1 “sibrazis” semantikis Semcveli frazeologizmebi qarTulSi
1 “sibrazis” semantikis Semcveli frazeologizmebi qarTulSi
1 “sibrazis” semantikis Semcveli frazeologizmebi qarTulSi
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
usudan amirejibi<br />
<strong>“sibrazis”</strong> <strong>semantikis</strong> <strong>Semcveli</strong> <strong>frazeologizmebi</strong> <strong>qarTulSi</strong><br />
am statiiT vagrZelebT semantikuri dominantis mixedviT dajgufebuli qarTuli zmnuri<br />
<strong>frazeologizmebi</strong>s ganxilvas. (“sikvdilis”, “SiSisa” da “sircxvilis” <strong>semantikis</strong><br />
<strong>Semcveli</strong> <strong>frazeologizmebi</strong> ix. enaTmecnierebis sakiTxebi #1, #4, 1999, #2, 2003). amjerad<br />
<strong>“sibrazis”</strong> <strong>semantikis</strong> Semcvel frazeologizmebs gavaanalizebT. jer maT ganvixilavT im<br />
niSnebis mixedviT, romlebiTac sxva velis <strong>frazeologizmebi</strong> ganvixileT (leqsikuri<br />
Sedgeniloba, xatovaneba, stili, gramatikuli buneba, iSviaTi sityvebi, Targmanis<br />
problemebi), Semdeg ki vecdebiT Tanamedrove lingvisturi meTodebiT gavaanalizoT<br />
isini.<br />
1. am velis <strong>frazeologizmebi</strong> gamoxataven gabrazebuli kacis emociur mdgomareobas,<br />
rac gamowveulia Mmisi mkveTrad uaryofiTi damokidebulebiT vinmes mimarT, vinmes<br />
araswori an usamarTlo saqcielis, moqmedebis an raime movlenis mimarT.Mbrazs iwvevs<br />
agreTve winaaRmdegobis Sexvedra miznis miRwevis gzaze.<br />
“gabrazebis” <strong>semantikis</strong> <strong>Semcveli</strong> <strong>frazeologizmebi</strong> SeiZleba ramdenime jgufad davyoT<br />
gancdis siZlieri mixedviT (gaRizianeba, gabrazeba, Zlieri gabrazeba, ganrisxeba). calke<br />
SegviZlia gamovyoT <strong>frazeologizmebi</strong>, romlebic aRweren gabrazebuli adamianis<br />
moqmedebas brazis obieqtis mimarT (tuqsva, gawyroma da a.S.) Cven mxolod im<br />
frazeologizmebs vixilavT, romelTa ganmartebaSi gvxvdeba sityvebi brazobs,<br />
mrisxanebs, Riziandeba an maTi fuZeebisgan nawarmoebi sityvebi da amaTi sinonimebi:<br />
gagulisdeba, gacecxldeba, garisxdeba, gawiwmatdeba, gaxeldeba. gapilpildeba,<br />
gaalmasdeba da sxv. am styvebs vxvdebiT Cveni <strong>frazeologizmebi</strong>s ganmartebaSi qarTuli<br />
enis ganmartebiT leqsikonSi.<br />
2. emociis siZliere damokidebulia ara marto imaze, Tu riT aris igi gamowveuli,<br />
aramed adamianis energetikazec. brazi erTerTi yvelaze mkveTri emociaa, romelSic<br />
adamianis energetika vlindeba. Zlieri energiis mqone adamianebi risxdebian, Cqara<br />
mosdiT guli (zogze ityvian: Tofis wamaliviT ifeTqebso, anu ficxia, cxaria, uceb<br />
icis gulis mosvlao, zogze ki amboben: cxenian kacs dabla CamoiRebso, e.i. Zalian avia,<br />
brazianiao), naklebad energiuli adamianebi ki ufro gaRizianebas gamoxataven (zogjer<br />
erTi da igive idiomi aRelvebasac niSnavs da ufro Zlier grZnobasac). amitom amave<br />
velSi Sedis gaRizianebis, Sewuxebis gamomxatveli aseTi <strong>frazeologizmebi</strong>:<br />
abezars mohyavs _ moTminebas akargvinebs, Tavs abezrebs, awuxebs<br />
gauWirebs saqmes _ Seawuxebs, gaaRizianebs<br />
guls uwvrilebs _ moTminebas akargvinebs, Tavs abezrebs, awuxebs<br />
guls uwyalebs _ igivea<br />
gulSi Caixvevs _ ar SeimCnevs, magram daimaxsovrebs wyenas, sibrazes<br />
Tavs abezrebs _ guls uwvrilebs, guls uwyalebs, awuxebs, moTminebidan gamohyavs<br />
Tav-pirs moaWams _ gauWirebs saqmes, suls Seuwuxebs<br />
ereva suli da guli _ wonasworobas kargavs<br />
kudi ewvis/ daewveba _ eniSneba da gabrazdeba, ewyineba iseTi rame, rac TiTqos mas ar<br />
exeba.<br />
moTmineba gauwydeba _ gaRiziandeba, aReldeba<br />
moTmineba Semoeleva _ igivea<br />
moTminebidan gamova/ gamoiyvans _ aaRelvebs, gaabrazebs moTminebas, wonasworobas<br />
daakargvinebs<br />
moTminebas dakargavs (daukargavs, daakargvinebs) - igivea<br />
moTminebis (moTmenis) bewvi gauwydeba _ metis moTmena aRar SeeZleba<br />
moTminebis fiala aevseba _ igivea<br />
1
moTminebis Tasi daecleba _ igivea<br />
moTminebis Zafi uwydeba _ igivea<br />
mwyobridan gamova/ gamoiyvans _ moTminebidan gamoiyvans<br />
nervebi eSleba/ nervebs uSlis _ Riziandeba<br />
suls Seuwuxebs _ Seawuxebs, gaaRianebs<br />
tvins auduRebs _ aaRelvebs, aRaSfoTebs, abrazebs<br />
tvins uRrRnis _ awuxebs<br />
tvins uxvrets _ guls uwyalebs, Tavs abezrebs<br />
cremli yelSi moebjineba/eCxireba _ sibraziT, wyeniT cremli moadgeba<br />
cremlebiT ixrCoba _ igivea<br />
ZarRvi aeyreba _ iogebi daeWimeba<br />
ZarRvebs uSlis/ZarRvebi eSleba _ mousvenradaa, gaRizianebulia, aRgznebulia,<br />
nerviulobs<br />
wonasworobas dakargavs _ moTminebas kargavs, Reldeba<br />
