu ara maswavlebels, SearCios<br />
moswavlisTvis adekvaturi davaleba asakobrivi Taviseburebis gaTvaliswinebiT.<br />
davalebis pirobaSi mocemulia 6-7 wlis asakis bavSvis azrovnebisTvis<br />
damaxasiaTebeli Tavisebureba _ ori an meti niSnis mixedviT obieqtebis<br />
klasifikaciis sirTule. imisTvis, rom moswavlem SeZlos oTxi figuridan erTi<br />
gansxvavebulis gamoyofa, umjobesia ganmasxvavebeli niSani iyos erTi. cxadia, aseTia<br />
(a) pasuxSi warmodgenili davaleba, romelSic mocemuli obieqtebi (kvadratebi da<br />
samkuTxedi) mxolod erTi niSniT _ formiT gansxvavdeba erTmaneTisgan. (b) pasuxSi<br />
mocemul figuraTa ganmasxvavebeli ori niSani gvxvdeba: forma da zoma, (g) pasuxSi<br />
_ forma, zoma, feri da, aseve, kvadratSi Caxazuli wre, (d) pasuxSi ki _ forma,<br />
zoma da feri. amrigad, swori pasuxia (a).<br />
33
4. skolisaTvis frenburTisa da kalaTburTis burTebi SeiZines, sul 19 cali.<br />
burTebSi 88 lari gadaixades. frenburTis burTi 4 lari Rirda, xolo kalaTburTisa<br />
_ 7 lari. SeZenili burTebidan ramdeni iyo kalaTburTis? amocanis amoxsna<br />
CawereT.<br />
__________________________________________________________________<br />
am amocanis amoxsna SesaZlebelia sxvadasxva gziT. magaliTad, gantolebis<br />
SedgeniT:<br />
kalaTburTis burTebis raodenoba: x ,<br />
frenburTisa: 19 x ,<br />
gantoleba: 7x 419<br />
x88.<br />
aqedan: x 4 .<br />
SesaZlebelia amgvarad msjelobac:<br />
cxrametive burTi rom kalaTburTis yofiliyo, maSin maTi Rirebuleba iqneboda<br />
19 7 133<br />
lari, anu 88 larze 133 88 45 lariT meti. 1 kalaTburTis burTis 1<br />
frenburTis burTiT Secvlis SemTxvevaSi maTi saerTo Rirebuleba 7–4=3 lariT<br />
mcirdeba. 45:3=15, amitom saerTo Rirebuleba 45 lariT Semcirdeba, Tu 15 cal<br />
kalaTburTis burTs CavanacvlebT amdenive frenburTis burTiT. maSasadame, uyidiaT<br />
19 –15 = 4 kalaTburTis burTi.<br />
amocanis amoxsna SesaZlebelia yvela SesaZlo variantis ganxilviTac: Tu<br />
SeiZendnen kalaTburTis 1 da frenburTis 18 burTs, gadaixdidnen 7+72=79 lars;<br />
Tu SeiZendnen kalaTburTis 2 da frenburTis 17 burTs, gadaixdidnen 14+68=82<br />
lars da a.S. Tu SeiZendnen kalaTburTis 4 da frenburTis 15 burTs, gadaixdidnen<br />
28+60=88 lars.<br />
davaleba Sefasda 3 quliT:<br />
3 qula _ miTiTebulia amocanis swori pasuxi, naCvenebia amoxsnis xerxi.<br />
2 qula _ sworad aris naCvenebi amocanis amoxsnis xerxi, Tumca ar aris mocemuli<br />
saboloo swori pasuxi.<br />
1 qula _ sworad aris miTiTebuli amocanis amoxsnis erT-erTi etapi; mocemulia<br />
swori pasuxi, pasuxis siswore dasabuTebulia SemowmebiT;<br />
0 qula _ mocemulia mxolod swori pasuxi, Tumca misi siswore SemowmebiTac ki ar<br />
aris dasabuTebuli; pasuxi ar aris mocemuli.<br />
34
komentari<br />
ganvixiloT aplikantebis mier SemoTavazebuli amoxsnis ori varianti:<br />
miuxedavad imisa, rom aplikantis mier amocanis pasuxi sworadaa miTiTebuli,<br />
es naSromi Sefasda mxolod 1 quliT, radgan aplikantma ar warmoadgina amoxsnis gza<br />
da dakmayofilda mxolod pasuxis SemowmebiT.<br />
komentari<br />
es naSromi Sefasda 2 quliT. aplikantma sworad moZebna amocanis amoxsnis gza,<br />
Tumca miiRo araswori pasuxi, radgan mas erTmaneTSi aeria kalaTburTisa da<br />
frenburTis burTebis fasi.<br />
35
5. moswavleebma Semdegi samuSao Seasrules:<br />
1) iangariSeT, risi tolia:<br />
I. 151 + 14 + 49 + 386 II. 25 · 9 · 40 · 3 III. 14035 : 7.<br />
2) Caifiqres raRac ricxvi. Tu am ricxvs mivumatebT 84-s, Semdeg ki gamovaklebT<br />
64-s, miviRebT 300-s. ra ricxvi CaufiqrebiaT?<br />
3) 5 m Salis naWerSi gadaixades 80 lari, xolo 6 m abreSumis naWerSi _ 102 lari.<br />
romeli qsovilis 1 metria ufro iafi da ramdeniT?<br />
erT-erTi moswavlis namuSevari aseTi iyo:<br />
amowereT moswavlis mier daSvebuli Secdomebi da gverdiT miuwereT<br />
Sesworebuli varianti.<br />
miRwevis romel dones miakuTvnebT am moswavles misi namuSevris mixedviT?<br />
CawereT argumentirebuli pasuxi, gaiTvaliswineT, rom moswavleTa miRwevis<br />
doneebia: maRali, saSualoze maRali, saSualo, dabali.<br />
__________________________________________________________________<br />
moswavlis namuSevarSi sul 4 Secdomaa:<br />
1) I. Secdoma ar aris daSvebuli;<br />
II. 1000 27 2700 (unda iyos: 1000 27 27000 );<br />
III. 14000 : 7 200 (unda iyos: 14000 : 7 2000 );<br />
2) 300 20 320 (unda iyos: 300 – 20 = 280);<br />
3) 102 : 6 14 (unda iyos: 102 : 6 17 ).<br />
36
moswavlis namuSevridan Cans, rom is angariSisas gaazrebulad iyenebs<br />
moqmedebaTa Tvisebebs. me-2 amocanis amoxsnis gzasac sworad miagno, Tumca<br />
gamoklebisas Secdomas uSvebs. moswavles bolo, me-3 amocanis amoxsnis gzac sworad<br />
aqvs SerCeuli, Tumca erT Secdomas (gayofisas) aqac vxvdebiT. marTalia, moswavlem<br />
sul 4 Secdoma dauSva, magram es Secdomebi ufro mis daudevrobaze metyvelebs,<br />
vidre Sesabamisi masalis arcodnaze. amitom, am namuSevris mixedviT, moswavlis<br />
miRwevis doned unda miviCnioT saSualoze maRali.<br />
davaleba Semdegi sqemis mixedviT Sefasda:<br />
4 qula _ aRmoCenili da Sesworebulia moswavlis oTxive Secdoma, adekvaturadaa<br />
Sefasebuli misi miRwevis done, warmodgenilia Sesabamisi argumentacia.<br />
3 qula _ aRmoCenili da Sesworebulia moswavlis oTxive Secdoma, adekvaturad<br />
aris Sefasebuli misi miRwevis done, Tumca ar aris warmodgenili<br />
Sesabamisi argumentacia;<br />
aRmoCenili da Sesworebulia mxolod sami Secdoma, adekvaturadaa<br />
Sefasebuli moswavlis miRwevis done, warmodgenilia Sesabamisi<br />
argumentacia.<br />
2 qula _ aRmoCenili da Sesworebulia moswavlis oTxive Secdoma, Tumca ar aris<br />
Sefasebuli misi miRwevis done;<br />
aRmoCenili da Sesworebulia mxolod sami Secdoma, adekvaturadaa<br />
Sefasebuli moswavlis miRwevis done, Tumca ar aris warmodgenili<br />
Sesabamisi argumentacia.<br />
1 qula _ aRmoCenili da Sesworebulia moswavlis sami Secdoma, Tumca ar aris<br />
Sefasebuli misi miRwevis done;<br />
aRmoCenili da Sesworebulia moswavlis ori Secdoma, adekvaturadaa<br />
Sefasebuli misi miRwevis done, warmodgenilia Sesabamisi argumentacia.<br />
0 qula _ aRmoCenili da Sesworebulia moswavlis ori Secdoma, Tumca<br />
araadekvaturad aris Sefasebuli moswavlis miRwevis done;<br />
aRmoCenili da Sesworebulia orze naklebi Secdoma;<br />
pasuxi ar aris mocemuli.<br />
37
ganvixiloT aplikantebis mier SemoTavazebuli amoxsnis ramdenime varianti.<br />
komentari<br />
aplikantma sworad moZebna oTxive savarjiSo, romelTa Sesrulebisas<br />
moswavles Secdoma hqonda daSvebuli, magram ar miuTiTa, ra SeeSala mas<br />
konkretulad da ar Seaswora moswavlis mier daSvebuli Secdomebi. man ver SeniSna<br />
moswavlis namuSevris mniSvnelovani dadebiTi mxareebi (magaliTad, moqmedebaTa<br />
Tvisebebis gaazrebuli gamoyeneba gamoTvlebisas), zedmeti yuradReba miaqcia<br />
meqanikur Secdomebs da, Sesabamisad, araadekvaturad Seafasa moswavlis miRwevis<br />
done. amitom aplikantis namuSevari Sefasda mxolod 1 quliT.<br />
komentari<br />
aplikants zustad aqvs miTiTebuli, Tu ra konkretuli Secdomebi dauSva<br />
moswavlem da yvela Secdoma aqvs Sesworebuli. aplikantma moswavlis namuSevarSi<br />
SeniSna yvela dadebiTi aspeqti da adekvaturad Seafasa moswavlis miRwevis done.<br />
amitom aplikantis naSromi Sefasda maqsimaluri 4 quliT.<br />
38
akademiuri unarebi<br />
wakiTxuli teqstis gaazreba<br />
testis es bloki amowmebs wakiTxuli teqstidan informaciis mopovebis,<br />
interpretirebis, gaanalizebisa da Sefasebis unars.<br />
teqsts axlavs 7 SekiTxva. TiToeuli SekiTxva fasdeba 1 quliT.<br />
yovel SekiTxvas erTvis 4 savaraudo pasuxi, romelTagan mxolod erTia swori.<br />
TiToeuli SekiTxvis/davalebis meSveobiT mowmdeba wakiTxuli teqstis gasaazreblad<br />
aucilebeli romelime unari.<br />
aplikantma unda SeZlos:<br />
teqstis Temisa da ZiriTadi ideis gamokveTa;<br />
miRebul informaciaSi ZiriTadis (arsebiTisa) da meorexarisxovanis garCeva;<br />
teqstis sxvadasxva nawils (winadadebebsa da abzacebs) Soris mimarTebis<br />
dadgena;<br />
mTeli teqstidan an misi calkeuli nawilebidan daskvnis gamotana;<br />
calkeuli abzacis funqciis gansazRvra;<br />
calkeuli sityvisa Tu gamoTqmis mniSvnelobis axsna an maTi mniSvnelobis<br />
amocnoba konteqstis mixedviT;<br />
teqstis sakvanZo sityvebisa da frazebis moZieba;<br />
teqstSi mocemuli polemikuri monakveTis gaazreba-Sefaseba;<br />
varaudisa da faqtis erTmaneTisagan garCeva;<br />
teqstSi warmodgenil movlenaTa Soris arsebuli kavSirebis dadgena;<br />
calkeuli fragmentebis perifrazireba;<br />
qveteqstis amocnoba;<br />
teqstSi warmodgenilsa da sxva (hipoTezur) situaciebs Soris mimarTebis dadgena;<br />
teqstidan mopovebuli informaciis gamoyeneba axali problemis gadasawyvetad.<br />
teqstebi Tematurad mravalferovania da mecnierebisa da kulturis sxvadasxva<br />
sferos ukavSirdeba. Tumca, davalebaTa Sesruleba, anu SekiTxvebze pasuxis gacema,<br />
ar moiTxovs ama Tu im sferosTan dakavSirebul specialur codnas. teqstebi<br />
SeiZleba iyos TxrobiTi, polemikuri Tu ganmartebiTi xasiaTisa. isini nairgvaria<br />
stilis mixedviTac.<br />
mocemuli blokis davalebebs axlavs amgvari instruqcia:<br />
yuradRebiT waikiTxeT da gaiazreT teqsti. TiToeuli SekiTxvis savaraudo<br />
pasuxebidan airCieT is varianti, romelic marTebulia mocemuli teqstis mixedviT.<br />
gaiTvaliswineT:<br />
teqstis Semdeg mocemuli TiToeuli SekiTxva testis damoukidebeli davalebaa.<br />
amitom yovel SekiTxvaze pasuxis gacemisas ixelmZRvaneleT teqstiT da ara wina<br />
SekiTxvaze gacemuli pasuxiT, raTa Tavidan aiciloT araswor pasuxTa jaWvi.<br />
39
davalebaTa nimuSebi da ganmartebebi<br />
krebulSi ganvixilavT teqstTan dakavSirebul ramdenime SekiTxvas.<br />
TamaSobs yvela. TamaSoben bavSvebi, ufrosebi. TamaSoben cxovelebi.<br />
TamaSobdnen pirvelyofili adamianebi. TamaSs TiTqos praqtikuli mizani ar unda<br />
hqondes, magram Tu kargad davakvirdebiT, cxovelTa TamaSSi iseT moZraobebs, iseT<br />
moqmedebebs SevniSnavT, romlebic aucilebelia maTTvis yoveldRiur cxovrebaSi.<br />
isini gaiTamaSeben scenebs momavali cxovrebidan: mtaceblebi kvalis mignebas,<br />
Tavdasxmas swavloben, aramtacebelni _ fxizlad yofnas, droulad gaqcevas.<br />
cxovelebi iseT situaciebs `amuSaveben~, romlebsac SeiZleba Semdgom Seejaxon.<br />
saidan ician maT es? raRac karnaxobs maT, cxovrebasTan Sesaxvedrad amzadebs.<br />
paleoliTis xanaSi monadireebi Zalze rTul saritualo cekva-TamaSebs,<br />
`pantomimas~ asrulebdnen. bizonebsa da irmebze nadirobis win ramdenime dRis<br />
ganmavlobaSi monadireebi magiur `bizonTa cekvas~ ganasaxierebdnen. erTni bizonis<br />
tyavsa da niRbebSi gamowyobilni, meoreni ki iaraRiT xelSi asrulebdnen momavali<br />
nadirobis cekvas: ganasaxierebdnen im mRelvarebas, daZabulobas, nadirobas rom<br />
axlavs Tan, asaxavdnen cxovelTa monadirebis, maTi daxocvis, nadirobisas TvistomTa<br />
daRupvisa da datirebis scenebs _ momavali nadirobis `repeticias~ gadiodnen. maT<br />
kidev erTxel unda ganecadaT ukve gancdili, an winaswar ganecadaT samomavlod<br />
gansacdeli.<br />
adamians TamaSis moTxovnileba yovelTvis hqonda. es kargad Cans saqorwino<br />
Tu religiur ritualebSi. am mxriv gansakuTrebiT sainteresoa saxalxo wes-<br />
CveulebaTa Seswavla, magaliTad, saqarTveloSi _ berikaoba, yeenoba. evropaSi<br />
yvelieris dasasruls yovel qalaqSi, sofelSi karnavali imarTeboda. ramdenime dRis<br />
ganmavlobaSi dResaswaulobdnen. didi da patara _ yvela monawileobda. lamaz,<br />
uCveulo kostiumebSi gamowyobili monawileni mxiarulobdnen. qalebi mamakacurad<br />
gadacmulni, mamakacebi ki kabebSi gamowyobilni seirnobdnen. es karnavalis<br />
principia: yovelive akrZaluli nebadarTulia niRabqveS, yvelaferi<br />
Teatralizebulia.<br />
warsulSi ewyoboda e. w. `sulelTa dResaswaulebi~, masxarebisa da sulelebis<br />
saxalxo zeimebi. am dResaswaulebze nebismier adamians SeeZlo ZlierTa ama qveynisaTa<br />
_ mefis, xelisufalTa _ dacinva, gakilva. sagangebod irCevdnen sulelTa mefeebs<br />
(saqarTveloSi _ yeens). brbo dascinoda, mdinareSi agdebda `xelisufals~. aseT<br />
TamaSebSi vlindeboda damokidebuleba xelisufalTa mimarT. es dResaswaulebi<br />
sazogadoebisaTvis iyo meore, xelisuflebis oficialuri akrZalvebisgan Tavisufali<br />
cxovreba. TamaSis (karnavalis) monawiles esmoda, rom yovelive SefardebiTia da<br />
pirobiTi.<br />
40
1. ra mniSvneloba aqvs TamaSs cxovelebisTvis?<br />
(a) TamaSi aswavlis maT kvalis mignebasa da fxizlad yofnas<br />
(b) TamaSi amzadebs maT problemuri situaciebisTvis, romlebic, savaraudod,<br />
momavalSi SexvdebaT<br />
(g) TamaSi karnaxobs maT, <strong>rogor</strong> unda moiqcnen sxvadasxva situaciaSi<br />
(d) TamaSi avlens cxovelTa iseT moZraobebs, romlebic momavalSi unda daamuSaon<br />
mocemul SekiTxvaze pasuxis gacema I abzacis safuZvelzea SesaZlebeli.<br />
winadadebebi: `cxovelTa TamaSSi iseT moZraobebs ... SevniSnavT, romlebic<br />
aucilebelia maTTvis yoveldRiur cxovrebaSi. isini gaiTamaSeben scenebs momavali<br />
cxovrebidan~ da `cxovelebi iseT situaciebs `amuSaveben~, romlebsac SeiZleba<br />
Semdgom Seejaxon~ TamaSis mniSvnelobaze migviTiTebs. aq warmodgenili mosazreba<br />
mokled aris gadmocemuli pasuxis (b) variantSi.<br />
2. qvemoT warmodgenilia or-ori winadadeba (I winadadeba _ I abzacidan, II<br />
winadadeba ki _ II abzacidan). romel pasuxSia dawyvilebuli analogiuri (msgavsi)<br />
funqciis mqone winadadebebi?<br />
(a) TamaSobs yvela _ erTni bizonis tyavsa da niRbebSi gamowyobilni, meoreni ki<br />
iaraRiT xelSi asrulebdnen momavali nadirobis cekvas<br />
(b) TamaSobdnen pirvelyofili adamianebi _ ganasaxierebdnen im mRelvarebas,<br />
daZabulobas, nadirobas rom axlavs Tan<br />
(g) cxovelebi iseT situaciebs `amuSaveben~, romlebsac SeiZleba Semdgom Seejaxon _<br />
maT kidev erTxel unda ganecadaT ukve gancdili, an winaswar ganecadaT<br />
samomavlod gansacdeli<br />
(d) raRac karnaxobs maT, cxovrebasTan Sesaxvedrad amzadebs _ bizonebsa da irmebze<br />
nadirobis win ramdenime dRis ganmavlobaSi monadireebi magiur `bizonTa cekvas~<br />
ganasaxierebdnen<br />
ganvixiloT pasuxis TiToeuli varianti.<br />
(a) pasuxis pirveli winadadeba Zalze zogadia da TamaSis arsebiT aspeqtze<br />
migviTiTebs, meore winadadeba ki aRwers (detalebze, Cacmulobaze, iaraRze yuradRebis<br />
gamaxvilebiT) konkretul TamaSs, kerZod, paleoliTis xanaSi monadireTa cekvas.<br />
(b) pasuxSi moyvanil pirvel winadadebas ganmartavs, akonkretebs meore _<br />
pirvelyofili adamianebi TamaSobdnen da am dros ganasaxierebdnen mRelvarebas,<br />
romelic nadirobas axlavs Tan. pirveli winadadeba asaxelebs faqts, meore ki<br />
akonkretebs, aRwers mas. Sesabamisad, am or winadadebas sxvadasxva funqcia aqvs.<br />
(g) pasuxSi moyvanili orive winadadeba TamaSis daniSnulebis Sesaxeb metyvelebs,<br />
Tumca, erT SemTxvevaSi saubaria cxovelebis TamaSze, meoreSi ki _ adamianebisaze.<br />
miuxedavad amisa, <strong>rogor</strong>c pirveli, ise meore winadadeba erTgvari Sejamebaa,<br />
daskvnaa, romelic Sesabamisi abzacidan gamomdinareobs. maT teqstSi analogiuri<br />
funqcia aqvT. amrigad, swori pasuxia (g).<br />
41
(d) pasuxis pirveli winadadeba Seexeba cxovelebis, meore ki _ pirvelyofili<br />
adamianebis TamaSs. amasTan, pirvel winadadebaSi TamaSis daniSnulebaa miTiTebuli,<br />
meoreSi ki asaxulia konkretuli faqti. amrigad, winadadebebi gansxvavdeba funqciis<br />
mixedviT.<br />
3. qvemoT mocemulia damatebiTi informacia:<br />
romauli saturnaliebi _ saturnusis, miwaTmoqmedebisa da mevenaxeobis<br />
mfarveli RvTaebis pativsacemad Zvel romSi awyobdnen zeims, romelic ramdenime<br />
dRe grZeldeboda. centraluri figura iyo xari _ dovlaTianobisa da Zlierebis<br />
simbolo. romis quCebSi daatarebdnen yvavilebiT, girlandebiT Semkul xars,<br />
awyobdnen doRs, niRbebis aRlums, Teatralur warmodgenebs. am dReebSi imperatori<br />
Tu mona _ yvela isvenebda, TavdebiT uSvebdnen patimrebs, ar sjidnen mowafeebs,<br />
aTavisuflebdnen monebs, metic, maT TavianTi patronebi emsaxurebodnen. socialuri<br />
xasiaTis SezRudvebisgan gasaTavisufleblad dResaswaulis monawileni saxes<br />
malavdnen niRabqveS.<br />
qvemoT moyvanilia saturnaliebis maxasiaTeblebi. maTgan romels ar ukavSirebs<br />
avtori teqstis III da IV abzacebSi aRweril dResaswaulebs?<br />
(a) pirobiToba _ simboluroba _ SeniRbva<br />
(b) nayofierebis RvTaebis Tayvaniscema<br />
(g) socialuri Tanasworobis iluzia<br />
(d) akrZalvebis moxsna<br />
am davalebaSi mocemulia informacia dResaswaulis kidev erTi tradiciuli<br />
saxeobis Sesaxeb, romelsac ver vxvdebiT teqstSi. zogadad, damatebiTi informaciis<br />
Semcveli SekiTxvebis mizania, Seamowmos, SeuZlia Tu ara aplikants teqstidan<br />
amokiTxuli informacia daukavSiros sxva codnas, sxva faqtebs an Tundac sakuTar<br />
gamocdilebas.<br />
imisaTvis, rom SekiTxvas vupasuxoT, informacia saturnaliebis Sesaxeb<br />
teqstSi moyvanil faqtebTan _ sxva dResaswaulebis aRwerasTan _ unda SevajeroT.<br />
pirobiTobis, simbolurobisa da SeniRbvis Sesaxeb (pasuxis a varianti)<br />
saubaria <strong>rogor</strong>c III, aseve IV abzacebSi karnavalisa da sulelTa dResaswaulebis<br />
aRwerisas. swored sulelTa dResaswaulebs, yeenobas ukavSirdeba socialuri<br />
Tanasworobis iluziac (pasuxis g varianti) _ `am dResaswaulebze nebismier adamians<br />
SeeZlo ZlierTa ama qveynisaTa _ mefis, xelisufalTa _ dacinva, gakilva~.<br />
akrZalvebis moxsnac (pasuxis d varianti) karnavalebisa da sulelTa dResaswaulebis<br />
arsebiTi maxasiaTebelia _ `yovelive akrZaluli nebadarTulia niRabqveS~ an `es<br />
dResaswaulebi sazogadoebisaTvis iyo meore, xelisuflebis oficialuri<br />
akrZalvebisgan Tavisufali cxovreba.~<br />
savaraudo pasuxebSi mocemul maxasiaTebelTagan mxolod erTi _ nayofierebis<br />
RvTaebis Tayvaniscema _ ar gvxvdeba teqstSi aRweril arc erT dResaswaulTan<br />
Tu Teatralizebul warmodgenasTan dakavSirebiT. sinamdvileSi, karnavalebi,<br />
42
sulelTa dResaswaulebi imarTeboda gazafxulze, roca buneba iRviZebs, iwyeba Tesva<br />
da a.S. es dResaswaulebi nayofierebis RvTaebis Tayvaniscemis niSani iyo. Tumca,<br />
teqstSi am aspeqtze araferia naTqvami. Sesabamisad, swori pasuxia (b).<br />
zogadi rekomendaciebi wakiTxuli teqstis gasaazreblad:<br />
yuradRebiT waikiTxeT teqsti. SeecadeT, gaiazroT misi ZiriTadi idea;<br />
SekiTxvebze pasuxis gacema daiwyeT mxolod mas Semdeg, rac mTel teqsts<br />
waikiTxavT;<br />
sanam pasuxs gascemdeT SekiTxvas, yuradRebiT waikiTxeT teqstis is nawili,<br />
romelsac uSualod exeba es SekiTxva;<br />
yuradRebiT ganixileT oTxive savaraudo pasuxi. nu SemoxazavT pirvelsave<br />
variants, romelic sworad mogeCvenebaT, sanam danarCen variantebsac ar<br />
ganixilavT;<br />
pasuxis esa Tu is varianti SeiZleba swori iyos logikis TvalsazrisiT,<br />
magram mcdari _ mocemuli teqstis mixedviT. amitom, sanam pasuxs airCevdeT,<br />
erTxel kidev waikiTxeT (SeamowmeT) teqstis Sesabamisi monakveTi da airCieT is<br />
pasuxi, romelic marTebulia konteqstis mixedviT;<br />
moiZieT teqstSi TiToeuli pasuxis marTebulobisa Tu umarTebulobis<br />
damadasturebeli argumentebi;<br />
pasuxi maSinac SeiZleba CaiTvalos mcdarad, rodesac is mxolod<br />
nawilobrivaa marTebuli (nawilobriv pasuxobs SekiTxvas), amitom yvela<br />
savaraudo pasuxi guldasmiT ganixileT.<br />
43
analitikuri wera<br />
<strong>sasertifikacio</strong> testis am nawilSi mocemulia erTi davaleba. davalebis<br />
Sesruleba gulisxmobs garkveul sakiTxTan dakavSirebiT azris werilobiT<br />
gamoTqmas, msjelobas, sakuTari poziciis gamyarebas argumentebiTa da magaliTebiT.<br />
analitikuri weris nawili Zalze mniSvnelovania imis dasadgenad, Tu ramdenad<br />
warmatebiT SeZlebs pedagogi, aswavlos dawyebiTi safexuris moswavleebs leqsikurad<br />
da stilisturad gamarTuli teqstis Seqmna, werisas qarTuli saliteraturo enis<br />
normebis dacva, azris mwyobrad gadmocema, teqstis monakveTebis erTmaneTTan<br />
logikurad dakavSireba, argumentirebuli msjeloba. weris kulturis ganviTarebas<br />
swored dawyebiT safexurze unda Caeyaros safuZveli.<br />
davalebis maqsimaluri qulaa 13.<br />
naweri fasdeba Semdegi kriteriumebiT:<br />
1. Sinaarsis relevanturoba<br />
naSromi Seesabameba mocemul sakiTxs, pasuxobs dasmul amocanebs.<br />
2 qula _ naSromi pasuxobs Temas, ar exeba ararelevantur sakiTxebs.<br />
1 qula _ Temas pasuxobs naSromis mxolod garkveuli monakveTi; mocemulia<br />
ararelevanturi informacia.<br />
0 qula _ naSromi ar pasuxobs Temas, Seexeba sruliad gansxvavebul sakiTxs,<br />
warmoadgens davalebis perifrazs.<br />
gaiTvaliswineT:<br />
Tu naSromi pirveli kriteriumis mixedviT Sefasdeba 0 quliT, is aRar<br />
gaswordeba sxva kriteriumebis mixedviT.<br />
2. dasabuTeba<br />
aplikantis pozicia warmodgenilia Sesabamisi dasabuTebiT, msjeloba gamyarebulia<br />
damajerebeli, adekvaturi argumentebiTa da magaliTebiT.<br />
3 qula _ moyvanilia damajerebeli, mravalferovani, originaluri argumentebi,<br />
magaliTebi, ganxilulia kontrargumentebi.<br />
2 qula _ argumentiT/magaliTiT gamyarebulia mxolod zogierTi mosazreba, an<br />
argumentebi moyvanilia yvela mosazrebisTvis, Tumca zedapiruli da<br />
erTferovani. aplikanti Tanmimdevrulad msjelobs sakiTxis Sesaxeb.<br />
1 qula _ aris dasabuTebis mcdeloba, Tumca argumentebi aradamajerebelia.<br />
0 qula _ mosazrebebi ar aris gamyarebuli magaliTebiTa da argumentebiT, ar aris<br />
warmodgenili logikuri msjeloba.<br />
44
3. Txrobis organizeba<br />
naSromi struqturulad gamarTulia, azrebi mwyobrad, Tanmimdevrulad aris<br />
gadmocemuli, Txzulebis nawilebi erTmaneTTan logikuradaa dakavSirebuli.<br />
2 qula _ teqsti struqturulad gamarTulia _ nawerSi warmodgenilia sakiTxis<br />
dasma, msjeloba, daskvna;<br />
azrebi mwyobrad aris gadmocemuli, monakveTebi logikurad ukavSirdeba<br />
erTmaneTs.<br />
1 qula _ warmodgenilia teqstis mxolod zogierTi struqturuli nawili;<br />
erTmaneTs logikurad ukavSirdeba teqstis mxolod zogierTi monakveTi.<br />
0 qula _ mosazrebebi, teqstis nawilebi erTmaneTTan logikurad ar aris<br />
dakavSirebuli;<br />
nawerSi ar aris warmodgenili struqturuli nawilebi _ sakiTxis dasma,<br />
msjeloba, daskvna.<br />
4. stili, leqsika<br />
azrebi cxadad, naTladaa gamoTqmuli, naweri leqsikurad mdidari da stilisturad<br />
gamarTulia, leqsika Seesabameba dasmul sakiTxs.<br />
3 qula _ ar aris daSvebuli (an aris umniSvnelo) stilisturi Secdoma, teqsti<br />
leqsikurad mdidaria, azri mkafiod da gamarTulad aris gadmocemuli,<br />
gamoyenebulia sakiTxis Sesaferisi leqsika da stili.<br />
2 qula _ daSvebulia umniSvnelo stilisturi Secdomebi, teqsti leqsikurad<br />
gamarTuli da mdidaria, azri mkafiod aris gamoxatuli, Tumca<br />
gamoyenebuli leqsika da stili ar/naklebad Seefereba sakiTxs.<br />
1 qula _ naweri leqsikurad mdidari ar aris, daSvebulia uxeSi stilisturi<br />
Secdomebi, Tumca azri gasagebad aris gadmocemuli.<br />
0 qula _ naweri leqsikurad mwiria, daSvebulia bevri stilisturi Secdoma, rac<br />
xels uSlis azris gagebas.<br />
45
5. sintaqsi, morfologia, punqtuacia<br />
naSromi sintaqsurad gamarTulia, naweri Sesrulebulia Tanamedrove qarTuli<br />
saliteraturo enis normebis dacviT.<br />
3 qula _ ar aris daSvebuli (an aris umniSvnelo) sintaqsuri, orTografiulmorfologiuri<br />
da punqtuaciuri Secdomebi, daculia Tanamedrove<br />
qarTuli saliteraturo enis normebi.<br />
2 qula _ daSvebulia sintaqsuri, orTografiul-morfologiuri da punqtuaciuri<br />
Secdomebi, Tumca Tanamedrove qarTuli saliteraturo enis normebi<br />
ZiriTadad daculia.<br />
1 qula _ daSvebulia sintaqsuri, orTografiul-morfologiuri, punqtuaciuri<br />
Secdomebi, uxeSad aris darRveuli Tanamedrove qarTuli saliteraturo<br />
enis normebi, Tumca azri gasagebad aris gadmocemuli.<br />
0 qula _ daSvebulia uxeSi sintaqsuri, orTografiul-morfologiuri,<br />
punqtuaciuri Secdomebi, rac xels uSlis azris gagebas.<br />
imisaTvis, rom naSromi yvela kriteriumis mixedviT gaswordes, is unda<br />
akmayofilebdes Semdeg pirobebs:<br />
unda Seexebodes davalebaSi mocemul sakiTxs;<br />
ar unda warmoadgendes davalebis pirobis perifrazs;<br />
ar unda Seicavdes informacias, romlis saSualebiT SesaZlebelia aplikantis<br />
pirovnebis identificireba _ saxelsa da gvars (realursa Tu gamogonils),<br />
metsaxels, xelmoweras da a.S.<br />
Sesrulebuli unda iyos iseTi xelweriT, romlis wakiTxva SesaZlebelia.<br />
Tu naSromi ar akmayofilebs am pirobaTagan romelimes, is Sefasdeba 0 quliT.<br />
gaiTvaliswineT:<br />
naSromi unda Seicavdes, sul mcire, 100 sityvas. sxva SemTxvevaSi is gaswordeba<br />
mxolod I da II kriteriumebis mixedviT.<br />
46
davalebaTa nimuSebi da ganmartebebi<br />
qvemoT moyvanilia nawyveti antuan de sent-egziuperis zRapridan `patara<br />
ufliswuli~:<br />
`eqvsi wlis viyavi, rodesac erT dRes wignSi `namdvili ambebi~, romelic<br />
uRrani tyis cxovrebas aRwerda, gansacvifrebel suraTs gadavawydi: maxrCobela<br />
gveli raRac cxovels ylapavda. ai am naxatis asli:<br />
wignSi ewera: `maxrCobela gvelebi msxverpls dauReWavad ylapaven. Semdeg veRar<br />
inZrevian, eqvsi Tve sZinavT da nadavls ineleben.~<br />
maSin bevrs vfiqrobdi junglebis Tavgadasavlebze da imdeni vecade, rom<br />
feradi fanqrebiT Cemi pirveli naxati davxate. ai isic, naxati nomeri 1:<br />
Cems Sedevrs didebs wamdauwum Tvalwin vutrialebdi da vekiTxebodi, eSinodaT<br />
Tu ara.<br />
`qudma <strong>rogor</strong> unda SegvaSinos?~ _ ukvirdaT didebs.<br />
Cems suraTze qudi ki ara, maxrCobela gveli exata, romelic spilos inelebda.<br />
maSin gveli Signidan davxate, raTa didebi axla mainc mimxvdariyvnen. maT xom<br />
yvelaferi xelisgulze unda daudo. ai, Cemi naxati nomeri 2:<br />
Signidan Tu garedan maxrCobela gvelebis xatvas, gijobs, geografias, istorias,<br />
ariTmetikasa da gramatikas mixedoo, mirCies didebma. ai, ase davasrule eqvsi wlis<br />
asakSi mxatvris brwyinvale kariera. nomeri 1 da nomeri 2 naxatebis marcxiT<br />
gawbilebuls imedi gadamewura. didebi sakuTari WkuiT verasodes verafers xvdebian,<br />
bavSvebi ki amdeni axsna-ganmartebiT iRlebian.<br />
47
nawyvetSi wamoWrilia ufrosebsa da bavSvebs Soris urTierTgagebis, ufrosebis<br />
mier bavSvebis survilebis, gancdebis, molodinebis arasworad Sefasebis problema.<br />
imsjeleT am problemis, misi gamomwvevi mizezebisa Tu Sedegebis Sesaxeb;<br />
msjelobisas moiyvaneT argumentebi da magaliTebi;<br />
Tqven mier dawerili Txzuleba unda Seicavdes, sul mcire, 80 sityvas*.<br />
gTavazobT <strong>pedagogTa</strong> mier Sesrulebuli davalebis nimuSebs:<br />
komentari<br />
warmodgenili naSromi ar pasuxobs davalebas, aplikanti saubrobs ara<br />
ufrosebisa da bavSvebis urTierTgagebis problemaze, aramed bavSvisTvis<br />
informaciis miwodebis gzebze. naSromSi (I winadadeba) daSvebulia uxeSi<br />
faqtobrivi Secdomac. Sesabamisad, is 0 quliT Sefasda.<br />
48
komentari<br />
warmodgenili naSromi pasuxobs Temas, ar aris mocemuli Seusabamo,<br />
ararelevanturi informacia (Sinaarsis relevanturoba _ 2 qula). ufrosebsa da<br />
bavSvebs Soris urTierTgagebis problemaze msjelobisas aplikanti cdilobs<br />
daasabuTos sakuTari mosazrebebi, Tumca argumentebi naklebad damajerebelia.<br />
msjelobisas aplikanti ar azogadebs problemas da mxolod davalebis teqstis<br />
interpretaciiT Semoifargleba (dasabuTeba _ 1 qula). naweri struqturulad<br />
gamarTulia, monakveTebi logikurad ukavSirdeba erTmaneTs, warmodgenilia sakiTxis<br />
dasma, msjelobis mcdeloba da daskvna (Txrobis organizeba _ 2 qula). naweri<br />
leqsikurad mdidari ar aris, daSvebulia uxeSi stilisturi Secdomebi (`TavianTi<br />
asakis Sesaferisi sakuTari miznebi~, `cxovrebis samyaro~, `ndobis gamarTlebis<br />
swori formebi~, `erTmaneTTan urTierTgageba~), Tumca azri gasagebad aris<br />
gadmocemuli (stili, leqsika _ 1 qula). nawerSi daSvebulia sintaqsuri,<br />
orTografiul-morfologiuri, punqtuaciuri Secdomebi, darRveulia Tanamedrove<br />
qarTuli saliteraturo enis normebi (sintaqsi, morfologia, punqtuacia _ 1<br />
qula). Sesabamisad, naweri Sefasebulia 7 quliT.<br />
49
komentari<br />
warmodgenili naSromi pasuxobs davalebas, ar aris mocemuli Seusabamo,<br />
ararelevanturi informacia. aplikanti saubrobs ufrosebisa da bavSvebis<br />
urTierTgagebis problemaze (Sinaarsis relevanturoba _ 2 qula), Tavisi msjelobis<br />
gasamyareblad mohyavs damajerebeli, originaluri argumentebi, aseve magaliTebi <strong>rogor</strong>c<br />
teqstidan, ise, zogadad, literaturidan (dasabuTeba _ 3 qula). teqsti struqturulad<br />
gamarTulia, azrebi mwyobrad aris gadmocemuli da monakveTebi logikurad ukavSirdeba<br />
erTmaneTs (Txrobis organizeba _ 2 qula). naweri leqsikurad mdidari da stilisturad<br />
gamarTulia, Tumca, daSvebulia ramdenime umniSvnelo stilisturi Secdoma, mag.,<br />
`mTlianad angrevs ... mis fsiqo-emociur klimats~ (stili, leqsika _ 2 qula). aplikanti<br />
avlens Tanamedrove qarTuli saliteraturo enis normebis codnas, ar aris daSvebuli<br />
uxeSi sintaqsuri, orTografiul-morfologiuri da punqtuaciuri Secdomebi (sintaqsi,<br />
morfologia, punqtuacia _ 3 qula). Sesabamisad, naweri Sefasebulia 12 quliT.<br />
50
I _ VI klasebis maswavlebelTa sagnobrivi <strong>sasertifikacio</strong><br />
testis struqtura<br />
I _ VI klasebis <strong>pedagogTa</strong>Tvis sagnobrivi gamocdebi 2012 wels pirvelad<br />
Catarda. gamocdis Cabareba SeuZliaT qarTuli enisa da literaturis, maTematikisa<br />
da bunebismetyvelebis maswavleblebs.<br />
TiToeuli sagnis <strong>sasertifikacio</strong> testi ori nawilisgan Sedgeba _ profesiuli<br />
codna da meTodika (60 qula) da akademiuri unarebi (20 qula). Sesabamisad,<br />
TiToeuli sagnobrivi testis maqsimaluri qulaa 80.<br />
sagnobrivi <strong>sasertifikacio</strong> testebis minimaluri kompetenciis zRvari 60%-ia.<br />
Sesabamisad, gamocdis warmatebiT Casabareblad aplikantma unda daagrovos qulaTa<br />
saerTo raodenobis 60%-ze meti _ 80 quliani testis SemTxvevaSi 49 qula.<br />
Tumca, 49 qulis mopoveba SesaZlebelia mxolod erTi nawilis _ profesiuli<br />
codnisa da meTodikis _ davalebaTa SesrulebiT. imisaTvis, rom aplikantma<br />
akademiuri unarebis nawilis davalebebic Seasrulos da am komponentSic<br />
daadasturos Tavisi kompetencia, dadgenilia sagangebo zRvari akademiuri unarebis<br />
nawilisTvis _ qulaTa saerTo raodenobis 40%. Sesabamisad, am nawilSi zRvris<br />
gadasalaxad aplikantma unda daagrovos qulaTa saerTo raodenobis 40%-ze meti,<br />
sul mcire, 9 qula.<br />
profesiuli codnis da meTodikis nawilis mniSvnelovani blokia kiTxvisa da<br />
weris swavleba, romelsac am nawilis qulaTa meoTxedi daeTmo. es bloki, aseve,<br />
wakiTxuli teqstis gaazrebisa da analitikuri weris blokebi I _ IV klasis<br />