wonasworobidan gamodis/ gamohyavs _ moTminebas akargvinebs, aRelvebs, abrazebs<br />
gaRizianeba, gabrazeba da mrisxaneba arsiT erTi da igive emociaa, oRond<br />
gamoaxatulebiT gansxvavdebian erTmaneTisagan. gabrazebis gamomxatveli<br />
<strong>frazeologizmebi</strong>a:<br />
brazi ereva _ brazdeba<br />
brazi mosdis/ mouva _ brazdeba<br />
braziT gasivdeba _ brazdeba<br />
braziT kvdeba _ brazdeba<br />
buzankali Seujdeba _ moulodnelad iwyens rasme, gagulisdeba<br />
gaberva Tavisa _ braziT gasiveba<br />
gamarjveba RvTis risxvad esmis _ sul mudam braziania, aRrenilia<br />
gulze gaskdeba/ gaxeTqavs _ gabrazdeba<br />
gulze daadgeba _ gajavrdeba<br />
gulze cecxli (Se)moekideba _ gabrazdeba, gaanCxldeba<br />
gulze movida _ gabrazda, ganrisxda, gaanCxlda<br />
guli mosdis / mouva _ gaborotdeba, gabrazdeba, gaanCxldeba<br />
guli aenTeba _ brazi moereva, guli mouva, gabrazdeba<br />
guli auRrindeba _ gabrazdeba, aRSfoTdeba<br />
guls moayvaninebs _ gaaborotebs, gaabrazebs<br />
gulis aduReba _ gabrazeba, gaboroteba viszedme, gawyroma, SeSfoTeba, gamZvinvareba,<br />
aRelveba, gajavreba, gancda raime Zlieri grZnobisa<br />
gulis gasiveba _ gabrazeba, dadardianeba, gaboroteba, gaanCxleba<br />
gulis modeba _ gajavreba, ganrisxeba, cecxlSi gatareba<br />
guls (gul-mucels) aumRvrevs _ gaabrazebs<br />
guls ahyolodnen _ brazoba, gaficxeba, TavSeukavebloba, mouTmenloba, daufiqrebloba<br />
guls askdeba (gulze skdeba) _ brazi axrCobs<br />
guls iborotebs _ Zlier dardobs, guls ixeTqs<br />
gulSi brazs Seukidebs _ gaabrazebs<br />
gulSive Cakvla brazisa _ moTmena, brazis ar gamoCena garegnulad, saxeze daumCnevloba<br />
gulmosulobisa<br />
Tavs iborotebs _ Zlier dardobs, guls ixeTqs<br />
ilajis waReba (gawyveta) _ aRelveba, moTminebidan gamosvla, Tavis mobezreba, gulis<br />
moyvanineba, gabrazeba<br />
kbilebis lesva (viszedme) _ gabrazeba, saCxubrad momzadeba, mzadyofnsa visTvisme<br />
zianis misayeneblad<br />
kuWi mouva/ kuWs mouyvans, moayvaninebs _ gabrazdeba<br />
mexis dacema/ datexva (mexi daatydeba) _ mospoba, ganadgureba, Semusvra, akleba,<br />
ganrisxeba, gawyroma, mokvla<br />
mTasa da kldes eca _ yvelafers miawyda gabrazebuli, yvela mxrisken miiwia<br />
2
a buzma gikbina (ram gikbina)! _ ram gaghamwara, rasa cxarob, ra guli mogdis?<br />
sakirisebr anTeba _ gulis mosvla, gabrazeba<br />
tvinSi sisxli auvardeva – metismetad gabrazdeba<br />
yofis daweva _ gawyroma, gajavreba, gaboroteba?<br />
Saqze dogma _ gajavreba, gabrazeba, ganrisxeba<br />
Caxmaxze Sedgeba _ gajavrdeba, saCxubrad moemzadeba, aimrizeba<br />
javri mouvida (mosdis) _ brazobs, javrobs<br />
kidev ufro met gabrazebas, mrisxanebas gamoxataven Semdegi <strong>frazeologizmebi</strong>:<br />
avardeba da davardeba _ metismetad gabrazdeba, gacxardeba<br />
avenTe da davenTe _ Zalze gavbrazdi, saSineli javri momivida<br />
dorblebs yris (dorblebis wamoyra) _ metismetad gabrazebulia, gaanCxlebulia,<br />
gacofebulia<br />
kbilebs ilesavs (lesavs) _ vinmeze Zalian gabrazebulia<br />
kbilebs iyrevinebs _ Zalian javrobs, brazobs<br />
piridan cecxls isvris _ gacofebulia, gacecxlebulia, mrisxanebs<br />
piridan cecxli swvims _ igivea<br />
piridan cofebis yra _ uzomo gulmosuloba, gaanCxleba, gabrazeba, gaboroteba, risxvis<br />
sityvebis wamosrola, wyroma, gajavreba<br />
piridan naperwklebis yra _ uzomo gulmosuloba, gaanCxleba, gabrazeba, gaboroteba,<br />
risxvis sityvebis wamosrola, wyroma, gajavreba<br />
risxvis quxeba – metismetad ganrisxeba, saSineli brazoba, yvirili<br />
samarTeblis fxis asxma _ metismetad gabrazeba, gulis moyvana, gaalmaseba<br />
sisxli auduRdeba _ gacecxldeba<br />
sisxli auvardeba TavSi _ metismetad gabrazdeba<br />
fexebis (fexis) dabakuneba _ sibraziT fexebiT bakunis atexa, Zalian gabrazeba<br />
Suaze gaskdoma _ Zalian gabrazeba<br />
cecxlis mokideba/ modeba_ datanjva, Zalian gabrazeba, gaanCxleba, daRupva, mospoba,<br />
simware<br />
cecxlis yra piridan _ uzomo gulmosuloba, gaanCxleba, gabrazeba, gaboroteba,<br />
risxvis sityvebis wamosrola, wyroma, gajavreba<br />
cecxls akvesebs (Tvalebidan, piridan) _ gaafTrebulia, ganrisxebulia<br />
cecxls gadmoyris (daafrqvevs) _ metismetad gabrazdeba, gacecxldeba<br />
(Tvalebidan) cecxls afrqvevs _ cecxls yris, naperwklebs isvris<br />
cecxlSi Cayeneba _ gamwareba, Serisxva, saSineli wyroma, gajavreba, tuqsva, gaboroteba,<br />
tanjva, wameba<br />
cofi ereva (uvlis) _ igivea, rac cofs yris<br />
cofs hgvris _ saSinlad abrazebs, braziT Wkuas akargvinebs<br />
cofs yris _ metismetad mrisxanebs<br />
WiWinaze skdeba _ Zalian brazdeba<br />
javriT gaxeTqs _ Zlier gaajavrebs, gaabrazebs<br />