<strong>pedagogTa</strong> <strong>sasertifikacio</strong> testis blokebis msgavsia. Tumca, I _ VI klasebis<br />
maswavleblis sagnobrivi <strong>sasertifikacio</strong> testis profesiuli codnisa da meTodikis<br />
nawilSi mxolod erTi sagnis (qarTuli enisa da literaturis, maTematikisa da<br />
bunebismetyvelebis) testuri davalebebia warmodgenili. davalebebi sxvadasxvagvaria<br />
<strong>rogor</strong>c formatis, ise sirTulis TvalsazrisiT. TiToeuli sagnis sagamocdo<br />
programa mocemulia danarTSi.<br />
51
qarTuli enisa da literaturis maswavleblis<br />
<strong>sasertifikacio</strong> testi<br />
davalebaTa nimuSebi da ganmartebebi<br />
1. qvemoT CamoTvlilTagan romeli ar wamoadgens fonetikur movlenas?<br />
(a) kumSva<br />
(b) kveca<br />
(g) bruneba<br />
(d) asimilacia<br />
dawyebiTi safexuris qarTuli enisa da literaturis maswavleblis<br />
profesiul standartSi xazgasmiTaa aRniSnuli, rom pedagogma unda icodes enis<br />
zogadi fonetikuri maxasiaTeblebisa da konkretuli fonetikuri movlenebis<br />
Sinaarsi.<br />
mocemuli davalebis mizania, Seamowmos, aqvs Tu ara maswavlebels codna<br />
fonetikuri movlenebis Sesaxeb. fonetika enis sametyvelo bgeraTa sistemas<br />
Seiswavlis. kumSva, igive reduqcia, fuZeTanxmovniani saxelebis fuZis bolo<br />
marcvlidan naTesaobiT, moqmedebiT da viTarebiT brunvebSi xmovnis ,,SekumSvas”,<br />
amovardnas hqvia. ikumSeba sami xmovani – a, e, o. kumSva, iseve <strong>rogor</strong>c kveca<br />
(xmovanfuZian sityvebSi, naTesaobiT da moqmedebiT brunvebSi fuZis bolokidura<br />
xmovnis CamoSoreba – a, e;) da asimilacia (mis win an Semdeg mdgomi bgerisagan<br />
bgeris mimsgavseba) bgeris cvalebadobasTan, dakargvasTan, CamoSorebasTan, wina Tu<br />
ukana bgeraTa gavleniT bgerebis SecvlasTan aris dakavSirebuli da, Sesabamisad,<br />
fonetikur movlenebad iTvleba. bruneba arsebiTi saxelebis ZiriTadi<br />
formacvalebaa, rac ar ukavSirdeba bgeras da, zogadad, fonetikur maxasiaTeblebs.<br />
Sesabamisad, swori pasuxia (g).<br />
2. qvemoT CamoTvlilTagan romel Secdomas dauSvebs moswavle zmnis kontaqtis<br />
mawarmoebelTa arcodnis gamo?<br />
(a) ajildovebs<br />
(b) ansxvavebs<br />
(g) maxatviebs<br />
(d) vabav<br />
moswavleTa nawerebSi xSiria Secdomebi, romelTa aRmoCena da gasworeba<br />
TiToeuli maswavleblis samuSao procesis erT-erTi umTavresi Semadgeneli nawilia.<br />
Sesabamisad, aucilebelia, qarTuli enis maswavlebelma icodes yvela im gramatikuli<br />
kategoriis Sinaarsi, romelic dawyebiTi safexuris qarTuli enisa da literaturis<br />
maswavleblis profesiul standartSia mocemuli.<br />
52
davalebis mizania, Seamowmos, icis Tu ara pedagogma zmnis erT-erTi<br />
kategoria _ kontaqti, misi mawarmoebeli afiqsebi da masTan dakavSirebuli<br />
marTlweris wesebi. kontaqti mxolod gardamaval zmnas aqvs da cvlis zmnis ZiriTad<br />
leqsikur mniSvnelobas. zmnaSi kontaqtis mawarmoebelia -in (martivi) da -evin<br />
(rTuli). ganirCeva uSualo (rodesac subieqti sakuTari nebiT moqmedebs _ valageb)<br />
da SualobiTi (rodesac subieqti sxvisi karnaxiT moqmedebs – maTqm-evin-a) kontaqti.<br />
mawarmoeblebi -in da -evin mxolod SualobiTi kontaqtis formas aqvs. Sesabamisad,<br />
swori pasuxia (g).<br />
ganvsazRvroT davalebaSi mocemul danarCen SecdomaTa tipebi:<br />
(a) ajildovebs _ swori formaa ajildoebs. Tu sityvis fuZe bolovdeba o an<br />
u xmovanze, misgan nawarmoeb zmnasa Tu nazmnar saxelebSi v Tanxmovnis CarTva<br />
dauSvebelia. v Tanxmovani SeiZleba CaerTos mxolod im SemTxvevaSi, Tu zmna<br />
upasuxebs kiTxvaze: ra qna? magaliTad, daajildova.<br />
(b) ansxvavebs _ swori formaa asxvavebs. qarTul enaSi zmniswins gan- droTa<br />
ganmavlobaSi CamoSorda bolokiduri Tanxmovani n. aris rigi sityvebisa, romlebSic<br />
es zmniswini kvlavindeburad Zveli formiT aris warmodgenili _ gansaxiereba,<br />
ganTavisufleba da a. S. aRniSnuli Secdoma gamowveulia zmniswinis gamoyenebis<br />
wesis arcodniT _ n aris Zveli zmniswinis nawili. zmniswinis amgvari gaTiSva ki<br />
dauSvebelia. zmniswini an mTliani saxiT unda gamoviyenoT (ganasxvavebs), an unda<br />
CamovaSoroT zmnas (asxvavebs).<br />
(d) vabav _ swori formaa vabam. qarTulSi zmnis fuZe Temis niSnebs pirveli<br />
seriis yvela mwkrivSi dairTavs. -av TemisniSnian zmnaTa jgufi sakmaod didia. -am<br />
Temis niSans ki zmnaTa mcirericxovani jgufi dairTavs. aRsaniSnavia, rom -av<br />
TemisniSnian zmnaTa gavleniT -am TemisniSnian zmnebSi gaCnda araswori formebi:<br />
vabav, vartyav, vasxav da a. S. swor formaTa garkveva zmnis sawyisisa da mimReobis<br />
saSualebiT SeiZleba, romelSic -am Temis niSnis naSTi gamoCndeba. dabma, dasxma...<br />
sawyissa da mimReobaSi m bgeris arseboba saTanado pirian formaSi -am daboloebis<br />
mimaniSnebelia.<br />
53
3. qvemoT moyvanil winadadebebSi gamuqebulia arsebiTi saxelebi. CawereT isini<br />
cxrilSi da miuTiTeT saTanado kategoriebi (brunva, Tandebuli da a. S.). Tu<br />
saxels ar daerTvis brunvis niSani, Tandebuli an nawilaki, Sesabamis grafebSi<br />
CawereT 0.<br />
– xeTebis warwera Zalian hgavs asureTis mefeTa warwerebs.<br />
– aseTi ambebi megobrebisganac msmenia.<br />
saxeli fuZe brunva mravlobiTis<br />
mawarmoebeli<br />
afiqsi<br />
54<br />
brunvis<br />
niSani<br />
Tandebuli<br />
warwerebs warwer micemiTi eb s 0 0<br />
megobrebisganac<br />
megobar naTesaobiTi eb is gan c<br />
nawilaki<br />
mocemuli davalebis mizania, Seamowmos dawyebiTi safexuris qarTuli enis<br />
maswavleblis profesiuli codna morfologiaSi. pedagogs evaleba, amoicnos<br />
arsebiTi saxelis fuZe, brunva, brunvis niSnebi, ricxvi da misi mawarmoeblebi,<br />
Tandebuli, nawilaki da Seavsos cxrilSi mocemuli Sesabamisi carieli velebi.<br />
cxrilis TiToeuli striqonis sworad Sevseba 1 quliT fasdeba.<br />
4. qvemoT CamoTvlilTagan romelia mizezis garemoebiTi damokidebuli winadadeba?<br />
(a) Tu kacsa codna ara aqvs, gastanjavs wuTisofeli<br />
(b) yvelani eridebodnen avTandilTan zamTrobiT stumrobas, radgan is ubuxro da<br />
SuSaCausmel oTaxSi gaTevinebda Rames<br />
(g) saamayoa iseTi erTguli megobari, <strong>rogor</strong>ic me myavs<br />
(d) Sin adre dabrunda, raTa axali weli col-SvilTan erTad gaetarebina<br />
mocemuli davalebis mizania, Seamowmos dawyebiTi safexuris qarTuli enisa da<br />
literaturis maswavleblis profesiuli codna sintaqsSi. pedagogs evaleba rTul<br />
qvewyobil winadadebaTa Soris amoicnos mizezis garemoebiTi damokidebuli<br />
winadadeba.<br />
mizezis garemoebiTi damokidebuli winadadeba ukve momxdari faqtiT<br />
gansazRvrul moqmedebas gulisxmobs (`yvelani eridebodnen ... stumrobas, radgan is<br />
ubuxro da SuSaCausmel oTaxSi gaTevinebda Rames). mTavar winadadebaSi<br />
gadmocemuli movlenis mizezi miTiTebulia damokidebul winadadebaSi. rTul<br />
winadadebaSi mTavar da mizezis garemoebiT damokidebul winadadebas Soris imitom<br />
– radganac (rom) misamarTi sityva da wevr-kavSiria gamoyenebuli. Sesabamisad, swori<br />
pasuxia (b).<br />
ganvixiloT pasuxis danarCeni variantebi.<br />
pasuxis (a) variantSi pirobiTi damokidebuli winadadebaa mocemuli. is<br />
warmogvidgens pirobas, romelic aucilebelia imisaTvis, rom mTavar winadadebaSi
aRwerili viTareba ganxorcieldes. mag., Tuki xSirad daurekav, ar daaviwydeba.<br />
pirobiT damokidebul winadadebaSi xSirad gamoiyeneba kavSirebi: Tu, Tuki, Tu<br />
rom, rom da a.S.<br />
pasuxis (g) variantSi gansazRvrebiTi damokidebuli winadadebaa mocemuli.<br />
damokidebuli winadadeba mTavar wevrebsa Tu ubralo damatebas iseve miemarTeba,<br />
<strong>rogor</strong>c Cveulebrivi gansazRvreba. Sesabamisad, am tipis damokidebul winadadebaTa<br />
wevr-kavSirebia: romelic, sadauric, <strong>rogor</strong>ic, ramdenic da sxva. aRsaniSnavia, rom<br />
daculi unda iyos Sesabamisoba misamarT sityvasa da kavSirs Soris: is – romelic,<br />
iseTi – <strong>rogor</strong>ic (da ara is saxli, sadac me vcxovrob).<br />
(d) varianti miznis garemoebiTi damokidebuli winadadebis nimuSia. xSirad<br />
aRreva swored miznisa da mizezis garemoebaTa wevr-kavSirebis gamoyenebis dros<br />
xdeba. kerZod, erTmaneTs SecdomiT enacvleba <strong>rogor</strong>c imitom – imisTvis, ise radgan<br />
– raTa kavSirebi. miznis garemoebiTi damokidebuli winadadeba momavalSi mosaxdeni<br />
ambiT gansazRvrul moqmedebas gulisxmobs (ilia didxans iTvlida, raTa yvela bavSvs<br />
moeswro damalva.) miznis garemoebiTi damokidebuli winadadeba miuTiTebs mTavar<br />
winadadebaSi gadmocemuli moqmedebis mizanze. rTul winadadebaSi mTavar da mizniT<br />
damokidebul winadadebas Soris, <strong>rogor</strong>c wesi, imisTvis _ raTa, imisTvis _ rom<br />
misamarTi sityva da wevr-kavSiria warmodgenili.<br />
5. `literaturaSi personaJis xatvis, personaJis Sinagani bunebis gamomJRavnebis<br />
erT-erTi xerxia misi Cayeneba eqstremalur situaciaSi. eqstremalur situaciaSi<br />
vlindeba adamianis namdvili arsi, sulis simaRle Tu simdable. ukiduresi<br />
gansacdelis gamovla da fizikuri gadarCena mas an sulierad anadgurebs, an<br />
sulierad amaRlebs.~<br />
I. Tqveni sityvebiT ganumarteT am citatis Sinaarsi V klasis moswavleebs.<br />
___________________________________________________________________<br />
II. moiyvaneT sabavSvo literaturidan erTi magaliTi, romelic adasturebs am<br />
citataSi warmodgenil Tvalsazriss (miuTiTeT nawarmoebis saTauri da avtori).<br />
___________________________________________________________________<br />
dawyebiTi safexuris maswavlebels xSirad uwevs samecniero xasiaTis teqstis<br />
wakiTxva, gaazreba da misi gadacema (gacnoba) moswavleebisTvis.<br />
mocemuli davalebiT mowmdeba, Tu ramdenad SeuZlia maswavlebels amgvari<br />
teqstis gageba, gaazreba da adaptireba konkretuli klasis moswavleebisTvis maTi<br />
asakobrivi da individualuri Taviseburebebis gaTvaliswinebiT. es pedagogisTvis<br />
mniSvnelovani unaria. davalebis maqsimaluri qula aris 4.<br />
55
Sefasebis sqema _ I nawili:<br />
2 qula _ citatis Sinaarsi sworad aris gagebuli da sruladaa gadmocemuli;<br />
gamoyenebulia V klasis moswavleTaTvis gasagebi leqsika da sintaqsuri<br />
konstruqciebi;<br />
1 qula _ citatis Sinaarsi sworad aris gagebuli, Tumca gadmocemulia<br />
arasrulad; gamoyenebulia V klasis moswavleTaTvis gasagebi leqsika da<br />
sintaqsuri konstruqciebi;<br />
0 qula _ citatis Sinaarsi arasworad aris gagebuli an/da sworad aris gagebuli,<br />
magram gadmocemisas gamoyenebulia V klasis moswavleTaTvis Znelad<br />
gasagebi leqsika da rTuli sintaqsuri konstruqciebi.<br />
gTavazobT sacdel testirebaze <strong>pedagogTa</strong> mier Sesrulebuli davalebis<br />
nimuSebs.<br />
komentari<br />
citatis Sinaarsi V klasis moswavleebisTvis gasagebi eniT, srulad aris<br />
gadmocemuli. Sesabamisad, pasuxi 2 quliT Sefasda.<br />
komentari<br />
warmodgenil pasuxSi gvxvdeba V klasis moswavleTaTvis ucnobi (rTulad<br />
gasagebi) terminebi _ eqstremaluri, realuri _ romlebic ar aris ganmartebuli,<br />
mocemulia mxolod citatis perifrazi (ganmartebis gareSe). amitom is 0 quliT<br />
Sefasda.<br />
56
Sefasebis sqema _ II nawili<br />
2 qula _ citataSi warmodgenili Tvalsazrisi ilustrirebulia sabavSvo<br />
literaturuli nawarmoebidan sworad SerCeuli konkretuli<br />
magaliTiT, miTiTebulia nawarmoebis avtori da saTauri;<br />
1 qula _ citataSi warmodgenili Tvalsazrisi ilustrirebulia sabavSvo<br />
literaturuli nawarmoebidan sworad SerCeuli konkretuli<br />
magaliTiT, Tumca miTiTebuli ar aris nawarmoebis avtori da<br />
saTauri;<br />
0 qula _ citataSi warmodgenili Tvalsazrisis sailustracio magaliTi<br />
arasworadaa SerCeuli an/da magaliTi SerCeulia arasabavSvo<br />
literaturidan; pasuxi ar aris mocemuli.<br />
citatis sailustraciod aplikantebma amgvari magaliTebi SemogvTavazes (orive<br />
nimuSi Sefasda 2 quliT):<br />
57
6. nawyveti astrid lindgrenis moTxrobidan `mawanwala rasmusi~<br />
rasmusi cacxvis kenweroze Tavis sayvarel totze ijda da gulSi fiqrobda,<br />
zogierTi ram am qveyanaze sulac ar unda gaCeniliyoo. pirvel rigSi ki<br />
kartofili! moxarSuli kartofili, gansakuTrebiT, kvira dRes sadilze Tavisi<br />
sawebliT morTmeuli, ra Tqma unda, asatania; magram mindorSi buCq-buCqad amosuli,<br />
miwis Semoyra rom sWirdeba, jobia, sulac ar arsebobdes. freken xiokis gareSec<br />
mSvenivrad icxovrebda adamiani. weRan xom swored iman gamoacxada: `Cven xval mTeli<br />
dRe kartofils miwa unda SemovuyaroTo~. ki Tqva, magram ar gegonoT, freken<br />
xioki Tavad apirebdes moxmarebas. imuSaveben mxolod rasmusi, gunari da<br />
TavSesafris sxva bavSvebi. biWebma zafxulis papanaqebaSi weli unda moiwyviton. aba,<br />
ra xasiaTze unda dadge, roca am dros xedav, <strong>rogor</strong> miiCqarian sofleli biWebi<br />
mdinareze sabanaod.<br />
gunars SeSis fardulidan Tavi gamoeyo da rasmuss afrTxilebda, freken<br />
xioki modiso. wamis Semdeg, roca freken xioki SeSis fardulTan mivida, rasmusi<br />
cacxvis mwvane totebSi ukve aRar Canda. freken xioks ar moswonda, biWebi rom<br />
CitebiviT Semoskupdebodnen xolme xeebze da usaqmod dros kargavdnen.<br />
_ ar ici, sad aris rasmusi? _ hkiTxa gunars freken xiokma.<br />
rasmusi SiSisgan ufro magrad CaebRauWa tots. ase totze Camokonwialebuli<br />
didxans ver gaZlebda. sakmarisi iyo, xelebi odnav moedunebina da freken xiokis<br />
cxvirwin moadenda zRarTans. Tanac rasmuss TavSesafris cisferzoliani xalaTi<br />
ecva, romelic Soridanve TvalSi ecemoda kacs. Citebis saqme ki sxvagvaradaa. xeebze<br />
maT TiTqmis ver SeamCnevT. bunebam isini dacviTi SeferilobiT daajildova, _<br />
auxsna maT maswavlebelma. TavSesafris bavSvebis mimarT buneba esoden mwyalobeli<br />
ar gamodga. amitom rasmuss isRa darCenoda, guliT enatra: RmerTo, freken xioki<br />
male wavides aqedan, sanam ar Camovvardnilvaro.<br />
rasmuss swored axla gaaxsenda, sul cota xnis winaT freken xioki rom<br />
lanZRavda, ise eSmakiviT moTxupnulxar, yvelas TvalSi xvdebio. Tu freken xioki<br />
isev Wkuis swavlebas dauwyebs, usaTuod etyvis: `me axla vcdilob, dacviTi<br />
Seferiloba SeviZino~.<br />
1. gamoyaviT zogadi problema, romelic am nawyvetSia warmodgenili da imsjeleT<br />
mis gamomwvev mizezebze.<br />
__________________________________________________________________<br />
<strong>rogor</strong>c zemoT aRvniSneT, moswavleTaTvis sabavSvo literaturuli<br />
nawarmoebis gacnoba, wakiTxva Zalze mniSvnelovania kiTxvis unaris gasaviTareblad,<br />
kiTxvis mimarT interesis gasaRviveblad, karg mkiTxvelad Camosayalibeblad. garda<br />
amisa, maswavlebelma yuradReba unda gaamaxvilos nawarmoebSi warmodgenil<br />
problemebze da amiT daexmaros moswavleebs TanagrZnobis unaris, humanurobis,<br />
adamianis uflebebis pativiscemis da, zogadad, RirebulebaTa sistemis<br />
CamoyalibebaSi.<br />
58
Sefasebis sqema<br />
2 qula _ dasaxelebulia problema (mzrunvelobas moklebuli bavSvebi, bavSvTa<br />
saxlebis mdgomareoba, aRmzrdelebis sisastike da arasamarTlianoba,<br />
Zaladoba bavSvebze, bavSvTa uflebebis dacva Tu daucveloba...),<br />
aplikanti msjelobs mis Sesaxeb. msjelobis gasamyareblad uTiTebs<br />
Sesabamis frazebs teqstidan;<br />
1 qula _ dasaxelebulia problema (mzrunvelobas moklebuli bavSvebi, bavSvTa<br />
saxlebis mdgomareoba, aRmzrdelebis sisastike da arasamarTlianoba,<br />
Zaladoba bavSvebze, bavSvTa uflebebis dacva Tu daucveloba...), Tumca<br />
aplikanti ar msjelobs mis Sesaxeb;<br />
0 qula _ pasuxi ar aris mocemuli; dasaxelebulia araarsebiTi an araadekvaturi<br />
`problema~ (mag: saxifaToa bavSvebis xeze asvla, bavSvi zarmaci ar unda<br />
iyos …).<br />
2012 wlis sagamocdo testi I_VI klasebis qarTuli enisa da literaturis<br />
maswavleblebisTvis ixileT danarTSi (gv. 119).<br />
59
unebismetyvelebis maswavleblis <strong>sasertifikacio</strong><br />
testi<br />
gTavazobT I _ VI klasebis bunebismetyvelebis maswavlebelTa <strong>sasertifikacio</strong><br />
testis davalebaTa nimuSebs. zogierT maTgans axlavs saTanado komentari.<br />
1. CamoTvlilTagan romel organizms axasiaTebs garegani ganayofiereba?<br />
(a) Tevzebs<br />
(b) qvewarmavlebs<br />
(g) frinvelebs<br />
(d) ZuZumwovrebs<br />
swori pasuxi: (a).<br />
2.1. ylapvis dros sunTqva:<br />
(a) Sekavdeba<br />
(b) ar icvleba<br />
(g) gaaqtiurdeba<br />
(d) Seneldeba<br />
swori pasuxi: (a).<br />
2.2. axseniT am movlenis mizezi.<br />
___________________________________________________________________<br />
mocemuli davaleba ori nawilisgan Sedgeba. pirvel nawilSi aplikantma unda<br />
airCios swori pasuxi.<br />
meore nawilis Sesruleba gulisxmobs am procesis meqanizmis miTiTebas.<br />
nerwyvis an lukmis gadaylapvisas xrtilovani, elastiuri xorxsarqveli xorxs<br />
xuravs da nerwyvsa da sakvebis nawilakebs sasunTq gzebSi moxvedris saSualebas ar<br />
aZlevs.<br />
aplikanti am davalebaSi qulas orive nawilis warmatebiT Sesrulebis<br />
Sedegad moipovebs.<br />
3. ratom ar Sreba wyali zRvebsa da okeaneebSi? <strong>rogor</strong> auxsniT am movlenas IV<br />
klasis moswavleebs?<br />
___________________________________________________________________<br />
es davaleba amowmebs <strong>rogor</strong>c sagnobriv codnas, aseve moswavleTaTvis codnis<br />
gadacemis unars. TiToeuli komponenti 1 quliT fasdeba.<br />
60
1. dedamiwaze arsebuli wylis raodenoba ar icvleba misi wrebrunvis gamo. wylis<br />
wrebrunva Semdegi ZiriTadi rgolebisgan Semdgari procesia: wylis aorTqleba,<br />
atmosferoSi wylis gadasvla airadidan Txevad mdgomareobaSi (kondensacia), Semdeg<br />
dedamiwaze naleqis saxiT dabruneba. am dros wyali kvlav okeaneebSi, zRvebSi,<br />
mdinareebsa da tbebSi xvdeba.<br />
2. am nawilis Sesruleba gulisxmobs davalebaSi warmodgenili movlenis axsnas<br />
moswavlisTvis gasagebi eniT, sxvadasxva terminis (wrebrunva, airi, Txevadi<br />
mdgomareoba da a.S.) ganmartebas, procesis ilustrirebas Sesabamisi magaliTebiT _<br />
martivi cda, sayofacxovrebo Tu bunebriv movlenebze miTiTeba (magaliTad,<br />
aorTqlebis sailustraciod lambaqidan wylis aorTqleba, sarecxis gaSroba,<br />
zafxulSi nakadulis daSroba da a.S.).<br />
4. <strong>rogor</strong> auxsniT VI klasis moswavleebs globaluri daTbobis mizezebs?<br />
___________________________________________________________________<br />
dReisaTvis damtkicebulia, rom dedamiwaze globaluri daTbobis procesi<br />
mimdinareobs. misi mTavari mizezi haerSi naxSirorJangis (CO2) raodenobis momatebaa.<br />
cocxal organizmTa sunTqvisa da sawvavis wvis Sedegad atmosferoSi dagrovebuli<br />
CO2, meTani, wylis orTqli iseTive rols asrulebs, <strong>rogor</strong>sac saTburSi mina: es<br />
nivTierebebi daubrkoleblad atareben sinaTlis sxivebs, romelTac dedamiwa<br />
STanTqavs, magram ar atareben dedamiwidan wamosul siTbur gamosxivebas. am<br />
movlenas `saTburis efeqti~ uwodes. `saTburis efeqtis~ gamo dedamiwis saSualo<br />
wliurma temperaturam 0,3-0,6 0 C-iT moimata. mosalodnelia misi Semdgomi matebac,<br />
rac klimatis cvlilebis erT-erTi mTavari mizezia.<br />
61
5. ra ganapirobebs geografiulad daSorebul adgilebSi erTi da imave biomebis<br />
arsebobas? CamoTvaleT dedamiwaze arsebuli mTavari biomebi.<br />
___________________________________________________________________<br />
geografiulad daSorebul adgilebSi erTi da imave biomebis arsebobas<br />
msgavsi klimati ganapirobebs (1 qula).<br />
qvemoT sqemis saxiT warmodgenilia ZiriTadi biomebi:<br />
biomi<br />
wylis xmeleTis<br />
wylis biomebi<br />
mlaSe wyali mtknari wyali<br />
zRva okeane mdinare tba Waobi<br />
xmeleTis biomebi<br />
arqtikuli tundra taiga farTofoTlovani tropikuli stepi udabno<br />
udabno tye tye<br />
dedamiwaze arsebuli biomebis sworad dasaxelebisas aplikanti 1 qulas moipovebs.<br />
62
6. fotosuraTebis mixedviT amoicaniT mzis sistemis planetebi:<br />
a<br />
(a) __________<br />
(b) __________<br />
(g) __________<br />
(d) __________<br />
a b g d<br />
davalebis Sesrulebis principebi:<br />
vakvirdebiT planetebis zedapirs. ori planetis (g, d) zedapiri absoluturad<br />
gluvia, xolo or (a, b) planetaze SeiniSneba meteorituli kraterebis kvali.<br />
Sesabamisad, (a) da (b) planetebi myari planetebia, xolo danarCeni _ gazovani.<br />
amis Semdeg unda ganvsazRvroT, mzis sistemaSi arsebuli 4 myari planetidan<br />
(dedamiwa, merkuri, venera da marsi) romelia gamosaxuli (a) suraTze da<br />
romeli (b)-ze. dedamiwa imTaviTve gamoiricxeba, radgan masze mkafiod iqneboda<br />
gamosaxuli kontinentebi da okeaneebi. <strong>rogor</strong>c viciT, darCenili sami myari<br />
planetidan veneras sakmaod kargad Camoyalibebuli atmosfero aqvs, ris gamoc<br />
misi reliefis garCeva kosmosidan sakmaod Wirs, e. i. venerac gamoiricxa. aseve<br />
cnobilia, rom marsze didi raodenobis rkinis Semcvelobaa da amis gamo igi<br />
kosmosidan wiTlad moCans. maSasadame, (b) suraTze gamosaxulia marsi, xolo<br />
(a)-ze _ merkuri.<br />
iupiters gazovan gigantebs Soris gamoarCevs e.w. `giganturi wiTeli laqa~.<br />
garda amisa, fotoze naCvenebia misi 4 Tanamgzavri e.w. `galileos mTvareebi~,<br />
rac kidev erTi miniSnebaa imaze, rom (d) suraTze iupiteria gamosaxuli.<br />
urans gazovan gigantebs Soris gamoarCevs misi warmosaxviTi RerZis ucnauri<br />
daxriloba. igi TiTqos „wamowolilia“ da ise moZraobs orbitaze mzis<br />
garSemo. amaze migvaniSnebs (g) suraTze gamosaxuli planetis rgolebis<br />
mdebareoba. maSasadame, (g) suraTze gamosaxulia planeta urani.<br />
amrigad, swori pasuxia:<br />
(a) merkuri<br />
(b) marsi<br />
(g) urani<br />
(d) iupiteri<br />
davaleba 1 quliT fasdeba.<br />
63
7. saqarTvelos konturul rukaze zogierTi geografiuli obieqtis saxelwodeba<br />
arasworadaa datanili. ipoveT daSvebuli Secdomebi da gaasworeT.<br />
davaleba amowmebs rukaze orientirebis, rukis kiTxvis unars. aplikantma unda<br />
ipovos rukaze SecdomiT datanili geografiuli obieqti da daasaxelos is<br />
geografiuli obieqti, romelic sinamdvileSi mdebareobs am adgilas. aplikantebs<br />
davalebis Sesasruleblad daurigdebaT saqarTvelos fizikuri rukebi.<br />
pasuxebi unda Caiweros pasuxebis furcelze mocemul cxrilSi. TiToeuli<br />
Secdomis aRmoCena-gasworeba 1 quliT fasdeba.<br />
Secdomაა unda iyos<br />
q. quTaisi q. samtredia<br />
xarulis qedi raWis qedi<br />
md. yvirila md. cxeniswyali<br />
2012 wlis sagamocdo testi I_VI klasebis bunebismetyvelebis maswavleblebisTvis<br />
ixileT danarTSi (gv. 144).<br />
64
maTematikis maswavleblis <strong>sasertifikacio</strong> testi<br />
gTavazobT I _ VI klasebis maTematikis maswavlebelTa <strong>sasertifikacio</strong> testis<br />
davalebaTa ramdenime nimuSs. zogierT maTgans axlavs saTanado komentari.<br />
1. ricxvebidan 7 ,<br />
5<br />
(a) 1<br />
(b) 2<br />
(g) 3<br />
(d) 4<br />
1 ,<br />
2<br />
5 ,<br />
3<br />
32 ,<br />
15<br />
9 ramdenia 7 -ze meti?<br />
5<br />
4<br />
swori pasuxi: (b).<br />
2. demokratiul partias arCevnebze xma misca amomrCevel mamakacTa saerTo<br />
raodenobis 40%-ma da amomrCevel qalTa saerTo raodenobis 45%-ma. sul am partias<br />
xma misca amomrCevel mamakacTa da qalTa saerTo raodenobis n%-ma. qvemoT<br />
CamoTvlilTagan romlis toli SeiZleba iyos n?<br />
(a) 36<br />
(b) 40<br />
(g) 44<br />
(d) 50<br />
swori pasuxi: (g).<br />
3. gasaTibi iyo marTkuTxedis formis mindori. mas Semdeg, rac mTibavma 2 saaTis<br />
ganmavlobaSi imuSava, gasaTibi darCa mindvris nawili, romelsac aseve marTkuTxedis<br />
forma hqonda da romlis sigrZe 3-jer naklebi iyo mindvris sigrZeze, xolo sigane _<br />
2-jer naklebi mindvris siganeze. ramdeni wuTia saWiro mindvris darCenili nawilis<br />
gasaTibad, Tu mTibavi imave tempiT gaagrZelebs muSaobas?<br />
(a) 20 wT<br />
(b) 24 wT<br />
(g) 30 wT<br />
(d) 36 wT<br />
swori pasuxi: (b).<br />
4. ras udris tolferda samkuTxedis fuZis sigrZis Sefardeba am samkuTxedis<br />
perimetrTan, Tu ferdis sigrZe 4-jer metia fuZis sigrZeze?<br />
(a) 1<br />
9<br />
(b) 1<br />
6<br />
(g) 1<br />
5<br />
(d) 1<br />
4<br />
swori pasuxi: (a).<br />
65
5. qalaqis yvela skolaSi aswavlian germanul an inglisur enas. im skolaTa<br />
raodenoba, romlebSic germanul enas aswavlian, qalaqis skolaTa saerTo raodenobis<br />
5 nawilia, xolo im skolaTa raodenoba, romlebSic inglisur enas aswavlian _ 2<br />
9<br />
3<br />
nawili. qalaqis 12 skolaSi aswavlian germanul enasac da inglisur enasac. sul<br />
ramdeni skolaa am qalaqSi?<br />
(a) 36<br />
(b) 45<br />
(g) 54<br />
(d) 63<br />
swori pasuxi: (g).<br />
testSi gamoyenebuli iqneba agreTve monacemTa sakmarisobis tipis davalebebi,<br />
romlebSic, Cveulebriv, mocemulia ori piroba da dasmulia SekiTxva. davalebis<br />
Sesasruleblad unda daadginoT, sakmarisia Tu ara pirobebSi mocemuli informacia<br />
am SekiTxvaze pasuxis gasacemad. monacemTa sakmarisobis davalebebSi swori pasuxi<br />
xuTi savaraudo pasuxidan unda airCioT.<br />
1. erTmaneTisgan gansxvavebuli sami naturaluri ricxvis _ a, b, da c _ jami 15-is<br />
tolia.<br />
mocemulia Semdegi ori piroba:<br />
I. am ricxvebidan umciresi 4-is tolia.<br />
II. am ricxvebidan udidesi 6-is tolia.<br />
imis gasarkvevad, Tu risi tolia es ricxvebi:<br />
(a) I piroba sakmarisia, II ki _ ara<br />
(b) II piroba sakmarisia, I ki _ ara<br />
(g) I da II piroba erTad sakmarisia, cal-calke ki _ arc erTi araa sakmarisi<br />
(d) sakmarisia cal-calke <strong>rogor</strong>c I, aseve II piroba<br />
(e) mocemuli pirobebi araa sakmarisi<br />
swori pasuxi: (d).<br />
komentari<br />
jer gavarkvioT, sakmarisia Tu ara I piroba SekiTxvaze pasuxis gasacemad.<br />
vTqvaT, a, b, da c naturaluri ricxvebidan umciresi 4-is tolia. maSin danarCeni<br />
ori ricxvidan TiToeuli 4-ze meti unda iyos. raki samive ricxvis jami 15-is<br />
tolia, amitom meore da mesame ricxvebis jami iqneba 15 – 4 = 11. 4-ze meti<br />
naturaluri ricxvebidan ki mxolod 5-is da 6-is jamia 11-is toli. amitom a, b, da<br />
c ricxvebi yofila 4, 5 da 6. maSasadame, imis gasarkvevad, Tu risi tolia a, b, da c<br />
ricxvebi, I piroba sakmarisia.<br />
66
axla gavarkvioT, SekiTxvaze pasuxis gasacemad sakmarisia Tu ara II piroba.<br />
vTqvaT, a, b, da c naturaluri ricxvebidan udidesi 6-is tolia. maSin danarCeni<br />
ori ricxvidan TiToeuli 6-ze naklebi unda iyos. raki samive ricxvis jami 15-is<br />
tolia, amitom meore da mesame ricxvebis jami iqneba 15 – 6 = 9. 6-ze naklebi<br />
naturaluri ricxvebidan ki mxolod 4-is da 5-is jamia 9-is toli. amitom a, b, da c<br />
ricxvebi yofila 4, 5 da 6. maSasadame, imis gasarkvevad, Tu risi tolia a, b, da c<br />
ricxvebi, II pirobac sakmarisia.<br />
amrigad, imis gasarkvevad, Tu risi tolia a, b, da c ricxvebi, sakmarisia calcalke<br />
<strong>rogor</strong>c I, aseve II piroba. Sesabamisad, swori pasuxia (d).<br />
testSi gamoyenebuli iqneba agreTve davalebebi Ria daboloebiT, romelTa<br />
Sesrulebisas aplikants moeTxoveba dasmul SekiTxvaze argumentirebuli pasuxis<br />
gacema. gTavazobT amgvari davalebis nimuSsa da misi Sefasebis sqemas.<br />
2011 2011<br />
7. romeli cifriT bolovdeba 9 7 gamosaxulebis mniSvnelobis cifruli<br />
Canaweri?<br />
___________________________________________________________________<br />
komentari<br />
am amocanis amosaxsnelad gavarkvioT, Tu romeli cifriT SeiZleba<br />
dabolovdes 7-is da 9-is xarisxebis mniSvnelobaTa cifruli Canawerebi.<br />
1<br />
9 bolovdeba 9-ianiT, 2<br />
9 _ 1-ianiT, 3<br />
9 _ isev 9-ianiT, 4<br />
9 _ isev 1-ianiT da<br />
ase Semdeg. ese igi, 9-is xarisxebis Canawerebis bolo cifrebis mimdevrobaa: 9, 1, 9, 1,<br />
9, 1, .... <strong>rogor</strong>c vxedavT, 9-is kenti xarisxebi bolovdeba 9-ianiT, xolo luwi<br />
xarisxebi _ 1-ianiT. Sesabamisad, 2011<br />
9 dabolovdeba 9-ianiT.<br />
aseve miviRebT, rom 7-is xarisxebis Canawerebis bolo cifrebis mimdevrobaa: 7,<br />
9, 3, 1, 7, 9, 3, 1, 7, 9, 3, 1, .... <strong>rogor</strong>c vxedavT, 1<br />
7 , 5<br />
7 , 9<br />
7 , ... bolovdeba 7-ianiT, 2<br />
7 ,<br />
6<br />
7 , 10<br />
7 , ... _ 9-ianiT, 3<br />
7 , 7<br />
7 , 11<br />
7 , ... _ 3-ianiT, xolo 4<br />
7 , 8<br />
7 , 12<br />
7 , ... _ 1-ianiT. ese<br />
igi, Tu 7-is xarisxis maCveneblis 4-ze gayofisas miRebuli naSTi 1-is tolia, maSin<br />
misi Canaweri bolovdeba 7-ianiT; Tu naSTi 2-is tolia _ 9-ianiT, Tu naSTi 3-is<br />
tolia _ 3-ianiT, xolo Tu xarisxis maCvenebeli unaSTod iyofa 4-ze, maSin _ 1-<br />
2011<br />
ianiT. 2011-is 4-ze gayofisas miRebuli naSTi 3-is tolia. amitom 7<br />
dabolovdeba 3-ianiT.<br />
2011<br />
raki 9 bolovdeba 9-ianiT, xolo 2011<br />
2011 2011<br />
7 _ 3-ianiT, amitom 9 7 jamis<br />
mniSvnelobis cifruli Canaweri dabolovdeba 2-ianiT.<br />
Sefasebis sqema<br />
3 qula _ aplikantma dawera swori pasuxi da daasabuTa;<br />
2 qula _ aplikantma daasabuTa, rom 2011<br />
7 bolovdeba 3‐ianiT;<br />
2011<br />
2011<br />
1 qula _ aplikantma daasabuTa, rom 9 bolovdeba 9‐ianiT; dawera, rom 7<br />
bolovdeba 3-ianiT, magram ar daasabuTa;<br />
0 qula _ aplikantma ar miuTiTa pasuxi.<br />
2012 wlis sagamocdo testi I_VI klasebis maTematikis maswavleblebisTvis ixileT<br />
danarTSi (gv. 168).<br />
67
ekomendebuli literatura:<br />
gamocdebis erovnuli centris gamocemebi, 2010-2012:<br />
profesiuli unarebi;<br />
efeqtiani swavleba: Teoria da praqtika;<br />
<strong>rogor</strong> vaswavloT kiTxva (qrestomaTia dawyebiTi klasebis pedagogebisaTvis)<br />
wigniereba. PIRLS - 2006 saqarTveloSi;<br />
maTematikisa da sabunebismetyvelo sagnebis swavlisa da swavlebis<br />
saerTaSoriso kvleva (TIMSS 2007) _ maTematika;<br />
maTematikisa da sabunebismetyvelo sagnebis swavlisa da swavlebis<br />
saerTaSoriso kvleva (TIMSS 2007) _ sabunebismetyvelo sagnebi;<br />
vswavlobT teqstis gaazrebas (2 krebuli);<br />
<strong>rogor</strong> viciT maTematika;<br />
xuTtomeuli `maswavleblis biblioTeka~ (qarTuli ena da literatura).<br />
maswavlebelTa profesiuli ganviTarebis centris gamocema:<br />
dawyebiTi safexuris maswavleblis meToduri gzamkvlevi.<br />
68
danarTi<br />
qarTuli enisa da literaturis sagamocdo programa (I _ IV)<br />
a) qarTuli ena<br />
zogadi cnobebi enis Sesaxeb<br />
enis raoba da funqciebi. qarTuli enis buneba. qarTuli enis adgili<br />
msoflio enaTa Soris. qarTveluri enebi. qarTuli enis dialeqtebi. qarTuli<br />
enis roli qarTveluri tomebis erovnuli da saxelmwifoebrivi Camoyalibebis<br />
procesSi.<br />
qarTuli damwerlobis warmoSoba. qarTuli damwerlobis saxeebi. qarTuli<br />
damwerlobis uZvelesi nimuSebi.<br />
qarTuli saliteraturo enis ganviTarebis ZiriTadi etapebi. Tanamedrove<br />
saliteraturo qarTuli, <strong>rogor</strong>c saqarTvelos saxelmwifo ena.<br />
fonetika<br />
Tanamedrove qarTuli saliteraturo enis bgeriTi Sedgeniloba. bgera da<br />
fonema. qarTuli anbani. bgeraTa daxasiaTeba warmoTqmis adgilisa da<br />
ragvarobis mixedviT. TanxmovanTa da xmovanTa sistemebi.<br />
damarcvlis safuZveli da gadatanis wesebi. Ria da daxuruli marcvali.<br />
ZiriTadi fonetikuri movlenebi.<br />
morfologia<br />
sityva. formacvalebadi da formaucvleli sityvebi. gramatikuli kategoriis<br />
raoba. sityvis morfologiuri agebuleba: Ziri, fuZe, morfema, afiqsebi.<br />
metyvelebis nawilebi. maTi klasifikaciis safuZveli.<br />
arsebiTi saxeli. arsebiT saxelTa dajgufeba Sinaarsis mixedviT. ricxvi.<br />
bruneba. brunvebi da maTi niSnebi. boloTanxmovnian da boloxmovnian saxelTa<br />
bruneba. sakuTar saxelTa bruneba. Tandebuliani brunvebi. nawilakiani<br />
brunvebi. arsebiTi saxelis brunebasTan dakavSirebuli marTlweris sakiTxebi.<br />
zedsarTavi saxeli. TanxmovanfuZiani da xmovanfuZiani zedsarTavi saxelis<br />
<br />
bruneba. zedsarTavi saxelis brunebasTan dakavSirebuli marTlweris sakiTxebi.<br />
ricxviTi saxeli. ricxviTi saxelis saxeebi. ricxviTi saxelis bruneba. ricxviT<br />
saxelTan dakavSirebuli marTlweris sakiTxebi.<br />
nacvalsaxeli. nacvalsaxelTa jgufebi. nacvalsaxelTa bruneba. nacvalsaxelTan<br />
dakavSirebuli marTlweris sakiTxebi.<br />
zmna. zmnis kategoriebi. pirisa da ricxvis asaxva zmnaSi. subieqturi da<br />
obieqturi piris niSnebi. zmniswini. dro. kilo. aspeqti. gardamavloba. gvari.<br />
qceva. kontaqti. seriebi da mwkrivebi. zmnis Ziri, fuZe, Tema. Temis niSnebi.<br />
uRleba. zmnis formawarmoebasTan dakavSirebuli marTlweris sakiTxebi.<br />
saxelzmna. sawyisi da mimReoba. maTi warmoeba.<br />
zmnizeda. zmnizedaTa dajgufeba.<br />
69
Tandebuli. calke mdgomi da saxelTan Serwymuli Tandebulebi.<br />
kavSiri. kavSiris saxeebi.<br />
nawilaki. nawilakTa jgufebi.<br />
Sorisdebuli. SorisdebulTa jgufebi.<br />
sintaqsi<br />
sintaqsis sagani. winadadeba. sityvaTa sintaqsuri SekavSireba. Sesityveba.<br />
winadadebis wevrTa dawyvileba.<br />
winadadebis tipebi modalobis mixedviT: TxrobiTi, kiTxviTi, Zaxilisa,<br />
brZanebiTi da kiTxviT-Zaxilisa. maTi gamoxatvis saSualebani: intonacia,<br />
sityvaTa wyoba, damxmare sityvebi da nawilakebi.<br />
winadadebis tipebi agebulebis mixedviT: martivi, Serwymuli da rTuli.<br />
winadadebis wevrebi. winadadebis mTavari (qvemdebare, Semasmeneli, pirdapiri da<br />
iribi damatebebi) da meorexarisxovani (ubralo damateba, gansazRvreba da<br />
garemoebebi) wevrebi.<br />
sityvaTa wyoba winadadebaSi. sityvaTa wyobis mniSvneloba stilistikisTvis.<br />
gankerZoebuli sityvebi da gamoTqmebi. sasveni niSnebis xmareba gankerZoebul<br />
sityvebTan da gamoTqmebTan.<br />
sasveni niSnebis xmareba rTul Tanwyobilsa da qvewyobil winadadebebSi.<br />
pirdapiri da iribi naTqvami. sxvaTa sityvis nawilakebi. sasveni niSnebi. sxvaTa<br />
sityvis marTlwera.<br />
leqsikologia<br />
leqsikologiis sagani. leqsikuri erTeuli.<br />
sityva mniSvnelobis TvalsazrisiT. sityvis gamoyeneba ZiriTadi da gadataniTi<br />
mniSvnelobiT. sityvis mniSvnelobis cvla istoriulad. sityvis etimologia.<br />
sityvis polisemiuroba. polisemia da omonimia. sinonimia, antonimia.<br />
frazeologizmebi da idiomebi.<br />
dialeqtizmebi, profesiuli leqsika, Jargoni, barbarizmebi, neologizmebi,<br />
arqaizmebi.<br />
sityvawarmoeba, <strong>rogor</strong>c leqsikologiis sagani. Zireuli da warmoqmnili<br />
saxelebi. warmoqmnil saxelTa jgufebi mawarmoebeli afiqsebisa da Sinaarsis<br />
mixedviT.<br />
kompozitebi. kompozitebis marTlwera.<br />
stilistika<br />
stilistikis sagani. stilis raoba.<br />
funqciuri stilistika. mwignobruli da sasaubro stili. publicisturi da<br />
mxatvruli<br />
stili.<br />
stili. samecniero da oficialur-saqmiani stili. oratoruli<br />
leqsikuri stilistika. sityvaTa SerCeva mniSvnelobis mixedviT. Tavazianobis<br />
gamomxatveli sityvebi. stilisturi xarvezebi.<br />
70
) literatura<br />
literaturismcodneobiTi terminebi:<br />
tropi, metafora, hiperbola, ganmeoreba, gapirovneba, epiTeti, Sedareba,<br />
simbolo, mxatvruli ena, mxatvruli saxe, peizaJi, portreti, personaJi,<br />
groteski, ironia, iumori, satira, xatovani Tqma, intonacia, alegoria,<br />
aliteracia, perifrazi;<br />
Janri, poezia, proza, romani, lirika, leqsi, elegia, balada, eposi, himni,<br />
poema, zRapari, Tqmuleba, igav-araki, legenda, miTi, moTxroba, novela, andaza,<br />
aforizmi, piesa, esei, biografia, memuarebi, drama, komedia, tragedia;<br />
siuJeti, kompozicia, prologi, epilogi, epigrafi, dialogi, monologi,<br />
strofi, taepi, fabula, citata, Sairi, riTma, ritmi.<br />
rekomendebul avtorTa CamonaTvali*:<br />
SoTa rusTaveli, sulxan-saba orbeliani, daviT guramiSvili, ilia WavWavaZe, akaki<br />
wereTeli, vaJa-fSavela, iakob gogebaSvili, galaktion tabiZe, giorgi leoniZe, simon<br />
Ciqovani, ioseb griSaSvili, giorgi SatberaSvili, lado asaTiani, guram<br />
rCeuliSvili, irakli abaSiZe, murman lebaniZe, nodar dumbaZe, revaz inaniSvili,<br />
arCil sulakauri, goderZi Coxeli, ana kalandaZe, muxran maWavariani, oTar WilaZe,<br />
otia ioseliani.<br />
hans kristian anderseni, Zmebi grimebi, Sarl pero, astrid lindgreni, rediard<br />
kiplingi, alan aleqsandr milni, karel Capeki, oskar uaildi, ernst Teodor<br />
hofmani, mark tveni, Jiul verni, jani rodari, aleqsandr puSkini, kornei Cukovski,<br />
aleqsei tolstoi.<br />
* CamonaTvalSi warmodgenilni arian is qarTveli Tu ucxoeli avtorebi, romelTa SemoqmedebaSic<br />
gvxvdeba sabavSvo literaturuli nawarmoebebi.<br />
71
maTematikis sagamocdo programa (I _ IV)<br />
mimarTuleba: ricxvebi da moqmedebebi<br />
naturaluri ricxvebi, martivi da Sedgenili ricxvebi, gamyofi da jeradi<br />
ricxvis raoba (ricxvi, <strong>rogor</strong>c raodenobis aRmniSvneli).<br />
ricxvis Cawera cifrebiT, sityvebiT, ricxvis Caweris romauli sistema.<br />
ariTmetikuli moqmedebebi naturalur ricxvebze. naSTiani gayofa.<br />
naturaluri ricxvis daSla martiv mamravlebad. daSlis erTaderToba (ariTmetikis<br />
ZiriTadi Teorema).<br />
ramdenime naturaluri ricxvis udidesi saerTo gamyofisa da umciresi saerTo<br />
jeradis povna.<br />
gayofadobis niSnebi da maTi kavSiri aTobiT poziciur sistemasTan.<br />
mTeli da racionaluri ricxvebi<br />
dadebiTi da uaryofiTi ricxvebi, racionaluri ricxvebis warmodgena wiladebisa<br />
da aTwiladebis saxiT, ricxvis Caweris aTobiTi poziciuri sistema.<br />
racionaluri ricxvebis Sedareba, ricxviTi utolobebi da maTi Tvisebebi.<br />
ariTmetikuli moqmedebebi racionalur ricxvebze, ariTmetikul moqmedebaTa<br />
Tvisebebi.<br />
ricxviTi gamosaxulebebi, moqmedebaTa Tanmimdevroba ricxviT gamosaxulebebSi.<br />
ricxvTa RerZi, ricxviTi Sualedebi<br />
wertilis koordinati ricxvTa RerZze, racionaluri ricxvis Sesabamisi wertilis<br />
gamosaxva ricxvTa RerZze.<br />
proporcia<br />
proporciuloba, proporciis Tvisebebi, proporciis ucnobi wevris povna, ricxvis<br />
dayofa mocemuli SefardebiT, pirdapirproporciuli da ukuproporciuli<br />
damokidebuleba sidideebs Soris.<br />
ricxvis nawili, procenti<br />
ricxvis nawilis povna, ricxvis povna misi procentiT/nawiliT, ricxvis nawilis<br />
Cawera procentis saxiT.<br />
xarisxi<br />
ricxvis xarisxi naturaluri maCvenebliT.<br />
sididis erTeulebi<br />
sigrZis, masis, drois, siCqaris erTeulebi. erTi da imave sididis erTeulebs Soris<br />
kavSiri.<br />
72
mimarTuleba: kanonzomiereba da algebra<br />
simravle, simravleebs Soris mimarTebebi, moqmedebebi sasrul simravleebze<br />
simravle, qvesimravle, carieli simravle.<br />
operaciebi simravleebze: simravleTa gaerTianeba, TanakveTa.<br />
algebruli gamosaxuleba<br />
moqmedebebi gamosaxulebebze, gamosaxulebis gardaqmna, algebruli gamosaxulebis<br />
mniSvnelobis gamoTvla asoebis miTiTebuli mniSvnelobisaTvis.<br />
gantoleba<br />
gantoleba da misi amonaxsni, tolfasi gantolebebi, wrfivi gantolebis amoxsna.<br />
amocanebis amoxsna gantolebis gamoyenebiT.<br />
mimarTuleba: geometria da sivrcis aRqma<br />
ZiriTadi geometriuli obieqtebi da cnebebi<br />
wertili, wrfe, sxivi, monakveTi, texili.<br />
monakveTis sigrZe, texilis sigrZe, manZili or wertils Soris, manZilis Tviseba.<br />
kuTxe, kuTxis gradusuli zoma, marTi, maxvili, blagvi da gaSlili kuTxeebi.<br />
wrfeebis urTierTganlageba sibrtyeze<br />
wrfeTa TanakveTa, paraleloba, marTobuloba.<br />
mravalkuTxedi<br />
mravalkuTxedis gverdi, wvero, kuTxe, diagonali, perimetri.<br />
geometriuli gardaqmnebi sibrtyeze<br />
figuraTa toloba. RerZuli da centruli simetriebi.<br />
samkuTxedi<br />
samkuTxedis gverdi, kuTxe, wvero, mediana, biseqtrisa, simaRle.<br />
marTkuTxa, maxvilkuTxa, blagvkuTxa, tolferda, tolgverda samkuTxedebi da maTi<br />
Tvisebebi.<br />
samkuTxedis kuTxeebis jami.<br />
samkuTxedis utoloba.<br />
paralelogrami<br />
paralelogramis gverdebis, kuTxeebisa da diagonalebis Tvisebebi.<br />
rombi, marTkuTxedi, kvadrati da maTi Tvisebebi.<br />
trapecia<br />
trapeciis fuZe, ferdi, simaRle.<br />
73
tyeli figuris farTobi<br />
toli figurebis farTobebis toloba, brtyeli figuris farTobis kavSiri misi<br />
Semadgeneli nawilebis farTobebTan;<br />
kvadratis, marTkuTxedis, samkuTxedis farTobis gamoTvla.<br />
wrewiri da wre<br />
wrewiris da wris centri, radiusi, diametri, qorda, rkali, seqtori.<br />
marTkuTxa koordinatTa sistema sibrtyeze<br />
wertilis koordinatebi, ricxvTa wyvilis Sesabamisi wertilis gamosaxva<br />
sakoordinato sibrtyeze.<br />
sivrciTi sxeulebi da maTi Slilebi<br />
mravalwaxnaga. mravalwaxnagas wvero, wibo, waxnagi. kavSiri mravalwaxnagas<br />
Semadgeneli nawilebis raodenobebs Soris.<br />
kubis, marTkuTxa paralelepipedis, marTi prizmis, piramidis, cilindris da konusis<br />
Slilebi.<br />
sivrciTi sxeulis moculoba da zedapiris farTobi.<br />
sxeulis moculoba, kavSiri sxeulis moculobasa da misi Semadgeneli sxeulebis<br />
moculobaTa Soris.<br />
kubis da paralelepipedis gverdiTi da sruli zedapiris farTobisa da moculobis<br />
gamoTvla.<br />
zomis erTeulebi.<br />
sigrZis, farTobis, moculobis erTeulebi da kavSirebi maT Soris.<br />
monacemTa analizi, albaToba da statistika<br />
monacemTa warmodgenis xerxebi: sia, cxrili, piqtograma, diagrama (wertilovani,<br />
xazovani, svetovani, wriuli).<br />
monacemTa saSualo.<br />
74
unebismetyvelebis sagamocdo programa (I _ IV)<br />
sicocxlis damaxasiaTebeli niSnebi<br />
cocxali organizmebis kveba, sunTqva, zrda, moZraoba, gamravleba. sasicocxlo<br />
procesebis zogadi daxasiaTeba.<br />
mcenareTa samyaro<br />
mcenareTa mravalferovneba (wiwvovani da yvavilovani mcenareebi). mcenaris zrdis<br />
organoebi: fesvi, Rero, foToli; gamravlebis organoebi: yvavili, nayofi, Tesli;<br />
mcenaris gavrceleba TesliT. botanikuri baRi.<br />
cxovelTa samyaro<br />
uxerxemlo cxovelebi (mwerebi). xerxemliani cxovelebi (Tevzebi, amfibiebi,<br />
qvewarmavlebi, frinvelebi, ZuZumwovrebi), maTi agebuleba da Segueba garemosTan.<br />
Sinauri da gareuli cxovelebi. zooparki.<br />
adamiani<br />
agebuleba (sxeulis nawilebi), jansaRi cxovrebis wesi (kveba, dasveneba, sporti),<br />
janmrTelobisTvis saziano faqtorebi da maTgan dacvis wesebi, Sesabamisi<br />
gamafrTxilebeli niSnebi. piradi higiena. usafrTxoeba, usafrTxo qcevis wesebi.<br />
baqteriuli da virusuli daavadebebi.<br />
garemo da misi dacva<br />
mcenareebis mniSvneloba. cxovelebi (mcenarismWamelebi, mtaceblebi, anu<br />
xorcismWamelebi da nairmWamelebi). garemos dabinZureba, garemos dacva. wiTeli<br />
wigni. daculi teritoriebi.<br />
mniSvnelovani geografiuli obieqtebi da maTi nawilebi<br />
dedamiwis forma da sidide, xmeleTi da wyali (kontinentebi da okeaneebi).<br />
reliefis mniSvnelovani formebi (mTa, mTaTa sistema, qedi, zegani, borcvi, vake,<br />
dablobi, qvabuli da sxv.). hidrosferos Semadgeneli nawilebi (okeane, zRva, tba,<br />
mdinare da sxv.) da maTi gamoyeneba. geografiuli obieqtebis maxasiaTeblebi<br />
(forma, simaRle, siRrme, Cqari, mdore, cicabo, damreci da sxv.), niadagi da misi<br />
Tvisebebi (feri, gamtarianoba). dasaxlebuli punqtebi (qalaqi, dedaqalaqi, daba,<br />
sofeli). msofliosa da saqarTvelos mniSvnelovan geografiul obieqtTa<br />
nomenklatura.<br />
bunebrivi resursebi<br />
bunebrivi resursebis racionaluri gamoyeneba, klasifikacia. saqarTvelos ZiriTadi<br />
wiaRiseulis geografia (qvanaxSiri, navTobi, manganumi).<br />
75
unebrivi movlenebi, garemos cvlileba<br />
erozia da gamofitva; stiqiuri movlenebi (vulkani, miwisZvra, wyaldidoba,<br />
mewyeri, Rvarcofi, zvavi da sxv.); bunebrivi da anTropogenuli (xelovnuri)<br />
garemo.<br />
sivrceSi orientacia<br />
globusi, adgilis gegma, ruka (saswavlo rukebi, atlasi), rukis legenda<br />
(gamoyenebuli simboloebi, pirobiTi niSnebi). horizontis mxareebi, adgilis<br />
gagneba, kompasi, masStabi. Zveli xalxebis (berZnebis, indoelebisa da<br />
finikielebis) warmodgenebi dedamiwis Sesaxeb. geografiul aRmoCenaTa mniSvneloba<br />
da Sedegebi (didi geografiuli aRmoCenebis epoqa XV-XVII ss.).<br />
perioduli movlenebi da amindi<br />
dedamiwis brunva RerZisa da mzis garSemo da misi Sedegebi (dRe-Ramis cvla,<br />
weliwadis droebi). amindis komponentebi (haeris temperatura, naleqebi, qari,<br />
moRrubluloba) da prognozi (tradiciuli xalxuri meTodebi), meteorologiuri<br />
xelsawyoebis (Termometri, flugeri) gamoyenebis principi.<br />
kosmosuri sxeulebi da astronomiuli movlenebi<br />
mzis sistemis planetebi da maTi Tanamgzavrebi, varskvlavebi, kometebi,<br />
asteroidebi, meteorebi, meteoritebi, galaqtika (irmis naxtomi). kosmosis<br />
Seswavlis istoria da teqnikis ganviTareba.<br />
ZiriTadi fizikuri sidideebi<br />
dro, sigrZe, farTobi, moculoba, masa, simkvrive, temperatura. maTi<br />
ganzomilebebi, gazomva da gamoyeneba. kavSiri erTeulebs Soris. simkvrivis<br />
gamosaTvleli formula.<br />
energia<br />
siTbos da sinaTlis bunebrivi da xelovnuri wyaroebi. erTi saxis energiis<br />
meoreSi gadasvla. energiis mudmivobis kanoni.<br />
nivTiereba, agregatuli mdgomareobebi, siTburi movlenebi<br />
nivTierebaTa fizikuri Tvisebebi (feri, suni, gemo). nivTierebis agregatuli<br />
mdgomareobebi, erTi agregatuli mdgomareobidan meoreSi gadasvla: gamyareba-dnoba;<br />
aorTqleba-kondensacia.<br />
masalebi da maTi Tvisebebi<br />
masala da nedleuli. bunebrivi da xelovnuri masalebi. farTod gamoyenebuli<br />
masalebis Tvisebebi (feri, Tbogamtaroba, drekadoba, gamWvirvaloba da sxv.), maTi<br />
gamoyeneba. Tbogamtarebi da Tboizolatorebi.<br />
76
sxeulTa moZraoba da urTierTqmedeba<br />
sxeulis moZraobaze moqmedi faqtorebi (forma, zoma, simZime, zedapiri da a. S.);<br />
moZraobis saxeebi (wrfivi, mrudwiruli, rxeviTi, brunviTi). traeqtoria. gavlili<br />
manZili da gadaadgileba. wrfivi Tanabari moZraobis siCqare da misi gamoTvla,<br />
siCqaris erTeulebi. gavlili manZilis formula.<br />
msoflio mizidulobis movlena. sxeulTa urTierTqmedeba da Zala. erTi wrfis<br />
gaswvriv mimarTuli Zalebis Sekreba. simZimis centri, wonasworoba da misi saxeebi.<br />
martivi meqanizmebis (berketi, pinebiani saswori) moqmedebis principebi.<br />
meqanikuri rxevebi da talRebi<br />
bgera, bgeris wyaroebi, bgeris warmoqmna, gavrceleba da aRqma; bgeris<br />
gavrcelebis siCqare sxvadasxva garemoSi. bgeriTi signalebis gadacema da miReba<br />
organizmebSi; smenis organoebi. eqos warmoqmna. bgeris xmamaRloba _ amplituda,<br />
simaRle _ sixSire.<br />
magniti<br />
magniti, magnituri polusebi, magnitebis urTierTqmedeba da gamoyeneba.<br />
77
qarTuli enisa da literaturis sagamocdo programa (I _ VI)<br />
a) qarTuli ena<br />
zogadi cnobebi enisa da damwerlobis Sesaxeb<br />
enis raoba da funqciebi. qarTuli enis buneba. qarTuli enis adgili<br />
msoflio enaTa Soris. qarTveluri enebi. qarTuli enis dialeqtebi. qarTuli<br />
enis roli qarTveluri tomebis erovnuli da saxelmwifoebrivi Camoyalibebis<br />
procesSi.<br />
qarTuli damwerlobis warmoSoba. qarTuli damwerlobis saxeebi da<br />
ganviTarebis safexurebi. qarTuli damwerlobis uZvelesi nimuSebi.<br />
qarTuli saliteraturo enis ganviTarebis ZiriTadi etapebi. Tanamedrove<br />
saliteraturo qarTuli, <strong>rogor</strong>c saqarTvelos saxelmwifo ena.<br />
fonetika<br />
Tanamedrove qarTuli saliteraturo enis bgeriTi Sedgeniloba. bgera da<br />
fonema. qarTuli anbani. bgeraTa daxasiaTeba warmoTqmis adgilisa da<br />
ragvarobis mixedviT. TanxmovanTa da xmovanTa sistemebi.<br />
damarcvlis safuZveli da gadatanis wesebi. Ria da daxuruli marcvali.<br />
ZiriTadi fonetikuri movlenebi: asimilacia, disimilacia, metaTezisi, bgeris<br />
dakargva.<br />
morfologia<br />
sityva. formacvalebadi da formaucvleli sityvebi. gramatikuli kategoriis<br />
raoba. sityvis morfologiuri agebuleba: Ziri, fuZe, morfema, afiqsebi.<br />
metyvelebis nawilebi. maTi klasifikaciis safuZveli.<br />
arsebiTi saxeli. arsebiT saxelTa dajgufeba Sinaarsis mixedviT. ricxvi.<br />
bruneba. brunvebi da maTi niSnebi. boloTanxmovnian da boloxmovnian saxelTa<br />
bruneba. sakuTar saxelTa bruneba. Tandebuliani brunvebi. nawilakiani<br />
brunvebi. arsebiTi saxelis brunebasTan dakavSirebuli marTlweris sakiTxebi.<br />
zedsarTavi saxeli. TanxmovanfuZiani da xmovanfuZiani zedsarTavi saxelis<br />
<br />
bruneba. zedsarTavi saxelis brunebasTan dakavSirebuli marTlweris sakiTxebi.<br />
ricxviTi saxeli. ricxviTi saxelis saxeebi. ricxviTi saxelis bruneba. ricxviT<br />
saxelTan dakavSirebuli marTlweris sakiTxebi.<br />
nacvalsaxeli. nacvalsaxelTa jgufebi. nacvalsaxelTa bruneba. nacvalsaxelTan<br />
dakavSirebuli marTlweris sakiTxebi.<br />
zmna. zmnis kategoriebi. pirisa da ricxvis asaxva zmnaSi. subieqturi da<br />
obieqturi piris niSnebi. zmniswini. dro. kilo. aspeqti. gardamavloba. gvari.<br />
qceva. kontaqti. seriebi da mwkrivebi. zmnis Ziri, fuZe, Tema. Temis niSnebi.<br />
uRleba. zmnis formawarmoebasTan dakavSirebuli marTlweris sakiTxebi.<br />
saxelzmna. sawyisi da mimReoba. maTi warmoeba.<br />
zmnizeda. zmnizedaTa dajgufeba.<br />
Tandebuli. calke mdgomi da saxelTan Serwymuli Tandebulebi.<br />
78
kavSiri. kavSiris saxeebi.<br />
nawilaki. nawilakTa jgufebi.<br />
Sorisdebuli. SorisdebulTa jgufebi.<br />
sintaqsi<br />
sintaqsis sagani. winadadeba. sityvaTa sintaqsuri SekavSireba. Sesityveba.<br />
winadadebis wevrTa dawyvileba.<br />
winadadebis tipebi modalobis mixedviT: TxrobiTi, kiTxviTi, Zaxilisa,<br />
brZanebiTi da kiTxviT-Zaxilisa. maTi gamoxatvis saSualebani: intonacia,<br />
sityvaTa wyoba, damxmare sityvebi da nawilakebi.<br />
winadadebis tipebi agebulebis mixedviT: martivi, Serwymuli da rTuli.<br />
winadadebis wevrebi. winadadebis mTavari (qvemdebare, Semasmeneli, pirdapiri da<br />
iribi damatebebi) da meorexarisxovani (ubralo damateba, gansazRvreba da<br />
garemoebebi) wevrebi.<br />
sityvaTa wyoba winadadebaSi. sityvaTa wyobis mniSvneloba stilistikisTvis.<br />
gankerZoebuli sityvebi da gamoTqmebi. sasveni niSnebis xmareba gankerZoebul<br />
sityvebTan da gamoTqmebTan.<br />
sasveni niSnebis xmareba rTul Tanwyobilsa da qvewyobil winadadebebSi.<br />
pirdapiri da iribi naTqvami. sxvaTa sityvis nawilakebi. sasveni niSnebi. sxvaTa<br />
sityvis marTlwera.<br />
leqsikologia<br />
leqsikologiis sagani. leqsikuri erTeuli.<br />
sityva mniSvnelobis TvalsazrisiT. sityvis gamoyeneba ZiriTadi da gadataniTi<br />
mniSvnelobiT. sityvis mniSvnelobis cvla istoriulad. sityvis etimologia.<br />
sityvis polisemiuroba. polisemia da omonimia. sinonimia, antonimia.<br />
frazeologizmebi da idiomebi.<br />
dialeqtizmebi, profesiuli leqsika, Jargoni, barbarizmebi, neologizmebi,<br />
arqaizmebi.<br />
sityvawarmoeba, <strong>rogor</strong>c leqsikologiis sagani. Zireuli da warmoqmnili<br />
saxelebi. warmoqmnil saxelTa jgufebi mawarmoebeli afiqsebisa da Sinaarsis<br />
mixedviT.<br />
kompozitebi. kompozitebis marTlwera.<br />
stilistika<br />
stilistikis sagani. stilis raoba.<br />
funqciuri stilistika. mwignobruli da sasaubro stili. publicisturi da<br />
mxatvruli<br />
stili.<br />
stili. samecniero da oficialur-saqmiani stili. oratoruli<br />
leqsikuri stilistika. sityvaTa SerCeva mniSvnelobis mixedviT. Tavazianobis<br />
gamomxatveli sityvebi. stilisturi xarvezebi.<br />
79
literatura<br />
literaturismcodneobiTi terminebi:<br />
tropi, metafora, hiperbola, ganmeoreba, gapirovneba, epiTeti, Sedareba,<br />
simbolo, mxatvruli ena, mxatvruli saxe, peizaJi, portreti, personaJi,<br />
groteski, ironia, iumori, satira, xatovani Tqma, intonacia, alegoria,<br />
aliteracia, perifrazi;<br />
Janri, poezia, proza, romani, lirika, leqsi, elegia, balada, eposi, himni,<br />
poema, zRapari, Tqmuleba, igav-araki, legenda, miTi, moTxroba, novela, andaza,<br />
aforizmi, piesa, esei, biografia, memuarebi, drama, komedia, tragedia;<br />
siuJeti, kompozicia, prologi, epilogi, epigrafi, dialogi, monologi,<br />
strofi, taepi, fabula, citata, Sairi, riTma, ritmi.<br />
rekomendebul avtorTa CamonaTvali*:<br />
SoTa rusTaveli, sulxan-saba orbeliani, daviT guramiSvili, ilia WavWavaZe, akaki<br />
wereTeli, vaJa-fSavela, iakob gogebaSvili, galaktion tabiZe, giorgi leoniZe, simon<br />
Ciqovani, ioseb griSaSvili, giorgi SatberaSvili, lado asaTiani, guram<br />
rCeuliSvili, irakli abaSiZe, murman lebaniZe, nodar dumbaZe, revaz inaniSvili,<br />
arCil sulakauri, goderZi Coxeli, ana kalandaZe, muxran maWavariani, oTar WilaZe,<br />
otia ioseliani.<br />
hans kristian anderseni, Zmebi grimebi, Sarl pero, astrid lindgreni, rediard<br />
kiplingi, alan aleqsandr milni, karel Capeki, oskar uaildi, ernst Teodor<br />
hofmani, mark tveni, Jiul verni, jani rodari, aleqsandr puSkini, kornei Cukovski,<br />
aleqsei tolstoi.<br />
* CamonaTvalSi warmodgenilni arian is qarTveli Tu ucxoeli avtorebi, romelTa SemoqmedebaSic<br />
gvxvdeba sabavSvo literaturuli nawarmoebebi.<br />
80
maTematikis sagamocdo programa (I _ VI)<br />
mimarTuleba: ricxvebi da moqmedebebi<br />
naturaluri ricxvebi, martivi da Sedgenili ricxvebi, gamyofi da jeradi<br />
ricxvis raoba (ricxvi, <strong>rogor</strong>c raodenobis aRmniSvneli).<br />
ricxvis Cawera cifrebiT, sityvebiT, ricxvis Caweris romauli sistema.<br />
ariTmetikuli moqmedebebi naturalur ricxvebze. naSTiani gayofa.<br />
naturaluri ricxvis daSla martiv mamravlebad. daSlis erTaderToba<br />
(ariTmetikis ZiriTadi Teorema).<br />
ramdenime naturaluri ricxvis udidesi saerTo gamyofisa da umciresi<br />
saerTo jeradis povna.<br />
gayofadobis niSnebi da maTi kavSiri aTobiT poziciur sistemasTan.<br />
mTeli da racionaluri ricxvebi<br />
dadebiTi da uaryofiTi ricxvebi, racionaluri ricxvebis warmodgena<br />
wiladebisa da aTwiladebis saxiT, ricxvis Caweris aTobiTi poziciuri<br />
sistema.<br />
racionaluri ricxvebis Sedareba, ricxviTi utolobebi da maTi Tvisebebi.<br />
ariTmetikuli moqmedebebi racionalur ricxvebze, ariTmetikul moqmedebaTa<br />
Tvisebebi.<br />
ricxviTi gamosaxulebebi, moqmedebaTa Tanmimdevroba ricxviT gamosaxulebebSi.<br />
ricxvTa RerZi, ricxviTi Sualedebi<br />
wertilis koordinati ricxvTa RerZze, racionaluri ricxvis Sesabamisi<br />
wertilis gamosaxva ricxvTa RerZze.<br />
ricxvis moduli<br />
modulis ZiriTadi Tvisebebi da misi geometriuli azri.<br />
proporcia<br />
proporciuloba, proporciis Tvisebebi, proporciis ucnobi wevris povna,<br />
ricxvis dayofa mocemuli SefardebiT, pirdapirproporciuli da<br />
ukuproporciuli damokidebuleba sidideebs Soris.<br />
ricxvis nawili, procenti<br />
ricxvis nawilis povna, ricxvis povna misi procentiT/nawiliT, ricxvis<br />
nawilis Cawera procentis saxiT.<br />
xarisxi<br />
ricxvis xarisxi naturaluri maCvenebliT, namravlis, fardobisa da xarisxis<br />
axarisxeba. tolfuZiani xarisxebis namravli da Sefardeba.<br />
zomis erTeulebi<br />
sigrZis, masis, drois, siCqaris erTeulebi. erTi da imave sididis erTeulebs<br />
Soris kavSiri.<br />
81
mimarTuleba: kanonzomiereba da algebra<br />
simravle, simravleebs Soris mimarTebebi, moqmedebebi sasrul simravleebze<br />
simravle, qvesimravle, carieli simravle.<br />
operaciebi simravleebze: simravleTa gaerTianeba, TanakveTa, sxvaoba.<br />
algebruli gamosaxuleba<br />
moqmedebebi gamosaxulebebze, gamosaxulebis gardaqmna, algebruli<br />
gamosaxulebis mniSvnelobis gamoTvla asoebis miTiTebuli mniSvnelobisaTvis.<br />
gantoleba, utoloba<br />
gantoleba da misi amonaxsni, utoloba da misi amonaxsni, tolfasi<br />
gantolebebi, wrfivi gantolebisa da wrfivi utolobis amoxsna.<br />
tolfasi gantolebebi; amocanebis amoxsna gantolebisa da utolobis<br />
gamoyenebiT.<br />
mimarTuleba: geometria da sivrcis aRqma<br />
ZiriTadi geometriuli obieqtebi da cnebebi<br />
wertili, wrfe, sxivi, monakveTi, texili.<br />
monakveTis sigrZe, texilis sigrZe, manZili or wertils Soris, manZilis<br />
Tviseba.<br />
kuTxe, kuTxis gradusuli zoma, marTi, maxvili, blagvi da gaSlili kuTxeebi.<br />
wrfeebis urTierTganlageba sibrtyeze<br />
wrfeTa TanakveTa, paraleloba, marTobuloba.<br />
mravalkuTxedi, amozneqili mravalkuTxedi<br />
mravalkuTxedis gverdi, wvero, kuTxe, diagonali, perimetri.<br />
amozneqili figuris gansazRvreba. amozneqili mravalkuTxedis kuTxeebis jami.<br />
geometriuli gardaqmnebi sibrtyeze<br />
figuraTa toloba, moZraoba, RerZuli da centruli simetriebi, mobruneba,<br />
paraleluri gadatana.<br />
samkuTxedi<br />
samkuTxedis gverdi, kuTxe, wvero, mediana, biseqtrisa, simaRle da maTi<br />
Tvisebebi.<br />
marTkuTxa, maxvilkuTxa, blagvkuTxa, tolferda, tolgverda samkuTxedebi da<br />
maTi Tvisebebi.<br />
samkuTxedis kuTxeebis jami, sakuTxedis gare kuTxis Tviseba.<br />
samkuTxedis Suaxazis Tvisebebi.<br />
samkuTxedis tolobis niSnebi.<br />
samkuTxedis utoloba.<br />
piTagoras Teorema.<br />
82
paralelogrami<br />
paralelogramis gverdebis, kuTxeebisa da diagonalebis Tvisebebi.<br />
paralelogramobis niSnebi.<br />
rombi, marTkuTxedi, kvadrati da maTi Tvisebebi.<br />
trapecia<br />
trapeciis fuZe, ferdi, simaRle, tolferda trapeciis Tvisebebi.<br />
brtyeli figuris farTobi<br />
toli figurebis farTobebis toloba, brtyeli figuris farTobis kavSiri<br />
misi Semadgeneli nawilebis farTobebTan.<br />
kvadratis, marTkuTxedis, samkuTxedis, paralelogramis, rombis da trapeciis<br />
farTobis gamoTvla.<br />
wrewiri da wre<br />
wrewiris da wris centri, radiusi, diametri, qorda, rkali, seqtori,<br />
segmenti, mxebi.<br />
marTkuTxa koordinatTa sistema sibrtyeze<br />
wertilis koordinatebi, ricxvTa wyvilis Sesabamisi wertilis gamosaxva<br />
sakoordinato sibrtyeze.<br />
sivrciTi sxeulebi da maTi Slilebi<br />
mravalwaxnaga. mravalwaxnagas wvero, wibo, waxnagi. kavSiri mravalwaxnagas<br />
Semadgeneli nawilebis raodenobebs Soris.<br />
kubis, marTkuTxa paralelepipedis, marTi prizmis, piramidis, cilindris da<br />
konusis Slilebi.<br />
sivrciTi sxeulis moculoba da zedapiris farTobi<br />
sxeulis moculoba, kavSiri sxeulis moculobasa da misi Semadgeneli<br />
sxeulebis moculobaTa Soris.<br />
kubis da paralelepipedis gverdiTi da sruli zedapiris farTobisa da<br />
moculobis gamoTvla.<br />
zomis erTeulebi<br />
sigrZis, farTobis, moculobis erTeulebi da kavSirebi maT Soris.<br />
monacemTa analizi, albaToba da statistika<br />
monacemTa warmodgenis xerxebi: sia, cxrili, piqtograma, diagrama<br />
(wertilovani, xazovani, svetovani, wriuli).<br />
monacemTa saSualo mediana, moda, sixSire.<br />
83
unebismetyvelebis sagamocdo programa (I _ VI)<br />
sicocxlis damaxasiaTebeli niSnebi<br />
cocxali organizmebis kveba, sunTqva, zrda, moZraoba, gamravleba. sasicocxlo<br />
procesebis zogadi daxasiaTeba.<br />
organizmTa klasifikaciis zogadi principebi da msxvili taqsonomiuri erTeulebi<br />
samefo, tipi, klasi; maTi damaxasiaTebeli niSnebi da tipobrivi warmomadgenlebi.<br />
mikroorgnizmebi<br />
mikroorganizmebis mravalferovneba, maTi saarsebo garemo da cxovelqmedebis<br />
Sedegebi. mikroorganizmebis gamoyeneba sakvebi produqtebis warmoebaSi. daavadebis<br />
gamomwvevi mikroorganizmebi.<br />
mcenareTa samyaro<br />
mcenareTa mravalferovneba (wiwvovani da yvavilovani mcenareebi). mcenaris zrdis<br />
organoebi: fesvi, Rero, foToli; gamravlebis organoebi: yvavili, nayofi, Tesli;<br />
mcenaris gavrceleba TesliT. fotosinTezis arsi da mniSvneloba.<br />
cxovelTa samyaro<br />
uxerxemlo cxovelebi (mwerebi). xerxemliani cxovelebi (Tevzebi, amfibiebi,<br />
qvewarmavlebi, frinvelebi, ZuZumwovrebi), maTi agebuleba da Segueba garemosTan.<br />
xerxemlian cxovelTa klasebis SedarebiTi daxasiaTeba da gamravlebis Taviseburebebi.<br />
Sinauri da gareuli cxovelebi.<br />
adamiani<br />
agebuleba. organoebisa da organoTa sistemebis daxasiaTeba da fuqciebi.<br />
jansaRi cxovrebis wesi (kveba, dasveneba, sporti), janmrTelobisTvis saziano<br />
faqtorebi da maTgan dacvis wesebi, Sesabamisi gamafrTxilebeli niSnebi.<br />
piradi higiena. usafrTxoeba, usafrTxo qcevis wesebi.<br />
baqteriuli da virusuli daavadebebi.<br />
ekologia<br />
ekosistema da misi komponentebi _ bioturi, abioturi da anTropogenuri<br />
faqtorebi. saqarTvelos tipobrivi ekosistemebi. saqarTveloSi gavrcelebuli<br />
saxeobebi.<br />
organizmebis urTierTkavSiri ekosistemaSi: producentebi, konsumentebi,<br />
reducentebi. kvebiTi jaWvebi.<br />
84
garemo da misi dacva<br />
mcenareebis mniSvneloba. cxovelebi (mcenarismWamelebi, mtaceblebi, anu<br />
xorcismWamelebi da nairmWamelebi). garemos dabinZureba, garemos dacva. wiTeli<br />
wigni. daculi teritoriebi.<br />
mniSvnelovani geografiuli obieqtebi da maTi nawilebi<br />
dedamiwis forma da sidide, xmeleTi da wyali (kontinentebi da okeaneebi).<br />
reliefis mniSvnelovani formebi (mTa, mTaTa sistema, qedi, zegani, borcvi, vake,<br />
dablobi, qvabuli da sxv.). hidrosfero da hidroresursebis gamoyeneba (okeane, zRva,<br />
tba, mdinare, wyaro, wyalsacavi, miwisqveSa wyali, Wa) da dacva. geografiuli<br />
obieqtebis maxasiaTeblebi (forma, simaRle, siRrme, siCqare, cicabo, damreci) da maTi<br />
Sedareba. niadagi da misi Tvisebebi (feri, gamtarianoba, nayofiereba). dasaxlebuli<br />
punqtebi (qalaqi, daba, sofeli, dedaqalaqi, administraciuli centri). msofliosa da<br />
saqarTvelos mniSvnelovani geografiuli obieqtebis nomenklatura.<br />
dedamiwaze gavrcelebuli bunebrivi zonebi (horizontaluri da vertikaluri<br />
zonebi): tyeebi (notio, musonuri, meCxeri, foTlovani, wiwvovani, Sereuli, taiga);<br />
velebi (stepi, pampasi, preria, kamposi, savana); udabnoebi (tropikuli, zomieri da<br />
polaruli), naxevradudabnoebi; tundra.<br />
bunebrivi resursebi<br />
bunebrivi resursebis klasifikacia da racionaluri gamoyeneba.<br />
saqarTvelos ZiriTadi wiaRiseulis geografia (qvanaxSiri, navTobi, manganumi, faradi<br />
liTonebi, mineraluri wylebi).<br />
bunebrivi movlenebi, garemos cvlileba<br />