3. brazis gamomwvevi erTerTi wyaroa garSemomyofTa araswori, arasamarTliani<br />
saqcieli. cxadia, aq meti mniSvneloba aqvs ara TviT qmedebas, aramed gabrazebulis<br />
interpretacias am qmedebisa. roca erTi adamiani sxvaze brazdeba, cdilobs es<br />
gabrazeba misken mimarTos, ujavrdeba an tuqsavs meore adamians.<br />
av dRes daawevs _ Zalian gaujavrdeba<br />
awi-owos aZaxebs – Sav dRes daawevs, daawiokebs, aiklebs<br />
(visme) brazs daanTxevs _ Zalian gaubrazdeba, datuqsavs<br />
bres aadens _ daawiokebs, mospobs<br />
erT ambavs awevs (erT yofas daawevs (dauwevs) _ ujavrdeba, tuqsavs<br />
erTi yofa daawia _ yvirili astexa, gajavrda, axmaurda, aigdo iqauroba, iRriala<br />
vai-vaglaxs daatexs/ daayris _ Sav dRes daayenebs, ubedurebas SeamTxvevs<br />
3
Tavze kakals amtvrevs _ Zalian ujavrdeba, tuqsavs<br />
Tavze gadaafxrews/ Tavze gadaaxevs _wyromiT rasme daxevs visime dasatuqsavad<br />
kudis rikamde tyavs gaaZrobs/ tyavs gaaZrobs _ Sav dRes daayenebs, metismetad<br />
datuqsavs<br />
maTraxs gadahkravs _ sayvedurs etyvis, gakilavs<br />
seirs aCvenebs _ Sav dRes daayenebs<br />
seirs ayurebinebs _ Sav dRes daayenebs<br />
Sav dRes daayenebs (daayris) _ sastikad gaujavrdeba<br />
fexebis (fexis) dabakuneba _ sibraziT fexebis bakunis atexva, Zalian gajavreba<br />
Rvelfs gadaayris _ Zalian gaujavrdeba, gauanCxldeba, gaubrazdeba<br />
cud (Sav, cxare, av) dRes daayris _ did usiamovnebas miayenebs, Zalian gaamwarebs,<br />
sastikad gajavrdeba<br />
cud (Sav, cxare, av, cxel) daayenebs, dauyenebs _ Zalian cud ambavs daatexs, yofas<br />
gaumwarebs, Zalian datuqsavs, gaujavrdeba<br />
cuds uzams _ cud ambavs daatexs, yofas gaumwarebs, Zalian datuqsavs, gaujavrdeba<br />
cxviridan Zmars adens / waadens _ Sav dRes daayenebs<br />
cxviridan waadens / wamoadens _ Sav dRes daayenebs<br />
cxvirs daunayavs _ Sav dRes daayenebs<br />
Zmars awurebs cxvirSi _ Sav dRes daayenebs<br />
xmas aimaRlebs/ aumaRlebs/ SeimaRlebs/ auwevs _ xmamaRla etyvis rames, gaujavrdeba<br />
javrs iyris _ Tavisi javris gasaqarveblad visme avnebs, dauSavebs rasme, visme dasjis<br />
4. adamiani sibraziT sxvadasxvagvarad iqceva. Tumca Semdegi <strong>frazeologizmebi</strong>s<br />
ganmartebebSi ar gvxvdeba “brazis” aRmniSvneli sityvebi, aSkaraa, rom maTiT<br />
gamoxatuli moqmedeba gabrazebul adamianis Cadenili SeiZleba iyos an mis<br />
mdgomareobas gamoxatavdes:<br />
bres aaadens _ daawiokebs, mospobs<br />
gulSi javrs Caidebs _ ijavrebs<br />
zurgze bols adens _ magrad aceminebs<br />
zurgze fexiT Sesdgeba _ fexiT cemas dauwyebs<br />
zed fexiT Sesdegeba _ fexiT cemas dauwyebs<br />
TavTxles gadaadens _ Tavs gautexs, gauxeTqs<br />
mexs dascems _ did ubedurebas daatexs<br />
mtvers aadens _ aiklebs<br />
nacartuts aadens _ gaanadgurebs, mospobs<br />
nemsis yunwSi gaaZvrens _ Seaviwrovebs, ar gaaxarebs<br />
saxe (saxeze) SeeSleba _ saxeze Cveulebrivi ieri Seecvleba<br />
sisxli swyuria _ visime mokvla surs, visime sisxlis daRvra aqvs ganzraxuli<br />
sisxlis Rvars daayenebs (awvimebs) _ bevr xalxs daxocavs<br />
tvini aemRvreva _ goneba aereva<br />
tvini gadaubrundeba _ goneba aereva<br />
feri Seecvleba _ feri wauva<br />
fexiT Sesdgeba _ fexiT cemas dauwyebs<br />
qvas qvaze ar (aRar) (da)tovebs _ erTianad angrevs, anadgurebs, spobs<br />
yurs auwevs _ dasasjelad yurSi xels mokidebs da moswevs<br />
Sxamad amoadens _ waamwarebs, ar SearCens<br />
Sxams anTxevs _ mware, RvarZlian sityvebs ambobs, RvarZlianad laparakobs<br />
Sxamad argebs _ ar Seargebs, Caamwarebs<br />
cecxlis alSi gaatarebs _ Zalian gaawvalebs, gaamwarebs<br />
cecxlSi Cayris/ Caagdebs _ did gasaWirs Seuqmnis<br />
codvas daatrialebs _ borotebas Caidens, daatexs visme<br />
cocxali ver wauva _ ver gadaurCeba<br />
cocxlad (cocxali) damarxva/ cocxlad damarxavs _ cocxlebigan gamoTiSavs,<br />
gaanadgurebs, saqveynod Searcxvens<br />
4
cxare sityvebs isvris _ gacxarebiT laparakobs<br />
ZaRlis gunebazea _ av gunebazea, gaborotebulia<br />
wver-ulvaSs aglejinebs _ sananeblad, TavSi sacemad gauxdis<br />
wixliT Sesdgeba _ fexiT cemas dauwyebs<br />
wixlqveS gaigdebs _ igivea<br />
Wkuas dakargavs _ gagiJdeba, normaluri azrovnebis unari waerTmeva<br />
Wkuas ubnelebs _ gonebas akargvinebs<br />
Wkua eryeva _ Wkuidan iSleba<br />
xanjalze xels moisvams _ xanjalze xels gaivlebs, itacebs<br />
xatze gadascems _ dawyevlis SeaCvenebs, Serisxavs<br />
javris gulSi CarCena _ javris gulSi Cadeba<br />
javrs SeaWmevs, SeWams _ Surs ar aZiebinebs, javrs ar ayrevinebs<br />
javrs SeirCens _ visime javrs ar (ver) amoiyris, samagieros ar (ver) miuzRavs<br />
javri sWirs (visime) _ javris amoyra unda<br />
javrzea _ visime boRma aqvs<br />
javris amoyra (javrs yrilobs) _ samagieros gadaxda, gulis mooxeba, sxvisTvis<br />
usiamovnebis miyenebiT Tavisi javris Semsubuqeba<br />
javrs amoiRebs _ samagieros gadauxdis, visime javrs amoiyris<br />
(visime) javrSi amova _ igivea<br />
jojoxeTSi Cayris/ Caagdebs _ did gasaWirs Seuqmnis<br />
5. emociur gancdebs yovelTvis Tan axlavs metnaklebi cvlilebebi adamianis<br />
fiziologiaSi, nervul, gul-sisxlZarRvTa, sasunTq sistemebSi. medicinidan cnobilia,<br />
rom gabrazeba-ganrisxebis SemTxvevaSi wneva maRla iwevs, xdeba hormonebis gamoyofa<br />
didi raodenobiT da nivTierebaTa cvlis daCqareba, imatebs guliscema da aqtiurdeba<br />
imuniteti. organizmi ase imitom iqceva, rom emzadeba agresiisTvis. agresia gabrazebis<br />
gamoxatvis aqtiuri formaa. agresia TavisTavad gulisxmobs brazs.<br />
am velis frazeologizmebSi xSirad gvxvedeba sityvebi, romlebic amgvar fiziologiur<br />
cvlilebebs ukavSirdeba: guli, sisxli, naRveli. saerTod, guli xSirad ixmareba<br />
emociis gamomxatvel metaforebSi, da ara mxolod <strong>qarTulSi</strong>. es imiT unda iyos<br />
ganpirobebuli, rom guls, rogorc organos centraluri adgili ukavia adamianis<br />
sxeulSi ara mxolod mdebareobiT, aramed mniSvnelobiTac. igi organizmis saerTo<br />
sicocxlisunarianobas uzrunvelyofs.<br />
guli (sisxli) (a)emRvreva _ brazi ereva, guli mosdis<br />
guli (sisxli, suli, brazi) yelSi moebjina _ guli mouvida, sunTqva Seekra (metismeti<br />
aRelvebisgan, sibraziT)<br />
guli sisxliT aevseba _ boRma ereva, dardi awveba<br />
guli yelSi gaeCxireba _ guli mouva, sunTqva Seekreba (metismeti aRelvebisgan,<br />
sibraziT)<br />
guli (suli, sisxli, brazi, cremli) yelSi moebjineba/ aqvs mobjenili/ guli yelSi<br />
ebjineba _ igivea<br />
guli yelSi sCria _ igivea<br />
naRvelas daqceva _ gaanCxleba, gulis mosvla, brazi aRelveba<br />
naRvela gaasiva/ gausiva _ Zalian Seawuxa, gaabraza, gaajavra<br />
T. saxokia gulTan da naRvelTan dakavSirebiT wers:<br />
“roca kaci aRSfoTebulia brazisagan, gulmosulia, SeSinebulia, an kidev gaxarebulia,<br />
es sulieri gancda, pirvelyovlisa moqmedebs gulze, aforiaqebs mas, arRvevs mis<br />
wonasworobas, gamohyavs igi damSvidebuli mdgomareobidan: guli saguleSi aRar<br />
Cerdeba, budeSi veRar eteva, borgavs, gareT gamoxtomas lamobs.”<br />
5
“naRveli _ brazi, dardi, sicxare. naRvelis siTxes gamohyofs adamianisa da cxovelis<br />
RviZli. igi inelebs cximebs, metad mwarea. naRveli gadaqceulia sinonimad yovelive<br />
mwarisa . . . gulis mosvlis dros, gulis cemis gaxSirebis gamo, simpatikuri nervuli<br />
sistema agznebulia, rac iwvevs naRvlis sadinris daxSobas. maSasadame, naRveli<br />
grovdeba naRvlis buStSi da am buStis moculoba diddeba, anu, rogorc xatovnad<br />
ambobs Cveni xalxi, naRvela sivdebao, rac niSnavs uzomo sibrazes.”<br />
sisxlTan dakavSirebiT saxokia aRniSnavs: “roca guli mogvdis da vbrazobT, sisxlis<br />
ZarRvebi yelTan ibereba, yeli viwrovdeba da TiTqo vinme yelSi gviWers da waxrCoba<br />
unda Cvenio” amitom vambobT:<br />
sisxli emRvreva _ brazi ereva, guli mosdis<br />
sisxli moawveba _ brazi daaxrCobs, ganrisxdeba<br />
sisxli yelSi awveba _ brazi mosdis, boRma axrCobs<br />
sisxli yelSi gvebjineba _ braziTa da javriT vskdebiT, saSineli gaborotebuli varT,<br />
gavcecxldiT, gavSmagdiT)<br />
sisxli yelSi mogvivida _ igivea<br />
suli Seugubdeba _ sunTqva Seekvreba, suli SeexuTeba<br />
suli yelSi moebjineba, amoeCreba _ guli mouva, sunTqva Seekreba, suli SeexuTeba<br />
(metismeti aRelvebiT, sibrazisagan . . .)<br />
brazi ( guli, sisxli) yelSi moebjineba<br />
brazi (boRma) moawveba (gulze, yelSi)<br />
boRma gulze awveba _ boRma axrCobs, javrisgan suli exuTeba, ixrCoba<br />
boRma yelSi ebjineba _ igiveaEA<br />
boRma yelSi moawveba _ igivea<br />
boRma axrCobs _ igivea<br />
boRmiT yelTamde savsea _ metad dajavrianebulia<br />
brazi axrCobs _ brazi mosdis, boRma axrCobs<br />
emociis Sedegad icvleba Tvalebis gamometyveleba, kanis elferi da sxv. brazisTvis<br />
damaxasiaTebelia kunTebis daWimva, muStebis Sekvra, kbilebis kraWuni. yvelaze metad<br />
emocia adamianis saxeze aisaxeba, magram mniSvneloba aqvs Jestebs, moZraobebsa da<br />
xmasac. es yvelaferi asaxulia frazeologizmebSi:<br />
almuri moekideba _ gabrazdeba, gacxardeba, gaficxdeba<br />
Tvalebis dakveseba _ TvalebisTvis mrisxane gamometyvelebis micema<br />
Tvalebs abrialebs (atrialebs, gadautrialebs, gadaubrialebs) _ wyromiT iyureba,<br />
mrisxaned iyureba<br />
Tvalebs gadmoWimavs _ Tvalebs gadmoabrialebs<br />
TvaliT gagmiravs _ mrisxane TvalebiT Sexedavs<br />
TvalebiT Caylapvas daupirebs<br />
kbilebis (kbilTa) RrWena _ wyroma, muqara, gabrazeba<br />