erozia da gamofitva; stiqiuri movlenebi (vulkani, miwisZvra, wyaldidoba,<br />
mewyeri, Rvarcofi, zvavi da sxv.); bunebrivi da anTropogenuli (xelovnuri)<br />
garemo.<br />
sivrceSi orientacia<br />
globusi, adgilis gegma, ruka (saswavlo rukebi, atlasi), rukis legenda<br />
(gamoyenebuli simboloebi, pirobiTi niSnebi). horizontis mxareebi, adgilze<br />
orientireba, kompasi, masStabi. saakordinato bade, ekvatori, polusebi, tropikebi,<br />
polaruli wreebi, geografiuli obieqtebis urTierTganlageba; Zveli xalxebis<br />
armodgenebi dedamiwis Sesaxeb. geografiul aRmoCenaTa mniSvneloba da Sedegebi<br />
(didi geografiuli aRmoCenebis epoqa XV-XVII ss.).<br />
perioduli movlenebi da amindi<br />
dedamiwis brunva RerZisa da mzis garSemo da misi Sedegebi (dRe-Ramis cvla,<br />
weliwadis droebi, ritmuloba). amindis komponentebi (haeris temperatura, naleqebi,<br />
qari, Weqa-quxili, elva, atmosferuli wneva, atmosferuli tenianoba,<br />
85
moRrubluloba) da prognozi (tradiciuli xalxuri meTodebi), meteorologiuri<br />
xelsawyoebis (Termometri, flugeri, barometri) gamoyenebis principi.<br />
amindsa da klimatze moqmedi faqtorebi; CrdiloeT da samxreT naxevarsferoebSi<br />
sezonuri cvils Taviseburebani; siTburi sartylebi.<br />
kosmosuri sxeulebi da astronomiuli movlenebi<br />
mzis sistemis planetebi da maTi Tanamgzavrebi, varskvlavebi, kometebi,<br />
asteroidebi, meteorebi, meteoritebi, galaqtika (irmis naxtomi). dedamiwis,<br />
mTvarisa da planetebis moZraoba da moZraobis modelebi; mzisa da mTvarie<br />
dabneleba; Zveli xalxebis warmodgena kosmosis Sesaxeb; kosmosis<br />
Seswavlis istoria da teqnikis ganviTareba.<br />
ZiriTadi fizikuri sidideebi<br />
dro, sigrZe, siCqare, farTobi, moculoba, masa, simkvrive, temperatura, Zala. maTi<br />
ganzomilebebi, gazomva da gamoyeneba. kavSiri erTeulebs Soris. simkvrivis<br />
gamosaTvleli formula.<br />
energia<br />
energiis saxeebi _ meqanikuri, sinaTlis, siTburi, eleqtruli energia; energiis<br />
ganaxlebadi da araganaxlebadi wyaroebi, maTi gamoyeneba.<br />
siTbos da sinaTlis bunebrivi da xelovnuri wyaroebi. erTi saxis energiis<br />
meoreSi gadasvla. energiis mudmivobis kanoni.<br />
nivTiereba, agregatuli mdgomareobebi, siTburi movlenebi<br />
nivTierebaTa fizikuri Tvisebebi (feri, suni, gemo, agregatuli mdgomareoba,<br />
simkvrive).<br />
atomi da molekula, <strong>rogor</strong>c nivTierebis Semadgeneli umciresi nawilakebi. difuzia<br />
da siTburi moZraoba.<br />
nivTierebis agregatuli mdgomareobebi, erTi agregatuli mdgomareobidan meoreSi<br />
gadasvla: gamyareba-dnoba; aorTqleba-kondensacia, sublimacia da duRili.<br />
myar, Txevad da airad nivTierebaTa siTburi gafarToebis movlena, wylis<br />
Taviseburebebi.<br />
haeris Semagdenloba da Tvisebebi.<br />
nivTierebaTa cvlilebebi (agregatuli mdgomareobis Secvla, wva, haerze Jangva) da<br />
maTi gamomwvevi mizezebi.<br />
nivTiereba da narevebi. narevis komponentebad dayofis elementaruli meTodebi.<br />
masalebi da maTi Tvisebebi<br />
masala da nedleuli. bunebrivi da xelovnuri masalebi. farTod gamoyenebuli<br />
masalebis Tvisebebi (feri, Tbogamtaroba, drekadoba, gamWvirvaloba da sxv.), maTi<br />
gamoyeneba. Tbogamtarebi da Tboizolatorebi.<br />
86
sxeulTa moZraoba da urTierTqmedeba<br />
sxeulis moZraobaze moqmedi faqtorebi (forma, zoma, simZime, zedapiri da a. S.);<br />
moZraobis saxeebi (wrfivi, mrudwiruli, rxeviTi, brunviTi). traeqtoria. gavlili<br />
manZili da gadaadgileba. wrfivi Tanabari moZraobis siCqare da misi gamoTvla,<br />
siCqaris erTeulebi. gavlili manZilis formula.<br />
msoflio mizidulobis movlena. sxeulTa urTierTqmedeba da Zala. erTi wrfis<br />
gaswvriv mimarTuli Zalebis Sekreba. simZimis, xaxunis, drekadobis Zalebi, maTi<br />
gamoyeneba.<br />
simZimis centri, wonasworoba da misi saxeebi. martivi meqanizmebis (berketi,<br />
pinebiani saswori) moqmedebis principebi.<br />
meqanikuri rxevebi da talRebi<br />
bgera, bgeris wyaroebi, bgeris warmoqmna, gavrceleba da aRqma; bgeris<br />
gavrcelebis siCqare sxvadasxva garemoSi. bgeriTi signalebis gadacema da miReba<br />
organizmebSi; smenis organoebi. eqos warmoqmna. bgeris xmamaRloba _ amplituda,<br />
simaRle _ sixSire. ultrabgerebisa da infrabgerebis gamoyenebis magaliTebi cocxal<br />
organizmebSi.<br />
sinaTle<br />
sinaTlis gavrcelebis, arekvlisa da gardatexis movlenebi.<br />
eleqtruli deni<br />
eleqtrogamtarebi da izolatorebi. denis wyaroebi, mudmivi da cvalebadi deni.<br />
Zabva, denis Zala da winaRoba. omis kanoni wredis ubnisaTvis. martivi eleqtruli<br />
wredebi. paraleluri da mimdevrobiTi SeerTeba. eleqtruli energiis gadacemis<br />
gzebi.<br />
magniti<br />
magniti, magnituri polusebi, magnitebis urTierTqmedeba da gamoyeneba.<br />
87
sxvadasxva tipis davalebaTa instruqciebi<br />
testSi warmodgenili davalebebi sxvadasxvagvaria formatis TvalsazrisiT.<br />
testSi SegxvdebaT:<br />
davalebebi arCeviTi pasuxebiT;<br />
davalebebi Ria daboloebiT;<br />
Txzuleba (esei).<br />
arCeviTpasuxebian davalebebSi pirobasa Tu SekiTxvasTan erTad savaraudo<br />
pasuxebic aris mocemuli. davalebis Sesruleba gulisxmobs oTxi savaraudo<br />
pasuxidan erTi swori pasuxis arCevas.<br />
pasuxis moniSvnisas:<br />
pasuxebis furcelze moZebneT davalebis Sesabamisi nomeri;<br />
nomris qveS ipoveT ujra, romelic Tqven mier arCeul pasuxs Seesabameba;<br />
dasviT X niSani am ujraSi.<br />
Tu gsurT pasuxebis furcelze moniSnuli pasuxis gadasworeba, mTlianad<br />
gaaferadeT ujra, romelSic dasviT X niSani, xolo Semdeg moniSneT pasuxis axali<br />
varianti (dasviT X niSani axal ujraSi).<br />
TiToeuli arCeviTpasuxebiani davaleba 1 quliT fasdeba.<br />
davalebebi Ria daboloebiT moiTxovs dasmul SekiTxvaze pasuxis<br />
Camoyalibebas, sakuTari msjelobis gamyarebas saTanado argumentebiT. TiToeuli<br />
Riaboloiani davaleba fasdeba specialuri sqemis mixedviT. Sesasrulebeli<br />
nabijebis gaTvaliswinebiT, davaleba SeiZleba Sefasdes 1, 2 an meti quliT. amgvar<br />
davalebebze pasuxis gasacemad pasuxebis furcelze gamoyofilia sagangebo<br />
adgilebi.<br />
TxzulebaSi unda warmoaCinoT Tqveni pozicia, mosazrebebi SemoTavazebuli<br />
sakiTxis Sesaxeb, konkretuli argumentebiT daasabuToT saTqmeli. Txzulebis<br />
dasawerad pasuxebis furcelze gamoyofilia sagangebo adgili.<br />
Txzulebis maqsimaluri qulaa 13.<br />
90
profesiuli codna da meTodika<br />
qarTuli ena da literatura<br />
1. leonti mroveliseul `qarTlis cxovrebaSi~ vkiTxulobT: ,,arRara izraxeboda<br />
qarTlsa Sina sxua ena, Tvinier qarTulisa~. qvemoT CamoTvlilTagan romeli<br />
fraza gadmoscems amave azrs?<br />
(a) qarTlSi qarTul enaze imarTeboda mxolod wirva-locva.<br />
(b) qarTlSi qarTuli enis nacvlad sxva enebi ismoda.<br />
(g) qarTlSi qarTuli enis garda sxva enaze aRar metyvelebdnen.<br />
(d) qarTlSi qarTul enasTan erTad sxva enebzec metyvelebdnen.<br />
2. CamoTvlilTagan romeli ar aris mxolod zRaprisTvis damaxasiaTebeli<br />
tradiciuli gamoTqma?<br />
(a) iyo SaSvi mgalobeli, RmerTi Tqveni mwyalobeli<br />
(b) ufliswuli sasaxleSi izrdeboda<br />
(g) cxra mTa da cxra zRva gadaiara<br />
(d) Wiri iqa, lxini aqa<br />
3. gaixseneT igav-araki `ormoSi Cagdebuli mefe~. am igaviT sulxan-saba gvaswavlis:<br />
(a) gaWirvebaSi myof adamians unda daexmaro.<br />
(b) Tu sikeTes gaukeTeb adamians, ar unda daayvedro.<br />
(g) imisaTvis, rom adamians aamo, sikeTe unda gaukeTo.<br />
(d) gaWirvebaSi myofma adamianma Rirsebis grZnoba ar unda dakargos.<br />
4. qvemoT CamoTvlilTagan romel zmnaSia dakarguli I piris niSani `v~?<br />
(a) movedi<br />
(b) movxseni<br />
(g) moviTmine<br />
(d) movige<br />
5. inversia aris zmnis piris niSanTa SeqceviTi xmareba: realuri subieqti<br />
gamoxatulia obieqtis piris niSniT, xolo realuri obieqti _ subieqtis piris<br />
niSniT. qvemoT CamoTvlilTagan zmnis romel formaSi Cans inversia?<br />
(a) vizrdebi<br />
(b) Semiqia<br />
(g) movamzadeb<br />
(d) gamovikvlie<br />
6. qvemoT CamoTvlilTagan romeli ar aris sinonimebis gaCenis mizezi?<br />
(a) dialeqturi sityvebis Tavmoyra<br />
(b) ucxouri enidan Semosuli sityvis damkvidreba<br />
(g) JReradobiT msgavsi sityvebis arseboba enaSi<br />
(d) sityvis Sinaarsis daviwroeba an gafarToeba da enaSi arsebuli sxva sityvis<br />
mniSvnelobasTan miaxloeba<br />
91
7. qvemoT CamoTvlilTagan romel winadadebaSia daSvebuli Secdoma?<br />
(a) xSirad vambobdi, yuradRebiT momismine-Tqo.<br />
(b) maris gadaeci, giorgi koncertze ar daigvianebs-Tqo.<br />
(g) me vpirdebodi, aucileblad gestumrebi-meTqi.<br />
(d) ninos Seatyobine, rom giorgim miTxra, aRar movalo.<br />
8. qvemoT CamoTvlilTagan romelia swori?<br />
(a) or naxevari-kilo<br />
(b) or kilo-naxevari<br />
(g) orkilo-naxevari<br />
(d) or-naxevari kilo<br />
9. waikiTxeT nawyveti lia sturuas leqsidan `qarTulis gakveTilebi~:<br />
`me pirvelad maSin mivxvdi,<br />
rom miyvars sityva,<br />
roca gramatikis gakveTilze<br />
mas Semoacales azris da riTmis samoseli,<br />
qinZisTavebiT miamagres dafas<br />
da dauwyes daqucmaceba,<br />
ara imitom, rom rame tkioda da eSvelaT,<br />
aramed CvenTvis rom eswavlebinaT anatomia,<br />
romelic me verasodes ver viswavle.~<br />
CamoTvlilTagan romeli mosazrebaa marTebuli am nawyvetis mixedviT?<br />
(a) poets uyvars gramatikis gakveTili, radgan am gakveTilze swavloben sityvas,<br />
sityvis mniSvnelobebs, riTmis saxesxvaobebs, Tumca, mas gauWirda anatomiis<br />
swavla.<br />
(b) poetis azriT, gramatikis gakveTilze arasodes iviwyeben sityvis namdvil<br />
mniSvnelobas, misi agebuleba, calkeuli Semadgeneli nawilebi ki<br />
meorexarisxovania.<br />
(g) winadadeba _ `sityva ... miamagres dafas da dauwyes daqucmaceba~ _ niSnavs<br />
imas, rom dafaze qinZisTavebiT amagreben qaRaldze daweril sityvas da masSi<br />
gamoyofen fuZes, prefiqsebsa Tu sufiqsebs.<br />
(d) am nawyvetSi sityva `anatomia~ `gramatikis~ sinonimad unda miviCnioT,<br />
analogia emyareba am sityvaTa mniSvnelobebis msgavsebas: anatomia cocxali<br />
organizmis agebulebas Seiswavlis, gramatika ki _ sityvisa da winadadebis<br />
agebulebas.<br />
92
10. qvemoT mocemulia moswavlis naweri, romelSic daSvebulia ramdenime<br />
gramatikuli Secdoma. amoiwereT SecdomiT dawerili sityvebi, miuTiTeT swori<br />
forma da pasuxi daasabuTeT. TiToeuli Secdomis gasworeba da Sesabamisi<br />
dasabuTeba fasdeba 2 quliT.<br />
gaiTvaliswineT, rom moswavlis mier sworad dawerili TiToeuli sityvis<br />
mcdari formiT Secvlis SemTxvevaSi dagakldebaT 1 qula.<br />
______________________________________________________________________<br />
______________________________________________________________________<br />
______________________________________________________________________<br />
______________________________________________________________________<br />
______________________________________________________________________<br />
______________________________________________________________________<br />
______________________________________________________________________<br />
______________________________________________________________________<br />
11. gaixseneT galaktionis leqsi `qari hqris~. leqsSi meordeba frazebi: `qari<br />
hqris, qari hqris, qari hqris~, `sada xar, sada xar, sada xar?~ `<strong>rogor</strong> wvims,<br />
<strong>rogor</strong> Tovs, <strong>rogor</strong> Tovs~. ra funqcia aqvs am frazebis gameorebas?<br />
_______________________________________________________________________<br />
93<br />
(maqsimaluri qula _ 1)<br />
12. dawereT winadadeba, romelSic gamoTqma ,,fons gavida~ ar warmoadgens<br />
frazeologizms.<br />
_______________________________________________________________________<br />
(maqsimaluri qula _ 1)
13. ilia WavWavaZis moTxroba `kacia adamiani?!~ ase iwyeba:<br />
`kargi ram iyo Tavad TaTqariZis saxl-kari. warmoidgineT Sua kaxeTis<br />
patara sofelSi erTi triali, dacemuli adgili da im adgilis Suagulsa _<br />
orsarTuliani saxli qvitkirisa~.<br />
moswavleebisaTvis ironiis, <strong>rogor</strong>c mxatvruli xerxis, swavlebis mizniT<br />
romeli sityvebi SegiZliaT moiyvanoT am nawyvetidan da ratom?<br />
______________________________________________________________________<br />
______________________________________________________________________<br />
______________________________________________________________________<br />
94<br />
(maqsimaluri qula _ 1)<br />
waikiTxeT vaxuSti kotetiSvilis leqsi `Tovli~, SeasruleT me-14 da me-15<br />
davalebebi.<br />
TeTri daTviviT movida Tovli,<br />
da mxarze uxmod dagvado TaTi.<br />
TeTri fifqebi cviodnen TrTolviT,<br />
Cven ar gvesmoda CurCuli maTi.<br />
Cven Sin davbrundiT Sor gzaze movliT,<br />
Cven TviTon Tovlis fantelebs vgavdiT.<br />
TeTri daTviviT gamogvyva Tovli<br />
da aivanzec Semohyo TaTi.<br />
14. amowereT leqsidan metaforis erTi nimuSi (mxolod erTi striqoni) da<br />
ganumarteT is IV klasis moswavles.<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
(maqsimaluri qula _ 2)<br />
15. Tqveni mizania, xeli SeuwyoT moswavlis SemoqmedebiTi unarebis ganviTarebas.<br />
miuTiTeT ramdenime aqtivoba, romlebsac SesTavazebT mas amisTvis mocemuli<br />
leqsis swavlebisas.<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
(maqsimaluri qula _ 1)
waikiTxeT vaJa-fSavelas moTxroba `wiflisCita~, SeasruleT me-16, me-17 da<br />
me-18 davalebebi.<br />
ise sasixarulo aravisTvis iqneba gazafxuli, <strong>rogor</strong>c mTisTvis aris.<br />
mesamed movida exla wvima, aqa-iq darCenili patar-patara Tovlebi dalaxvra,<br />
gaaqro, gaaqarwyla.<br />
mTis kalTebSi namcecic aRarsad sCanda Tovli, mxolod mTis kudebSi da<br />
dabla xevSi eZina mwoliare zvavsa.<br />
xeebze kokori gasaSlelad momzadebula. frinvelni did mxiarulebaSi<br />
iyvnen; ismoda stvena, Jivil-xivili; yvelani did mzadebaSi iyvnen. guguli<br />
mxiarulobda mogzaurobidan Sin mSvidobiT dabrunebas. kodala angrevda<br />
iqaurobas. wipria SesZaxoda wvimas: `dawvime, dawvime!~<br />
mxolod erTi wiflisCita ijda patara wiflis Simelaze daRonebuli,<br />
Rabua, gulwiTeli, da stiroda; Tvalidan cremli Camosdioda. es cremli<br />
uxdeboda mis Tvalebs, lamaz saxes, koxta moSavo niskarts. Citi mosTqvamda:<br />
velo mwvaneo,<br />
guls manameo,<br />
Senni lxenani,<br />
trfialebani!<br />
guli mikvdeba,<br />
Tvali midneba,<br />
ros magondeba<br />
Cemi saxl-kari _<br />
xmeleTis dari,<br />
vin daangria...<br />
sada xar, iav,<br />
Cemo daiav?!<br />
miTxari rame,<br />
nugeSi mame!<br />
am dros wiflisCitas axlos ia iSleboda, magram jer ar amoCeniliyo. Citi<br />
rom tiroda, swored am dros amoaCina Tavi iam, gadiyrevina Tavidan wiflisa da<br />
Txilis xmeli foTlebi da miafrqvia surneleba tyesa. wiflisCitas iis suni eca<br />
da Tvalebi gaaxila, gamoeRviZa. ra bednierad igrZno Citma am dros Tavi! gaeqana<br />
budisken da naxa, rom mTeli iyo, misi sami kviris Sroma, jafa ar gafuWebuliyo,<br />
budisTvis xeli aravisac ar exlo.<br />
Citma didi madloba Seswira RmerTs, tyes, yvela mcenareT, frinvelTa da<br />
nadirTac ki. sixarulisagan aRar icoda, ra eqna, daiwyo sriali: wiflis<br />
Simelidan dids Wandars moevlo wverebSi; iqidan dasrialda Tavqve, daajda Tavze<br />
norC Cadunas, Cadunidan gadajda bueraze, bueridan miesalma guguliskabas,<br />
guguliskabidan migogda patara wyarosTan, dalia ori-sami wveTi wyali da<br />
SemosZaxa galoba.<br />
95
16. vaJa-fSavela moTxrobis personaJebs adamianis Tvisebebs miawers. miuTiTeT, ra<br />
ewodeba am mxatvrul xerxs da amowereT erTi magaliTi.<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
96<br />
(maqsimaluri qula _ 1)<br />
17. aRwereT Sesavali samotivacio aqtivoba, romelsac SesTavazebdiT moswavleebs<br />
am moTxrobiT dasaintereseblad. daasabuTeT Tqveni arCevani.<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
(maqsimaluri qula _ 2)<br />
18. daexmareT IV klasis moswavleebs moTxrobis ZiriTadi azris gagebaSi.<br />
miuTiTeT paralelebi vaJa-fSavelas sxva nawarmoebebidan.<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
(maqsimaluri qula _ 2)
kiTxvisa da weris swavleba<br />
19. waikiTxeT I klasis moswavleebisTvis gankuTvnili davaleba:<br />
`wiTeli fanqriT SemoxazeT is futkrebi, romlebic erT mxares mifrinaven,<br />
lurjiT ki _ isini, romlebic meore mxares mifrinaven~.<br />
qvemoT CamoTvlilia moswavleTa problemebi wera-kiTxvis aTvisebis sawyis etapze.<br />
romeli moswavlis dasaxmareblad gamogadgebaT aRniSnuli savarjiSo?<br />
(a) karnaxiT sityvebis Caweris dros andros erTmaneTSi ereva ,,z“ da ,,J‘‘, ,,s“ da<br />
,,S‘‘, ,,c‘‘ da ,,C‘‘ asoebi.<br />
(b) Tekla Secdomebs uSvebs sityvebis dafidan gadmoweris dros, tovebs an<br />
anacvlebs asoebs sityvaSi.<br />
(g) werisa da kiTxvis dros giorgis erTmaneTSi ereva ,,m“ da ,,n“, ,,S“ da ,,w“, ,,Z“<br />
da ,,x“ asoebi.<br />
(d) ana cnobs da asaxelebs yvela asos, Tumca, kiTxvis dros asoebis erT sityvad<br />
gaerTianeba da amokiTxva uWirs.<br />
20. cnobilia, rom kiTxvis moqniloba gulisxmobs teqstis swrafad da sworad<br />
wakiTxvas. am unaris mqone mkiTxveli erTdroulad cnobs sityvasac da igebs mis<br />
mniSvnelobasac.<br />
qvemoT CamoTvlilTagan romeli gamogadgebaT yvelaze metad am unaris<br />
gasaviTareblad?<br />
(a) maswavlebeli sTxovs moswavleebs, Cumad da damoukideblad waikiTxon teqsti.<br />
(b) maswavlebeli rigrigobiT akiTxebs moswavleebs teqstis sxvadasxva monakveTs.<br />
(g) moswavleebi damoukideblad kiTxuloben teqsts, Semdeg maswavlebeli maT<br />
rveulSi awerinebs ucnob sityvaTa mniSvnelobebs.<br />
(d) maswavlebeli sTxovs moswavleebs, intonaciis dacviT waikiTxon teqstis erTi<br />
da igive nawili, Semdeg usvams maT SekiTxvebs mis SinaarsTan dakavSirebiT.<br />
97
21. maswavlebeli II klasis moswavles aZlevs ori feris Cxirebs (TeTrsa da Savs),<br />
TeTri pirobiTad aRniSnavs xmovans, Savi _ Tanxmovans. maswavlebeli warmoTqvams<br />
sityvas da sTxovs moswavles, sityvis bgeriTi Sedgenilobis Sesatyvisad, Cxirebis<br />
gamoyenebiT warmoadginos sityva, Semdeg ki Cxirebs Seusabamos moZravi anbanis<br />
asoebi.<br />
qvemoT CamoTvlilTagan ra SeiZleba iyos am asakis bavSvisTvis gansakuTrebiT<br />
Zneli?<br />
(a) ormagi simbolizacia<br />
(b) sityvis bgeriTi analizi<br />
(g) xmovnisa da Tanxmovnis erTmaneTisgan garCeva<br />
(d) vizualuri simboloebis erTmaneTisgan garCeva<br />
22. Tqveni mizania, xeli SeuwyoT moswavleebs leqsikis gamdidrebaSi, ise, rom<br />
maT SeZlon metyvelebis procesSi axali frazebis gamoyeneba.<br />
kiTxvis romeli strategiaa yvelaze adekvaturi amisaTvis?<br />
(a) jgufurad xmamaRla kiTxva<br />
(b) teqstis danawileba rolebis mixedviT – mkiTxvelTa Teatri<br />
(g) xmamaRali ganmeorebiTi kiTxva, anu erTisa da imaves ramdenjerme xmamaRla<br />
wakiTxva<br />
(d) ufrosis, maswavleblisa Tu mSoblis mier bavSvisTvis sanimuSod xmamaRla<br />
wakiTxva<br />
23. maswavleblis mizania, moswavleebma SeZlon faqtisa da mosazrebis<br />
erTmaneTisgan garCeva.<br />
qvemoT CamoTvlilTagan romeli magaliTi unda gamoiyenos man am mizniT?<br />
(a) haeris dabinZurebis ganmapirobebeli erT-erTi Zlieri faqtori Tambaqos<br />
kvamlia. mas mavneblobiT gauniavebeli oTaxis haeric ar CamorCeba.<br />
(b) antarqtidis frinvelebs Soris yvelaze metia pingvini. maT frena ar<br />
SeuZliaT, magram TavianT mokle frTebs curvisas farflebiviT iyeneben.<br />
(g) meqsikaSi uzarmazari krateri arsebobs. swored mas unda ukavSirdebodes<br />
milionobiT wlis win dedamiwasTan uzarmazari meteoritis Sejaxeba.<br />
(d) globaluri daTbobis Sesaxeb mecnierTa Soris erTi azri verasodes iqneba.<br />
am Temaze regularulad unda imarTebodes konferenciebi.<br />
98
24. baraTebze dawerilia sityvebi. moswavles ramdenime wuTi aqvs imisTvis, rom<br />
waikiTxos da daimaxsovros es sityvebi, Semdeg ki nimuSis gareSe TviTon daweros<br />
isini. bolos mas ubruneben baraTebs da sTxoven, Seamowmos, sworad dawera Tu<br />
ara sityvebi.<br />
qvemoT CamoTvlilTagan romeli problemis dasaZlevad iqneba es aqtivoba yvelaze<br />
adekvaturi?<br />
(a) ana cnobs da asaxelebs yvela asos, Tumca, kiTxvis dros asoebis erT sityvad<br />
gaerTianeba da amokiTxva uWirs.<br />
(b) ana damoukideblad weris dros xSirad uSvebs Secdomebs, tovebs an amatebs<br />
asoebs sityvaSi.<br />
(g) ana nela, marcval-marcval kiTxulobs. kiTxvisas male kargavs wakiTxulis<br />
mimarT interess.<br />
(d) anas uWirs gamoTqmul bgerasa da daweril asos Soris kavSiris aRqma da<br />
gacnobiereba.<br />
25. maswavlebelma ratis kiTxvis unaris gaumjobeseba Semdegi meTodiT gadawyvita:<br />
is kiTxulobs, rati ki Tvals adevnebs teqsts. maswavlebeli drodadro Cerdeba<br />
da ekiTxeba: ,,maCvene, sad gavCerdi!“ Tu rati mas ver mihyveba, maswavlebeli<br />
anelebs temps, Tu advilad mihyveba _ aCqarebs.<br />
qvemoT CamoTvlilTagan ratis romeli unaris ganviTareba ar aqvs maswavlebels<br />
miznad dasaxuli?<br />
(a) kiTxvis tempis gaumjobeseba<br />
(b) yuradRebis koncentrirebis unaris ganviTareba<br />
(g) kiTxvis dros Tvalis xSiri ukusvlis Semcireba<br />
(d) fonologiuri cnobierebis ganviTareba<br />
26. qvemoT CamoTvlilTagan romeli aqtivoba ar gamogadgebaT imisaTvis, rom<br />
daexmaroT moswavles asosa da bgeras Soris kavSiris ganmtkicebaSi?<br />
(a) maswavlebeli saCvenebel joxs adebs plakatze gamosaxul asoebs, moswavleebi<br />
maswavlebelTan erTad kiTxuloben, ,,axmovaneben“ anbans.<br />
(b) maswavlebeli asaxelebs bgeras, moswavleebma unda ipovon am bgeris Sesatyvisi<br />
aso plakatze.<br />
(g) maswavlebeli urigebs moswavleebs baraTebs, romlebzec gamosaxulia asoebi;<br />
moswavleebma plakatze unda ipovon baraTze gamosaxulis Sesabamisi aso.<br />
(d) baraTebi, romlebzec sxvadasxva aso weria, Calagebulia kolofSi; moswavleebi<br />
rigrigobiT iReben baraTebs da asaxeleben asos.<br />
99
27. kiTxvis swavlebis daRmavali modelis mixedviT, kiTxva mniSvnelobis wvdomaze<br />
dafuZnebuli procesia, amitom kiTxvis swavlebisas aso-bgerebis garCeva da cnoba<br />
bavSvs sityvis mniSvnelobis konteqstSi unda vaswavloT.<br />
qvemoT CamoTvlilTagan romeli metyvelebs am modelis sasargeblod?<br />
(a) SemTxveviTi TanmimdevrobiT dawerili asoebis amokiTxva bavSvebs ufro uWirT,<br />
vidre azris mqone sityvebisa.<br />
(b) kiTxvisas Tvali orientacias iRebs im asoebze, romlebic sityvis<br />
mTlianobidan gamoirCeva gansakuTrebuli TvisebebiT. Tavdapirvelad swored<br />
es dominanti asoebi aRiqmeba.<br />
(g) kiTxvis swavlis sawyis etapze bavSvi metyvelebas ufro danawevrebulad<br />
aRiqvams, igi calkeuli sityvis mniSvnelobis daxmarebiT igebs mTlian azrs.<br />
(d) weris procesSi xdeba asos detalizacia, rac misi mTlianobiTi aRqmis<br />
SesaZleblobas amcirebs da uaryofiTad moqmedebs sityvaSi asos cnobaze.<br />
28. daasruleT winadadeba:<br />
`weris aTvisebis sawyis etapze sityvebis Caweris dros bavSvebi xSirad xmamaRla<br />
warmoTqvamen bgerebs, rac exmareba maT ...<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
100<br />
(maqsimaluri qula _ 1)<br />
29. elene I klasis moswavlea. sakmarisia, erTxel moisminos teqsti, rom is ukve<br />
zepirad icis. Sesabamisad, kargad imaxsovrebs maswavleblis mier axsnils, mis<br />
komentarebs da SekiTxvebze pasuxic yovelTvis mzad aqvs. maswavlebeli klasSi,<br />
ZiriTadad, gunduri kiTxvis strategias iyenebs.<br />
saswavlo wlis bolos maswavlebelma fsiqologs sTxova, individualurad<br />
Seefasebina bavSvebis kiTxvis unari. elenes mosalodnelze dabali maCveneblebi<br />
aRmoaCnda.<br />
gaaanalizeT mocemuli SemTxveva _ ram gamoiwvia aseTi Sedegi?<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
(maqsimaluri qula _ 2)
waikiTxeT III klasis moswavleebisTvis gankuTvnili teqsti, SeasruleT 30-e,<br />
31-e da 32-e davalebebi.<br />
`pirveli zRvaosnebi iSviaTad dacuravdnen RamiT, rodesac sanapiro zoli,<br />
kldeebi da rifebi Znelad SesamCnevia. isini amjobinebdnen, Ruza CaeSvaT zRvaSi<br />
an napirTan gaCerebuliyvnen gaTenebamde (ra Tqma unda, Tu Tavdasxmis safrTxe ar<br />
emuqrebodaT). magram finikielma da sxva zRvaosnebma iswavles gemis marTva<br />
varskvlavebis mixedviT da Ramis cis, <strong>rogor</strong>c wignis, wakiTxva _ magaliTad,<br />
naTeli da kaSkaSa polaruli varskvlavi mudmivad CrdiloeTisken miuTiTebs.<br />
dRisiT finikielebi mimarTulebas cis kabadonze mzis gadaadgilebiT adgendnen.<br />
isini cdilobdnen, napiris gaswvriv ecuraT. es maT rukaze mTebis, yureebisa da<br />
kunZulebis aRniSvnasac uadvilebda~.<br />
30. giorgis uWirs wakiTxuli teqstis gaazreba, Txrobisas siuJetebs Soris<br />
mimarTebebis damyarebas ver axerxebs. maswavlebelma SeamCnia, rom ambis moyola,<br />
azris gadmocema mas ukeT gamosdis suraTebis aRweris dros, uyvars xatvac.<br />
Tqveni amocanaa, giorgim SeZlos am teqstis gaazreba da ambis<br />
Tanmimdevrulad gadmocema. aRwereT aqtivoba, romelsac gamoiyenebdiT amisaTvis.<br />
pasuxi daasabuTeT.<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
101<br />
(maqsimaluri qula _ 1)<br />
31. zemoT mocemul teqstTan dakavSirebiT dausviT moswavleebs SekiTxva, romlis<br />
saSualebiT daadgenT, SeuZliaT Tu ara maT movlenaTa Soris mizezSedegobrivi<br />
mimarTebis danaxva.<br />
______________________________________________________________________<br />
(maqsimaluri qula _ 1)<br />
32. SearCieT teqstidan erTi sityva (gamoTqma), romlis gasaazreblad<br />
moswavlisTvis mniSvnelovania sityvis konteqstis gamoyeneba. daasabuTeT Tqveni<br />
arCevani.<br />
______________________________________________________________________<br />
(maqsimaluri qula _ 1)
unebismetyveleba<br />
33. fotosinTezi mimdinareobs:<br />
(a) sinaTleze<br />
(b) sinaTlezec da sibneleSic<br />
(g) mxolod zafxulSi<br />
(d) mxolod maRali temperaturis pirobebSi<br />
34. saxameblis Semcvelobis identificirebis mizniT qvemoT mocemul sakveb<br />
produqtebs daawveTes iodis xsnari, ris Sedegadac, erTis garda, yvela<br />
galurjda.<br />
romeli produqti ar galurjda?<br />
(a) puris naWeri<br />
(b) yvelis naWeri<br />
(g) kartofili<br />
(d) brinji<br />
35. qvemoT CamoTvlilTagan romeli pasuxia swori?<br />
lupa aris:<br />
(a) mikroskopis nawili<br />
(b) yvelaze martivi gamadidebeli xelsawyo<br />
(g) sasagne magidis ZiriTadi nawili<br />
(d) ujredis dasaTvaliereblad gankuTvnili gamadidebeli xelsawyo<br />
36. moswavleebma maswavleblis daxmarebiT eqskursiaze Semdegi cda Caatares: ori<br />
kartofili folgaSi gaaxvies, erT-erTSi msxvili lursmani CaarWves da orive<br />
nakverCxalSi moaTavses.<br />
qvemoT CamoTvlilTagan romelSia sworad aRwerili cdis Sedegi?<br />
(a) orive kartofili erTi da imave tempiT Seiwva.<br />
(b) arc erTi kartofili ar Seiwva, vinaidan folga ireklavs siTbos.<br />
(g) lursmniani kartofili ufro swrafad Seiwva, radgan siTbom ukeT SeaRwia<br />
mis Sida nawilSi.<br />
(d) lursmniani kartofili ufro nela Seiwva, vinaidan lursmnis gavliT siTbo<br />
gaifanta.<br />
102
37. Tqveni mizania, auxsnaT IV klasis moswavleebs, <strong>rogor</strong> warmoiqmneba bgera.<br />
qvemoT mocemuli aqtivobebidan romels gamoiyenebdiT amisTvis?<br />
(a) maswavlebeli asmeninebs moswavleebs sxvadasxva xmas, magaliTad, Citebis WikWiks,<br />
manqanebis xmaurs da a. S. bavSvebma unda amoicnon, risi xmaa es.<br />
(b) maswavlebeli sTxovs moswavleebs, daukran pianinoze da daakvirdnen, <strong>rogor</strong><br />
warmoiqmneba bgerebi.<br />
(g) maswavlebeli saxazavis erT bolos magidaze amagrebs da sTxovs moswavleebs,<br />
xeli Camohkran meore bolos da daakvirdnen saxazavis moZraobasa da xmas.<br />
(d) maswavlebeli uyveba moswavleebs wylis CuxCuxis, futkris bzuilisa da<br />
bunebaSi warmoqmnili xmebis mravalferovnebis Sesaxeb.<br />
38. mocemulia saxeldebuli masStabi: 1 sm-Si 250 m. romelia misi Sesabamisi<br />
ricxviTi masStabi?<br />
(a) 1 : 25000<br />
(b) 1 : 250000<br />
(g) 1 : 25000000<br />
(d) 1 : 250000000<br />
39. <strong>rogor</strong> Cndeba niadagSi nayofieri fena?<br />
(a) mcenareTa fesvebs niadagSi CaaqvT organuli nivTierebebi<br />
(b) wvimis wyalsa da haers niadagSi CaaqvT mineralebi<br />
(g) mcenareTa da cxovelTa naSTebis lpobis Sedegad<br />
(d) zemoT CamoTvlili yvela faqtoris Sedegad<br />
40. foTlebis mwvane fers ganapirobebs:<br />
(a) ujreduli wveni<br />
(b) qromoplastebi<br />
(g) leikoplastebi<br />
(d) qloroplastebi<br />
41. arqtikul udabnoSi mcxovrebi organizmebi Seguebulebi arian:<br />
(a) yinvas<br />
(b) simSrales<br />
(g) maRal tenianobas<br />
(d) garemos gaiSviaTebuli JangbadiT<br />
103
42. Tu xis foTolsa da sxvadasxva masis mqone or kenWs vakuumSi 3 metris<br />
simaRlidan erTdroulad CamovagdebT, maSin:<br />
(a) orive kenWi erTdroulad daecema Zirs, xolo foToli _ ufro gvian<br />
(b) ufro mZime kenWi pirvelad daecema Zirs<br />
(g) ufro msubuqi kenWi pirvelad daecema Zirs<br />
(d) samive erTdroulad daecema Zirs<br />
43. qvemoT CamoTvlilTagan romeli ar aris ZuZumwovrebisTvis siTbos<br />
SenarCunebis saSualeba?<br />
(a) kankali<br />
(b) ofldena<br />
(g) bewvis aburZgna<br />
(d) garkveuli sisxlZarRvebis spazmi<br />
44. romeli Temis axsnisas gamoiyenebdiT mocemul suraTs?<br />
mieciT moswavleebs davaleba, romlis Sesasruleblad dasWirdebaT suraTze<br />
warmodgenili simboloebis gamoyeneba.<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
104<br />
(maqsimaluri qula _ 2)
45. erTujrediani organizmi qalamana sxvadasxva sasicocxlo funqcias<br />
axorcielebs, magaliTad, iRebs sakvebs.<br />
daasaxeleT qalamanas kidev ori sasicocxlo funqcia.<br />
_______________________________________________________________________<br />
46. axseniT, riTaa ganpirobebuli nakiani weliwadis arseboba.<br />
105<br />
(maqsimaluri qula _ 1)<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
(maqsimaluri qula _ 1)
maTematikuri nawili<br />
47. maRaziaSi qurTukebi ramdenime dRis ganmavlobaSi iyideboda. pirvel dRes<br />
gaiyida 50 qurTuki. yovel momdevno dRes iyideboda 10 qurTukiT naklebi,<br />
vidre _ wina dRes. bolo dRes ukanaskneli 10 qurTuki gaiyida. sul ramdeni<br />
qurTuki gayidula maRaziaSi am dReebis ganmavlobaSi?<br />
(a) 150<br />
(b) 120<br />
(g) 70<br />
(d) 60<br />
48. maswavlebelma giorgis ori aqtivoba SesTavaza:<br />
I. muyaosgan gamoWrilia samkuTxedebi, kvadratebi, marTkuTxedebi, xuTkuTxedebi.<br />
moswavlis amocanaa, erTnairi figurebi erTad daalagos.<br />
II. furcelze daxazulia samkuTxedi, kvadrati, marTkuTxedi, xuTkuTxedi.<br />
moswavlis amocanaa, TiToeul figuras miuweros Sesabamisi saxeli.<br />
giorgim I davaleba warmatebiT Seasrula, II ki _ vera. qvemoT<br />
CamoTvlilTagan romeli davalebis Sesrulebisas SeiZleba dasWirdes giorgis<br />
maswavleblis daxmareba?<br />