mglis feri edeba _ mrisxane gamometyvelebas miiRebs<br />
mgeliviT iyureba _ mtrulad, gabrazebiT ucqeris visme<br />
mglis TvaliT iyureba _ igivea<br />
mrude TvaliT Semoxedva _ mtrulad, eWvis TvaliT, usiamovnod, gulmosulad, wyromiT,<br />
undod yureba<br />
nerwyvi gauSreba _ pirSi simSrales igrZnobs (wyenis, gabrazebisagan da sxv.)<br />
samaris feri daedeba/ adevs _ Zalze gafiTrdeba (Zlieri gancdisagan)<br />
saxe SeeWmuxneba _ wyromis gamosaxatavad saxe moeRuSeba<br />
saxeze almuri (siwiTle) moedeba _ gawiTldeba<br />
sunTqva Seekvreba _ sunTqva SeexuTeba, sunTqvas ver SeZlebs<br />
Sublze almurma auara _ Subli gauxurda<br />
xmis amaRleba (xmas imaRlebs) _ gajavreba, gawyroma, risxva, Seteva, brazi, gulis<br />
mosvla; mediduroba<br />
6
xmas auwevs _ igivea<br />
amerikeli mecnierebis ekmanisa da frizenis mixedviT, gabrazeba-ganrisxebisas bunebrivi<br />
mimikuri gamoxatulebebia: warbebis Sekvra da daweva, vertikaluri naoWebi warbebs<br />
Soris, gadmokarkluli Tvalebi, gafarToebuli nestoebi. tuCebi SeiZleba oridan erT<br />
mdgomareobaSi iyos: Ria da daZabuli, an mokumuli, kuTxeebSi swori an qvemoT daweuli.<br />
kopebs Sekravs _ gaWirveba, ganrisxeba, gawyroma, mowyena, dadardianeba, danaRvlianeba<br />
kopebs (koxebs) Seikravs _ pirquSi gaxdeba, moiRuSeba<br />
dana pirs (kriWas) ar uxsnis _ kriWaSekrulia, gamSralia, xmas ver iRebs (mZime<br />
gancdisaga, brazisagan da sxv.)<br />
kriWas Seikravs _ gamSralia, xmas ver iRebs (mZime gancdisaga, brazisagan da sxv.)<br />
Subli SeeWmuxneba _ wyromis, usiamovnebis gamosaxatavad<br />
Sublma (mavanisam) Rrubeli daisxa _ mavanis Subls Rrubeli gadaefara. mavani unda<br />
gawyres, guli unda moiyvanos<br />
Sublis Sekvra (Sexra) _ ganrisxeba, saxeze darCena wyromisa da ukmayofilebisa,<br />
dafiqreba, gulmosuloba<br />
warbebi Seekvreba _ moiRuSeba, ganawyendeba, ganrisxeba daetyoba<br />
warbebi Seenaskveba _ moiRuSeba, ganawyendeba, ganrisxeba daetyoba<br />
warbebs Seyris _ moiRuSeba, SeiWmuxneba, moiquSeba<br />
warbebi SeeWmuxneba _ warbebi Seekvreba wyromis gamosaxatavad<br />
warbebs SeiruSxavs _ igivea<br />
warbs (Subls, kopebs) Seikravs _ Subls SeiWmuxnis (gabrazebis niSnad)<br />
braziani da boroti adamianis dasaxasiaTeblad <strong>qarTulSi</strong> ixmareba RvTis risxva,<br />
carieli kuWi, mxeci (mZvinvare, ficxeli, ulmobeli, gulqva adamiani). gulmosuli,<br />
gajavrebuli, gaborotebuli adamianis aRmniSvnelad T.saxokia asaxelebs sityvas<br />
jagaraSlili, rasac axlavs Semdegi komentari: ”cxovelebi, rogorc, magaliTad, Rori,<br />
ZaRli, kata, kruxi da sxva, roca gabrazebulni arian, zurgi aeqoCrebaT, Tavze balani<br />
aeSlebaT.” amasTan dakavSirebiT, gavixsenoT gabrazebis gamomxatveli <strong>frazeologizmebi</strong>:<br />
balani aeSleba _ gabrazebis (an SiSis) gamo balani fexze daudgeba<br />
balans auSvebs _ gabrazdeba, aReldeba, gaborotdeba, guli mouva<br />
bewvi aeSleba _ aiRrineba, brazi mouva<br />
Tma yalyze daudgeba _ gabrazdeba<br />
yalyze dadgoma _ usazomo aRSfoTeba, gulis mosvla, ganrisxeba, gawyroma, gajavreba<br />
yalyze (yalxze) Sedgeba _ aReldeba, abobnoqrdeba<br />
jagari yalyze daudgeba _ gabrazdeba<br />
jagars aiSlis _ gabrazdeba<br />
jagars (balans) aSlis _ jagari (balani) yalyze daudgeba (SiSiT an gabrazebis niSnad)<br />
6. calke unda SevCerdeT frazeologizmze bres aadens. T.saxokias aqvs bres adena (da<br />
ara bris) _ moreva, damarcxeba, daTrgunva, gacamtvereba. qegl-Si bre kvecadia (brisa)<br />
da orgvaradaa ganmartebuli: 1. “mtveri bzenarevi” (saba). 2. kuTx. (gur.) Romis nacexvi<br />
(n.sabaS). bres aadens _ kuTx. (qiz.) gadat. daawiokebs, mospobs.<br />
7. zemoT vnaxeT, rom gvaqvs aseTi idiomi _ Saqze dgas. Saqze dgomas T.saxokia ase<br />
ganmartavs: ”gajavreba, gabrazeba, ganrisxeba. Saqi arabulia, niSnavs ekals.” roca es<br />
idiomi Cvens velSi SevitaneT, swored T.saxokias ganmartebas veyrdnobodiT. qegl-is<br />
mixedviT, Saqi erTi mniSvnelobiT igivea, rac SiSagi (SuSis erTgvari WurWeli),<br />
CvenTvis saintereso gamoTqma ki mocemulia Saqis meore mniSvnelobasTan, romelic sabas<br />
mixedviT, aris “vegis jdoma”. es sityva dadasturebulia mxolod or gamoTqmaSi: Saqs<br />
dajdeba, rac niSnavs “qimze Sedgeba, aimarTeba” da Saqsa, Saqze dgas _ “fexzea,<br />
amarTulia”, gadataniTi mniSvnelobiT ki saCxubrad aris momarTuli.<br />
7
8. zog frazeologizms emociuri Seferiloba etyoba. agdebuli damokidebuleba<br />
gamosWvivis Semdeg frazeologizmebSi:<br />
saqme gamiWira<br />
kudi ewvis<br />
tvini auduRa<br />
avarda da davarda<br />
WiWinaze skdeba<br />
kbilebs iyrevinebs<br />
dorblebs yris<br />
9. CvenTvis saiuntereso velis frazeologizmebSi zogjer xerxdeba sinonimebis<br />
Canacvleba, mniSvneloba ki igive rCeba:<br />
RvTis risxva<br />
RvTis wyroma<br />
brazi axrCobs<br />
boRma axrCobs<br />
brazi gulze moawveba<br />
boRma gulze moawveba<br />
erTi da imave zmnasTan ixmareba sxvadasxva arsebiTi saxeli an, piriqiT, erTsa da imave<br />
saxelTan _ sxvadasxva zmna:<br />
warbs (warbebs) Seikravs<br />
kopebs Seikravs<br />
koxebs Seikravs<br />
Subls Seikravs<br />
kriWas Seikravs<br />
warbebi Seekvreba<br />
warbebi Seenaskveba<br />
warbebi Seeyreba<br />
warbebs SeiruSxavs<br />
dana pirs ar uxsnis<br />
dana kriWas ar uxsnis<br />
xmas aimaRlebs<br />
xmas auwevs<br />
Tvalebs akvesebs<br />
Tvalebs atrialebs<br />
Tvalebs abrialebs<br />
sisxli yelSi awveba<br />
sisxli yelSi ebjineba<br />
sisxli yelSi mosdis<br />
suli yelSi moebjineba<br />
suli yelSi amoeCreba<br />
sisxli yelSi ebjineba<br />
8
oRma yelSi ebjineba<br />
brazi yelSi ebjineba<br />
guli yelSi ebjineba<br />
guli yelSi ebjineba<br />
guli yelSi gaeCxireba<br />
guls mouyvans<br />
kuWs mouyvans<br />
gulis gasiveba<br />
naRvelis gasiveba<br />
da sxva.<br />
zogjer SesaZlebelia idiomis gafarToebac:<br />
sisxli moawveba<br />
sisxli yelSi moawveba<br />
guls aumRvrevs<br />
gul-mucels aumRvrevs<br />
ram gikbina!<br />
ra buzma gikbina!<br />
10. am velis bevr frazeologizmSi gvxvdeba sityva cecxli.<br />
piridan cecxls yris (isvris)<br />
piridan cecxli swvims<br />
cecxlis mokideba/ modeba<br />
cecxls akvesebs (Tvalebidan, piridan)<br />
(Tvalebidan) cecxls gadmoyris (daafrqvevs)<br />
cecxlSi Cayeneba<br />
saerTod cecxli bevr qarTul frazeologizmSi gvxvdeba. ai, ramdenime maTgani:<br />
gulze cecxli Semoekideba<br />
gulSi cecxli unTia<br />
Tavze cecxli daenTeba<br />
keraSi cecxli gauqreba<br />
or cecxls Sua yofna<br />
cecxli aqvs Semodebuli<br />
cecxlis puris Wama<br />
cecxlSi Cayris<br />
da bevri sxva.<br />
maTSi cecxli xan yvelafris gamanadgurebeli stiqiaa, sayovelTao ubedurebaa, xan –<br />
gaWirveba, xan _ vneba, xan _ sicocxlis wyaro. sainteresoa T.saxokias mosazreba<br />
cecxlze rogorc simboloze:<br />
“cecxli _ ubedureba, saSineli wameba, tanjva usazRvro; sificxe, simarjve,<br />
gulmodgineba.<br />
cecxls imTaviTve didi dadebiTi mniSvneloba hqonda kacobriobis civilizaciisaTvis<br />
(siTbo, samzareulo, orTqlis gaCena) cecxli Seiqmna pirvelyofili adamianis keris,<br />
9
ojaxis simbolod (cecxlis danTeba _ ojaxis gaCena). magram amave dadebiT<br />
mniSvnelobasTan erTad, cecxls, Tavisi gamanadgurebeli, nivTierebaTa momspobi<br />
Tvisebis wyalobiT, mieca mniSvneloba uaryofiTi, romelic suraTxatovnad gadaiqca<br />
sinonimad ubedurebisa, saSinelebisa da tanjva-mwuxarebisa.”<br />
11. zogierTi frazeologizmis warmoSoba dakavSirebulia adamianis dakvirvebasTan<br />
cxovrebaze. magaliTad, tabikebis mtvreva _ gabrazeba, gacxareba, Wirveuloba,<br />
mouridebloba. isev. T.saxokias davesesxebiT komentars: “xaris mier tabikebis damtvreva,<br />
misi mxriT, moiTxovs did, ZaldatanebiT, uswormasworo moZraobas sxeulisas da,<br />
gansakuTrebiT, Tavisa da kisrisas, did miwev-mowevas, Wirveulobas, mourideblobas,<br />
aTasnairad daWimvas kunTebisas, sanam apeuriT moWirebuli tabikebi daimtvreodes da<br />
gaanCxlebuli xari kisers gamoiSvebdes uRlidan. ai, am suraTsaa dadarebuli braziani<br />
adamianis qceva, romelic iqiT-aqeT ewyviteba da misi yoveli moZraoba glexs moagonebs<br />
gacxarebuli xaris mier tabikebis mtvrevas. gacxarebuli xaris mdgomareobaSi myof<br />
adamians dacinviT etyvian:” misamar, tabikebs nu amtvrev, Sens qerqSi daetieo!”<br />
12. sainteresod gveCveneba <strong>“sibrazis”</strong> <strong>semantikis</strong> <strong>Semcveli</strong> qarTuli <strong>frazeologizmebi</strong>s<br />
Sedareba sxva enis monacemebTan. es seriozul muSaobas moiTxovs. amjerad ramdenime<br />
magaliTiT SemovifarglebiT rusuli da inglisuri enebidan:<br />
Кровь бросилась в голову<br />
Sdr.: sisxli auvardeba TavSi<br />
Make one’s blood boil<br />
Sdr.: gulis aduReba<br />
Breathe fire<br />
Sdr.: piridan cecxls afrqvevs<br />
13. lui ielmslevi Tavis cnobil naSromSi “prolegomenebi enis TeoriisaTvis”<br />
samarTlianad miuTiTebda enis mniSvnelovan rolze kacobriobis kulturis<br />
interpretaciaSi: “ena, rogorc niSanTa sistema da myari warmonaqmni, warmoadgens<br />
adamianis gonier da fsiqikur bunebaSi Cawvdomis gasaRebs. ena, rogorc<br />
zeindividualuri socialuri instituti, eris xasiaTs warmoaCens.” (5, 132) Tanamedrove<br />
lingvistikis erTerT wamyvan dargad swored enis meSveobiT kulturis Seswavla iqca.<br />
kulturologiuri lingvistika anu lingvokulturologia enas ixilavs adamianTan, mis<br />
azrovnebasTan, fsiqikasa da sulierebasTan mWidro kavSirSi.<br />