(a) furcelze daxazulia samkuTxedebi, kvadratebi, marTkuTxedebi; moswavlis<br />
amocanaa, erTmaneTTan xazebiT daakavSiros erTnairi figurebi.<br />
(b) maswavlebeli dafaze xazavs samkuTxeds, kvadrats, marTkuTxeds; moswavlis<br />
amocanaa, gadaixazos rveulSi es figurebi.<br />
(g) dafaze daxazulia xuTkuTxedi da oTxkuTxedi; moswavlis amocanaa, daTvalos<br />
TiToeul figuraze kuTxeebis raodenoba.<br />
(d) moswavlis amocanaa, erTmaneTTan xazebiT daakavSiros figurebi da Sesabamisi<br />
dasaxelebebi.<br />
49. langarze namcxvris 14 naWeri ido. mas Semdeg, rac elenem ramdenime naWeri<br />
oTxad daWra, langarze namcxvris 26 naWeri aRmoCnda. ramdeni naWeri dauWria<br />
elenes?<br />
(a) 3<br />
(b) 4<br />
(g) 5<br />
(d) 6<br />
106
50. CamoTvlili cifrebidan romliT SeiZleba iyos daboloebuli ori momdevno<br />
naturaluri ricxvis namravlis cifruli Canaweri?<br />
(a) 4<br />
(b) 5<br />
(g) 6<br />
(d) 7<br />
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------<br />
diagramaze mocemulia, Tu <strong>rogor</strong> icvleboda haeris temperatura 11<br />
ianvars mTeli dRe-Ramis ganmavlobaSi:<br />
diagramis mixedviT upasuxeT Semdeg 2 SekiTxvas:<br />
51. ramdeni gradusiT Seicvala temperatura 3 sT-dan 15 sT-mde?<br />
(a) 2°-iT<br />
(b) 4°-iT<br />
(g) 6°-iT<br />
(d) 8°-iT<br />
52. sul ramdeni saaTis ganmavlobaSi iyo yinva?<br />
(a) 3 sT<br />
(b) 8 sT<br />
(g) 11 sT<br />
(d) 13 sT<br />
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------<br />
107
53. naxazze mocemuli 6 figuridan ramdenia texili?<br />
(a) 5<br />
(b) 4<br />
(g) 3<br />
(d) 2<br />
54. 3 kg vaSlisgan 1,2 kg vaSlis Ciri miiReba. ramdeni kilogrami vaSlia saWiro<br />
3 kg Ciris misaRebad?<br />
(a) 6 kg 200 g<br />
(b) 6 kg 750 g<br />
(g) 7 kg 250 g<br />
(d) 7 kg 500 g<br />
55. beqa meore klasSi swavlobs. roca maswavlebeli sTxovs mas, dafaze daweros<br />
ricxvebi: `ormocdaxuTi~, `samocdaeqvsi~, `oTxmocdaerTi~, `Tormeti~, beqa wers:<br />
25, 36, 41, 12.<br />
roca maswavlebeli beqas sTxovs, waikiTxos Semdegi ricxvebis cifruli<br />
Canawerebi: 19, 35, 41, beqa kiTxulobs: `cxrameti~, `samocdaxuTi~,<br />
`oTxmocdaerTi~.<br />
mocemulia maswavleblis 5 aqtivoba:<br />
I. maswavlebeli sTxovs beqas, meti ivarjiSos 1-dan 100-mde TvlaSi.<br />
II. maswavlebeli awvdis beqas 41 patara magnits da sTxovs, daawyos isini<br />
magnitur dafaze aTeulebad da naSTebad, Semdeg ki Seadaros cifrul<br />
Canawers `41~.<br />
III. maswavlebeli sTxovs beqas, aTeulebad da naSTebad dawyobili 41 patara<br />
magniti gadaTvalos oceulebad da Seadaros saxelwodebas `ormocdaerTi~.<br />
IV. maswavlebeli aZlevs beqas savarjiSoebs orniSna ricxvebis Sedarebaze.<br />
V. maswavlebeli aCvenebs beqas dasaxelebul ricxvebs _ 19, 35, 41 _ `ricxvTa<br />
kibeze~ an `ricxvTa RerZze~.<br />
am aqtivobebidan romelia adekvaturi beqas problemis dasaZlevad?<br />
(a) I da III<br />
(b) I da IV<br />
(g) II da III<br />
(d) II da V<br />
108
56. ricxvTa sxivze moniSnuli A, B da C wertilebidan A wertilis koordinati<br />
4200-is tolia, C-si _ 4560-is. ris tolia B wertilis koordinati?<br />
(a) 4480<br />
(b) 4440<br />
(g) 4400<br />
(d) 4260<br />
57. ninos, ekasa da gvancas acviaT wiTeli, yviTeli da mwvane feris kabebi (ara<br />
aucileblad am TanmimdevrobiT) da axuravT amave sami feris qudebi. ninos kabisa<br />
da qudis feri ar aris wiTeli. gvancas mwvane qudi axuravs, xolo ekas kaba da<br />
ninos qudi erTi ferisaa. ekas kabisa da qudis ferebia:<br />
(a) yviTeli, mwvane<br />
(b) mwvane, wiTeli<br />
(g) mwvane, yviTeli<br />
(d) yviTeli, wiTeli<br />
58. naxazze mocemulia 4 figura:<br />
I. II. III. IV.<br />
am figurebidan romeli ar aris oTxkuTxa piramidis Slili?<br />
(a) I<br />
(b) II<br />
(g) III<br />
(d) IV<br />
59. nanam gayofa arasworad Seasrula. man dawera, rom 5 : 5 = 0.<br />
CamoTvlilTagan romeli aqtivobaa yvelaze adekvaturi moswavlis dasaxmareblad?<br />
(a) maswavlebeli ekiTxeba nanas: Tu maRaziaSi xuT larad xuT saSlels iyidi,<br />
ramdens gadaixdi TiToeulSi?<br />
(b) maswavlebeli ekiTxeba nanas: Tu xuT fanqars xuT megobars Tanabrad<br />
gaunawileb, ramdeni Sexvdeba TiToeuls?<br />
(g) maswavlebeli Seaxsenebs nanas: Tu nulisgan gansxvavebul ricxvs gavyofT amave<br />
ricxvze, miviRebT erTs.<br />
(d) maswavlebeli Seaxsenebs nanas: Tu gasayofi da gamyofi erTmaneTis tolia,<br />
maSin ganayofi erTis tolia.<br />
109
60. ramdeniT aRemateba raime naturalur ricxvze meti umciresi kenti ricxvi<br />
imave naturalur ricxvze nakleb udides luw ricxvs?<br />
(a) 1-iT<br />
(b) 2-iT<br />
(g) 3-iT<br />
(d) 4-iT<br />
61. marTkuTxedi dayofilia tol ujredebad. gamuqebuli<br />
oTxkuTxedis wveroebi ujredebis wveroebs emTxveva (ix.<br />
naxazi). ramdenjer naklebia gamuqebuli oTxkuTxedis<br />
farTobi marTkuTxedis farTobze?<br />
(a) 6-jer<br />
(b) 5,5-jer<br />
(g) 5-jer<br />
(d) 4,5-jer<br />
62. cxrilSi mocemulia informacia zogierTi mcenaris simaRlisa da misi Teslis<br />
diametris Sesaxeb.<br />
mcenare simaRle Teslis diametri<br />
vaSlis xe 4-5 m 2-3 mm<br />
atmis xe 3-4 m 2-3 sm<br />
blis xe 6-7 m 5-8 mm<br />
gargris xe 10-14 m 1-2 sm<br />
cxrilTan dakavSirebiT maswavlebelma moamzada Semdegi 4 SekiTxva:<br />
I. romeli xilis Teslia yvelaze patara?<br />
II. damokidebulia Tu ara Teslis sidide xis simaRleze?<br />
III. ramdeni metriT metia yvelaze didi xis simaRle yvelaze patara xis<br />
simaRleze?<br />
IV. ramdeni metria blis xis simaRle?<br />
qvemoT CamoTvlilTagan romel pasuxSia dalagebuli SekiTxvebi sirTulis<br />
mixedviT (martividan rTulisaken)?<br />
(a) IV, I, II, III<br />
(b) IV, I, III, II<br />
(g) I, IV, II, III<br />
(d) I, IV, III, II<br />
110
63. sami ricxvidan erTi ricxvi meoreze 7-iT naklebia, mesameze ki _ 5-iT meti.<br />
am ricxvebs Soris udidesia x + 3. qvemoT CamoTvlilTagan romeli gamosaxulebis<br />
tolia am sami ricxvis jami?<br />
(a) 3x – 10<br />
(b) 3x – 1<br />
(g) 3x + 1<br />
(d) 3x + 15<br />
64. avtosadguridan avtobusi dilis 8.00 sT-ze gavida, mikroavtobusi ki imave<br />
mimarTulebiT _ 10.00 sT-ze. avtobusis siCqare iyo 70 km/sT, xolo<br />
mikroavtobusisa _ 110 km/sT. orive Seuferxeblad, Tanabari siCqariT moZraobda.<br />
romel saaTze daeweva mikroavtobusi avtobuss?<br />
amocanis amoxsna CawereT.<br />
(maqsimaluri qula _ 3)<br />
111
65. moswavleebma Semdegi samuSao Seasrules:<br />
1) iangariSeT: I. 289 + 37 + 111 + 563<br />
II. 2708 – 361 – 32 – 4<br />
III. 250 · 9 · 4 · 2<br />
2) nikam pirveli Sesakrebis aseulebis aRmniSvnel cifr 6-is nacvlad<br />
Cawera cifri 4, xolo meore Sesakrebis aTeulebis aRmniSvnel cifr 4-is<br />
nacvlad Cawera cifri 6. amis Semdeg man Sekreba sworad Seasrula da miiRo<br />
ricxvi 1435.<br />
ra ricxvs miiRebda nika, Tu igi orive Sesakrebs sworad Cawerda da<br />
Sekrebasac sworad Seasrulebda?<br />
3) brigadas 750 m sigrZis arxis gaWra daevala. brigada muSaobs<br />
yoveldRe, garda SabaTisa da kvirisa, da yovel samuSao dRes 50 m sigrZis arxs<br />
Wris. ramdeni dRis Semdeg daasrulebs samuSaos brigada, Tu man muSaoba<br />
orSabaTs daiwyo?<br />
erT-erTi moswavlis namuSevari aseTi iyo:<br />
miuTiTeT moswavlis mier daSvebuli TiToeuli Secdoma da dawereT<br />
Sesworebuli varianti.<br />
moswavlis mier daSvebuli Secdomebidan romelia yvelaze arsebiTi?<br />
pasuxi daasabuTeT.<br />
(maqsimaluri qula _ 4)<br />
112
113
akademiuri unarebi<br />
wakiTxuli teqstis gaazreba<br />
yuradRebiT waikiTxeT da gaiazreT teqsti. TiToeuli SekiTxvis savaraudo<br />
pasuxebidan airCieT is varianti, romelic marTebulia mocemuli teqstis mixedviT.<br />
6-8 wlis bavSvma praqtikulad sakmaod kargad icis mSobliuri ena _ is<br />
ara mxolod laparakobs am enaze, aramed icavs kidec gramatikis Sesabamis wesebs.<br />
miuxedavad amisa, misTvis jer araferia cnobili am wesebis Sesaxeb. maT<br />
gacnobierebaSi bavSvs ukve skola exmareba: skolaSi is gramatikas swavlobs da<br />
amiT enobrivi ganviTarebis axal safexurze adis. Tu aqamde bavSvi aracnobierad<br />
icavda enis wesebs, axla mas ara marto laparaki SeuZlia am wesebis mixedviT,<br />
aramed imis codnac aqvs, Tu ratom laparakobs amgvarad.<br />
gramatikis swavla inteleqtualuri da, sazogadod, fsiqikuri ganviTarebis<br />
sakmaod maRal dones moiTxovs. skolaSi swavlis pirvel wlebSi bavSvis interesi<br />
enis Sinaarsobrivi mxariskenaa mimarTuli. bavSvs jer kidev ar aqvs<br />
ganviTarebuli abstraqtuli, cnebiTi azrovneba da, Sesabamisad, uWirs enis<br />
formaluri mxaris gacnobiereba, rasac gramatikis swavla gulisxmobs. amrigad,<br />
skolis pirvel safexurze gramatikis codnis mxolod sawyisi elementebis Sesaxeb<br />
SeiZleba saubari.<br />
p. bekmani, romelic gramatikis wesebis gamoyenebis Taviseburebebs bavSvebis<br />
nawerebis safuZvelze Seiswavlida, askvnis: yvelaze xSirad bavSvi arsebiT saxels<br />
iyenebs; es ukanaskneli mis mier gamoyenebuli metyvelebis nawilebis saerTo<br />
raodenobis 23%-s Seadgens da nebismier asakobriv safexurze daaxloebiT erTi<br />
da imave sixSiriT gvxvdeba. SeiZleboda gvefiqra, rom arsebiTi saxeli swored is<br />
gramatikuli kategoriaa, romlis gamoyeneba, Sinaarsis miuxedavad, saskolo asakis<br />
yvela safexurisTvis Tanabrad advilia. magram sakmarisia, abstraqtuli Sinaarsis<br />
mqone arsebiTi saxelebi calke gamovyoT da sxvadasxva asakSi maTi gamoyenebis<br />
sixSire aRvricxoT, rom davrwmundeT, es ase ar aris: 6-8 wlis bavSvebTan maTi<br />
gamoyenebis wili daaxloebiT 1%-s Seadgens. es maCvenebeli sakmaod dabali rCeba<br />
10-11 wlamde da mkveTrad izrdeba 11-12 wlis mozardebTan. amrigad, 11-12 weli<br />
aris gardatexis xana. manamde bavSvi ganyenebuli (abstraqtuli) Sinaarsis arsebiT<br />
saxelebs gaazrebulad TiTqmis ver iyenebs.<br />
asakobrivi diferenciaciis saSualebas iZleva, agreTve, mimarTebiTi<br />
nacvalsaxelebis gamoyenebaze dakvirveba. 11-12 wlis mozardebTan maTi gamoyenebis<br />
sixSire mkveTrad izrdeba. <strong>rogor</strong>c Cans, am ori kategoriis sityvebis<br />
(abstraqtuli arsebiTi saxelebisa da mimarTebiTi nacvalsaxelebis) xmarebis<br />
sixSiris zrdas erTi da igive fsiqologiuri safuZveli aqvs _ konkretulsagnobrivi<br />
azrovnebis TandaTanobiTi Canacvleba abstraqtuli azrovnebiT.<br />
saintereso kanonzomiereba SeiniSneba zmnizedis gamoyenebasTan dakavSirebiT:<br />
misi gamoyenebis sixSire maqsimaluria (18%) 6-7 wlis bavSvebTan da amis Semdeg,<br />
asakis matebasTan erTad, mcirdeba ise, rom 13-14 wlis asakSi es maCvenebeli 5%-s<br />
Seadgens. bekmanis azriT, amis mizezi isaa, rom, jer erTi, patara bavSvs<br />
gazviadeba uyvars da amitom zmnas emociis gasaZliereblad sityvebs umatebs<br />
(Zalian, ufro), da meore _ mas sityvebis mwiri maragi aqvs da zmnizeda azris<br />
SedarebiT naTlad gamoTqmaSi exmareba.<br />
114
66. qvemoT CamoTvlilTagan romel winadadebaSi ar aris asaxuli skolis roli<br />
bavSvis enobrivi ganviTarebis procesSi?<br />
(a) misTvis jer araferia cnobili am wesebis Sesaxeb _ maT gacnobierebaSi bavSvs<br />
ukve skola exmareba.<br />
(b) Tu aqamde bavSvi aracnobierad icavda enis wesebs, axla mas imis codnac aqvs,<br />
Tu ratom laparakobs amgvarad.<br />
(g) skolaSi is gramatikas swavlobs da amiT enobrivi ganviTarebis axal safexurze<br />
adis.<br />
(d) is ara mxolod laparakobs am enaze, aramed icavs kidevac Sesabamis gramatikul<br />
wesebs.<br />
67. gramatikis swavla gonebrivi ganviTarebis sakmaod maRal dones moiTxovs,<br />
radgan:<br />
(a) am dros saWiroa yuradRebis gadatana enis Sinaarsobrivi mxaridan mis<br />
formalur maxasiaTeblebze, rac abstraqtuli azrovnebis gareSe SeuZlebelia.<br />
(b) am dros gramatikis swavla enis sawyisi elementebis gacnobierebasa da aTvisebas<br />
emsaxureba, rac konkretul-sagnobrivi azrovnebis monawileobas moiTxovs.<br />
(g) skolis pirvel safexurze ZiriTadi yuradReba leqsikuri mravalferovnebis<br />
miRwevazea gadatanili, rac inteleqtualuri ganviTarebis sawindaria.<br />
(d) swavlis pirvel wlebSi bavSvis interesi mimarTulia sityvaTa mniSvnelobebis<br />
wvdomaze, rac cnebiTi azrovnebis CarTvas moiTxovs.<br />
68. ra daadastura 6-8 wlis moswavleTa mier arsebiTi saxelebis gamoyenebis<br />
sixSireTa analizma?<br />
(a) am asakis bavSvebisTvis erTnairad advilia <strong>rogor</strong>c konkretuli, ise<br />
abstraqtuli Sinaarsis mqone arsebiTi saxelebis gageba da gamoyeneba.<br />
(b) am asakis bavSvebis leqsikuri maragi, ZiriTadad, konkretuli Sinaarsis arsebiT<br />
saxelebs moicavs.<br />
(g) am asakis bavSvebi erTmaneTisgan ver ganasxvaveben abstraqtuli da konkretuli<br />
Sinaarsis mqone arsebiT saxelebs.<br />
(d) am asakis bavSvebis leqsikuri maragi mwiria, rac xels uSlis azris naTlad<br />
gamoxatvas.<br />
69. ra mniSvnelobiTaa gamoyenebuli teqstis III abzacis bolos gamoTqma<br />
`gardatexis xana~?<br />
(a) gardatexis asakTan dakavSirebuli cvlilebebis aRsaniSnavad<br />
(b) sityvaTa maragis im moculobis aRsaniSnavad, romlis miRwevis Semdeg<br />
moswavleTa enobriv ganviTarebaSi Seneleba SeimCneva<br />
(g) gonebrivi ganviTarebis im etapis aRsaniSnavad, rodesac mozardis sityvaTa<br />
maragSi mkveTri Tvisebrivi cvlilebebi xdeba<br />
(d) im asakobrivi safexuris aRsaniSnavad, rodesac bavSvis leqsikaSi mkveTrad<br />
mcirdeba arsebiTi saxelebis wili<br />
115
70. qvemoT CamoTvlilTagan romeli debulebaa marTebuli?<br />
(a) arsebiTi saxelebisa da zmnizedebis gamoyenebis sixSire asakobrivi<br />
diferencirebis SesaZleblobas iZleva, rasac ver vityviT mimarTebiTi<br />
nacvalsaxelebis Sesaxeb.<br />
(b) arsebiTi saxelebis msgavsad, mimarTebiTi nacvalsaxelebi nebismier asakobriv<br />
safexurze erTi da imave raodenobiTaa warmodgenili, rasac ver vityviT<br />
zmnizedebis Sesaxeb.<br />
(g) asakobrivi gansxvavebebis ZiriTadi maCvenebelia abstraqtuli arsebiTi saxelebis,<br />
nacvalsaxelebisa da zmnizedebis erToblivi wili bavSvis sityvaTa maragSi.<br />
(d) asakobriv Taviseburebebze miuTiTebs abstraqtuli da konkretuli Sinaarsis<br />
mqone arsebiT saxelTa, aseve, mimarTebiTi nacvalsaxelebisa da zmnizedebis<br />
gamoyenebis sixSire.<br />
71. ra mimarTebaa II abzacsa da III-V abzacebs Soris?<br />
(a) II abzacSi saubaria bavSvis azrovnebis da, Sesabamisad, enobrivi ganviTarebis<br />
erT-erT mniSvnelovan Taviseburebaze, romelic ganxilulia III-IV abzacebSi,<br />
xolo V abzacSi miTiTebulia enobrivi ganviTarebis kidev erTi Tavisebureba.<br />
(b) II abzacSi naCvenebia bavSvis enobrivi ganviTarebis erT-erTi mniSvnelovani<br />
kanonzomiereba, romelic detaluradaa ganxiluli V abzacSi, xolo III-IV<br />
abzacebSi saubaria asakobrivi diferenciaciis ZiriTad faqtorebze.<br />
(g) II abzacSi miTiTebulia bavSvis asakobrivi ganviTarebis erT-erTi problemuri<br />
mxare, romlis daZlevis etapebi warmodgenilia III-V abzacebSi.<br />
(d) II abzacSi ganxilulia bavSvis inteleqtualuri ganviTarebis kanonzomiereba,<br />
romelic eWvqveS aris dayenebuli III-V abzacebSi.<br />
72. teqstis avtoris ZiriTadi mizania:<br />
(a) gaaanalizos is gansxvaveba, romelic SeiniSneba bavSvis mier mSobliuri enis<br />
aTvisebis procesSi skolamdel da skolaSi swavlis periodSi<br />
(b) gamokveTos skolis roli bavSvis mier gramatikis aTvisebisa da, sazogadod,<br />
enobrivi ganviTarebis procesSi<br />
(g) kvlevis Sedegebze dayrdnobiT warmoaCinos gramatikis swavlebis mniSvneloba<br />
bavSvis inteleqtualuri ganviTarebisaTvis<br />
(d) gaacnos mkiTxvels is asakobrivi Taviseburebebi, romelTa gaTvaliswineba<br />
aucilebelia bavSvisTvis gramatikis swavlebis procesSi<br />
116
analitikuri wera<br />
73. waikiTxeT hans qristian andersenis zRapris, `SiSveli mefis~, adaptirebuli<br />
versia:<br />
mravali wlis win erT samefoSi axirebuli znis mefe cxovrobda, mTel<br />
fuls Cacma-daxurvaze xarjavda. qalaqi, sadac mefe cxovrobda, xalxmravali iyo,<br />
yoveldRiurad aTasi juris ucxoeli Cadioda. erTxel am qalaqSi ori TaRliTi<br />
Cavida, Tavi feiqrebad gaasaRes da amtkicebdnen, iseTi qsovilis moqsova<br />
SegviZlia, ukeTess veravin inatrebs, Tumca, mTavari mainc samosis gasaocari<br />
Tvisebaa _ uxilavi gaxdeba uxeiro an suleli xelqveiTebisTviso.<br />
_ ra didebulia! _ gaifiqra mefem, _ Cavicvam misgan Sekeril tansacmels<br />
da maSinve mivxvdebi, vin aris uxeiro an suleli xelqveiTi Cems samefoSi. mefem<br />
TaRliTebs bevri fuli gadauxada da ubrZana, misTvis tansacmeli SeekeraT.<br />
gaiZverebma ori saqsovi dazga dadges, gamWvirvale abreSumi da oqro moiTxoves,<br />
yvelaferi gadamales da gvianobamde cariel dazgebTan imuSaves.<br />
mefem gaifiqra, Cems moxuc da patiosan ministrs gavgzavni qsovilis<br />
sanaxavad, is arc uxeiroa da arc sulelio. ministri Tamamad gaemarTa<br />
darbazisken, sadac TaRliTebi qsovdnen, magram misvlisTanave Secba.<br />
_ RmerTo, nuTu suleli var an uxeiro, _ fiqrobda moxuci. sabralo<br />
ministri saTvaliT dascqeroda dazgas da Tan ambobda: ra mSvenieria,<br />
SesaniSnavadaa moCiTuli!<br />
moxucma ministrma mefes moaxsena, rom qsovili Zalian moewona.<br />
male mefem erTi patiosnebiT ganTqmuli moxele gagzavna imis gasagebad,<br />
rodis daamTavrebdnen qsovas. magram manac veraferi dainaxa, Tumca, mefes<br />
moaxsena, Zalian lamaziao. ukve mTeli qalaqi alaparakda mefis saocar qsovilze.<br />
mefe didebuli amaliT gaeSura gaiZvera feiqrebisken.<br />
_ xedavT, ra mSvenieria! _ Tqves ministrebma da cariel dazgebze miuTiTes.<br />
_ nuTu suleli var? iqneb mefedac ar vvargivar? _ gaifiqra mefem.<br />
_ Zalian lamazia, sajarod viwoneb! _ ambobda mefe da kmayofili Tavs<br />
aqnevda. mefes mTeli amala kvers ukravda, Tan urCevdnen, momavali<br />
dResaswaulisTvis am qsovilisgan Seekera samosi.<br />
dResaswaulis dRes TaRliTebma gamoacxades: samosi mzadaa!<br />
mefe maTTan warCinebuli xelqveiTebis TanxlebiT Sevida. feiqrebma xelebi<br />
maRla aswies, TiTqos raRac eWiraT da Tqves:<br />
_ neba mogveciT, tansacmeli gamogicvaloT!<br />
mefem gaixada. feiqrebi ararsebul tansacmels acmevdnen, viTom Sleifs<br />
umagrebdnen samosze. mefe sarkis win trialebda.<br />
_ Zalian gixdebaT! _ erTxmad wamoiZaxes didebulebma. kamerherebma iatakze<br />
moafaTures xelebi, TiTqos Sleifi aswies da ukan gahyvnen mefes.<br />
quCaSi uamravi xalxi gamosuliyo, yvela aRtacebuli iyo mefis axali samosiT.<br />
_ mefe SiSvelia! _ uceb wamoiZaxa erTma bavSvma.<br />
bavSvis sityvebs xalxi CurCuliT gadascemda erTmaneTs.<br />
_ mefe SiSvelia! _ ixuvla erTxmad xalxma.<br />
mefem uxerxuloba igrZno: moeCvena, rom xalxi marTals ambobda, Tumca,<br />
araferi SeimCnia da ufro medidurad ganagrZo svla.<br />
117
imsjeleT problemaze, romelic wamoWrilia am zRaparSi _ rodis da<br />
ratom amboben adamianebi tyuilsa Tu simarTles.<br />
msjelobisas moiyvaneT argumentebi da magaliTebi.<br />
Tqven mier dawerili Txzuleba unda Seicavdes, sul mcire, 100 sityvas.<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
118
sxvadasxva tipis davalebaTa instruqciebi<br />
testSi warmodgenili davalebebi sxvadasxvagvaria formatis TvalsazrisiT.<br />
testSi SegxvdebaT:<br />
davalebebi arCeviTi pasuxebiT;<br />
davalebebi Ria daboloebiT;<br />
Sesabamisobis dadgena;<br />
Txzuleba (esei).<br />
arCeviTpasuxebian davalebebSi pirobasa Tu SekiTxvasTan erTad savaraudo<br />
pasuxebic aris mocemuli. davalebis Sesruleba gulisxmobs oTxi savaraudo<br />
pasuxidan erTi swori pasuxis arCevas.<br />
pasuxis moniSvnisas:<br />
pasuxebis furcelze moZebneT davalebis Sesabamisi nomeri;<br />
nomris qveS ipoveT ujra, romelic Tqven mier arCeul pasuxs Seesabameba;<br />
dasviT X niSani am ujraSi.<br />
Tu gsurT pasuxebis furcelze moniSnuli pasuxis gadasworeba, mTlianad<br />
gaaferadeT ujra, romelSic dasviT X niSani, xolo Semdeg moniSneT pasuxis axali<br />
varianti (dasviT X niSani axal ujraSi).<br />
TiToeuli arCeviTpasuxebiani davaleba 1 quliT fasdeba.<br />
davalebebi Ria daboloebiT moiTxovs dasmul SekiTxvaze pasuxis<br />
Camoyalibebas, sakuTari msjelobis gamyarebas saTanado argumentebiT. TiToeuli<br />
Riaboloiani davaleba fasdeba specialuri sqemis mixedviT. Sesasrulebeli<br />
nabijebis gaTvaliswinebiT, davaleba SeiZleba Sefasdes 1, 2 an meti quliT. amgvar<br />
davalebebze pasuxis gasacemad pasuxebis furcelze gamoyofilia sagangebo<br />
adgilebi.<br />
Sesabamisobis dadgenis davalebebSi warmodgenilia monacemTa ori sveti. erT<br />
svetSi mocemulia e. w. piroba (movlenebi, frazebi da a. S.), meoreSi ki _<br />
savaraudo pasuxebi (cnebebi, terminebi da a. S.). davalebis Sesruleba gulisxmobs<br />
erT svetSi mocemuli informaciis misadagebas meore svetSi mocemul<br />
informaciasTan. Sesabamisobis TiToeuli davalebisTvis pasuxebis furcelze<br />
mocemulia cxrili. Tqven unda SeavsoT cxrilis carieli grafebi _ pirobis<br />
aRmniSvneli asos qveS CaweroT misi pasuxis Sesabamisi rigiTi nomeri.<br />
Sesabamisobis dadgenis TiToeuli davaleba 1 quliT fasdeba.<br />
TxzulebaSi unda warmoaCinoT Tqveni pozicia, mosazrebebi SemoTavazebuli<br />
sakiTxis Sesaxeb, konkretuli argumentebiT daasabuToT saTqmeli. Txzulebis<br />
dasawerad pasuxebis furcelze gamoyofilia sagangebo adgili.<br />
Txzulebis maqsimaluri qulaa 13.<br />
120
1. yvela sampiriani zmna gardamavalia.<br />
profesiuli codna da meTodika<br />
qvemoT CamoTvlilTagan romeli winadadeba daadasturebs am debulebis<br />
mcdarobas?<br />
(a) mefem vezirs didZali oqro uwyaloba.<br />
(b) vezirma mefes ganTavisufleba sTxova.<br />
(g) mefem vezirs wylis motana daavala.<br />
(d) veziri mefes wyalobas Seevedra.<br />
2. CamoTvlilTagan romeli asaxavs sworad orToepiisa da orTografiis cnebaTa<br />
urTierTmimarTebas?<br />
(a) orToepia gansazRvravs zepirmetyvelebis kanonebs, xolo weriTi metyvelebisas _<br />
orTografia<br />
(b) orToepia gansazRvravs weriTi metyvelebis kanonebs, xolo zepirmetyvelebisas _<br />
orTografia<br />
(g) orTografia gansazRvravs bgeraTa sworad warmoTqmis wesebs, xolo saxelis<br />
formawarmoebis wesebs _ orToepia<br />
(d) orTografia gansazRvravs mxolod marTlmetyvelebis wesebs, xolo mxolod<br />
marTlweris wesebs _ orToepia<br />
3. Tu msazRvreli mravlis gamomxatveli sityvaa, maSin sazRvruli aucileblad<br />
mxolobiT ricxvSi unda iyos.<br />
qvemoT CamoTvlilTagan romel SemTxvevaze ar vrceldeba es wesi?<br />
Tu gvaqvs:<br />
(a) ebiani mravlobiTi<br />
(b) narTaniani mravlobiTi<br />
(g) TanxmovanfuZiani msazRvreli<br />
(d) xmovanfuZiani sazRvruli<br />
4. qvemoT CamoTvlilTagan romeli zmnis forma pasuxobs II TurmeobiTis<br />
mwkrivis SekiTxvas?<br />
(a) dameweros<br />
(b) davwerde<br />
(g) damewera<br />
(d) vwerdi<br />
121
5. qvemoT CamoTvlilTagan romelSia warmodgenili marTuli msazRvrelis<br />
magaliTi?<br />
(a) panoramiT moxibluli<br />
(b) daWrili vefxvi<br />
(g) xis skami<br />
(d) ori magida<br />
6. mocemulia oTxi winadadeba:<br />
1. cxvris fara wyals miscvivda.<br />
2. riyeze kenWebi yria.<br />
3. xidan foTlebi cviva.<br />
4. budidan wiwilebi amovsvi.<br />
qvemoT CamoTvlilTagan romelSia zmna mcdari formiT?<br />
(a) mxolod I-Si<br />
(b) II-sa da III-Si<br />
(g) III-sa da IV-Si<br />
(d) mxolod IV-Si<br />
7. qvemoT mocemul ucxo sityvaTagan romelSia daSvebuli orTografiuli<br />
Secdoma?<br />
(a) plaJi<br />
(b) specifiuri<br />
(g) ekvivalenturi<br />
(d) translacia<br />
8. winadadebaSi _ iremi monadires daemala _ zmnas ar aqvs warmoqmnis kategoria<br />
kontaqti, radgan igi:<br />
(a) awmyo dros gviCvenebs<br />
(b) orpiriani zmnaa<br />
(g) gardauvali zmnaa<br />
(d) subieqturi wyobis zmnaa<br />
9. moswavlem saSineli sibnelis aRsaniSnavad gamoiyena sityva `delgma~. qvemoT<br />
CamoTvlilTagan airCieT is sityva, romelic moswavles unda gamoeyenebina.<br />
(a) wkvarami<br />
(b) wriapi<br />
(g) ribirabo<br />
(d) dafioni<br />
122
10. waikiTxeT leqsi:<br />
o, sicocxleo, da ra mindebi!<br />
Semoexveva mzes qlamindebi,<br />
gaidareben dar-amindebi,<br />
bindis wisqvilSi danamindebi,<br />
sityva xar, zeob da `amindebi~.<br />
am tipis leqss ewodeba:<br />
(a) elegia<br />
(b) madrigali<br />
(g) majama<br />
(d) muxambazi<br />
11. <strong>rogor</strong>c wesi, romeli tipis nawarmoebs axasiaTebs remarka?<br />
(a) romans<br />
(b) novelas<br />
(g) piesas<br />
(d) miniaturas<br />
12. qvemoT CamoTvlilTagan, ZiriTadad, romeli wignidan SeiZleba moiZioT<br />
damatebiTi informacia galaktion tabiZis Sesaxeb?<br />
(a) `tragikuli niRbebi~<br />
(b) `Wabukebi darCnen marad~<br />
(g) `ticiani da misi megobrebi~<br />
(d) `ucnobi~<br />
13. qarTuli enisa da literaturis gakveTilze terminis `cezura~ ganmarteba<br />
gamogadgebaT:<br />
(a) stilistikis sakiTxebis swavlebisas<br />
(b) leqsTmcodneobis sakiTxebis swavlebisas<br />
(g) fonetikis sakiTxebis swavlebisas<br />
(d) punqtuaciis sakiTxebis swavlebisas<br />
ganmarteT es termini.<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
123<br />
(maqsimaluri qula _ 1)
14. waikiTxeT fragmentebi galaktionis leqsebidan:<br />
`elvare da lomferi<br />
iyo cxra oqtomberi,<br />
magram Tvalma daTvala<br />
mze bevri da cxraTvala...<br />
oh, mziT gadanacxaro,<br />
cxramuxa da cxrawyaro.~<br />
`mxolod nislis TareSSi, samudamo mxareSi,<br />
zeviT Tu samareSi, wyevliT SenaCvenebi,<br />
<strong>rogor</strong>c zRvis xetiali, <strong>rogor</strong>c bedis triali,<br />
Cqari grgvinva-grialiT qrian lurja cxenebi.~<br />
`igiv qari dahqris, iRuneba bza.<br />
imgvarive mze, imgvarive gza...<br />
Zlier... Zlier... Zlier... vetyvi zena qars<br />
imgvarive xmiT imgvarsave zars.~<br />
ra mizniT SeiZleba moiyvanos maswavlebelma gakveTilze samive nawyveti?<br />
(a) hiperbolis saswavleblad<br />
(b) sityvaTa gameorebis efeqtis saCveneblad<br />
(g) aliteraciis saswavleblad<br />
(d) erTferovani riTmebis gansaxilvelad<br />
daasabuTeT Tqveni arCevani.<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
124<br />
(maqsimaluri qula _ 1)<br />
15. daadgineT Sesabamisoba CamoTvlil dialeqtebsa da im qveynebs Soris,<br />
romelTa sazRvrebSic isini amJamad gvxvdeba _ qvemoT mocemul cxrilSi<br />
dialeqtebis aRmniSvnel asoebs miuwereT qveynebis Sesabamisi nomrebi.<br />
(a) imerxeuli 1. azerbaijani<br />
(b) ingilouri 2. irani<br />
(g) fereidnuli 3. TurqeTi<br />
4. somxeTi<br />
a b g
16. daadgineT Sesabamisoba sityvebsa da maT ganmartebebs Soris _ qvemoT<br />
mocemul cxrilSi ganmartebis aRmniSvnel asos miuwereT Sesabamisi sityvis<br />
rigiTi nomeri.<br />
(a) wyaro, romelic mdinaris wyals gamoeyofa da Soriaxlos, miwisqveSidan<br />
amoxeTqavs<br />
(b) mdinaris kideebze kldis xvrelebidan gamomdinare wyaro, romelSic<br />
zamTrobiT Tevzebi ibudeben<br />
(g) mlaSe an mJave gemos mineraluri wyali<br />
1. fSa<br />
2. Rrude<br />
3. binuli<br />
4. veZa<br />
a b g<br />
17. daadgineT Sesabamisoba CamoTvlil sityvebsa da maT mier aRniSnul obieqtebs<br />
Soris _ qvemoT mocemul cxrilSi sityvaTa aRmniSvnel asoebs miuwereT<br />
Sesabamisi obieqtebis nomrebi (SesaZlebelia pasuxis gameoreba).<br />
(a) taiWi 1. cxeni<br />
(b) erkemali 2. jogi<br />
(g) hune 3. cxvari<br />
(d) arve<br />
a b g d<br />
18. daadgineT Sesabamisoba avtorebsa da maT nawarmoebebs Soris _ qvemoT<br />
mocemul cxrilSi nawarmoebis aRmniSvnel asos miuwereT avtoris Sesabamisi<br />
nomeri (SesaZlebelia pasuxis gameoreba).<br />
(a) maugli 1. donald biseti<br />
(b) mawanwala rasmusi 2. radiard kiplingi<br />
(g) yvelaferi yiramala 3. astrid lindgreni<br />
(d) biWuna da saxuravis binadari karlsoni<br />
a b g d<br />
125
19. daadgineT Sesabamisoba sulxan-sabas igavebsa da cnobil Segonebebs Soris _<br />
qvemoT mocemul cxrilSi igavebis aRmniSvnel asoebs miuwereT SegonebaTa<br />
Sesabamisi nomrebi (SesaZlebelia pasuxis gameoreba).<br />
(a) `usamarTlo Sirvan-Sahi~<br />
(b) `avsityva~<br />
(g) `mTieli da kaklis xe~<br />
(d) `aqlemi da viri~<br />
(e) `mefe da mxatvari~<br />
1. rac ar icode, aras ityode.<br />
2. rasac kaci Tavis Tavs uzams, vera mteri ver uzamso.<br />
3. avsa kacsa avi sityva urCevnia sulsa, gulsa.<br />
4. xerxi sjobia Ronesa, Tu kaci moigonebsa.<br />
a b g d e<br />
20. ilia WavWavaZis moTxroba `kacia adamiani?!~ ase iwyeba:<br />
`kargi ram iyo Tavad TaTqariZis saxl-kari. warmoidgineT Sua kaxeTis<br />
patara sofelSi erTi triali, dacemuli adgili da im adgilis Suagulsa _<br />
orsarTuliani saxli qvitkirisa~.<br />
moswavleebisaTvis ironiis, <strong>rogor</strong>c mxatvruli xerxis, swavlebis mizniT<br />
romeli sityvebi SegiZliaT moiyvanoT am nawyvetidan da ratom?<br />
______________________________________________________________________<br />
______________________________________________________________________<br />
______________________________________________________________________<br />
126<br />
(maqsimaluri qula _ 1)
21. waikiTxeT leqsis nawyveti:<br />
`gadaixara mTebze iribad<br />
daisi myudro feriscvalebiT...~<br />
miuTiTeT da ganmarteT, tropis romeli saxea warmodgenili am nawyvetSi.<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
127<br />
(maqsimaluri qula _ 1)<br />
22. qvemoT mocemulia moswavlis naweri, romelSic daSvebulia ramdenime<br />
gramatikuli Secdoma. amoiwereT SecdomiT dawerili sityvebi, miuTiTeT swori<br />
forma da pasuxi daasabuTeT. TiToeuli Secdomis gasworeba da Sesabamisi<br />
dasabuTeba fasdeba 2 quliT.<br />
gaiTvaliswineT, rom moswavlis mier sworad dawerili TiToeuli sityvis<br />
mcdari formiT Secvlis SemTxvevaSi dagakldebaT 1 qula.<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________
23. waikiTxeT nawyveti lia sturuas leqsidan `qarTulis gakveTilebi~.<br />
`me pirvelad maSin mivxvdi,<br />
rom miyvars sityva,<br />
roca gramatikis gakveTilze<br />
mas Semoacales azris da riTmis samoseli,<br />
qinZisTavebiT miamagres dafas<br />
da dauwyes daqucmaceba,<br />
ara imitom, rom rame tkioda da eSvelaT,<br />
aramed CvenTvis rom eswavlebinaT anatomia,<br />
romelic me verasodes ver viswavle.~<br />
daexmareT VI klasis moswavleebs leqsis am nawyvetis gaazrebaSi.<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
128<br />
(maqsimaluri qula _ 3)<br />
waikiTxeT oTar WilaZis leqsi `kidev erTi gulubryvilo zRapari~,<br />
SeasruleT 24-e da 25-e davalebebi.<br />
wyali mohqonda gogos wyarodan,<br />
gulisfrialiT gamoscda bogirs,<br />
wyali mohqonda da uxaroda<br />
simZimeca da sigrilec doqis.<br />
welze Seeba Wreli bawari,<br />
motantalebda yvavilis mtverSi,<br />
Sin ki ucdida dedinacvali _<br />
eklian wkepliT da WiqiT xelSi.<br />
sul erTi bewo, sul erTi cida,<br />
erTi yvavilis surneliT mTvrali,<br />
motantalebda da uceb cidan<br />
erTad daadga mzem cxrave Tvali.<br />
mzem dainaxa da daafrinda<br />
da gaitaca caSi xarxariT,<br />
<strong>rogor</strong>c sizmridan anda zRapridan<br />
gadmoparuli mzeTunaxavi.