kulturologiuri lingvistikis erTerTi ZiriTadi terminia koncepti., romelsac<br />
aqtiurad xmarobs am mimarTulebiT momuSave yvela mecnieri. konceptis fundamenturi,<br />
mravalaspeqtiani Seswavla gulisxmobs enis yvela Sris analizs sxvadasxva meTodebiT.<br />
prioriteti damsaxurebulad ekuTvnis enis leqsikur-frazeologiur dones, romelSic<br />
kargad vlindeba adamianis, mTeli sociumis sulieri kultura, misi zneobrivi, eTikuri<br />
da esTetikuri faseulobebi.<br />
lingvokulturologiis erTerTi meTodia fsiqologiis saganis _ adamianis mentalobis,<br />
emociebis, percefciebis lingvisturi meTodebiT, enis prizmaSi kvleva. Tumca amgvari<br />
kvleva ar eswrafvis sakuTriv fsiqologiaSi samecniero daskvnebis gakeTebas. misi<br />
amocanaa kontrastuli leqsikuri <strong>semantikis</strong> meTodebiT gamoarkvios adamianis<br />
sulierebasTan dakavSirebuli leqsikis semantika. rogorc wesi, TiToeuli emocia<br />
mTeli rigi <strong>frazeologizmebi</strong>T gamoixateba (mag.: SiSi _ civma oflma daasxa, tanSi<br />
civad gascra, TvalT daubnelda da a.S.). erTi da imave emociis gamomxatveli<br />
<strong>frazeologizmebi</strong> erTmaneTisgan gansxvavdebian Sinagani formiT. es Sinagani forma<br />
uSualod ganapirobebs maT xmarebas, amitom xdeba sinonimuri mniSvnelobis<br />
frazeologizmTa klasifikacia maTi Sinagani formis, xatis mixedviT. magaliTad, ukve<br />
10
naxsenebi SiSis semantikuri velis <strong>frazeologizmebi</strong> dajgufdeba Semdegi metaforuli<br />
modelebis mixedviT: SiSi rogorc sicive (civma oflma daasxa, tanSi civad gascris,<br />
ZarRvebSi sisxli gaeyineba); SiSi rogorc fizikuri sisuste (muxlebi moekveTeba) da a.S<br />
emociaTa ganmertebebisadmi metaforuli midgoma pirvelad lakofisa da jonsonis<br />
naSromebSi gamoCnda (1). maTSi aRiniSna, rom emociebi TiTqmis arasodes ar gamoixateba<br />
pirdapir, aramed yovelTvis dadarebulia raRacasTan da metaforulad aRiniSneba. rusi<br />
lingvistebis naSromebSic vxvdebiT msgavs midgomas: emociis aRwerisas isini gamoyofen<br />
Semdeg niSnebs: emociis intensiuroba, emociis mizezi, emociis Sedegi. X aris emocia Y<br />
aris sxeulis nawili, romelSic am emociis Sedegad mimdinareobs simptomuri<br />
cvlilebebi (4). YY-is eqstraordinaluri funqcionireba X-is simptomia. magaliTad,<br />
muxlebi moekveTeba _ fexebis eqstraordinaluri funqcionireba, rogorc SiSis<br />
simptomi (Sdr.: fexebis funqcionirebis Sewyveta, rogorc SiSis simptomi).<br />
ungreli mecnieris koveCeSis SromebiSic daaxloebiT aseT midgomasTan gvaqvs saqme.<br />
koveCeSi lakofTan (2) erTad aRwers SiSis emociis models, romelic amerikuli<br />
kulturisTvisaa damaxasiaTebeli. avtorebi cdiloben daamtkicon, rom fsiqikuro<br />
movlenebi rTul konceptur struqturas qmnian, romelSi garkvevac im enobrivi<br />
gamonaTqvamebis sistematizaciis meSveobiT xdeba SesaZlebeli, romelTac ama Tu im<br />
enaze molaparakeebi iyeneben konkretuli emociis aRwerisas. amgvari kvleva saSualebas<br />
iZleva sxvadasxva enis emociuri konceptebi erTmaneTs SevadaroT. koveCeSis azriT,<br />
swored ena warmoadgens im iaraRs, romelic emociuri konceptebis rTul struqturasa<br />
da SinaarsSi gagvarkvevs. enobrivi monacemebi metyveleben ama Tu im xalxis emociur<br />
gamocdilebasa da kulturul specifikaze (3). amgvarad, emociuri gamocdilebis<br />
Sesaswavlad aucilebelia misi enobrivi gamoxatulebis Seswavla. ”enis saSualebiT<br />
vaSenebT konceptur samyaros” (2).<br />
lakofsa da koveCeSs (2) CvenTvis saintereso emocia _ sibraze aqvT ganxiluli.<br />
ganxilva gabrazebis fiziologiuri niSnebiT iwyeba:<br />
1) temperaturis momateba, wnevis aweva, aRelveba da aRqmis unaris daqveiTeba<br />
2) gabrazebasTan erTad izrdeba misi fiziologiuri gamovlinebac<br />
3) arsebobs zRvari, romlis Semdegac sibrazis fiziologiuri gamovlineba<br />
aferxebs normalur saqciels<br />
amis Semdeg, sibrazis simptomebis mixedviT, gamoyofilia ZiriTadi metonimiebi. sibraze<br />
– es aris:<br />
sxeulis temperatura<br />
Sinagani wneva<br />
saxisa da kisris gawiTleba<br />
aRelveba<br />
aRqmis sizustis darRveva<br />
inglisuri enis monacemebis Seswavlis safuZvelze avtorebi askvnian, rom rigiTi<br />
molaparakeebi Rrmad aRweven sakuTari fsiqikis siRrmeSi da, rom sibrazis<br />
gamomxatveli metaforebi SemTxveviT ki ar gaCenila, aramed piriqiT _ Cveni<br />
fiziologiiTaa motivirebuli; koncepturi metaforebi ubralod fantaziis nayofs ki<br />
ar warmoadgenen, aramed maT safuZvlad udevT sxeulismieri (grZnobiTi) gamocdileba.<br />
es Zalze saintereso daskvnaa, vinaidan masSi ikveTeba Sesabamisoba metaforasa da<br />
fiziologias Soris, da ara fiziologiasa da sistyvasityviT mniSvnelobas Soris.<br />