24. moZebneT leqsSi metaforis, epiTetis da Sedarebis nimuSebi. amowereT<br />
TiToeuli maTgani da ganumarteT V klasis moswavleebs.<br />
epiTeti<br />
Sedareba<br />
metafora<br />
__________________________________________________________________<br />
__________________________________________________________________<br />
__________________________________________________________________<br />
__________________________________________________________________<br />
__________________________________________________________________<br />
__________________________________________________________________<br />
__________________________________________________________________<br />
__________________________________________________________________<br />
__________________________________________________________________<br />
129<br />
(maqsimaluri qula _ 3)<br />
25. ra paralelebs SesTavazebT moswavleebs leqsebidan, zRaprebidan da a. S. am<br />
leqsis gasaazreblad? (pasuxi daasabuTeT)<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
(maqsimaluri qula _ 2)
waikiTxeT vaJa-fSavelas moTxroba `mTis wyaro~, SeasruleT 26-e, 27-e da<br />
28-e davalebebi.<br />
araferi codva ar miqnia Cems sicocxleSi. verc erTi sulieri, Tund<br />
usulo, Cems codvas, Cems siaves ver ityvis. RmerTs ese dauwesebivar: unda<br />
vidino, vidino; yvelam CemiT unda moiklas wyurvili. gaxurebuls zafxulis<br />
dReSi ramdeni nadiri modis, svams Cems wyalsa, ramdeni daRlil-daqanculi muSa<br />
mova, moitans cels, namgals gasalesad. kacni msmen da aTasSi erTi Tu ityvis:<br />
`dailoce, civo mTis wyarov, romeli Rvino Segedrebao?!~ ra bednierada vgrZnob<br />
Cems Tavsa, RmerTo! ra kargi megobrebi myvanan gverdsa! ai, jer es lodebi, sqlad<br />
mwvane xavsi rom gadahkvria, ai, kidev, Cems Tavze piryviTeli klde rom<br />
dayudebula da damcqeris, mexureba Tavzed muzaradiviT. es devebiviT qorafebi<br />
<strong>rogor</strong> awvdilan zecad da mzis sxivsac ar uSveben Cemamdis!<br />
orisa Tu samis versis sigrZeze var mxolod bednieri da ucodveli. mere<br />
damlevs, CamnTqavs uzarmazari mdinare, daikargeba Cemi saxeli, Cemi vinaoba.<br />
<strong>rogor</strong>c unda, ise maTamaSebs. TviTon xom Rrialebs, borgavs, awydeba aqeT-iqiT,<br />
angrevs dedamiwas, glejavs xeebsa da miaTrevs, mec imasve Camadeninebs. magram maSin<br />
me is aRara var, rac exla am wamSi, rodesac pirvelad kldidan vibadebi.<br />
netavi dambadebels ese ar davewesebine da sul dausruleblad medina,<br />
merwyo mcenareni, dedamiwis lamazi guli, momekla kacTa da cxovelTaTvis<br />
wyurvili! ra bednierad vgrZnob xolme Cems Tavs, roca me Cavuvli gasaxmobad<br />
damzadebuls buerasa da igi Tavs damikravs. mere rom CadunianSi Cavrakrakdebi<br />
da isinic gars Semomertymian.<br />
wuxelis ra cudi sizmari vnaxe!.. RmerTo, dambadebelo, kargad amixdine!..<br />
vnaxe, viTom viRupebodi. gvalva, didi gvalva damdgariyo; balaxni, xeni, Cemni<br />
mSobelni, damWknariyvnen, mec davmSraliyavi TiTqmis. Rabua, lamazi wiflisCita<br />
Camofrinda verxvis totidan da undoda Cems gubeSi banaoba, magram veRar<br />
daisvela mxrebi da daiwyo tirili. vxedavdi amas da guli mikvdeboda: `sad<br />
waxvel, Cemo madlo-meTqi~, _ vdudunebdi. damWknari diyi, Supya, Sambi, aryi,<br />
cacxvi da urZani, yvelani erTad SfoTavdnen: `mivaSveloT wyaros wyali, ar<br />
dagviSreso!~ mawvdidnen foTlebidan, totebidan, fesvebidan TiTo-orola<br />
namobiT, magram veRaras mSvelidnen.<br />
SemeSinda da gamomeRviZa. guli mikankalebda, avixede, nislebiT gaWediliyo<br />
xev-xuvi. qorafma totebi damkra, akvani damirwia da damduduna: `nu geSinia,<br />
patarav, ar daSrebi, ar daikargebio!~ am dros zurgze rqebgadayrili iremi<br />
movarda gaCqarebiT, daewafa Cems wminda wyals da dalia. maSin guldamSvidebulma<br />
vsTqvi: `ara var gamSrali, arao!~<br />
130
26. gamoyaviT ZiriTadi sakiTxebi, romlebsac vaJa-fSavela wamoWris am<br />
moTxrobaSi.<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
131<br />
(maqsimaluri qula _ 2)<br />
27. dausviT VI klasis moswavleebs SekiTxvebi, romlebzec pasuxis gacema<br />
daexmareba maT Tqven mier miTiTebuli TiToeuli sakiTxis gaazrebaSi.<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
(maqsimaluri qula _ 2)<br />
28. Tqveni mizania, moswavleebs daexmaroT SemecnebiTi da SemoqmedebiTi unarebis<br />
ganviTarebaSi. ra aqtivobebs SesTavazebT maT mocemuli nawyvetis gamoyenebiT am<br />
unarebis gasaviTareblad? (pasuxi daasabuTeT)<br />
SemecnebiTi<br />
__________________________________________________________________<br />
__________________________________________________________________<br />
__________________________________________________________________<br />
SemoqmedebiTi<br />
__________________________________________________________________<br />
__________________________________________________________________<br />
__________________________________________________________________<br />
(maqsimaluri qula _ 2)
kiTxvisa da weris swavleba<br />
29. qvemoT mocemulia aqtivobebi, romlebic gamoiyeneba kiTxvis swavlebis sawyis<br />
etapze:<br />
I. moswavles sTavazoben baraTebs, romlebzec sityvebi weria; man unda<br />
waikiTxos, ra weria baraTebze.<br />
II. moswavles sTavazoben baraTebs, romlebzec naxatTan erTad weria Sesabamisi<br />
sityva; man unda waikiTxos, ra weria baraTebze.<br />
III. moswavles sTavazoben baraTebs, romlebzec winadadebebi weria; maswavlebeli<br />
asaxelebs sityvas, moswavlem unda ipovos es sityva winadadebaSi.<br />
IV. baraTebze mocemulia sityvebi da naxatebi cal-calke; moswavlem TiToeul<br />
naxats unda Seusabamos sityva.<br />
pasuxis romel variantSia dalagebuli aqtivobebi im TanmimdevrobiT, romliTac<br />
mizanSewonilia maTi Sesruleba?<br />
(a) I, IV, II, III<br />
(b) II, IV, I, III<br />
(g) IV, I, III, II<br />
(d) IV, III, I, II<br />
30. kiTxvisa da weris swavlis procesSi mniSvnelovania, moswavlem gaacnobieros<br />
da Seafasos sakuTari Secdomebi da SesaZleblobebi.<br />
qvemoT CamoTvlilTagan maswavleblis romeli aqtivoba iqneba yvelaze adekvaturi<br />
am miznis misaRwevad?<br />
(a) maswavlebeli sTxovs moswavles, sakuTari naweris mixedviT Seafasos<br />
Tanaklaselis namuSevari da aRmoaCinos masSi daSvebuli Secdomebi.<br />
(b) maswavlebeli sTavazobs moswavleebs sxvadasxva sirTulis davalebebs,<br />
moswavleebi TviTon irCeven, ra sirTulis davaleba Seasrulon.<br />
(g) maswavlebeli usworebs moswavles nawers, aRniSnavs Secdomebs da TiToeuls<br />
urTavs sityvier komentars.<br />
(d) maswavleblis TxovniT, moswavleebi damoukideblad asruleben davalebas,<br />
Semdeg erTad ganixilaven am davalebis sworad Sesrulebul variants, ris<br />
mixedviTac TiToeuli moswavle afasebs sakuTar namuSevars.<br />
132
31. III klasis moswavleebs maswavlebeli wasakiTxad sTavazobs teqsts, romelSic<br />
ramdenime maTTvis ucnobi sityvaa mocemuli. qvemoT CamoTvlilTagan romeli<br />
davalebis Sesruleba iqneba moswavleebisTvis yvelaze Zneli?<br />
(a) maswavlebeli TiToeul moswavles furcelze uwers ucnob sityvebs,<br />
moswavleebma xazi unda gausvan im sityvebs, romlebic teqstSi SexvdaT.<br />
(b) maswavlebeli sTxovs moswavleebs, amoweron teqstidan ucnobi sityvebi da<br />
maTi gamoyenebiT Seadginon winadadebebi.<br />
(g) maswavlebeli sTxovs moswavleebs, konteqstidan gamomdinare, gamoTqvan<br />
mosazrebebi, ras SeiZleba niSnavdes es sityvebi.<br />
(d) maswavlebeli sTavazobs moswavleebs imave teqsts, Tumca, masSi ucnobi<br />
sityvebi bavSvebisTvis nacnobi sinonimebiTaa Canacvlebuli. teqstze<br />
dayrdnobiT moswavleebma unda amoicnon TiToeuli ucnobi sityvis<br />
mniSvneloba.<br />
32. maswavlebeli moswavleebs xmamaRla ukiTxavs teqsts. Semdeg urigebs baraTebs,<br />
romlebzec weria dausrulebeli winadadebebi wakiTxuli teqstidan. moswavleebis<br />
amocanaa, daasrulon winadadebebi da daalagon isini teqstSi maTi<br />
Tanmimdevrobis Sesabamisad. Semdeg maswavlebeli aRniSnuli teqstis srul<br />
werilobiT versias urigebs moswavleebs, raTa maT Seafason, ramdenad sworad<br />
Seasrules davaleba.<br />
qvemoT CamoTvlilTagan romeli unaris ganviTarebas ar isaxavs miznad aRwerili<br />
aqtivoba?<br />
(a) wakiTxuli/mosmenili teqstis kritikuli gaazreba<br />
(b) konteqstis daxmarebiT sityvebis sworad gamoyeneba<br />
(g) teqstSi aRweril movlenaTa Tanmimdevrobis gacnobiereba<br />
(d) damoukideblad muSaoba da sakuTari Secdomebis aRmoCena<br />
133
33. kiTxvis swavlebis erT-erTi meTodia ,,kiTxva niSanTa sistemiT~, romelic<br />
gulisxmobs teqstis damuSavebas Semdegi aRniSvnebis gamoyenebiT:<br />
,,V~ _ me es ukve vicodi; ,,_~ _ me es sxvagvarad vicodi; ,,+~ _ me es ar vicodi;<br />
,,?~ _ me amis Sesaxeb metis gageba minda.<br />
qvemoT CamoTvlilTagan romelia is ZiriTadi mizani, romlis miRwevac<br />
SesaZlebelia aRniSnuli meTodiT?<br />
(a) niSnebis/simboloebis gamoyeneba teqstis analizisas<br />
(b) Cumad, damoukideblad kiTxvis Cvevis Camoyalibeba<br />
(g) gamocdilebasa da axlad miRebul informacias Soris kavSiris damyareba<br />
(d) moswavleTa kiTxvis tempis dadgena da Temis mimarT interesis gaRviveba<br />
34. maswavlebeli I klasis moswavles sTavazobs baraTebs da eubneba: ,,maCvene<br />
sityva, romelic zustad iseTia, <strong>rogor</strong>ic _ CarCoSi Casmuli!~<br />
kari Tavi bari kari kani<br />
qvemoT CamoTvlilTagan romeli unaris ganviTarebaa aucilebeli imisaTvis, rom<br />
moswavlem am davalebis warmatebiT Sesruleba SeZlos?<br />
(a) asosa da bgeras Soris kavSiris aRqma da gacnobiereba<br />
(b) baraTebze warmodgenili sityvebis amokiTxva<br />
(g) msgavsad mJReri bgerebis erTmaneTisgan garCeva<br />
(d) msgavsi vizualuri simboloebis erTmaneTisgan garCeva<br />
35. maswavlebeli sTxovs III klasis moswavles, uambos Tanaklaselebs igavi<br />
teqstTan zedmiwevniT axlos, teqstis leqsikisa da gramatikuli konstruqciebis<br />
gamoyenebiT.<br />
qvemoT CamoTvlilTagan romeli ver iqneba maswavleblis argumenti am midgomis<br />
sasargeblod?<br />
(a) moswavle swavlobs msjelobas teqstSi mocemuli Temis irgvliv.<br />
(b) moswavle swavlobs winadadebis wevrebis sworad gamoyenebas.<br />
(g) moswavles uviTardeba zepirmetyvelebis unari.<br />
(d) moswavle imdidrebs leqsikur marags.<br />
134
36. maswavlebeli sTavazobs moswavleebs ilustrirebul teqsts, sTxovs maT,<br />
Sexedon teqstis saTaursa da ilustraciebs, da arkvevs, ra azrebs, asociaciebs<br />
aRZravs isini moswavleebSi. Semdeg maswavlebeli irCevs teqstidan sityvas an<br />
frazas da warmarTavs saubars mis irgvliv, raTa moswavleebma msjelobis<br />
saganTan dakavSirebuli sxva sakiTxebi da ideebic ganixilon. bolos ki<br />
maswavlebeli ekiTxeba, ris gageba surT am TemasTan dakavSirebiT.<br />
qvemoT CamoTvlilTagan romeli mizani ver miiRweva aRwerili aqtivobis<br />
gamoyenebiT?<br />
(a) moswavleTa gamocdilebisa da codnis aqtivacia<br />
(b) moswavleTa motivaciisa da teqstis mimarT interesis gaRviveba<br />
(g) sxvebis mosmeniT axali codnis miReba<br />
(d) Temis irgvliv gamoTqmuli varaudebis gadamowmeba<br />
37. cnobilia, rom swavleba maSin aris gansakuTrebiT efeqtiani, rodesac<br />
maswavlebeli moswavles mis unarebTan SedarebiT rTul masalas sTavazobs da,<br />
aseve, sakmaris daxmarebas uwevs.<br />
Tqveni erT-erTi moswavle cnobs da asaxelebs yvela asos, Tumca weris<br />
dros xSirad uSvebs Secdomebs, tovebs an amatebs asoebs. zemoT mocemuli<br />
msjelobidan gamomdinare, romel aqtivobas SesTavazebdiT mas?<br />
(a) maswavlebeli dafaze wers sityvas, Semdeg saCvenebel joxs adebs TiToeul<br />
asos da sTxovs moswavles, amoikiTxos sityva aso-aso.<br />
(b) maswavlebeli aZlevs moswavles baraTebs, romlebzec weria sityvebi<br />
gamotovebuli asoebiT. moswavlem unda Casvas Sesabamisi asoebi.<br />
(g) maswavlebeli karnaxobs moswavles sityvebs, Semdeg aZlevs baraTebs, romlebzec<br />
igive sityvebi weria, raTa moswavlem Seasworos sakuTari naweri.<br />
(d) maswavlebeli aZlevs moswavles muyaosgan gamoWril asoebs, moswavlem isini<br />
ise unda ganalagos, rom sityva miiRos.<br />
135
38. kiTxvis swavlebis daRmavali modelis mixedviT, kiTxva mniSvnelobis wvdomaze<br />
dafuZnebuli procesia, amitom kiTxvis swavlebisas aso-bgerebis garCeva da cnoba<br />
bavSvs sityvis mniSvnelobis konteqstSi unda vaswavloT.<br />
qvemoT CamoTvlilTagan romeli metyvelebs am modelis sasargeblod?<br />
(a) SemTxveviTi TanmimdevrobiT dawerili asoebis amokiTxva bavSvebs ufro uWirT,<br />
vidre azris mqone sityvebisa.<br />
(b) kiTxvisas Tvali orientacias iRebs im asoebze, romlebic sityvis<br />
mTlianobidan gamoirCeva gansakuTrebuli TvisebebiT. Tavdapirvelad swored<br />
es dominanti asoebi aRiqmeba.<br />
(g) kiTxvis swavlis sawyis etapze bavSvi metyvelebas ufro danawevrebulad<br />
aRiqvams, igi calkeuli sityvis mniSvnelobis daxmarebiT igebs mTlian azrs.<br />
(d) weris procesSi xdeba asos detalizacia, rac misi mTlianobiTi aRqmis<br />
SesaZleblobas amcirebs da uaryofiTad moqmedebs sityvaSi asos cnobaze.<br />
39. cnobilia, rom kiTxvis swavlebis sawyis etapze gansakuTrebiT efeqtiania<br />
multisensoruli meTodis gamoyeneba, romelic gulisxmobs saswavlo aqtivobaSi<br />
erTdroulad ramdenime sensoruli funqciis (smenis, mxedvelobis, Sexebis)<br />
monawileobas. aRwereT aRniSnuli meTodis Sesabamisi aqtivoba, romelsac<br />
gamoiyenebdiT asosa da bgeras Soris kavSiris swavlebis dros.<br />
______________________________________________________________________<br />
______________________________________________________________________<br />
______________________________________________________________________<br />
136<br />
(maqsimaluri qula _ 2)
waikiTxeT IV klasis moswavleebisTvis gankuTvnili teqsti da SeasruleT<br />
me-40, 41-e da 42-e davalebebi.<br />
`pirveli zRvaosnebi iSviaTad dacuravdnen RamiT, rodesac sanapiro zoli,<br />
kldeebi da rifebi Znelad SesamCnevia. isini amjobinebdnen, Ruza CaeSvaT zRvaSi<br />
an napirTan gaCerebuliyvnen gaTenebamde (ra Tqma unda, Tu Tavdasxmis safrTxe ar<br />
emuqrebodaT). magram finikielma da sxva zRvaosnebma iswavles gemis marTva<br />
varskvlavebis mixedviT da Ramis cis, <strong>rogor</strong>c wignis, wakiTxva (magaliTad, naTeli<br />
da kaSkaSa polaruli varskvlavi mudmivad CrdiloeTisken miuTiTebs). dRisiT<br />
finikielebi mimarTulebas cis kabadonze mzis adgilmdebareobis mixedviT<br />
adgendnen. isini cdilobdnen, napiris gaswvriv ecuraT. es maT rukaze mTebis,<br />
yureebisa da kunZulebis aRniSvnasac uadvilebda~.<br />
40. SearCieT teqstidan erTi sityva (gamoTqma), romlis gasaazreblad<br />
moswavlisTvis mniSvnelovania sityvis konteqstis gamoyeneba. daasabuTeT Tqveni<br />
arCevani.<br />
_______________________________________________________________________<br />
137<br />
(maqsimaluri qula _ 1)<br />
41. zemoT mocemul teqstTan dakavSirebiT dausviT moswavleebs SekiTxva, romlis<br />
saSualebiT daadgenT, SeuZliaT Tu ara maT movlenaTa Soris mizezSedegobrivi<br />
mimarTebebis danaxva.<br />
_______________________________________________________________________<br />
(maqsimaluri qula _ 1)<br />
42. dausviT moswavleebs SekiTxva, romlis saSualebiT daadgenT, SeuZliaT Tu<br />
ara maT teqstis sxvadasxva nawilSi mocemuli informaciis erTmaneTTan<br />
dakavSireba da masze dayrdnobiT daskvnis gamotana.<br />
_______________________________________________________________________<br />
(maqsimaluri qula _ 1)
akademiuri unarebi<br />
wakiTxuli teqstis gaazreba<br />
yuradRebiT waikiTxeT da gaiazreT teqsti. TiToeuli SekiTxvis savaraudo<br />
pasuxebidan airCieT is varianti, romelic marTebulia mocemuli teqstis mixedviT.<br />
6-7 wlis bavSvs, ZiriTadad, ukve aTvisebuli aqvs mSobliuri ena _<br />
metyvelebisas is gramatikis TiTqmis yvela wess icavs, miuxedavad imisa, rom<br />
araferi icis am wesebis Sesaxeb. am wesebis gacnobierebaSi bavSvs skola exmareba:<br />
skolaSi is gramatikas swavlobs da amiT enobrivi ganviTarebis axal safexurze<br />
adis. Tu winaT enis romelime formis uCveulo konteqstSi gamoyenebisas bavSvi<br />
mxolod Tavis alRos eyrdnoboda da amitom naTqvamis sisworeSi darwmunebuli<br />
ar iyo, axla mas gramatikis kanonebis codnis safuZvelze Tavisi gamonaTqvamis<br />
marTebulobis dasabuTeba SeuZlia.<br />
skolaSi swavlis pirvel wlebSi bavSvis interesi enis Sinaarsobrivi<br />
mxariskenaa mimarTuli. mas jer kidev ar aqvs ganviTarebuli cnebiTi azrovneba,<br />
azrTa Soris logikuri mimarTebebis wvdomis unari da, Sesabamisad, uWirs enis<br />
formaluri mxaris gacnobiereba, rasac gramatikis swavla moiTxovs. amrigad,<br />
skolis pirvel safexurze gramatikis mxolod sawyisi elementebis codnis Sesaxeb<br />
SeiZleba laparaki, ufro im masalis dagrovebis Sesaxeb, romelic 11-12 wlidan<br />
gramatikis safuZvlianad swavlebaze gadasvlas gaaadvilebda.<br />
bavSvis enobrivi ganviTarebis TaviseburebaTa Seswavlis erT-erTi efeqturi<br />
gzaa sxvadasxva asakis moswavleTa nawerebis analizi. am meTodiT Catarebuli<br />
kvlevidan gairkva, rom skolaSi swavlis periodSi martivi winadadebebi ufro xSirad<br />
gamoiyeneba, vidre _ rTuli. magram Tu pirvel klasSi, <strong>rogor</strong>c wesi, mxolod<br />
martivi winadadebebi gamoiyeneba, meore klasSi suraTi mkveTrad icvleba: amgvar<br />
winadadebaTa gamoyenebis maCveneblebi 92%-dan 71%-mde mcirdeba da maT paralelurad<br />
winadadebebis sxva tipebic Cndeba. mniSvnelovani winsvla bavSvis leqsikis gamdidrebis<br />
TvalsazrisiTac SeiniSneba. yovelive es, albaT, skolis gavleniT aixsneba. pirveli<br />
saskolo wlis ganmavlobaSi wera-kiTxvis swavla enobrivi formebisa da<br />
konstruqciebis gacnobierebis pirvel biZgs iZleva da misi efeqti gansakuTrebiT<br />
TvalsaCinoa swored sawyis etapze.<br />
sayuradReboa winadadebaTa urTierTdakavSirebis is kanonzomierebebic,<br />
romlebic Tavs iCens asakobriv da Sesabamis gonebriv ganviTarebasTan erTad. II<br />
klasSi winadadebaTa dakavSireba, ZiriTadad, `da~-s saSualebiT xdeba. Tumca, 8-9<br />
wlisa da 12-13 wlis asakSi am kavSiris gamoyenebis sixSire mkveTrad iklebs.<br />
pirvelad es winadadebaTa asindeturi wyobis, anu winadadebebis kavSirebis gareSe<br />
gamoyenebis _ mZimeebiT gamoyofis xarjze xdeba. mogvianebiT ki amas emateba<br />
winadadebaTa SesaerTeblad adgilisa da drois aRmniSvneli, mizezSedegobrivi,<br />
mimarTebiTi da sxva kavSirebis gamoyenebac.<br />
bavSvis enobrivi ganviTarebis procesSi meore-mesame, meeqvse da merve<br />
klasebs gansakuTrebuli adgili uWiravs. ganviTareba yvelaze TvalsaCinoa meoremesame<br />
klasebSi, rodesac bavSvis metyveleba axali sityvebiT da winadadebebis<br />
axali tipebiT mdidrdeba. meeqvse saswavlo weli abstraqtul sityvaTa gamoyenebis<br />
sixSiris zrdiT xasiaTdeba. dasasrul, merve klasSi yuradRebas ipyrobs im<br />
gramatikuli kategoriebis gamoyenebis sixSiris zrda, romelTa gacnobiereba<br />
SeuZlebelia iseTi saazrovno operaciebis gareSe, <strong>rogor</strong>ebicaa analizi, sinTezi,<br />
ganzogadeba.<br />
138
43. ra daniSnuleba aqvs bolo winadadebas I abzacSi?<br />
(a) masSi eWvqveSaa dayenebuli gramatikis wesebis swavlis saWiroeba skolamdel<br />
periodSi.<br />
(b) is ganmartavs, ra saxiT vlindeba enobrivi ganviTarebis TvalsazrisiT bavSvis<br />
winsvla, romelsac skolaSi miRebuli codna ganapirobebs.<br />
(g) esaa sityvis sxvadasxva konteqstSi gamoyenebis TaviseburebaTa erTgvari<br />
ilustracia.<br />
(d) masSi naCvenebia is sirTuleebi, romelTa gadalaxva uxdeba bavSvs enobrivi<br />
ganviTarebis gzaze.<br />
44. skolaSi swavlis pirvel wlebSi moswavleebi ver axerxeben gramatikis<br />
srulfasovnad aTvisebas imis gamo, rom:<br />
(a) maT uWirT cnebebsa Tu azrebs Soris arsebuli logikuri kavSirebis gageba<br />
da damyareba.<br />
(b) metyvelebis dros swori gramatikuli formebis gamoyenebisas isini mxolod<br />
TavianT alRos eyrdnobian.<br />
(g) swavlis am etapze maT jer kidev uWirT sityvebis Sinaarsisa da azris gageba.<br />
(d) isini ver axerxeben sityvaTa urTierTdakavSirebasa da winadadebis saxiT<br />
gaerTianebas.<br />
45. sxvadasxva asakis moswavleTa nawerebis gaanalizeba efeqturi meTodia:<br />
(a) sxvadasxva asakis bavSvTa mier Sesrulebuli nawerebis erTmaneTTan<br />
Sesadareblad xarisxis mixedviT<br />
(b) im gansxvavebaTa dasadgenad, romlebic ikveTeba zepiri da weriTi metyvelebis<br />
dros gamoyenebul enobriv konstruqciebs Soris<br />
(g) skolaSi swavlis mTeli periodis ganmavlobaSi bavSvis gonebrivi<br />
SesaZleblobebis sakvlevad<br />
(d) bavSvis enobrivi ganviTarebis im kanonzomierebaTa gamosavlenad, romlebic<br />
ganpirobebulia asakis matebiTa da inteleqtualuri zrdiT<br />
46. ra ganapirobebs im gansxvavebas, romelic SeiniSneba I da II klasis<br />
moswavleebs Soris ama Tu im tipis winadadebaTa gamoyenebis TvalsazrisiT?<br />
(a) skolaSi swavlis procesSi bavSvis mier martivi winadadebebis gamoyenebis<br />
tendenciis gaZliereba<br />
(b) bavSvis leqsikuri maragis gamdidreba<br />
(g) kiTxvisa da weris swavlis Sedegad axali, ufro rTuli enobrivi<br />
konstruqciebis gacnobiereba<br />
(d) azrebis martivi eniT gadmocemis nacvlad rTulad formulirebuli<br />
winadadebebis gamoyenebis tendencia<br />
139
47. qvemoT CamoTvlilTagan romeli debulebaa marTebuli?<br />
8-9 wlis bavSvebTan asindeturi wyobis winadadebaTa raodenobis zrda:<br />
(a) erTgvari Sualeduri etapia martivi konstruqciebidan rTuli logikuri<br />
mimarTebebis Semcveli winadadebebis gamoyenebaze gadasvlisas<br />
(b) gonebrivi ganviTarebis im etapis mimaniSnebelia, rodesac upiratesoba eniWeba<br />
mokle, martiv winadadebebs, romlebic ar saWiroebs makavSirebeli sityvebis<br />
gamoyenebas<br />
(g) imis maCvenebelia, rom weriTi metyvelebis ganviTarebis am etapze ferxdeba<br />
makavSirebeli sityvebis aTvisebis procesi<br />
(d) imis maCvenebelia, rom enobrivi ganviTarebis am etapze bavSvi aqtiurad<br />
iwyebs rTuli sintaqsuri konstruqciebis gamoyenebas<br />
48. qvemoT CamoTvlilTagan romelSia sworad miTiTebuli bolo abzacis<br />
daniSnuleba am teqstSi?<br />
bolo abzacSi:<br />
(a) gamokveTili da gaanalizebulia enis swavlebis is meTodebi, romelTa Sesaxeb<br />
saubaria II abzacSi<br />
(b) wamoWrilia problema, romelic ar iyo ganxiluli danarCen abzacebSi da<br />
romlis gaTvaliswineba aucilebelia bavSvis enobriv ganviTarebaze saubrisas<br />
(g) garkveuli saxiT Sejamebulia II-IV abzacebSi warmodgenili mosazrebebi da<br />
Sevsebulia damatebiTi informaciiT<br />
(d) gansxvavebuli kuTxiTaa warmodgenili bavSvis ganviTarebis is etapebi,<br />
romelTa mniSvneloba gamokveTili iyo wina abzacebSi<br />
49. teqstis avtoris ZiriTadi mizania:<br />
(a) gamokveTos skolis roli bavSvis mier gramatikis aTvisebisa da, sazogadod,<br />
enobrivi ganviTarebis procesSi<br />
(b) kvlevis Sedegebze dayrdnobiT warmoaCinos gramatikis swavlebis mniSvneloba<br />
bavSvis inteleqtualuri ganviTarebisaTvis<br />
(g) gaaanalizos is gansxvaveba, romelic SeiniSneba bavSvis mier mSobliuri enis<br />
aTvisebis procesSi skolamdel da skolaSi swavlis periodSi<br />
(d) ganixilos bavSvis enobrivi ganviTarebis Taviseburebebi asakobrivi, gonebrivi<br />
ganviTarebis WrilSi<br />
140
analitikuri wera<br />
50. waikiTxeT hans qristian andersenis zRapris `SiSveli mefis~ adaptirebuli<br />
versia da nawyveti erix raspes moTxrobidan `baron miunhauzenis Tavgadasavali~.<br />
***<br />
erT samefoSi axirebuli znis mefe cxovrobda. erTxel mis qalaqSi<br />
feiqrebi gamoCndnen, romlebic amtkicebdnen, rom maT mier Seqmnili qsovili<br />
uxilavi iqneboda uxeiro an suleli xelqveiTebisTvis. mefem gaifiqra: Cavicvam<br />
misgan Sekeril tansacmels da maSinve mivxvdebi, vin aris uxeiro xelqveiTi Cems<br />
samefoSi, imasac SevZleb, Wkviani sulelisgan ganvasxvao.<br />
feiqrebma abreSumi da oqro moiTxoves da ramdenime dRe cariel<br />
dazgebTan imuSaves. mefem qsovilis sanaxavad patiosnebiT ganTqmuli moxuci<br />
ministri gagzavna, romelmac qsovili ver dainaxa, magram simarTlis Tqma ver<br />
gabeda da mefes moaxsena, mSvenivrad aris moCiTulio. aseve moiqcnen mefis sxva<br />
xelqveiTebi. dResaswaulis dRes feiqrebma samuSao daamTavres. rodesac mefem<br />
qsovili naxa, ifiqra, albaT suleli var an uxeiroo, ar Tqva, rom ver xedavda<br />
da sajarod moiwona feiqarTa naxelavi.<br />
mefem gaixada. feiqrebma ararsebuli tansacmeli Caacves. didebulebma<br />
erTxmad mouwones, Zalian gixdebaTo, Sleifi aswies da ukan gahyvnen mefes.<br />
quCaSi uamravi xalxi gamosuliyo. yvela aRfrTovanda mefis axali samosiT.<br />
_ mefe SiSvelia! _ uceb wamoiZaxa erTma bavSvma.<br />
bavSvis sityvebs xalxi CurCuliT gadascemda erTmaneTs.<br />
_ mefe SiSvelia! _ ixuvla erTxmad xalxma.<br />
mefes moeCvena, rom xalxi marTals ambobda, Tumca, araferi SeimCnia da<br />
ufro medidurad ganagrZo svla.<br />
***<br />
didcxvira Cia berikaci buxarTan ijda da Tavis Tavgadasavals uambobda<br />
irgvliv Semokrebil xalxs.<br />
_ hoda, avfrindi mTvareze...<br />
_ kidev sad yofilxar, miunhauzen, sad? _ siciliT ekiTxebodnen aqeTiqidan.<br />
_ sad ar vyofilvar, ra ar minaxavs, erTxel Tavic momwyda!<br />
_ kargi, kaco, tyuilebiT nu gagvbere! _ SeuZaxebda vinme.<br />
moxuci yuradRebas ar aqcevda am sicil-xarxars da xalxs im irmis ambavs<br />
mouTxrobda, Tavze rom alublis xe amouvida.<br />
Semdeg miunhauzenma TurqebTan brZolis ambebic gaixsena:<br />
_ erTxel Turqebs gaveqeci. mindoda, cxeniT Waobze gadavmxtariyavi, magram<br />
cxenma napirs ver miaRwia, lafSi CavcvivdiT da vixrCobodiT. Waobi sul ufro<br />
da ufro Rrmad gviTrevda. male cxeni mTlad daifara lafSi. nel-nela mec<br />
veflobodi Sig. bolos mxolod Cemi parikis nawnavi moCanda.<br />
_ ra unda meqna? uTuod daviRupebodi, xelebSi sakvirveli Zala rom ar<br />
mqonoda. wavivle xeli nawnavSi, mTeli Zal-RoniT avwie zeviT, Tan cxens fexebi<br />
marwuxebiviT movuWire da advilad amovaTrie Waobidan Cemi Tavic da cxenic.<br />
141
`SiSveli mefe~ da `baron miunhauzenis Tavgadasavali~ literaturuli<br />
zRapris nimuSebia. orive nawarmoebis personaJebi cruoben.<br />
imsjeleT, rodis da ratom amboben adamianebi tyuils da ra SeiZleba iyos<br />
amis Sedegi.<br />
msjelobis gasamyareblad moiyvaneT argumentebi da magaliTebi.<br />
Tqven mier dawerili Txzuleba unda Seicavdes, sul mcire, 100 sityvas.<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_________________________________________________________________<br />
142
sxvadasxva tipis davalebaTa instruqciebi<br />
testSi warmodgenili davalebebi sxvadasxvagvaria formatis TvalsazrisiT.<br />
testSi SegxvdebaT:<br />
davalebebi arCeviTi pasuxebiT;<br />
davalebebi Ria daboloebiT;<br />
Sesabamisobis dadgena;<br />
Txzuleba (esei).<br />
arCeviTpasuxebian davalebebSi pirobasa Tu SekiTxvasTan erTad savaraudo<br />
pasuxebic aris mocemuli. davalebis Sesruleba gulisxmobs oTxi savaraudo<br />
pasuxidan erTi swori pasuxis arCevas.<br />
pasuxis moniSvnisas:<br />
pasuxebis furcelze moZebneT davalebis Sesabamisi nomeri;<br />
nomris qveS ipoveT ujra, romelic Tqven mier arCeul pasuxs Seesabameba;<br />
dasviT X niSani am ujraSi.<br />
Tu gsurT pasuxebis furcelze moniSnuli pasuxis gadasworeba, mTlianad<br />
gaaferadeT ujra, romelSic dasviT X niSani, xolo Semdeg moniSneT pasuxis axali<br />
varianti (dasviT X niSani axal ujraSi).<br />
TiToeuli arCeviTpasuxebiani davaleba 1 quliT fasdeba.<br />
davalebebi Ria daboloebiT moiTxovs dasmul SekiTxvaze pasuxis<br />
Camoyalibebas, sakuTari msjelobis gamyarebas saTanado argumentebiT. TiToeuli<br />
Riaboloiani davaleba fasdeba specialuri sqemis mixedviT. Sesasrulebeli<br />
nabijebis gaTvaliswinebiT, davaleba SeiZleba Sefasdes 1, 2 an meti quliT. amgvar<br />
davalebebze pasuxis gasacemad pasuxebis furcelze gamoyofilia sagangebo<br />
adgilebi.<br />
Sesabamisobis dadgenis davalebebSi warmodgenilia monacemTa ori sveti. erT<br />
svetSi mocemulia e. w. piroba (movlenebi, frazebi da a. S.), meoreSi ki _<br />
savaraudo pasuxebi (cnebebi, terminebi da a. S.). davalebis Sesruleba gulisxmobs<br />
erT svetSi mocemuli informaciis misadagebas meore svetSi mocemul<br />
informaciasTan. Sesabamisobis TiToeuli davalebisTvis pasuxebis furcelze<br />
mocemulia cxrili. Tqven unda SeavsoT cxrilis carieli grafebi _ pirobis<br />
aRmniSvneli asos qveS CaweroT misi pasuxis Sesabamisi rigiTi nomeri.<br />
Sesabamisobis dadgenis TiToeuli davaleba 1 quliT fasdeba.<br />
TxzulebaSi unda warmoaCinoT Tqveni pozicia, mosazrebebi SemoTavazebuli<br />
sakiTxis Sesaxeb, konkretuli argumentebiT daasabuToT saTqmeli. Txzulebis<br />
dasawerad pasuxebis furcelze gamoyofilia sagangebo adgili.<br />
Txzulebis maqsimaluri qulaa 13.<br />
144
profesiuli codna da meTodika<br />
1. qvemoT mocemulia ekosistemasTan dakavSirebuli faqtorebis 4 jgufi. romeli<br />
jgufi Sedgeba mxolod abioturi faqtorebisgan?<br />
(a) mwvane mcenareebi, naleqianoba, konsumenti, Jangbadi<br />
(b) klimati, naleqianoba, mineralebi, airebi<br />
(g) mwvane mcenareebi, naleqianoba, producenti, naxSirorJangi<br />
(d) naleqianoba, konsumenti, producenti, wyali<br />
2. Tqveni mizania, auxsnaT IV klasis moswavleebs, <strong>rogor</strong> warmoiqmneba bgera.<br />
qvemoT mocemuli aqtivobebidan romels gamoiyenebdiT amisTvis?<br />
(a) maswavlebeli asmeninebs moswavleebs sxvadasxva xmas, magaliTad, Citebis WikWiks,<br />
manqanebis xmaurs da a. S. bavSvebma unda amoicnon, risi xmaa es.<br />
(b) maswavlebeli sTxovs moswavleebs, daukran pianinoze da daakvirdnen, <strong>rogor</strong><br />
warmoiqmneba bgerebi.<br />
(g) maswavlebeli saxazavis erT bolos magidaze amagrebs da sTxovs moswavleebs,<br />
xeli Camohkran meore bolos da daakvirdnen saxazavis moZraobasa da xmas.<br />
(d) maswavlebeli uyveba moswavleebs wylis CuxCuxis, futkris bzuilisa da<br />
bunebaSi warmoqmnili xmebis mravalferovnebis Sesaxeb.<br />
3. globaluri daTbobiT gamowveuli uaryofiTi Sedegebia:<br />
I. Zlieri qarebi, vulkanebis gaaqtiureba, dedamiwaze saSualo temperaturis<br />
mateba.<br />
II. polaruli yinulis dnoba, Zlieri miwisZvrebi, msoflio okeanis donis mateba.<br />
III. dedamiwaze saSualo temperaturis mateba, kontinenturi yinulis dnoba,<br />
msoflio okeanis donis mateba.<br />
(a) mxolod I<br />
(b) mxolod II<br />
(g) mxolod III<br />
(d) mxolod I da II<br />
4. CamoTvlilTagan romeli gansazRvravs yvelaze metad niadagis nayofierebas?<br />
(a) niadagSi Tixis raodenoba<br />
(b) niadagSi karbonatebis raodenoba<br />
(g) niadagSi rkinis raodenoba<br />
(d) niadagSi humusis raodenoba<br />
145
5. Tu ping-pongis erT burTsa da sxvadasxva masis mqone rkinis or burTulas<br />
vakuumSi 3 metris simaRlidan erTdroulad CamovagdebT, maSin:<br />
(a) rkinis orive burTula erTdroulad daecema Zirs, xolo ping-pongis burTi _<br />
ufro gvian<br />
(b) rkinis ufro mZime burTula pirvelad daecema Zirs<br />
(g) rkinis ufro msubuqi burTula pirvelad daecema Zirs<br />
(d) samive erTdroulad daecema Zirs<br />
6. CamoTvlilTagan romelia okeanis civi dineba?<br />
(a) labradori<br />
(b) kurosio<br />
(g) golfstrimi<br />
(d) pasaturi<br />
7. foTlebis mwvane fers ganapirobebs:<br />
(a) ujreduli wveni<br />
(b) qromoplastebi<br />
(g) leikoplastebi<br />
(d) qloroplastebi<br />
8. cilebi biologiuri polimerebia, romelTa monomerebia:<br />
(a) aminomJavebi<br />
(b) nukleotidebi<br />
(g) naxSirwylebi<br />
(d) fermentebi<br />
9. qvemoT CamoTvlilia mikroskopiT muSaobisas saWiro moqmedebebi.<br />
I. sarkis meSveobiT mimarTeT sinaTle sasagne magidis xvrelSi.<br />
II. daayeneT mikroskopi magidis kididan 5-10 sm-is daSorebiT StativiT Tqvenken.<br />
III. moaTavseT preparati sasagne magidaze.<br />
IV. CaixedeT okularSi, Tan xraxnis meSveobiT auCqareblad amoZraveT zemoT<br />
tubusi, sanam ar miiRebT sagnis mkafio gamosaxulebas.<br />
V. xraxnis daxmarebiT frTxilad CamowieT tubusi ise, rom obieqtivis qveda kide<br />
preparatisgan 1-2 sm-is manZilze aRmoCndes.<br />
romel pasuxSia warmodgenili moqmedebaTa swori Tanmimdevroba?<br />
(a) II, I, III, V, IV<br />
(b) III, II, I, IV, V<br />
(g) II, III, IV, I, V<br />
(d) III, I, V, II, IV<br />
146
10. dakvirtviT gamravleba axasiaTebs:<br />
(a) qudian sokos<br />
(b) safuar sokos<br />
(g) xavss<br />
(d) viruss<br />
11. qvemoT CamoTvlilTagan romeli ar aris ZuZumwovrebisTvis siTbos<br />
SenarCunebis saSualeba?<br />
(a) kankali<br />
(b) ofldena<br />
(g) bewvis aburZgna<br />
(d) garkveuli sisxlZarRvebis spazmi<br />
12. anabiozi aris:<br />
(a) mcenareebis mier naxSirwylebis warmoqmna<br />
(b) sinaTlis wyarosken mcenareTa moZraoba<br />
(g) organizmTa adaptacia zamTris pirobebis gadasatanad<br />
(d) simbiozis msgavsi movlena<br />
13. romeli zRvebi da sruteebi unda gaviaroT TanmimdevrobiT Savi zRvidan<br />
xmelTaSua zRvaSi mosaxvedrad?<br />
(a) bosforis srute, marmarilos zRva, dardanelis srute, egeosis zRva<br />
(b) dardanelis srute, egeosis zRva, bosforis srute, marmarilos zRva<br />
(g) bosforis srute, egeosis zRva, dardanelis srute, marmarilos zRva<br />
(d) dardanelis srute, marmarilos zRva, bosforis srute, egeosis zRva<br />
14. CamoTvlilTagan romeli bunebrivi zonaa zRvis donidan yvelaze maRla?<br />
(a) wiwvovani tyeebi<br />
(b) alpuri mdeloebi<br />
(g) subalpuri mdeloebi<br />
(d) stepebi<br />
15. Wiamaias Seferiloba aris:<br />
(a) mfarvelobiTi<br />
(b) gamafrTxilebeli<br />
(g) dekoratiuli<br />
(d) mimikriis magaliTi<br />
16. cxoveluri organizmis parazitia:<br />
(a) baqteriofagi<br />
(b) mozaikuri daavadebis gamomwvevi virusi<br />
(g) poliomielitis virusi<br />
(d) safuari soko<br />
147
17. bunebaSi arsebuli lpobis baqteriebi miekuTvnebian ―――― , xolo<br />
rkinabaqteriebi _ ―――― .<br />
(a) producentebs / reducentebs<br />
(b) reducentebs / konsumentebs<br />
(g) konsumentebs / producentebs<br />
(d) reducentebs / producentebs<br />
18. qvemoT CamoTvlilTagan romeli gansazRvreba ar aris marTebuli?<br />
(a) paleontologia ewodeba mecnierebas namarxi organizmebis Sesaxeb<br />
(b) embriologia ewodeba mecnierebas individualuri ganviTarebis procesSi<br />
organizmis formirebis Sesaxeb<br />
(g) citologia ewodeba mecnierebas ujredis agebulebisa da cxovelmoqmedebis<br />
Sesaxeb<br />
(d) mikrobiologia ewodeba mecnierebas mcenareTa da cxovelTa ujredebisa da<br />
qsovilebis mikroskopuli agebulebis Sesaxeb<br />
19. naxatis mixedviT, romeli isari aCvenebs samxreTis mimarTulebas?<br />
(a) 1<br />
(b) 2<br />
(g) 3<br />
(d) 4<br />
20. sisxlZarRvebSi sisxlis moZraobas ZiriTadad iwvevs:<br />
(a) wnevaTa sxvaoba sisxlZarRvTa sistemis sxvadasxva ubanze<br />
(b) gulmkerdis Semwovi Zala misi gafarToebis dros<br />
(g) gulis ritmuli muSaoba<br />
(d) samive faqtori, romlebic (a), (b) da (g) pasuxebSia mocemuli<br />
21. romelia mtkvris marjvena Senakadi?<br />
(a) iori<br />
(b) alazani<br />
(g) xrami<br />
(d) liaxvi<br />
148
22. daadgineT Sesabamisoba kontinentebsa da mTaTa sistemebs Soris _ qvemoT<br />
mocemul cxrilSi mTaTa sistemebis aRmniSvnel asoebs miuwereT kontinentebis<br />
Sesabamisi nomrebi (SesaZlebelia pasuxis gameoreba).<br />
(a) tianSani 1. avstralia<br />
(b) himalai 2. afrika<br />
(g) apenini 3. evropa<br />
(d) atlasi 4. azia<br />
(e) alpebi<br />
(v) didi wyalgamyofi qedi<br />
a b g d e v<br />
23. daadgineT Sesabamisoba sabadoebis adgilmdebareobasa da sasargeblo<br />
wiaRiseuls Soris _ qvemoT mocemul cxrilSi TiToeuli sabados aRmniSvnel<br />
asos miuwereT Sesabamisi wiaRiseulis nomeri (SesaZlebelia pasuxis gameoreba).<br />
(a) mirzaani 1. navTobi<br />
(b) tyibuli 2. qvanaxSiri<br />
(g) samgor-patarZeuli 3. manganumi<br />
(d) WiaTura 4. tyvia-TuTia<br />
(e) tyvarCeli<br />
(v) kvaisa<br />
a b g d e v<br />
149
24. daadgineT Sesabamisoba zRvebis saxelwodebebsa da rukis fragmentebs Soris _<br />
qvemoT mocemul cxrilSi zRvebis aRmniSvnel asoebs miuwereT rukis<br />
fragmentebis Sesabamisi nomrebi (SesaZlebelia pasuxebis gameoreba).<br />
zRva<br />
a. marmarilos zRva<br />
b. wiTeli zRva<br />
g. baltiis zRva<br />
d. CrdiloeTis zRva<br />
e. azovis zRva<br />
v. Savi zRva<br />
1.<br />
2.<br />
3.<br />
150<br />
rukis fragmenti<br />
a b g d e v
25. SeusabameT geografiuli obieqtebis saxelwodebebs reliefis formebi _<br />
qvemoT mocemul cxrilSi TiToeuli geografiuli obieqtis aRmniSvnel asos<br />
miuwereT reliefis formis Sesabamisi nomeri (SesaZlebelia pasuxebis gameoreba).<br />
(a) kolxeTis 1. qvabuli<br />
(b) raWis 2. zegani<br />
(g) TianeTis 3. dablobi<br />
(d) ivris<br />
(e) axalcixis<br />
26. daadgineT Sesabamisoba gansazRvrebebsa da terminebs Soris _ qvemoT<br />
mocemul cxrilSi TiToeuli gansazRvrebis aRmniSvnel asos miuwereT Sesabamisi<br />
terminis nomeri.<br />
(a) saxeobis istoriuli ganviTareba<br />
(b) STamomavlobisaTvis niSan-Tvisebebis gadacemis unari<br />
(g) garemos zemoqmedebis sapasuxod axal niSan-TvisebaTa SeZenis unari<br />
(d) garemosTan ukeT Seguebuli organizmebis gadarCenis procesi<br />
1. divergencia<br />
2. cvalebadoba<br />
3. memkvidreobiToba<br />
4. bunebrivi gadarCeva<br />
5. filogenezi<br />
a b g d e<br />
a b g d<br />
27. daadgineT Sesabamisoba terminebsa da gansazRvrebebs Soris _ qvemoT<br />
mocemul cxrilSi TiToeuli terminis aRmniSvnel asos miuwereT Sesabamisi<br />
gansazRvrebis nomeri.<br />
(a) mdinaris kalapoti<br />
(b) delta<br />
(g) Wala<br />
(d) mdinaris auzi<br />
1. teritoria, saidanac mdinare ikrebs wylebs<br />
2. adgili, saidanac mdinare iwyeba<br />
3. mdinaris xeobis is nawili, romelic wyaldidobisas itboreba<br />
4. mdinaris SesarTavi adgili, sadac is itoteba<br />
5. xeobis yvelaze dabali adgili, sadac wyali mudmivad miedineba<br />
a b g d<br />
151
28. daadgineT Sesabamisoba fotosuraTebze gamosaxul kosmosur sxeulebsa da<br />
maT saxelwodebebs Soris _ qvemoT mocemul cxrilSi suraTis aRmniSvnel asoebs<br />
miuwereT kosmosuri sxeulebis saxelwodebaTa Sesabamisi nomrebi (SesaZlebelia<br />
pasuxis gameoreba).<br />
a<br />
b<br />
g<br />
d<br />
suraTebi kosmosuri sxeulebi<br />
a b g d<br />
1. kometa<br />
2. asteroidebis sartyeli<br />
3. galaqtika
daakvirdiT xmelTaSua zRvisa da afrikis konturul rukas da SeasruleT<br />
29-e davaleba.<br />
153
29. zemoT mocemul konturul rukaze zogierTi geografiuli obieqtis<br />
saxelwodeba arasworadaa datanili. amoiwereT, romeli saxelwodebaa arasworad<br />
mocemuli da gverdiT miuTiTeT swori varianti. TiToeuli Secdomis gasworeba<br />
fasdeba 1 quliT. rukaze sworad aRniSnuli TiToeuli obieqtis saxelwodebis<br />
mcdari formiT Secvlis SemTxvevaSi dagakldebaT 1 qula.<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
30. mocemulia:<br />
I. puris naWeri<br />
II. kartofili<br />
III. brinji<br />
IV. spirtiT gauferulebuli mwvane foToli<br />
TiToeul maTgans daawveTes X xsnari, yvela maTgani galurjda. ras<br />
warmoadgens X xsnari? romeli nivTierebis identificireba moxda am SemTxvevaSi?<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
154<br />
(maqsimaluri qula _ 1)<br />
31. saxlis akvariumSi aris wyali, Jangbadis tumbo, sinaTlis wyaro (naTura),<br />
wyalmcenare, oqros Tevzebi da mcenariT mkvebavi lokokina.<br />
1. CamoTvaleT am garemoSi arsebuli abioturi faqtorebi.<br />
_______________________________________________________________________<br />
2. am akvariumis sistemidan ra ganixileba, <strong>rogor</strong>c populacia?<br />
_______________________________________________________________________<br />
3. am akvariumis sistemidan ra ganixileba, <strong>rogor</strong>c Tanasazogadoeba?<br />
_______________________________________________________________________<br />
(maqsimaluri qula _ 3)
32. suraTze mocemulia mcenareuli ujredis gamosaxuleba. isris Sesabamis<br />
nomers miuwereT, ujredis romel struqturazea is mimarTuli.<br />
1<br />
2<br />
3 4<br />
struqturebis saxelwodebebi:<br />
1. __________ 2. __________ 3. __________ 4. __________<br />
155<br />
(maqsimaluri qula _ 1)<br />
33. suraTze naCvenebia SuadRis Crdili. gansazRvreT, romel naxevarsferoSi<br />
imyofeba bavSvi? pasuxi daasabuTeT.<br />
______________________________________________________________________<br />
______________________________________________________________________<br />
______________________________________________________________________<br />
(maqsimaluri qula _ 1)
34. mocemulia sufris marilis, rkinis fxvnilisa da xis naxerxis narevi. auxseniT<br />
VI klasis moswavleebs, <strong>rogor</strong> unda daacilon es sami nivTiereba erTmaneTs.<br />
______________________________________________________________________<br />
______________________________________________________________________<br />
______________________________________________________________________<br />
156<br />
(maqsimaluri qula _ 1)<br />
35. IV klasis moswavlem Seavso krosvordi Temaze `reliefis formebi~.<br />
q e d i<br />
m y i n v a r i<br />
m T a<br />
b o r c v i<br />
R r m u l i<br />
m w v e r v a l i<br />
m d i n a r e<br />
amowereT, ra miiCnia moswavlem SecdomiT reliefis formad.<br />
______________________________________________________________________<br />
(maqsimaluri qula _ 1)<br />
36. daTom Semdegi cda Caatara: man 200 ml wyali or erTnair WurWelSi Caasxa<br />
da TiToeulSi erTi da imave mcenaris foTlebiani ylorti moaTavsa. orive<br />
WurWelSi Caamata saWmlis zeTi ise, rom wylis zedapiri zeTis Txeli feniT<br />
daifara. Semdeg daTom TiToeul WurWelze moniSna wylis done da erTi<br />
sinaTleze moaTavsa, meore ki _ sibneleSi. temperatura orive mcenarisaTvis<br />
erTnairi iyo da is ucvleli rCeboda eqsperimentis mimdinareobisas.<br />
daTo 6 dRis ganmavlobaSi akvirdeboda orive mcenaris mier daxarjuli<br />
wylis raodenobas. aRmoCnda, rom sinaTleze myofi mcenaris WurWelSi wylis<br />
donem daiklo, maSin, rodesac sibneleSi myofi mcenaris WurWelSi wylis done<br />
TiTqmis ucvleli darCa.<br />
cdis Sesaxeb mocemul informaciaze dayrdnobiT SeasruleT Semdegi davalebebi:<br />
1. miuTiTeT konkretuli sakiTxi, romlis swavlebisas sTxovdiT moswavleebs<br />
amgvari cdis Catarebas. pasuxi daasabuTeT.<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
(maqsimaluri qula _ 2)
2. ratom iyo saWiro zeTis gamoyeneba cdis Catarebisas?<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
157<br />
(maqsimaluri qula _ 1)<br />
3. Tqvens SekiTxvas _ `aucilebeli iyo, daTos cdaSi erTi da imave mcenaris<br />
ylorti gamoeyenebina?~ moswavlem SecdomiT upasuxa: `ar aqvs mniSvneloba, erTi<br />
da imave mcenaris ylortebs gamoiyenebda Tu sxvadasxvisas~. Secdomis<br />
gamosasworeblad mas unda daexmaroT imis gaazrebaSi, rom movlenaze ama Tu im<br />
konkretuli faqtoris gavlenis kvlevisas mniSvnelovania, gamoiricxos sxva<br />
faqtorebis zemoqmedeba am movlenaze.<br />
SesTavazeT moswavles konkretuli aqtivoba, magaliTebi an dausviT<br />
SekiTxvebi ise, rom is swor pasuxamde miiyvanoT.<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
(maqsimaluri qula _ 2)
kiTxvisa da weris swavleba<br />
37. qvemoT mocemulia aqtivobebi, romlebic gamoiyeneba kiTxvis swavlebis sawyis<br />
etapze:<br />
I. moswavles sTavazoben baraTebs, romlebzec sityvebi weria; man unda<br />
waikiTxos, ra weria baraTebze.<br />
II. moswavles sTavazoben baraTebs, romlebzec naxatTan erTad weria Sesabamisi<br />
sityva; man unda waikiTxos, ra weria baraTebze.<br />
III. moswavles sTavazoben baraTebs, romlebzec winadadebebi weria; maswavlebeli<br />
asaxelebs sityvas, moswavlem unda ipovos es sityva winadadebaSi.<br />
IV. baraTebze mocemulia sityvebi da naxatebi cal-calke; moswavlem TiToeul<br />
naxats unda Seusabamos sityva.<br />
pasuxis romel variantSia dalagebuli aqtivobebi im TanmimdevrobiT, romliTac<br />
mizanSewonilia maTi Sesruleba?<br />
(a) I, IV, II, III<br />
(b) II, IV, I, III<br />
(g) IV, I, III, II<br />
(d) IV, III, I, II<br />
38. kiTxvisa da weris swavlis procesSi mniSvnelovania, moswavlem gaacnobieros<br />
da Seafasos sakuTari Secdomebi da SesaZleblobebi.<br />
qvemoT CamoTvlilTagan maswavleblis romeli aqtivoba iqneba yvelaze adekvaturi<br />
am miznis misaRwevad?<br />
(a) maswavlebeli sTxovs moswavles, sakuTari naweris mixedviT Seafasos<br />
Tanaklaselis namuSevari da aRmoaCinos masSi daSvebuli Secdomebi.<br />
(b) maswavlebeli sTavazobs moswavleebs sxvadasxva sirTulis davalebebs,<br />
moswavleebi TviTon irCeven, ra sirTulis davaleba Seasrulon.<br />
(g) maswavlebeli usworebs moswavles nawers, aRniSnavs Secdomebs da TiToeuls<br />
urTavs sityvier komentars.<br />
(d) maswavleblis TxovniT, moswavleebi damoukideblad asruleben davalebas,<br />
Semdeg erTad ganixilaven am davalebis sworad Sesrulebul variants, ris<br />
mixedviTac TiToeuli moswavle afasebs sakuTar namuSevars.<br />
158
39. III klasis moswavleebs maswavlebeli wasakiTxad sTavazobs teqsts, romelSic<br />
ramdenime maTTvis ucnobi sityvaa mocemuli. qvemoT CamoTvlilTagan romeli<br />
davalebis Sesruleba iqneba moswavleebisTvis yvelaze Zneli?<br />
(a) maswavlebeli TiToeul moswavles furcelze uwers ucnob sityvebs,<br />
moswavleebma xazi unda gausvan im sityvebs, romlebic teqstSi SexvdaT.<br />
(b) maswavlebeli sTxovs moswavleebs, amoweron teqstidan ucnobi sityvebi da<br />
maTi gamoyenebiT Seadginon winadadebebi.<br />
(g) maswavlebeli sTxovs moswavleebs, konteqstidan gamomdinare, gamoTqvan<br />
mosazrebebi, ras SeiZleba niSnavdes es sityvebi.<br />
(d) maswavlebeli sTavazobs moswavleebs imave teqsts, Tumca, masSi ucnobi<br />
sityvebi bavSvebisTvis nacnobi sinonimebiTaa Canacvlebuli. teqstze<br />
dayrdnobiT moswavleebma unda amoicnon TiToeuli ucnobi sityvis<br />
mniSvneloba.<br />
40. maswavlebeli moswavleebs xmamaRla ukiTxavs teqsts. Semdeg urigebs baraTebs,<br />
romlebzec weria dausrulebeli winadadebebi wakiTxuli teqstidan. moswavleebis<br />
amocanaa, daasrulon winadadebebi da daalagon isini teqstSi maTi<br />
Tanmimdevrobis Sesabamisad. Semdeg maswavlebeli aRniSnuli teqstis srul<br />
werilobiT versias urigebs moswavleebs, raTa maT Seafason, ramdenad sworad<br />
Seasrules davaleba.<br />
qvemoT CamoTvlilTagan romeli unaris ganviTarebas ar isaxavs miznad aRwerili<br />
aqtivoba?<br />
(a) wakiTxuli/mosmenili teqstis kritikuli gaazreba<br />
(b) konteqstis daxmarebiT sityvebis sworad gamoyeneba<br />
(g) teqstSi aRweril movlenaTa Tanmimdevrobis gacnobiereba<br />
(d) damoukideblad muSaoba da sakuTari Secdomebis aRmoCena<br />
41. kiTxvis swavlebis erT-erTi meTodia ,,kiTxva niSanTa sistemiT~, romelic<br />
gulisxmobs teqstis damuSavebas Semdegi aRniSvnebis gamoyenebiT:<br />
,,V~ _ me es ukve vicodi; ,,_~ _ me es sxvagvarad vicodi; ,,+~ _ me es ar vicodi;<br />
,,?~ _ me amis Sesaxeb metis gageba minda.<br />
qvemoT CamoTvlilTagan romelia is ZiriTadi mizani, romlis miRwevac<br />
SesaZlebelia aRniSnuli meTodiT?<br />
(a) niSnebis/simboloebis gamoyeneba teqstis analizisas<br />
(b) Cumad, damoukideblad kiTxvis Cvevis Camoyalibeba<br />
(g) gamocdilebasa da axlad miRebul informacias Soris kavSiris damyareba<br />
(d) moswavleTa kiTxvis tempis dadgena da Temis mimarT interesis gaRviveba<br />
159
42. maswavlebeli I klasis moswavles sTavazobs baraTebs da eubneba: ,,maCvene<br />
sityva, romelic zustad iseTia, <strong>rogor</strong>ic _ CarCoSi Casmuli!~<br />
kari Tavi bari kari kani<br />
qvemoT CamoTvlilTagan romeli unaris ganviTarebaa aucilebeli imisaTvis, rom<br />
moswavlem am davalebis warmatebiT Sesruleba SeZlos?<br />
(a) asosa da bgeras Soris kavSiris aRqma da gacnobiereba<br />
(b) baraTebze warmodgenili sityvebis amokiTxva<br />
(g) msgavsad mJReri bgerebis erTmaneTisgan garCeva<br />
(d) msgavsi vizualuri simboloebis erTmaneTisgan garCeva<br />
43. maswavlebeli sTxovs III klasis moswavles, uambos Tanaklaselebs igavi<br />
teqstTan zedmiwevniT axlos, teqstis leqsikisa da gramatikuli konstruqciebis<br />
gamoyenebiT.<br />
qvemoT CamoTvlilTagan romeli ver iqneba maswavleblis argumenti am midgomis<br />
sasargeblod?<br />
(a) moswavle swavlobs msjelobas teqstSi mocemuli Temis irgvliv.<br />
(b) moswavle swavlobs winadadebis wevrebis sworad gamoyenebas.<br />
(g) moswavles uviTardeba zepirmetyvelebis unari.<br />
(d) moswavle imdidrebs leqsikur marags.<br />
44. maswavlebeli sTavazobs moswavleebs ilustrirebul teqsts, sTxovs maT,<br />
Sexedon teqstis saTaursa da ilustraciebs, da arkvevs, ra azrebs, asociaciebs<br />
aRZravs isini moswavleebSi. Semdeg maswavlebeli irCevs teqstidan sityvas an<br />
frazas da warmarTavs saubars mis irgvliv, raTa moswavleebma msjelobis<br />
saganTan dakavSirebuli sxva sakiTxebi da ideebic ganixilon. bolos ki<br />
maswavlebeli ekiTxeba, ris gageba surT am TemasTan dakavSirebiT.<br />
qvemoT CamoTvlilTagan romeli mizani ver miiRweva aRwerili aqtivobis<br />
gamoyenebiT?<br />
(a) moswavleTa gamocdilebisa da codnis aqtivacia<br />
(b) moswavleTa motivaciisa da teqstis mimarT interesis gaRviveba<br />
(g) sxvebis mosmeniT axali codnis miReba<br />
(d) Temis irgvliv gamoTqmuli varaudebis gadamowmeba<br />
160
45. cnobilia, rom swavleba maSin aris gansakuTrebiT efeqtiani, rodesac<br />
maswavlebeli moswavles mis unarebTan SedarebiT rTul masalas sTavazobs da,<br />
aseve, sakmaris daxmarebas uwevs.<br />
Tqveni erT-erTi moswavle cnobs da asaxelebs yvela asos, Tumca weris<br />
dros xSirad uSvebs Secdomebs, tovebs an amatebs asoebs. zemoT mocemuli<br />
msjelobidan gamomdinare, romel aqtivobas SesTavazebdiT mas?<br />
(a) maswavlebeli dafaze wers sityvas, Semdeg saCvenebel joxs adebs TiToeul<br />
asos da sTxovs moswavles, amoikiTxos sityva aso-aso.<br />
(b) maswavlebeli aZlevs moswavles baraTebs, romlebzec weria sityvebi<br />
gamotovebuli asoebiT. moswavlem unda Casvas Sesabamisi asoebi.<br />
(g) maswavlebeli karnaxobs moswavles sityvebs, Semdeg aZlevs baraTebs, romlebzec<br />
igive sityvebi weria, raTa moswavlem Seasworos sakuTari naweri.<br />
(d) maswavlebeli aZlevs moswavles muyaosgan gamoWril asoebs, moswavlem isini<br />
ise unda ganalagos, rom sityva miiRos.<br />
46. kiTxvis swavlebis daRmavali modelis mixedviT, kiTxva mniSvnelobis wvdomaze<br />
dafuZnebuli procesia, amitom kiTxvis swavlebisas aso-bgerebis garCeva da cnoba<br />
bavSvs sityvis mniSvnelobis konteqstSi unda vaswavloT.<br />
qvemoT CamoTvlilTagan romeli metyvelebs am modelis sasargeblod?<br />
(a) SemTxveviTi TanmimdevrobiT dawerili asoebis amokiTxva bavSvebs ufro uWirT,<br />
vidre azris mqone sityvebisa.<br />
(b) kiTxvisas Tvali orientacias iRebs im asoebze, romlebic sityvis<br />
mTlianobidan gamoirCeva gansakuTrebuli TvisebebiT. Tavdapirvelad swored<br />
es dominanti asoebi aRiqmeba.<br />
(g) kiTxvis swavlis sawyis etapze bavSvi metyvelebas ufro danawevrebulad<br />
aRiqvams, igi calkeuli sityvis mniSvnelobis daxmarebiT igebs mTlian azrs.<br />
(d) weris procesSi xdeba asos detalizacia, rac misi mTlianobiTi aRqmis<br />
SesaZleblobas amcirebs da uaryofiTad moqmedebs sityvaSi asos cnobaze.<br />
47. cnobilia, rom kiTxvis swavlebis sawyis etapze gansakuTrebiT efeqtiania<br />
multisensoruli meTodis gamoyeneba, romelic gulisxmobs saswavlo aqtivobaSi<br />
erTdroulad ramdenime sensoruli funqciis (smenis, mxedvelobis, Sexebis)<br />
monawileobas. aRwereT aRniSnuli meTodis Sesabamisi aqtivoba, romelsac<br />
gamoiyenebdiT asosa da bgeras Soris kavSiris swavlebis dros.<br />
______________________________________________________________________<br />
______________________________________________________________________<br />
______________________________________________________________________<br />
161<br />
(maqsimaluri qula _ 2)
waikiTxeT IV klasis moswavleebisTvis gankuTvnili teqsti da SeasruleT<br />
48-e, 49-e da 50-e davalebebi.<br />
`pirveli zRvaosnebi iSviaTad dacuravdnen RamiT, rodesac sanapiro zoli,<br />
kldeebi da rifebi Znelad SesamCnevia. isini amjobinebdnen, Ruza CaeSvaT zRvaSi<br />
an napirTan gaCerebuliyvnen gaTenebamde (ra Tqma unda, Tu Tavdasxmis safrTxe ar<br />
emuqrebodaT). magram finikielma da sxva zRvaosnebma iswavles gemis marTva<br />
varskvlavebis mixedviT da Ramis cis, <strong>rogor</strong>c wignis, wakiTxva (magaliTad, naTeli<br />
da kaSkaSa polaruli varskvlavi mudmivad CrdiloeTisken miuTiTebs). dRisiT<br />
finikielebi mimarTulebas cis kabadonze mzis adgilmdebareobis mixedviT<br />
adgendnen. isini cdilobdnen, napiris gaswvriv ecuraT. es maT rukaze mTebis,<br />
yureebisa da kunZulebis aRniSvnasac uadvilebda~.<br />
48. SearCieT teqstidan erTi sityva (gamoTqma), romlis gasaazreblad<br />
moswavlisTvis mniSvnelovania sityvis konteqstis gamoyeneba. daasabuTeT Tqveni<br />
arCevani.<br />
_______________________________________________________________________<br />
162<br />
(maqsimaluri qula _ 1)<br />
49. zemoT mocemul teqstTan dakavSirebiT dausviT moswavleebs SekiTxva, romlis<br />
saSualebiT daadgenT, SeuZliaT Tu ara maT movlenaTa Soris mizezSedegobrivi<br />
mimarTebebis danaxva.<br />
_______________________________________________________________________<br />
(maqsimaluri qula _ 1)<br />
50. dausviT moswavleebs SekiTxva, romlis saSualebiT daadgenT, SeuZliaT Tu<br />
ara maT teqstis sxvadasxva nawilSi mocemuli informaciis erTmaneTTan<br />
dakavSireba da masze dayrdnobiT daskvnis gamotana.<br />
_______________________________________________________________________<br />
(maqsimaluri qula _ 1)
akademiuri unarebi<br />
wakiTxuli teqstis gaazreba<br />
yuradRebiT waikiTxeT da gaiazreT teqsti. TiToeuli SekiTxvis savaraudo<br />
pasuxebidan airCieT is varianti, romelic marTebulia mocemuli teqstis mixedviT.<br />
6-7 wlis bavSvs, ZiriTadad, ukve aTvisebuli aqvs mSobliuri ena _<br />
metyvelebisas is gramatikis TiTqmis yvela wess icavs, miuxedavad imisa, rom<br />
araferi icis am wesebis Sesaxeb. am wesebis gacnobierebaSi bavSvs skola exmareba:<br />
skolaSi is gramatikas swavlobs da amiT enobrivi ganviTarebis axal safexurze<br />
adis. Tu winaT enis romelime formis uCveulo konteqstSi gamoyenebisas bavSvi<br />
mxolod Tavis alRos eyrdnoboda da amitom naTqvamis sisworeSi darwmunebuli<br />
ar iyo, axla mas gramatikis kanonebis codnis safuZvelze Tavisi gamonaTqvamis<br />
marTebulobis dasabuTeba SeuZlia.<br />
skolaSi swavlis pirvel wlebSi bavSvis interesi enis Sinaarsobrivi<br />
mxariskenaa mimarTuli. mas jer kidev ar aqvs ganviTarebuli cnebiTi azrovneba,<br />
azrTa Soris logikuri mimarTebebis wvdomis unari da, Sesabamisad, uWirs enis<br />
formaluri mxaris gacnobiereba, rasac gramatikis swavla moiTxovs. amrigad,<br />
skolis pirvel safexurze gramatikis mxolod sawyisi elementebis codnis Sesaxeb<br />
SeiZleba laparaki, ufro im masalis dagrovebis Sesaxeb, romelic 11-12 wlidan<br />
gramatikis safuZvlianad swavlebaze gadasvlas gaaadvilebda.<br />
bavSvis enobrivi ganviTarebis TaviseburebaTa Seswavlis erT-erTi efeqturi<br />
gzaa sxvadasxva asakis moswavleTa nawerebis analizi. am meTodiT Catarebuli<br />
kvlevidan gairkva, rom skolaSi swavlis periodSi martivi winadadebebi ufro xSirad<br />
gamoiyeneba, vidre _ rTuli. magram Tu pirvel klasSi, <strong>rogor</strong>c wesi, mxolod<br />
martivi winadadebebi gamoiyeneba, meore klasSi suraTi mkveTrad icvleba: amgvar<br />
winadadebaTa gamoyenebis maCveneblebi 92%-dan 71%-mde mcirdeba da maT paralelurad<br />
winadadebebis sxva tipebic Cndeba. mniSvnelovani winsvla bavSvis leqsikis gamdidrebis<br />
TvalsazrisiTac SeiniSneba. yovelive es, albaT, skolis gavleniT aixsneba. pirveli<br />
saskolo wlis ganmavlobaSi wera-kiTxvis swavla enobrivi formebisa da<br />
konstruqciebis gacnobierebis pirvel biZgs iZleva da misi efeqti gansakuTrebiT<br />
TvalsaCinoa swored sawyis etapze.<br />
sayuradReboa winadadebaTa urTierTdakavSirebis is kanonzomierebebic,<br />
romlebic Tavs iCens asakobriv da Sesabamis gonebriv ganviTarebasTan erTad. II<br />
klasSi winadadebaTa dakavSireba, ZiriTadad, `da~-s saSualebiT xdeba. Tumca, 8-9<br />
wlisa da 12-13 wlis asakSi am kavSiris gamoyenebis sixSire mkveTrad iklebs.<br />
pirvelad es winadadebaTa asindeturi wyobis, anu winadadebebis kavSirebis gareSe<br />
gamoyenebis _ mZimeebiT gamoyofis xarjze xdeba. mogvianebiT ki amas emateba<br />
winadadebaTa SesaerTeblad adgilisa da drois aRmniSvneli, mizezSedegobrivi,<br />
mimarTebiTi da sxva kavSirebis gamoyenebac.<br />
bavSvis enobrivi ganviTarebis procesSi meore-mesame, meeqvse da merve<br />
klasebs gansakuTrebuli adgili uWiravs. ganviTareba yvelaze TvalsaCinoa meoremesame<br />
klasebSi, rodesac bavSvis metyveleba axali sityvebiT da winadadebebis<br />
axali tipebiT mdidrdeba. meeqvse saswavlo weli abstraqtul sityvaTa gamoyenebis<br />
sixSiris zrdiT xasiaTdeba. dasasrul, merve klasSi yuradRebas ipyrobs im<br />
gramatikuli kategoriebis gamoyenebis sixSiris zrda, romelTa gacnobiereba<br />
SeuZlebelia iseTi saazrovno operaciebis gareSe, <strong>rogor</strong>ebicaa analizi, sinTezi,<br />
ganzogadeba.<br />
163
51. ra daniSnuleba aqvs bolo winadadebas I abzacSi?<br />
(a) masSi eWvqveSaa dayenebuli gramatikis wesebis swavlis saWiroeba skolamdel<br />
periodSi.<br />
(b) is ganmartavs, ra saxiT vlindeba enobrivi ganviTarebis TvalsazrisiT bavSvis<br />
winsvla, romelsac skolaSi miRebuli codna ganapirobebs.<br />
(g) esaa sityvis sxvadasxva konteqstSi gamoyenebis TaviseburebaTa erTgvari<br />
ilustracia.<br />
(d) masSi naCvenebia is sirTuleebi, romelTa gadalaxva uxdeba bavSvs enobrivi<br />
ganviTarebis gzaze.<br />
52. skolaSi swavlis pirvel wlebSi moswavleebi ver axerxeben gramatikis<br />
srulfasovnad aTvisebas imis gamo, rom:<br />
(a) maT uWirT cnebebsa Tu azrebs Soris arsebuli logikuri kavSirebis gageba<br />
da damyareba.<br />
(b) metyvelebis dros swori gramatikuli formebis gamoyenebisas isini mxolod<br />
TavianT alRos eyrdnobian.<br />
(g) swavlis am etapze maT jer kidev uWirT sityvebis Sinaarsisa da azris gageba.<br />
(d) isini ver axerxeben sityvaTa urTierTdakavSirebasa da winadadebis saxiT<br />
gaerTianebas.<br />
53. sxvadasxva asakis moswavleTa nawerebis gaanalizeba efeqturi meTodia:<br />
(a) sxvadasxva asakis bavSvTa mier Sesrulebuli nawerebis erTmaneTTan<br />
Sesadareblad xarisxis mixedviT<br />
(b) im gansxvavebaTa dasadgenad, romlebic ikveTeba zepiri da weriTi metyvelebis<br />
dros gamoyenebul enobriv konstruqciebs Soris<br />
(g) skolaSi swavlis mTeli periodis ganmavlobaSi bavSvis gonebrivi<br />
SesaZleblobebis sakvlevad<br />
(d) bavSvis enobrivi ganviTarebis im kanonzomierebaTa gamosavlenad, romlebic<br />
ganpirobebulia asakis matebiTa da inteleqtualuri zrdiT<br />
54. ra ganapirobebs im gansxvavebas, romelic SeiniSneba I da II klasis<br />
moswavleebs Soris ama Tu im tipis winadadebaTa gamoyenebis TvalsazrisiT?<br />
(a) skolaSi swavlis procesSi bavSvis mier martivi winadadebebis gamoyenebis<br />
tendenciis gaZliereba<br />
(b) bavSvis leqsikuri maragis gamdidreba<br />
(g) kiTxvisa da weris swavlis Sedegad axali, ufro rTuli enobrivi<br />
konstruqciebis gacnobiereba<br />
(d) azrebis martivi eniT gadmocemis nacvlad rTulad formulirebuli<br />
winadadebebis gamoyenebis tendencia<br />
164
55. qvemoT CamoTvlilTagan romeli debulebaa marTebuli?<br />
8-9 wlis bavSvebTan asindeturi wyobis winadadebaTa raodenobis zrda:<br />
(a) erTgvari Sualeduri etapia martivi konstruqciebidan rTuli logikuri<br />
mimarTebebis Semcveli winadadebebis gamoyenebaze gadasvlisas<br />
(b) gonebrivi ganviTarebis im etapis mimaniSnebelia, rodesac upiratesoba eniWeba<br />
mokle, martiv winadadebebs, romlebic ar saWiroebs makavSirebeli sityvebis<br />
gamoyenebas<br />
(g) imis maCvenebelia, rom weriTi metyvelebis ganviTarebis am etapze ferxdeba<br />
makavSirebeli sityvebis aTvisebis procesi<br />
(d) imis maCvenebelia, rom enobrivi ganviTarebis am etapze bavSvi aqtiurad<br />
iwyebs rTuli sintaqsuri konstruqciebis gamoyenebas<br />
56. qvemoT CamoTvlilTagan romelSia sworad miTiTebuli bolo abzacis<br />
daniSnuleba am teqstSi?<br />
bolo abzacSi:<br />
(a) gamokveTili da gaanalizebulia enis swavlebis is meTodebi, romelTa Sesaxeb<br />
saubaria II abzacSi<br />
(b) wamoWrilia problema, romelic ar iyo ganxiluli danarCen abzacebSi da<br />
romlis gaTvaliswineba aucilebelia bavSvis enobriv ganviTarebaze saubrisas<br />
(g) garkveuli saxiT Sejamebulia II-IV abzacebSi warmodgenili mosazrebebi da<br />
Sevsebulia damatebiTi informaciiT<br />
(d) gansxvavebuli kuTxiTaa warmodgenili bavSvis ganviTarebis is etapebi,<br />
romelTa mniSvneloba gamokveTili iyo wina abzacebSi<br />
57. teqstis avtoris ZiriTadi mizania:<br />
(a) gamokveTos skolis roli bavSvis mier gramatikis aTvisebisa da, sazogadod,<br />
enobrivi ganviTarebis procesSi<br />
(b) kvlevis Sedegebze dayrdnobiT warmoaCinos gramatikis swavlebis mniSvneloba<br />
bavSvis inteleqtualuri ganviTarebisaTvis<br />
(g) gaaanalizos is gansxvaveba, romelic SeiniSneba bavSvis mier mSobliuri enis<br />
aTvisebis procesSi skolamdel da skolaSi swavlis periodSi<br />
(d) ganixilos bavSvis enobrivi ganviTarebis Taviseburebebi asakobrivi, gonebrivi<br />
ganviTarebis WrilSi<br />
165
analitikuri wera<br />
58. waikiTxeT hans qristian andersenis zRapris `SiSveli mefis~ adaptirebuli<br />
versia da nawyveti erix raspes moTxrobidan `baron miunhauzenis Tavgadasavali~.<br />
***<br />
erT samefoSi axirebuli znis mefe cxovrobda. erTxel mis qalaqSi<br />
feiqrebi gamoCndnen, romlebic amtkicebdnen, rom maT mier Seqmnili qsovili<br />
uxilavi iqneboda uxeiro an suleli xelqveiTebisTvis. mefem gaifiqra: Cavicvam<br />
misgan Sekeril tansacmels da maSinve mivxvdebi, vin aris uxeiro xelqveiTi Cems<br />
samefoSi, imasac SevZleb, Wkviani sulelisgan ganvasxvao.<br />
feiqrebma abreSumi da oqro moiTxoves da ramdenime dRe cariel<br />
dazgebTan imuSaves. mefem qsovilis sanaxavad patiosnebiT ganTqmuli moxuci<br />
ministri gagzavna, romelmac qsovili ver dainaxa, magram simarTlis Tqma ver<br />
gabeda da mefes moaxsena, mSvenivrad aris moCiTulio. aseve moiqcnen mefis sxva<br />
xelqveiTebi. dResaswaulis dRes feiqrebma samuSao daamTavres. rodesac mefem<br />
qsovili naxa, ifiqra, albaT suleli var an uxeiroo, ar Tqva, rom ver xedavda<br />
da sajarod moiwona feiqarTa naxelavi.<br />
mefem gaixada. feiqrebma ararsebuli tansacmeli Caacves. didebulebma<br />
erTxmad mouwones, Zalian gixdebaTo, Sleifi aswies da ukan gahyvnen mefes.<br />
quCaSi uamravi xalxi gamosuliyo. yvela aRfrTovanda mefis axali samosiT.<br />
_ mefe SiSvelia! _ uceb wamoiZaxa erTma bavSvma.<br />
bavSvis sityvebs xalxi CurCuliT gadascemda erTmaneTs.<br />
_ mefe SiSvelia! _ ixuvla erTxmad xalxma.<br />
mefes moeCvena, rom xalxi marTals ambobda, Tumca, araferi SeimCnia da<br />
ufro medidurad ganagrZo svla.<br />
***<br />
didcxvira Cia berikaci buxarTan ijda da Tavis Tavgadasavals uambobda<br />
irgvliv Semokrebil xalxs.<br />
_ hoda, avfrindi mTvareze...<br />
_ kidev sad yofilxar, miunhauzen, sad? _ siciliT ekiTxebodnen aqeTiqidan.<br />
_ sad ar vyofilvar, ra ar minaxavs, erTxel Tavic momwyda!<br />
_ kargi, kaco, tyuilebiT nu gagvbere! _ SeuZaxebda vinme.<br />
moxuci yuradRebas ar aqcevda am sicil-xarxars da xalxs im irmis ambavs<br />
mouTxrobda, Tavze rom alublis xe amouvida.<br />
Semdeg miunhauzenma TurqebTan brZolis ambebic gaixsena:<br />
_ erTxel Turqebs gaveqeci. mindoda, cxeniT Waobze gadavmxtariyavi, magram<br />
cxenma napirs ver miaRwia, lafSi CavcvivdiT da vixrCobodiT. Waobi sul ufro<br />
da ufro Rrmad gviTrevda. male cxeni mTlad daifara lafSi. nel-nela mec<br />
veflobodi Sig. bolos mxolod Cemi parikis nawnavi moCanda.<br />
_ ra unda meqna? uTuod daviRupebodi, xelebSi sakvirveli Zala rom ar<br />
mqonoda. wavivle xeli nawnavSi, mTeli Zal-RoniT avwie zeviT, Tan cxens fexebi<br />
marwuxebiviT movuWire da advilad amovaTrie Waobidan Cemi Tavic da cxenic.<br />
166
`SiSveli mefe~ da `baron miunhauzenis Tavgadasavali~ literaturuli<br />
zRapris nimuSebia. orive nawarmoebis personaJebi cruoben.<br />
imsjeleT, rodis da ratom amboben adamianebi tyuils da ra SeiZleba iyos<br />
amis Sedegi.<br />
msjelobis gasamyareblad moiyvaneT argumentebi da magaliTebi.<br />
Tqven mier dawerili Txzuleba unda Seicavdes, sul mcire, 100 sityvas.<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
167
sxvadasxva tipis davalebaTa instruqciebi<br />
testSi warmodgenili davalebebi sxvadasxvagvaria formatis TvalsazrisiT.<br />
testSi SegxvdebaT:<br />
davalebebi arCeviTi pasuxebiT;<br />
davalebebi Ria daboloebiT;<br />
Txzuleba (esei).<br />
arCeviTpasuxebian davalebebSi pirobasa Tu SekiTxvasTan erTad savaraudo<br />
pasuxebic aris mocemuli. davalebis Sesruleba gulisxmobs oTxi an xuTi<br />
savaraudo pasuxidan erTi swori pasuxis arCevas.<br />
pasuxis moniSvnisas:<br />
pasuxebis furcelze moZebneT davalebis Sesabamisi nomeri;<br />
nomris qveS ipoveT ujra, romelic Tqven mier arCeul pasuxs Seesabameba;<br />
dasviT X niSani am ujraSi.<br />
Tu gsurT pasuxebis furcelze moniSnuli pasuxis gadasworeba, mTlianad<br />
gaaferadeT ujra, romelSic dasviT X niSani, xolo Semdeg moniSneT pasuxis axali<br />
varianti (dasviT X niSani axal ujraSi).<br />
TiToeuli arCeviTpasuxebiani davaleba 1 quliT fasdeba.<br />
davalebebi Ria daboloebiT moiTxovs dasmul SekiTxvaze pasuxis<br />
Camoyalibebas, sakuTari msjelobis gamyarebas saTanado argumentebiT. TiToeuli<br />
Riaboloiani davaleba fasdeba specialuri sqemis mixedviT. Sesasrulebeli<br />
nabijebis gaTvaliswinebiT, davaleba SeiZleba Sefasdes 1, 2 an meti quliT. amgvar<br />
davalebebze pasuxis gasacemad pasuxebis furcelze gamoyofilia sagangebo<br />
adgilebi.<br />
TxzulebaSi unda warmoaCinoT Tqveni pozicia, mosazrebebi SemoTavazebuli<br />
sakiTxis Sesaxeb, konkretuli argumentebiT daasabuToT saTqmeli. Txzulebis<br />
dasawerad pasuxebis furcelze gamoyofilia sagangebo adgili.<br />
Txzulebis maqsimaluri qulaa 13.<br />
169
1.<br />
2a<br />
a 2a<br />
b 3b<br />
2b<br />
<br />
(a)<br />
8 a<br />
3b<br />
(b)<br />
7 a<br />
2b<br />
(g)<br />
13 a<br />
6b<br />
(d)<br />
4 a<br />
5b<br />
profesiuli codna da meTodika<br />
2. maswavlebeli moswavles Semdeg davalebas sTavazobs:<br />
ipove marjvniv daxazuli figura qvemoT<br />
mocemul naxazze da gaaferade!<br />
qvemoT CamoTvlilTagan romeli unaris ganviTareba ar aris aucilebeli<br />
imisaTvis, rom moswavlem am davalebis Sesruleba SeZlos?<br />
(a) oTxkuTxedis identificirebis<br />
(b) figurisa da fonis erTmaneTisgan garCevis<br />
(g) naxatze gamosaxuli figurebis erTmaneTisgan garCevis<br />
(d) mocemuli figurebis cnobisa da dasaxelebis<br />
3. mariamsa da elenes toli raodenobis rveulebi hqondaT. iraklim kidev 5<br />
rveuli moitana. mas Semdeg, rac yvela rveuli samivem Tanabrad gainawila,<br />
elenes ufro naklebi rveuli aRmoaCnda, vidre hqonda. iraklis 11 rveuli rom<br />
moetana da rveulebi samives isev Tanabrad gaenawilebina, maSin elenes ufro<br />
meti rveuli aRmoaCndeboda, vidre hqonda. ramdeni rveuli hqonda elenes?<br />
(a) 7<br />
(b) 8<br />
(g) 9<br />
(d) 10<br />
170
4. x da y naturaluri ricxvebis ramdeni wyvili ( x ; y)<br />
akmayofilebs pirobas<br />
3 37<br />
2<br />
x y ?<br />
(a) 1<br />
(b) 2<br />
(g) 3<br />
(d) 4<br />
5. naxazze mocemulia 3 figura:<br />
I. II. III.<br />
am figurebidan romeli ar aris oTxkuTxa piramidis Slili?<br />
(a) mxolod II<br />
(b) mxolod III<br />
(g) mxolod I da II<br />
(d) mxolod II da III<br />
6. Tu dRes samSabaTia, 31 ianvari, dilis 8-is naxevari, maSin 254 saaTis win iyo:<br />
(a) 20 ianvris dilis 6-is naxevari<br />
(b) 20 ianvris saRamos 6-is naxevari<br />
(g) 21 ianvris dilis 6-is naxevari<br />
(d) 21 ianvris saRamos 6-is naxevari<br />
171
7. cxrilSi mocemulia informacia zogierTi mcenaris simaRlisa da misi Teslis<br />
diametris Sesaxeb.<br />
mcenare simaRle Teslis diametri<br />
vaSlis xe 4-5 m 2-3 mm<br />
atmis xe 3-4 m 2-3 sm<br />
blis xe 6-7 m 5-8 mm<br />
gargris xe 10-14 m 1-2 sm<br />
cxrilTan dakavSirebiT maswavlebelma moamzada Semdegi 4 SekiTxva:<br />
I. romeli xilis Teslia yvelaze patara?<br />
II. damokidebulia Tu ara Teslis sidide xis simaRleze?<br />
III. ramdeni metriT metia yvelaze didi xis simaRle yvelaze patara xis<br />
simaRleze?<br />
IV. ramdeni metria blis xis simaRle?<br />
qvemoT CamoTvlilTagan romel pasuxSia dalagebuli SekiTxvebi sirTulis<br />
mixedviT (martividan rTulisaken)?<br />
(a) I, IV, II, III<br />
(b) I, IV, III, II<br />
(g) IV, I, II, III<br />
(d) IV, I, III, II<br />