metonimiebis mixedviT, <strong>“sibrazis”</strong> <strong>semantikis</strong> <strong>Semcveli</strong> qarTuli <strong>frazeologizmebi</strong> ase<br />
dalagdeba:<br />
11
sxeulis temperatura:<br />
avenTe da davenTe<br />
sakirisebr anTeba<br />
guli aenTeba<br />
guli auduRdeba<br />
sisxli auduRdeba<br />
gulze cecxli Semoekideba<br />
piridan cecxli swvims<br />
cecxli moedeba / moekideba<br />
piridan cecxls yris / isvris<br />
Tvalebidan cecxls afrqvevs<br />
Sinagani wneva:<br />
tvinSi sisxli auvardeba<br />
sisxli moawveba<br />
sisxli yelSi ebjineba<br />
guli sisxliT aevseba<br />
guli yelSi moebjineba<br />
sisxli aemRvreva<br />
gawiTleba:<br />
almuri moekideba<br />
Sublze almurma auara<br />
saxeze almuri (siwiTle) moedeba<br />
aRelveba:<br />
gul-mucels aumRvrevs<br />
wonasworobas dakargavs<br />
ZarRvi aeyreba<br />
nervebi aeSleba<br />
moTminebidan gamodis<br />
ereva suli da guli<br />
aRqmis sizustis darRveva:<br />
gamarjveba RvTis risxvad esmis<br />
cofi uvlis<br />
cofs hgvris<br />
mgeliviT iyureba<br />
mglis TvaliT iyureba<br />
am velis frazeologizmebze dakvirvebam dagvanaxa, rom qarTul gagebaSi sibrazis<br />
grZnoba, pirvel rigSi, moqmedebs gulsa da sisxlZarRvTa sistemaze., razec miuTiTebs<br />
im frazeologizmTa simravle, romlebic Seicaven sityvebs sisxli da guli. gabrazebas<br />
SeiZleba Tan axldes gawiTlebac. mrisxaneba ki, romelic ufro Zlieri emociaa,<br />
adamianis sxeulSi cecxlis arsebobasTan asocirdeba. mrisxaneba ukve is zRvaria, roca<br />
adamiani kargavs adamianur saxes da realobis swored aRqmis unarsac. amitom<br />
mrisxanebis sinonimebia cofisa da mglis <strong>Semcveli</strong> <strong>frazeologizmebi</strong>.<br />
12
lakofisa da koveCeSis daskvnebi inglisuri enis monacemebs eyrdnoba da, cxadia,<br />
zustad ar miesadageba qarTul enaSi <strong>“sibrazis”</strong> gagebas. es mxolod pirveli cda iyo<br />
<strong>“sibrazis”</strong> metaforuli modelis Seqmnisa qarTul enaSi. imedi gvaqvs, rom Cvens mier<br />
dawyebuli qarTuli zmnuri <strong>frazeologizmebi</strong>s semantikuri dominantis mixedviT<br />
dajgufeba xels Suwyobs maTi Tanamedrove lingvisturi meTodebiT Seswavlas.<br />
gamoyenebuli literatura<br />
1. Lakoff George, Johnson Mark, Metaphors we live by, Chicago, 1980<br />
2. Lakoff George, Kovecses Zoltan, The cognitive model of anger inherent in American English // Cultural<br />
models in language and thought. Cambridge. Cambridge University Press, 1987<br />
3. Kovecses Zoltan, Emotion concepts, New York etc., Springer-Verlag, 1990<br />
4. Иорданская Л.Н., Попытка лексикографического толкования групп со значением чувства ..<br />
Машинный перевод и прикладная лингвистика. Вып.: 13<br />
5. Ельмслев Л. Пролегомены к теории языка.// Новое в лингвистике. Вып.:1.Москва, 1960<br />
6. qegl t. 1-8<br />
7. T. saxokia, qarTuli xatovani sityva-Tqmani, 1979<br />
8. r. amirejibi, “sikvdilis” <strong>semantikis</strong> <strong>Semcveli</strong> <strong>frazeologizmebi</strong> <strong>qarTulSi</strong>,<br />
enaTmecnierebis sakiTxebi, #1, 1999<br />
9. r. Amirejibi “sircxvilis” <strong>semantikis</strong> <strong>Semcveli</strong> <strong>frazeologizmebi</strong> <strong>qarTulSi</strong>,<br />
enaTmecnierebis sakiTxebi, #4, 1999<br />
10. r. Amirejibi “SiSis” <strong>semantikis</strong> <strong>Semcveli</strong> <strong>frazeologizmebi</strong> <strong>qarTulSi</strong>,<br />
enaTmecnierebis sakiTxebi, #2, 2003<br />
reziume<br />
naSromSi ganxilulia <strong>“sibrazis”</strong> <strong>semantikis</strong> <strong>Semcveli</strong> qarTuli <strong>frazeologizmebi</strong> maTi<br />
leqsikuri Sedgenilobis, stilis, gramatikuli bunebis da xatovanebis mixedviT.<br />
mocemulia cda maTi ganxilvisa ligvisturi kulturologiis meTodebis gamoyenebiT. am<br />
statiaSi ganxiluli <strong>frazeologizmebi</strong> qarTuli frazeologiis leqsikonis nawili<br />
gaxdeba. Tematuri niSniT dajgufebuli qarTuli <strong>frazeologizmebi</strong> SesaZlebels gaxdis<br />
maT Tanemedrove lingvisturi meTodebiT Seswavlas da metaforuli xatebis gamovlenas.<br />
Rusudan Amirejibi<br />
Summery<br />
Georgian idioms in the Semantic field of “anger”<br />
This essay discusses Georgian idioms of the semantic field of “anger” according to their lexical content,<br />
grammatical nature, style and metaphoric type. The analysis uses methods of linguistical culturology. The idioms<br />
discussed in this article will form part of of a dictionary of Georgian idioms. Georgian idioms grouped according to<br />
their dominant meaning will allow further study by modern linguistic methods and deciphering their metaphoric<br />
model.<br />
13