8. a ricxvis 6-ze gayofisas miRebuli naSTi 2-is tolia. qvemoT CamoTvlilTagan<br />
romlis toli ar SeiZleba iyos naSTi a ricxvis 30-ze gayofisas?<br />
(a) 10<br />
(b) 14<br />
(g) 20<br />
(d) 26<br />
9. miSikos saswori uyides. man saTamaSoebis awonisas aRmoaCina, rom avtomobili<br />
imdenives iwonida, ramdensac _ 2 burTi da 3 kubi erTad. avtomobili da 2<br />
burTi ki imdenives iwonida, ramdensac _ 6 kubi. ramdeni burTis wonis tolia<br />
avtomobilis wona?<br />
(a) 4<br />
(b) 5<br />
(g) 6<br />
(d) 7<br />
172
10. wriul diagramaze mocemulia, A regionSi<br />
mamakacTa ramdeni procentia ganaTlebis gareSe<br />
da ramden procents aqvs dawyebiTi, arasruli<br />
saSualo, saSualo zogadi, saSualo<br />
profesiuli Tu umaRlesi ganaTleba.<br />
ris tolia A regionSi umaRlesi<br />
ganaTlebis mqone mamakacTa raodenoba, Tu<br />
saSualo profesiuli ganaTlebis mqone<br />
mamakacTa raodenoba 130 aTasis tolia?<br />
(a) 165 aTasis<br />
(b) 170 aTasis<br />
(g) 180 aTasis<br />
(d) 195 aTasis<br />
11. mocemulia sami naxazi:<br />
I. II. III.<br />
maTgan romelzea warmodgenili TvalsaCinod, rom 8 1 2 2 ?<br />
3 3<br />
(a) mxolod I-sa da II-ze<br />
(b) mxolod I-sa da III-ze<br />
(g) mxolod II-sa da III-ze<br />
(d) samiveze<br />
12. sakoordinato sibrtyeze mdebare wertilebi A 2;<br />
1<br />
da B 4; 5<br />
simetriulia K wertilis mimarT. ris tolia im wertilis koordinatebi,<br />
romelic C 5; 0<br />
wertilis simetriulia imave K wertilis mimarT?<br />
(a) 5;<br />
0<br />
(b) 1; 4<br />
(g) 11 ; 4<br />
<br />
3;<br />
6<br />
(d) <br />
173
13. skolis biblioTekis karze gakrulia gancxadeba:<br />
arasamuSao saaTebSi biblioTekaSi daiSvebian mxolod skolis<br />
TanamSromlebi.<br />
amave dros cnobilia, rom:<br />
am skolis yvela TanamSromeli srulwlovania.<br />
qvemoT CamoTvlilTagan romeli daskvna SeiZleba gamovitanoT am informaciidan?<br />
(a) arasamuSao saaTebSi sxva skolebis biblioTekebSic mxolod srulwlovani<br />
adamianebi daiSvebian<br />
(b) is, vinc arasamuSao saaTebSi am biblioTekaSi daiSveba, srulwlovania<br />
(g) am biblioTekaSi samuSao saaTebSi daiSvebian moswavleebi<br />
(d) am skolisgan gansxvavebiT, sxva skolebis zogierTi TanamSromeli<br />
arasrulwlovania<br />
14. iseTi wiladebidan, romelTa mniSvneli 16-is tolia, ramdenia 5 -ze meti,<br />
12<br />
magram 17 -ze naklebi?<br />
24<br />
(a) 5<br />
(b) 6<br />
(g) 7<br />
(d) 8<br />
15. ABCD marTkuTxedis BC da CD gverdebidan<br />
TiToeuli M, N, E da F wertilebiT sam tol<br />
nawiladaa dayofili. N wertili monakveTiT<br />
SeerTebulia E wertilTan, xolo M wertili _ F<br />
wertilTan (ix. naxazi). ris tolia ABCD marTkuTxedis<br />
farTobi, Tu FMNE oTxkuTxedis farTobia 18 sm 2 ?<br />
(a) 54 sm 2<br />
(b) 81 sm 2<br />
(g) 108 sm 2<br />
(d) 162 sm 2<br />
174
16. beqa meore klasSi swavlobs. roca maswavlebeli sTxovs mas, dafaze daweros<br />
ricxvebi: `ormocdaxuTi~, `samocdaeqvsi~, `oTxmocdaerTi~, `Tormeti~, beqa wers:<br />
25, 36, 41, 12.<br />
roca maswavlebeli beqas sTxovs, waikiTxos Semdegi ricxvebis cifruli<br />
Canawerebi: 19, 35, 41, beqa kiTxulobs: `cxrameti~, `samocdaxuTi~,<br />
oTxmocdaerTi~.<br />
mocemulia maswavleblis 5 aqtivoba:<br />
I. maswavlebeli sTxovs beqas, meti ivarjiSos 1-dan 100-mde TvlaSi.<br />
II. maswavlebeli awvdis beqas 41 patara magnits da sTxovs, daawyos isini<br />
magnitur dafaze aTeulebad da naSTebad, Semdeg ki Seadaros cifrul<br />
Canawers `41~.<br />
III. maswavlebeli sTxovs beqas, aTeulebad da naSTebad dawyobili 41 patara<br />
magniti gadaTvalos oceulebad da Seadaros saxelwodebas `ormocdaerTi~.<br />
IV. maswavlebeli aZlevs beqas savarjiSoebs orniSna ricxvebis Sedarebaze.<br />
V. maswavlebeli aCvenebs beqas dasaxelebul ricxvebs _ 19, 35, 41 _ `ricxvTa<br />
kibeze~ an `ricxvTa RerZze~.<br />
am aqtivobebidan romelia adekvaturi beqas problemis dasaZlevad?<br />
(a) I da III<br />
(b) I da IV<br />
(g) II da III<br />
(d) II da V<br />
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------<br />
waikiTxeT amocanis piroba da SeasruleT me-17, me-18 da me-19 davalebebi.<br />
kurdRelma da zRarbma maraToni moawyves. maT 26 km gaiares. kurdReli<br />
Semdegi strategiiT moqmedebda: 2 saaTis ganmavlobaSi is 6 km/sT siCqariT<br />
mirboda, Semdegi 3 saaTi isvenebda. zRarbi ki Seusveneblad, Tanabari _ 3 km/sT _<br />
siCqariT mirboda. vin mivida finiSTan pirveli?<br />
erT-erTma moswavlem amocanis pirobaSi<br />
warmodgenili monacemebis mixedviT Semdegi<br />
diagrama daxaza:<br />
17. moswavlis mier daxazuli diagramis mixedviT:<br />
(a) gaimarjva kurdRelma, romelic finiSTan daaxloebiT 2 saaTiT adre mivida,<br />
vidre _ zRarbi.<br />
(b) gaimarjva zRarbma, romelic finiSTan daaxloebiT 2 saaTiT adre mivida,<br />
vidre _ kurdReli.<br />
(g) kurdReli da zRarbi finiSTan erTdroulad mividnen.<br />
(d) maraTonis dros kurdReli yovelTvis ufro win iyo, vidre _ zRarbi.<br />
175<br />
km<br />
24<br />
16<br />
8<br />
4<br />
8<br />
sT<br />
kurdReli<br />
zRarbi
18. diagrama moswavlis mier SecdomiTaa daxazuli. amocanis pirobis romeli<br />
monacemia arasworad warmodgenili am diagramaze?<br />
(a) kurdReli 2 saaTis ganmavlobaSi mirboda, Semdegi 3 saaTi isvenebda.<br />
(b) kurdReli 6 km/sT siCqariT mirboda.<br />
(g) zRarbi 3 km/sT siCqariT mirboda.<br />
(d) kurdRelmac da zRarbmac 26 km gaiares.<br />
19. mocemulia sami msjeloba:<br />
I. kurdReli yovel 5 saaTSi 12 km-s garbis, zRarbi ki _ 15 km-s, amitom<br />
finiSTan pirveli zRarbi miva.<br />
II. kurdReli yovel 5 saaTSi 12 km-s garbis, amitom misi saSualo siCqarea 2,4<br />
km/sT, zRarbis siCqare ki 3 km/sT-ia, amitom finiSTan pirveli zRarbi miva.<br />
III. kurdReli yovel 5 saaTSi 12 km-s garbis, amitom 10 saaTSi igi gaivlis<br />
24 km-s, zRarbi ki 10 sT-Si 30 km-s gaivlis. amitom finiSTan pirveli zRarbi<br />
miva.<br />
am msjelobebidan romelia swori?<br />
(a) samive<br />
(b) mxolod I<br />
(g) mxolod II<br />
(d) mxolod III<br />
-----------------------------------------------------------------------------------------------------<br />
20. avtomobilis fasi 4-jer Semcirda, rac niSnavs misi fasis Semcirebas:<br />
(a) 80%-iT<br />
(b) 75%-iT<br />
(g) 40%-iT<br />
(d) 25%-iT<br />
21. ABC tolferda samkuTxedis AC fuZis sigrZea 12 sm, ferdisa<br />
_ 10 sm. K wertili fuZis Suawertilia, D wertili ki sibrtyis<br />
iseTi wertilia, romelic B wverodan 2 sm-iTaa daSorebuli.<br />
maqsimum ris toli SeiZleba iyos manZili K wertilidan D<br />
wertilamde?<br />
(a) 10 sm<br />
(b) 12 sm<br />
(g) 6 sm<br />
(d) 8 sm<br />
176
22. spilenZisa da kalis Sefardeba 2 kg masis erT SenadnobSi aris 3 : 1, xolo<br />
4 kg masis meore SenadnobSi ki _ 2 : 3. am ori Senadnobis SeerTebiT miRebul<br />
axal SenadnobSi spilenZisa da kalis Sefardeba iqneba:<br />
(a) 32 : 28<br />
(b) 30 : 27<br />
(g) 29 : 26<br />
(d) 31 : 29<br />
23. oTxma megobarma scada, gamoecno, ramdeni mandarini iyo kalaTSi. maT aseTi<br />
varaudebi gamoTqves:<br />
Tamuna: kalaTSi zustad 22 mandarinia.<br />
eka: mandarinebis raodenoba luwia.<br />
nika: kalaTSi 18-ze meti da 23-ze naklebi mandarinia.<br />
giorgi: kalaTSi mandarinebis raodenobaa zustad 21.<br />
amaTgan swori aRmoCnda mxolod erTi gogonas da erTi biWis varaudi.<br />
ramdeni mandarini yofila kalaTSi?<br />
(a) 19<br />
(b) 20<br />
(g) 21<br />
(d) 22<br />
24. a da b samniSna ricxvebia.<br />
mocemulia ori piroba:<br />
I. a-s cifrul CanawerSi aseulebis TanrigSi weria cifri 5, xolo aTeulebis<br />
TanrigSi _ 6.<br />
II. b-s cifrul CanawerSi aseulebis TanrigSi weria cifri 7, xolo<br />
aTeulebis TanrigSi _ 3.<br />
imis gasarkvevad, Tu ra cifri weria a da b ricxvebis jamis cifruli<br />
Canaweris aseulebis TanrigSi:<br />
(a) I piroba sakmarisia, II ki _ ara<br />
(b) II piroba sakmarisia, I ki _ ara<br />
(g) I da II piroba erTad sakmarisia, cal-calke arc erTi ar aris sakmarisi<br />
(d) sakmarisia cal-calke <strong>rogor</strong>c I, aseve, II piroba<br />
(e) mocemuli pirobebi ar aris sakmarisi<br />
177
25. vaJas, daviTis da lias simaRleTa saSualo 174 sm-ia.<br />
mocemulia ori piroba:<br />
I. daviTi liaze 8 sm-iT maRalia.<br />
II. daviTis simaRle vaJasa da lias simaRleTa saSualoze 9 sm-iT metia.<br />
imis gasarkvevad, Tu ra simaRlisaa vaJa:<br />
(a) I piroba sakmarisia, II ki _ ara<br />
(b) II piroba sakmarisia, I ki _ ara<br />
(g) I da II piroba erTad sakmarisia, cal-calke arc erTi ar aris sakmarisi<br />
(d) sakmarisia cal-calke <strong>rogor</strong>c I, aseve, II piroba<br />
(e) mocemuli pirobebi ar aris sakmarisi<br />
26. sastumroSi erTadgiliani, oradgiliani da samadgiliani nomrebia, sul _ 30<br />
nomeri.<br />
mocemulia Semdegi ori piroba:<br />
I. oradgiliani nomrebis raodenoba 5-iT metia erTadgiliani nomrebis<br />
raodenobaze da 10-iT metia samadgiliani nomrebis raodenobaze.<br />
II. oradgiliani nomrebis raodenoba erTadgiliani da samadgiliani nomrebis<br />
saerTo raodenobis tolia.<br />
imis gasarkvevad, Tu ramdeni oradgiliani nomeria sastumroSi:<br />
(a) I piroba sakmarisia, II ki _ ara<br />
(b) II piroba sakmarisia, I ki _ ara<br />
(g) I da II piroba erTad sakmarisia, cal-calke arc erTi ar aris sakmarisi<br />
(d) sakmarisia cal-calke <strong>rogor</strong>c I, aseve, II piroba<br />
(e) mocemuli pirobebi ar aris sakmarisi<br />
27. mocemulia sami monakveTi, romelTa sigrZeebia a, b da c, amasTan a b c .<br />
mocemulia ori piroba:<br />
I. b c a .<br />
II. c 3a<br />
.<br />
imis dasadgenad, SeiZleba Tu ara am monakveTebisgan samkuTxedis Sedgena:<br />
(a) I piroba sakmarisia, II ki _ ara<br />
(b) II piroba sakmarisia, I ki _ ara<br />
(g) I da II piroba erTad sakmarisia, cal-calke arc erTi ar aris sakmarisi<br />
(d) sakmarisia cal-calke <strong>rogor</strong>c I, aseve, II piroba<br />
(e) mocemuli pirobebi ar aris sakmarisi<br />
178
28. k naturaluri ricxvia. romelia meti: k 1 Tu<br />
k<br />
dasabuTeba CawereT.<br />
179<br />
k 2<br />
?<br />
k 1<br />
(maqsimaluri qula _ 2)<br />
29. maswavlebelma moswavleebs aseTi davaleba misca:<br />
avtobusSi qalebis raodenoba mgzavrebis raodenobis 5/8 nawils Seadgenda.<br />
gaCerebaze avtobusidan mxolod qalebi Cavidnen, ris Semdegac avtobusSi qalebis<br />
raodenoba ganaxevrda. am gaCerebis Semdeg avtobusSi myofi mgzavrebis<br />
raodenobis ra nawili iqneba qalebis raodenoba?<br />
erT-erTma moswavlem ver SeZlo SekiTxvaze swori pasuxis gacema. man ase<br />
imsjela:<br />
raki qalebis raodenoba mgzavrebis raodenobis 5 nawils Seadgenda, gaCerebis<br />
8<br />
Semdeg ki maTi raodenoba ganaxevrda, amitom gaCerebis Semdeg qalebis raodenoba<br />
iqneba avtobusSi myofi mgzavrebis 5 : 2 5 nawili.<br />
8 16<br />
moZebneT swori pasuxi da CawereT, <strong>rogor</strong> miiyvandiT moswavles swor<br />
pasuxamde.<br />
(maqsimaluri qula _ 3)
30. vTqvaT, nebismieri a da b ricxvebisTvis a b ganisazRvreba tolobiT:<br />
a b ab a b<br />
I. ris tolia 1 2<br />
3?<br />
II. tolobebidan a b b a<br />
da a b<br />
c a b c<br />
romelia marTebuli<br />
masSi Semavali asoebis nebismieri mniSvnelobebisaTvis?<br />
dasabuTeba CawereT.<br />
(maqsimaluri qula _ 3)<br />
31. saxlidan agarakamde misasvlelad sandros sWirdeba 30 wuTi, ninos ki agarakidan<br />
saxlamde imave gziT misasvlelad _ 45 wuTi. dilis 11 saaTze sandro saxlidan<br />
agarakisken gaemarTa, nino ki, piriqiT, agarakidan saxlisken wamovida. davuSvaT,<br />
sandroc da ninoc Tanabari siCqariT moZraoben. romel saaTze Sexvdebian isini<br />
erTmaneTs?<br />
pasuxi daasabuTeT. (maqsimaluri qula _ 3)<br />
32. kvadratis perimetri ise Seefardeba marTkuTxedis perimetrs, <strong>rogor</strong>c 2 : 3.<br />
marTkuTxedis erTi gverdis Sefardeba meoresTan m-is tolia. ris tolia<br />
kvadratis farTobis Sefardeba marTkuTxedis farTobTan?<br />
pasuxi daasabuTeT. (maqsimaluri qula _ 3)<br />
180
33. moswavleebma Semdegi samuSao Seasrules:<br />
2<br />
1. gamoTvaleT 7 6ab<br />
gamosaxulebis mniSvneloba, Tuki a = 2, b = –3.<br />
2. gaarkvieT: I. romelia is ricxvi, romelic 14-is<br />
3<br />
nawilis tolia;<br />
7<br />
II. romelia is ricxvi, romlis 4 nawili 20 -is tolia.<br />
5<br />
3. akvariumis sigrZea 45 sm, sigane _ 40 sm, xolo simaRle _ 60 sm. ra<br />
simaRleze Seavsebs akvariums 36 l wyali?<br />
4. turists A punqtidan B-mde manZili sam dReSi unda gaevlo. pirvel dRes<br />
man gaiara am manZilis 3 , meore dRes _ 1 . mesame dRes mas gasavleli darCa 6 km.<br />
5<br />
4<br />
ris tolia manZili A da B punqtebs Soris?<br />
erT-erTi moswavlis namuSevari aseTi iyo:<br />
miuTiTeT moswavlis mier daSvebuli TiToeuli Secdoma da CawereT<br />
Sesworebuli saxiT.<br />
erovnuli saswavlo gegmis mixedviT V-VI klasebSi moswavle fasdeba<br />
aTquliani sistemiT. ramdeni quliT SeafasebdiT moswavles am namuSevris<br />
mixedviT? pasuxi daasabuTeT.<br />
(maqsimaluri qula _ 4)
182
183
kiTxvisa da weris swavleba<br />
34. qvemoT mocemulia aqtivobebi, romlebic gamoiyeneba kiTxvis swavlebis sawyis<br />
etapze:<br />
I. moswavles sTavazoben baraTebs, romlebzec sityvebi weria; man unda<br />
waikiTxos, ra weria baraTebze.<br />
II. moswavles sTavazoben baraTebs, romlebzec naxatTan erTad weria Sesabamisi<br />
sityva; man unda waikiTxos, ra weria baraTebze.<br />
III. moswavles sTavazoben baraTebs, romlebzec winadadebebi weria; maswavlebeli<br />
asaxelebs sityvas, moswavlem unda ipovos es sityva winadadebaSi.<br />
IV. baraTebze mocemulia sityvebi da naxatebi cal-calke; moswavlem TiToeul<br />
naxats unda Seusabamos sityva.<br />
pasuxis romel variantSia dalagebuli aqtivobebi im TanmimdevrobiT, romliTac<br />
mizanSewonilia maTi Sesruleba?<br />
(a) I, IV, II, III<br />
(b) II, IV, I, III<br />
(g) IV, I, III, II<br />
(d) IV, III, I, II<br />
35. kiTxvisa da weris swavlis procesSi mniSvnelovania, moswavlem gaacnobieros<br />
da Seafasos sakuTari Secdomebi da SesaZleblobebi.<br />
qvemoT CamoTvlilTagan maswavleblis romeli aqtivoba iqneba yvelaze adekvaturi<br />
am miznis misaRwevad?<br />
(a) maswavlebeli sTxovs moswavles, sakuTari naweris mixedviT Seafasos<br />
Tanaklaselis namuSevari da aRmoaCinos masSi daSvebuli Secdomebi.<br />
(b) maswavlebeli sTavazobs moswavleebs sxvadasxva sirTulis davalebebs,<br />
moswavleebi TviTon irCeven, ra sirTulis davaleba Seasrulon.<br />
(g) maswavlebeli usworebs moswavles nawers, aRniSnavs Secdomebs da TiToeuls<br />
urTavs sityvier komentars.<br />
(d) maswavleblis TxovniT, moswavleebi damoukideblad asruleben davalebas,<br />
Semdeg erTad ganixilaven am davalebis sworad Sesrulebul variants, ris<br />
mixedviTac TiToeuli moswavle afasebs sakuTar namuSevars.<br />
184
36. III klasis moswavleebs maswavlebeli wasakiTxad sTavazobs teqsts, romelSic<br />
ramdenime maTTvis ucnobi sityvaa mocemuli. qvemoT CamoTvlilTagan romeli<br />
davalebis Sesruleba iqneba moswavleebisTvis yvelaze Zneli?<br />
(a) maswavlebeli TiToeul moswavles furcelze uwers ucnob sityvebs,<br />
moswavleebma xazi unda gausvan im sityvebs, romlebic teqstSi SexvdaT.<br />
(b) maswavlebeli sTxovs moswavleebs, amoweron teqstidan ucnobi sityvebi da<br />
maTi gamoyenebiT Seadginon winadadebebi.<br />
(g) maswavlebeli sTxovs moswavleebs, konteqstidan gamomdinare, gamoTqvan<br />
mosazrebebi, ras SeiZleba niSnavdes es sityvebi.<br />
(d) maswavlebeli sTavazobs moswavleebs imave teqsts, Tumca, masSi ucnobi<br />
sityvebi bavSvebisTvis nacnobi sinonimebiTaa Canacvlebuli. teqstze<br />
dayrdnobiT moswavleebma unda amoicnon TiToeuli ucnobi sityvis<br />
mniSvneloba.<br />
37. maswavlebeli moswavleebs xmamaRla ukiTxavs teqsts. Semdeg urigebs baraTebs,<br />
romlebzec weria dausrulebeli winadadebebi wakiTxuli teqstidan. moswavleebis<br />
amocanaa, daasrulon winadadebebi da daalagon isini teqstSi maTi<br />
Tanmimdevrobis Sesabamisad. Semdeg maswavlebeli aRniSnuli teqstis srul<br />
werilobiT versias urigebs moswavleebs, raTa maT Seafason, ramdenad sworad<br />
Seasrules davaleba.<br />
qvemoT CamoTvlilTagan romeli unaris ganviTarebas ar isaxavs miznad aRwerili<br />
aqtivoba?<br />
(a) wakiTxuli/mosmenili teqstis kritikuli gaazreba<br />
(b) konteqstis daxmarebiT sityvebis sworad gamoyeneba<br />
(g) teqstSi aRweril movlenaTa Tanmimdevrobis gacnobiereba<br />
(d) damoukideblad muSaoba da sakuTari Secdomebis aRmoCena<br />
185
38. kiTxvis swavlebis erT-erTi meTodia ,,kiTxva niSanTa sistemiT~, romelic<br />
gulisxmobs teqstis damuSavebas Semdegi aRniSvnebis gamoyenebiT:<br />
,,V~ _ me es ukve vicodi; ,,_~ _ me es sxvagvarad vicodi; ,,+~ _ me es ar vicodi;<br />
,,?~ _ me amis Sesaxeb metis gageba minda.<br />
qvemoT CamoTvlilTagan romelia is ZiriTadi mizani, romlis miRwevac<br />
SesaZlebelia aRniSnuli meTodiT?<br />
(a) niSnebis/simboloebis gamoyeneba teqstis analizisas<br />
(b) Cumad, damoukideblad kiTxvis Cvevis Camoyalibeba<br />
(g) gamocdilebasa da axlad miRebul informacias Soris kavSiris damyareba<br />
(d) moswavleTa kiTxvis tempis dadgena da Temis mimarT interesis gaRviveba<br />
39. maswavlebeli I klasis moswavles sTavazobs baraTebs da eubneba: ,,maCvene<br />
sityva, romelic zustad iseTia, <strong>rogor</strong>ic _ CarCoSi Casmuli!~<br />
kari Tavi bari kari kani<br />
qvemoT CamoTvlilTagan romeli unaris ganviTarebaa aucilebeli imisaTvis, rom<br />
moswavlem am davalebis warmatebiT Sesruleba SeZlos?<br />
(a) asosa da bgeras Soris kavSiris aRqma da gacnobiereba<br />
(b) baraTebze warmodgenili sityvebis amokiTxva<br />
(g) msgavsad mJReri bgerebis erTmaneTisgan garCeva<br />
(d) msgavsi vizualuri simboloebis erTmaneTisgan garCeva<br />
40. maswavlebeli sTxovs III klasis moswavles, uambos Tanaklaselebs igavi<br />
teqstTan zedmiwevniT axlos, teqstis leqsikisa da gramatikuli konstruqciebis<br />
gamoyenebiT.<br />
qvemoT CamoTvlilTagan romeli ver iqneba maswavleblis argumenti am midgomis<br />
sasargeblod?<br />
(a) moswavle swavlobs msjelobas teqstSi mocemuli Temis irgvliv.<br />
(b) moswavle swavlobs winadadebis wevrebis sworad gamoyenebas.<br />
(g) moswavles uviTardeba zepirmetyvelebis unari.<br />
(d) moswavle imdidrebs leqsikur marags.<br />
186
41. maswavlebeli sTavazobs moswavleebs ilustrirebul teqsts, sTxovs maT,<br />
Sexedon teqstis saTaursa da ilustraciebs, da arkvevs, ra azrebs, asociaciebs<br />
aRZravs isini moswavleebSi. Semdeg maswavlebeli irCevs teqstidan sityvas an<br />
frazas da warmarTavs saubars mis irgvliv, raTa moswavleebma msjelobis<br />
saganTan dakavSirebuli sxva sakiTxebi da ideebic ganixilon. bolos ki<br />
maswavlebeli ekiTxeba, ris gageba surT am TemasTan dakavSirebiT.<br />
qvemoT CamoTvlilTagan romeli mizani ver miiRweva aRwerili aqtivobis<br />
gamoyenebiT?<br />
(a) moswavleTa gamocdilebisa da codnis aqtivacia<br />
(b) moswavleTa motivaciisa da teqstis mimarT interesis gaRviveba<br />
(g) sxvebis mosmeniT axali codnis miReba<br />
(d) Temis irgvliv gamoTqmuli varaudebis gadamowmeba<br />
42. cnobilia, rom swavleba maSin aris gansakuTrebiT efeqtiani, rodesac<br />
maswavlebeli moswavles mis unarebTan SedarebiT rTul masalas sTavazobs da,<br />
aseve, sakmaris daxmarebas uwevs.<br />
Tqveni erT-erTi moswavle cnobs da asaxelebs yvela asos, Tumca weris dros<br />
xSirad uSvebs Secdomebs, tovebs an amatebs asoebs. zemoT mocemuli msjelobidan<br />
gamomdinare, romel aqtivobas SesTavazebdiT mas?<br />
(a) maswavlebeli dafaze wers sityvas, Semdeg saCvenebel joxs adebs TiToeul<br />
asos da sTxovs moswavles, amoikiTxos sityva aso-aso.<br />
(b) maswavlebeli aZlevs moswavles baraTebs, romlebzec weria sityvebi<br />
gamotovebuli asoebiT. moswavlem unda Casvas Sesabamisi asoebi.<br />
(g) maswavlebeli karnaxobs moswavles sityvebs, Semdeg aZlevs baraTebs, romlebzec<br />
igive sityvebi weria, raTa moswavlem Seasworos sakuTari naweri.<br />
(d) maswavlebeli aZlevs moswavles muyaosgan gamoWril asoebs, moswavlem isini<br />
ise unda ganalagos, rom sityva miiRos.<br />
187
43. kiTxvis swavlebis daRmavali modelis mixedviT, kiTxva mniSvnelobis wvdomaze<br />
dafuZnebuli procesia, amitom kiTxvis swavlebisas aso-bgerebis garCeva da cnoba<br />
bavSvs sityvis mniSvnelobis konteqstSi unda vaswavloT.<br />
qvemoT CamoTvlilTagan romeli metyvelebs am modelis sasargeblod?<br />
(a) SemTxveviTi TanmimdevrobiT dawerili asoebis amokiTxva bavSvebs ufro uWirT,<br />
vidre azris mqone sityvebisa.<br />
(b) kiTxvisas Tvali orientacias iRebs im asoebze, romlebic sityvis<br />
mTlianobidan gamoirCeva gansakuTrebuli TvisebebiT. Tavdapirvelad swored<br />
es dominanti asoebi aRiqmeba.<br />
(g) kiTxvis swavlis sawyis etapze bavSvi metyvelebas ufro danawevrebulad<br />
aRiqvams, igi calkeuli sityvis mniSvnelobis daxmarebiT igebs mTlian azrs.<br />
(d) weris procesSi xdeba asos detalizacia, rac misi mTlianobiTi aRqmis<br />
SesaZleblobas amcirebs da uaryofiTad moqmedebs sityvaSi asos cnobaze.<br />
44. cnobilia, rom kiTxvis swavlebis sawyis etapze gansakuTrebiT efeqtiania<br />
multisensoruli meTodis gamoyeneba, romelic gulisxmobs saswavlo aqtivobaSi<br />
erTdroulad ramdenime sensoruli funqciis (smenis, mxedvelobis, Sexebis)<br />
monawileobas. aRwereT aRniSnuli meTodis Sesabamisi aqtivoba, romelsac<br />
gamoiyenebdiT asosa da bgeras Soris kavSiris swavlebis dros.<br />
______________________________________________________________________<br />
______________________________________________________________________<br />
______________________________________________________________________<br />
188<br />
(maqsimaluri qula _ 2)
waikiTxeT IV klasis moswavleebisTvis gankuTvnili teqsti da SeasruleT 45-e,<br />
46-e da 47-e davalebebi.<br />
`pirveli zRvaosnebi iSviaTad dacuravdnen RamiT, rodesac sanapiro zoli,<br />
kldeebi da rifebi Znelad SesamCnevia. isini amjobinebdnen, Ruza CaeSvaT zRvaSi<br />
an napirTan gaCerebuliyvnen gaTenebamde (ra Tqma unda, Tu Tavdasxmis safrTxe ar<br />
emuqrebodaT). magram finikielma da sxva zRvaosnebma iswavles gemis marTva<br />
varskvlavebis mixedviT da Ramis cis, <strong>rogor</strong>c wignis, wakiTxva (magaliTad, naTeli<br />
da kaSkaSa polaruli varskvlavi mudmivad CrdiloeTisken miuTiTebs). dRisiT<br />
finikielebi mimarTulebas cis kabadonze mzis adgilmdebareobis mixedviT<br />
adgendnen. isini cdilobdnen, napiris gaswvriv ecuraT. es maT rukaze mTebis,<br />
yureebisa da kunZulebis aRniSvnasac uadvilebda~.<br />
45. SearCieT teqstidan erTi sityva (gamoTqma), romlis gasaazreblad<br />
moswavlisTvis mniSvnelovania sityvis konteqstis gamoyeneba. daasabuTeT Tqveni<br />
arCevani.<br />
_______________________________________________________________________<br />
189<br />
(maqsimaluri qula _ 1)<br />
46. zemoT mocemul teqstTan dakavSirebiT dausviT moswavleebs SekiTxva, romlis<br />
saSualebiT daadgenT, SeuZliaT Tu ara maT movlenaTa Soris mizezSedegobrivi<br />
mimarTebebis danaxva.<br />
_______________________________________________________________________<br />
(maqsimaluri qula _ 1)<br />
47. dausviT moswavleebs SekiTxva, romlis saSualebiT daadgenT, SeuZliaT Tu<br />
ara maT teqstis sxvadasxva nawilSi mocemuli informaciis erTmaneTTan<br />
dakavSireba da masze dayrdnobiT daskvnis gamotana.<br />
_______________________________________________________________________<br />
(maqsimaluri qula _ 1)
akademiuri unarebi<br />
wakiTxuli teqstis gaazreba<br />
yuradRebiT waikiTxeT da gaiazreT teqsti. TiToeuli SekiTxvis savaraudo<br />
pasuxebidan airCieT is varianti, romelic marTebulia mocemuli teqstis mixedviT.<br />
6-7 wlis bavSvs, ZiriTadad, ukve aTvisebuli aqvs mSobliuri ena _<br />
metyvelebisas is gramatikis TiTqmis yvela wess icavs, miuxedavad imisa, rom<br />
araferi icis am wesebis Sesaxeb. am wesebis gacnobierebaSi bavSvs skola exmareba:<br />
skolaSi is gramatikas swavlobs da amiT enobrivi ganviTarebis axal safexurze<br />
adis. Tu winaT enis romelime formis uCveulo konteqstSi gamoyenebisas bavSvi<br />
mxolod Tavis alRos eyrdnoboda da amitom naTqvamis sisworeSi darwmunebuli<br />
ar iyo, axla mas gramatikis kanonebis codnis safuZvelze Tavisi gamonaTqvamis<br />
marTebulobis dasabuTeba SeuZlia.<br />
skolaSi swavlis pirvel wlebSi bavSvis interesi enis Sinaarsobrivi<br />
mxariskenaa mimarTuli. mas jer kidev ar aqvs ganviTarebuli cnebiTi azrovneba,<br />
azrTa Soris logikuri mimarTebebis wvdomis unari da, Sesabamisad, uWirs enis<br />
formaluri mxaris gacnobiereba, rasac gramatikis swavla moiTxovs. amrigad,<br />
skolis pirvel safexurze gramatikis mxolod sawyisi elementebis codnis Sesaxeb<br />
SeiZleba laparaki, ufro im masalis dagrovebis Sesaxeb, romelic 11-12 wlidan<br />
gramatikis safuZvlianad swavlebaze gadasvlas gaaadvilebda.<br />
bavSvis enobrivi ganviTarebis TaviseburebaTa Seswavlis erT-erTi efeqturi<br />
gzaa sxvadasxva asakis moswavleTa nawerebis analizi. am meTodiT Catarebuli<br />
kvlevidan gairkva, rom skolaSi swavlis periodSi martivi winadadebebi ufro xSirad<br />
gamoiyeneba, vidre _ rTuli. magram Tu pirvel klasSi, <strong>rogor</strong>c wesi, mxolod<br />
martivi winadadebebi gamoiyeneba, meore klasSi suraTi mkveTrad icvleba: amgvar<br />
winadadebaTa gamoyenebis maCveneblebi 92%-dan 71%-mde mcirdeba da maT paralelurad<br />
winadadebebis sxva tipebic Cndeba. mniSvnelovani winsvla bavSvis leqsikis gamdidrebis<br />
TvalsazrisiTac SeiniSneba. yovelive es, albaT, skolis gavleniT aixsneba. pirveli<br />
saskolo wlis ganmavlobaSi wera-kiTxvis swavla enobrivi formebisa da<br />
konstruqciebis gacnobierebis pirvel biZgs iZleva da misi efeqti gansakuTrebiT<br />
TvalsaCinoa swored sawyis etapze.<br />
sayuradReboa winadadebaTa urTierTdakavSirebis is kanonzomierebebic,<br />
romlebic Tavs iCens asakobriv da Sesabamis gonebriv ganviTarebasTan erTad. II<br />
klasSi winadadebaTa dakavSireba, ZiriTadad, `da~-s saSualebiT xdeba. Tumca, 8-9<br />
wlisa da 12-13 wlis asakSi am kavSiris gamoyenebis sixSire mkveTrad iklebs.<br />
pirvelad es winadadebaTa asindeturi wyobis, anu winadadebebis kavSirebis gareSe<br />
gamoyenebis _ mZimeebiT gamoyofis xarjze xdeba. mogvianebiT ki amas emateba<br />
winadadebaTa SesaerTeblad adgilisa da drois aRmniSvneli, mizezSedegobrivi,<br />
mimarTebiTi da sxva kavSirebis gamoyenebac.<br />
bavSvis enobrivi ganviTarebis procesSi meore-mesame, meeqvse da merve<br />
klasebs gansakuTrebuli adgili uWiravs. ganviTareba yvelaze TvalsaCinoa meoremesame<br />
klasebSi, rodesac bavSvis metyveleba axali sityvebiT da winadadebebis<br />
axali tipebiT mdidrdeba. meeqvse saswavlo weli abstraqtul sityvaTa gamoyenebis<br />
sixSiris zrdiT xasiaTdeba. dasasrul, merve klasSi yuradRebas ipyrobs im<br />
gramatikuli kategoriebis gamoyenebis sixSiris zrda, romelTa gacnobiereba<br />
SeuZlebelia iseTi saazrovno operaciebis gareSe, <strong>rogor</strong>ebicaa analizi, sinTezi,<br />
ganzogadeba.<br />
190
48. ra daniSnuleba aqvs bolo winadadebas I abzacSi?<br />
(a) masSi eWvqveSaa dayenebuli gramatikis wesebis swavlis saWiroeba skolamdel<br />
periodSi.<br />
(b) is ganmartavs, ra saxiT vlindeba enobrivi ganviTarebis TvalsazrisiT bavSvis<br />
winsvla, romelsac skolaSi miRebuli codna ganapirobebs.<br />
(g) esaa sityvis sxvadasxva konteqstSi gamoyenebis TaviseburebaTa erTgvari<br />
ilustracia.<br />
(d) masSi naCvenebia is sirTuleebi, romelTa gadalaxva uxdeba bavSvs enobrivi<br />
ganviTarebis gzaze.<br />
49. skolaSi swavlis pirvel wlebSi moswavleebi ver axerxeben gramatikis<br />
srulfasovnad aTvisebas imis gamo, rom:<br />
(a) maT uWirT cnebebsa Tu azrebs Soris arsebuli logikuri kavSirebis gageba<br />
da damyareba.<br />
(b) metyvelebis dros swori gramatikuli formebis gamoyenebisas isini mxolod<br />
TavianT alRos eyrdnobian.<br />
(g) swavlis am etapze maT jer kidev uWirT sityvebis Sinaarsisa da azris gageba.<br />
(d) isini ver axerxeben sityvaTa urTierTdakavSirebasa da winadadebis saxiT<br />
gaerTianebas.<br />
50. sxvadasxva asakis moswavleTa nawerebis gaanalizeba efeqturi meTodia:<br />
(a) sxvadasxva asakis bavSvTa mier Sesrulebuli nawerebis erTmaneTTan<br />
Sesadareblad xarisxis mixedviT<br />
(b) im gansxvavebaTa dasadgenad, romlebic ikveTeba zepiri da weriTi metyvelebis<br />
dros gamoyenebul enobriv konstruqciebs Soris<br />
(g) skolaSi swavlis mTeli periodis ganmavlobaSi bavSvis gonebrivi<br />
SesaZleblobebis sakvlevad<br />
(d) bavSvis enobrivi ganviTarebis im kanonzomierebaTa gamosavlenad, romlebic<br />
ganpirobebulia asakis matebiTa da inteleqtualuri zrdiT<br />
51. ra ganapirobebs im gansxvavebas, romelic SeiniSneba I da II klasis<br />
moswavleebs Soris ama Tu im tipis winadadebaTa gamoyenebis TvalsazrisiT?<br />
(a) skolaSi swavlis procesSi bavSvis mier martivi winadadebebis gamoyenebis<br />
tendenciis gaZliereba<br />
(b) bavSvis leqsikuri maragis gamdidreba<br />
(g) kiTxvisa da weris swavlis Sedegad axali, ufro rTuli enobrivi<br />
konstruqciebis gacnobiereba<br />
(d) azrebis martivi eniT gadmocemis nacvlad rTulad formulirebuli<br />
winadadebebis gamoyenebis tendencia<br />
191
52. qvemoT CamoTvlilTagan romeli debulebaa marTebuli?<br />
8-9 wlis bavSvebTan asindeturi wyobis winadadebaTa raodenobis zrda:<br />
(a) erTgvari Sualeduri etapia martivi konstruqciebidan rTuli logikuri<br />
mimarTebebis Semcveli winadadebebis gamoyenebaze gadasvlisas<br />
(b) gonebrivi ganviTarebis im etapis mimaniSnebelia, rodesac upiratesoba eniWeba<br />
mokle, martiv winadadebebs, romlebic ar saWiroebs makavSirebeli sityvebis<br />
gamoyenebas<br />
(g) imis maCvenebelia, rom weriTi metyvelebis ganviTarebis am etapze ferxdeba<br />
makavSirebeli sityvebis aTvisebis procesi<br />
(d) imis maCvenebelia, rom enobrivi ganviTarebis am etapze bavSvi aqtiurad<br />
iwyebs rTuli sintaqsuri konstruqciebis gamoyenebas<br />
53. qvemoT CamoTvlilTagan romelSia sworad miTiTebuli bolo abzacis<br />
daniSnuleba am teqstSi?<br />
bolo abzacSi:<br />
(a) gamokveTili da gaanalizebulia enis swavlebis is meTodebi, romelTa Sesaxeb<br />
saubaria II abzacSi<br />
(b) wamoWrilia problema, romelic ar iyo ganxiluli danarCen abzacebSi da<br />
romlis gaTvaliswineba aucilebelia bavSvis enobriv ganviTarebaze saubrisas<br />
(g) garkveuli saxiT Sejamebulia II-IV abzacebSi warmodgenili mosazrebebi da<br />
Sevsebulia damatebiTi informaciiT<br />
(d) gansxvavebuli kuTxiTaa warmodgenili bavSvis ganviTarebis is etapebi,<br />
romelTa mniSvneloba gamokveTili iyo wina abzacebSi<br />
54. teqstis avtoris ZiriTadi mizania:<br />
(a) gamokveTos skolis roli bavSvis mier gramatikis aTvisebisa da, sazogadod,<br />
enobrivi ganviTarebis procesSi<br />
(b) kvlevis Sedegebze dayrdnobiT warmoaCinos gramatikis swavlebis mniSvneloba<br />
bavSvis inteleqtualuri ganviTarebisaTvis<br />
(g) gaaanalizos is gansxvaveba, romelic SeiniSneba bavSvis mier mSobliuri enis<br />
aTvisebis procesSi skolamdel da skolaSi swavlis periodSi<br />
(d) ganixilos bavSvis enobrivi ganviTarebis Taviseburebebi asakobrivi, gonebrivi<br />
ganviTarebis WrilSi<br />
192
analitikuri wera<br />
55. waikiTxeT hans qristian andersenis zRapris `SiSveli mefis~ adaptirebuli<br />
versia da nawyveti erix raspes moTxrobidan `baron miunhauzenis Tavgadasavali~.<br />
***<br />
erT samefoSi axirebuli znis mefe cxovrobda. erTxel mis qalaqSi feiqrebi<br />
gamoCndnen, romlebic amtkicebdnen, rom maT mier Seqmnili qsovili uxilavi<br />
iqneboda uxeiro an suleli xelqveiTebisTvis. mefem gaifiqra: Cavicvam misgan<br />
Sekeril tansacmels da maSinve mivxvdebi, vin aris uxeiro xelqveiTi Cems<br />
samefoSi, imasac SevZleb, Wkviani sulelisgan ganvasxvao.<br />
feiqrebma abreSumi da oqro moiTxoves da ramdenime dRe cariel dazgebTan<br />
imuSaves. mefem qsovilis sanaxavad patiosnebiT ganTqmuli moxuci ministri<br />
gagzavna, romelmac qsovili ver dainaxa, magram simarTlis Tqma ver gabeda da<br />
mefes moaxsena, mSvenivrad aris moCiTulio. aseve moiqcnen mefis sxva xelqveiTebi.<br />
dResaswaulis dRes feiqrebma samuSao daamTavres. rodesac mefem qsovili naxa,<br />
ifiqra, albaT suleli var an uxeiroo, ar Tqva, rom ver xedavda da sajarod<br />
moiwona feiqarTa naxelavi.<br />
mefem gaixada. feiqrebma ararsebuli tansacmeli Caacves. didebulebma erTxmad<br />
mouwones, Zalian gixdebaTo, Sleifi aswies da ukan gahyvnen mefes.<br />
quCaSi uamravi xalxi gamosuliyo. yvela aRfrTovanda mefis axali samosiT.<br />
_ mefe SiSvelia! _ uceb wamoiZaxa erTma bavSvma.<br />
bavSvis sityvebs xalxi CurCuliT gadascemda erTmaneTs.<br />
_ mefe SiSvelia! _ ixuvla erTxmad xalxma.<br />
mefes moeCvena, rom xalxi marTals ambobda, Tumca, araferi SeimCnia da ufro<br />
medidurad ganagrZo svla.<br />
***<br />
didcxvira Cia berikaci buxarTan ijda da Tavis Tavgadasavals uambobda<br />
irgvliv Semokrebil xalxs.<br />
_ hoda, avfrindi mTvareze...<br />
_ kidev sad yofilxar, miunhauzen, sad? _ siciliT ekiTxebodnen aqeT-iqidan.<br />
_ sad ar vyofilvar, ra ar minaxavs, erTxel Tavic momwyda!<br />
_ kargi, kaco, tyuilebiT nu gagvbere! _ SeuZaxebda vinme.<br />
moxuci yuradRebas ar aqcevda am sicil-xarxars da xalxs im irmis ambavs<br />
mouTxrobda, Tavze rom alublis xe amouvida.<br />
Semdeg miunhauzenma TurqebTan brZolis ambebic gaixsena:<br />
_ erTxel Turqebs gaveqeci. mindoda, cxeniT Waobze gadavmxtariyavi, magram<br />
cxenma napirs ver miaRwia, lafSi CavcvivdiT da vixrCobodiT. Waobi sul ufro<br />
da ufro Rrmad gviTrevda. male cxeni mTlad daifara lafSi. nel-nela mec<br />
veflobodi Sig. bolos mxolod Cemi parikis nawnavi moCanda.<br />
_ ra unda meqna? uTuod daviRupebodi, xelebSi sakvirveli Zala rom ar<br />
mqonoda. wavivle xeli nawnavSi, mTeli Zal-RoniT avwie zeviT, Tan cxens fexebi<br />
marwuxebiviT movuWire da advilad amovaTrie Waobidan Cemi Tavic da cxenic.<br />
193
`SiSveli mefe~ da `baron miunhauzenis Tavgadasavali~ literaturuli<br />
zRapris nimuSebia. orive nawarmoebis personaJebi cruoben.<br />
imsjeleT, rodis da ratom amboben adamianebi tyuils da ra SeiZleba iyos<br />
amis Sedegi.<br />
msjelobis gasamyareblad moiyvaneT argumentebi da magaliTebi.<br />
Tqven mier dawerili Txzuleba unda Seicavdes, sul mcire, 100 sityvas.<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
_______________________________________________________________________<br />
194