06.05.2013 Views

1 “sibrazis” semantikis Semcveli frazeologizmebi qarTulSi

1 “sibrazis” semantikis Semcveli frazeologizmebi qarTulSi

1 “sibrazis” semantikis Semcveli frazeologizmebi qarTulSi

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

usudan amirejibi<br />

<strong>“sibrazis”</strong> <strong>semantikis</strong> <strong>Semcveli</strong> <strong>frazeologizmebi</strong> <strong>qarTulSi</strong><br />

am statiiT vagrZelebT semantikuri dominantis mixedviT dajgufebuli qarTuli zmnuri<br />

<strong>frazeologizmebi</strong>s ganxilvas. (“sikvdilis”, “SiSisa” da “sircxvilis” <strong>semantikis</strong><br />

<strong>Semcveli</strong> <strong>frazeologizmebi</strong> ix. enaTmecnierebis sakiTxebi #1, #4, 1999, #2, 2003). amjerad<br />

<strong>“sibrazis”</strong> <strong>semantikis</strong> Semcvel frazeologizmebs gavaanalizebT. jer maT ganvixilavT im<br />

niSnebis mixedviT, romlebiTac sxva velis <strong>frazeologizmebi</strong> ganvixileT (leqsikuri<br />

Sedgeniloba, xatovaneba, stili, gramatikuli buneba, iSviaTi sityvebi, Targmanis<br />

problemebi), Semdeg ki vecdebiT Tanamedrove lingvisturi meTodebiT gavaanalizoT<br />

isini.<br />

1. am velis <strong>frazeologizmebi</strong> gamoxataven gabrazebuli kacis emociur mdgomareobas,<br />

rac gamowveulia Mmisi mkveTrad uaryofiTi damokidebulebiT vinmes mimarT, vinmes<br />

araswori an usamarTlo saqcielis, moqmedebis an raime movlenis mimarT.Mbrazs iwvevs<br />

agreTve winaaRmdegobis Sexvedra miznis miRwevis gzaze.<br />

“gabrazebis” <strong>semantikis</strong> <strong>Semcveli</strong> <strong>frazeologizmebi</strong> SeiZleba ramdenime jgufad davyoT<br />

gancdis siZlieri mixedviT (gaRizianeba, gabrazeba, Zlieri gabrazeba, ganrisxeba). calke<br />

SegviZlia gamovyoT <strong>frazeologizmebi</strong>, romlebic aRweren gabrazebuli adamianis<br />

moqmedebas brazis obieqtis mimarT (tuqsva, gawyroma da a.S.) Cven mxolod im<br />

frazeologizmebs vixilavT, romelTa ganmartebaSi gvxvdeba sityvebi brazobs,<br />

mrisxanebs, Riziandeba an maTi fuZeebisgan nawarmoebi sityvebi da amaTi sinonimebi:<br />

gagulisdeba, gacecxldeba, garisxdeba, gawiwmatdeba, gaxeldeba. gapilpildeba,<br />

gaalmasdeba da sxv. am styvebs vxvdebiT Cveni <strong>frazeologizmebi</strong>s ganmartebaSi qarTuli<br />

enis ganmartebiT leqsikonSi.<br />

2. emociis siZliere damokidebulia ara marto imaze, Tu riT aris igi gamowveuli,<br />

aramed adamianis energetikazec. brazi erTerTi yvelaze mkveTri emociaa, romelSic<br />

adamianis energetika vlindeba. Zlieri energiis mqone adamianebi risxdebian, Cqara<br />

mosdiT guli (zogze ityvian: Tofis wamaliviT ifeTqebso, anu ficxia, cxaria, uceb<br />

icis gulis mosvlao, zogze ki amboben: cxenian kacs dabla CamoiRebso, e.i. Zalian avia,<br />

brazianiao), naklebad energiuli adamianebi ki ufro gaRizianebas gamoxataven (zogjer<br />

erTi da igive idiomi aRelvebasac niSnavs da ufro Zlier grZnobasac). amitom amave<br />

velSi Sedis gaRizianebis, Sewuxebis gamomxatveli aseTi <strong>frazeologizmebi</strong>:<br />

abezars mohyavs _ moTminebas akargvinebs, Tavs abezrebs, awuxebs<br />

gauWirebs saqmes _ Seawuxebs, gaaRizianebs<br />

guls uwvrilebs _ moTminebas akargvinebs, Tavs abezrebs, awuxebs<br />

guls uwyalebs _ igivea<br />

gulSi Caixvevs _ ar SeimCnevs, magram daimaxsovrebs wyenas, sibrazes<br />

Tavs abezrebs _ guls uwvrilebs, guls uwyalebs, awuxebs, moTminebidan gamohyavs<br />

Tav-pirs moaWams _ gauWirebs saqmes, suls Seuwuxebs<br />

ereva suli da guli _ wonasworobas kargavs<br />

kudi ewvis/ daewveba _ eniSneba da gabrazdeba, ewyineba iseTi rame, rac TiTqos mas ar<br />

exeba.<br />

moTmineba gauwydeba _ gaRiziandeba, aReldeba<br />

moTmineba Semoeleva _ igivea<br />

moTminebidan gamova/ gamoiyvans _ aaRelvebs, gaabrazebs moTminebas, wonasworobas<br />

daakargvinebs<br />

moTminebas dakargavs (daukargavs, daakargvinebs) - igivea<br />

moTminebis (moTmenis) bewvi gauwydeba _ metis moTmena aRar SeeZleba<br />

moTminebis fiala aevseba _ igivea<br />

1


moTminebis Tasi daecleba _ igivea<br />

moTminebis Zafi uwydeba _ igivea<br />

mwyobridan gamova/ gamoiyvans _ moTminebidan gamoiyvans<br />

nervebi eSleba/ nervebs uSlis _ Riziandeba<br />

suls Seuwuxebs _ Seawuxebs, gaaRianebs<br />

tvins auduRebs _ aaRelvebs, aRaSfoTebs, abrazebs<br />

tvins uRrRnis _ awuxebs<br />

tvins uxvrets _ guls uwyalebs, Tavs abezrebs<br />

cremli yelSi moebjineba/eCxireba _ sibraziT, wyeniT cremli moadgeba<br />

cremlebiT ixrCoba _ igivea<br />

ZarRvi aeyreba _ iogebi daeWimeba<br />

ZarRvebs uSlis/ZarRvebi eSleba _ mousvenradaa, gaRizianebulia, aRgznebulia,<br />

nerviulobs<br />

wonasworobas dakargavs _ moTminebas kargavs, Reldeba<br />

wonasworobidan gamodis/ gamohyavs _ moTminebas akargvinebs, aRelvebs, abrazebs<br />

gaRizianeba, gabrazeba da mrisxaneba arsiT erTi da igive emociaa, oRond<br />

gamoaxatulebiT gansxvavdebian erTmaneTisagan. gabrazebis gamomxatveli<br />

<strong>frazeologizmebi</strong>a:<br />

brazi ereva _ brazdeba<br />

brazi mosdis/ mouva _ brazdeba<br />

braziT gasivdeba _ brazdeba<br />

braziT kvdeba _ brazdeba<br />

buzankali Seujdeba _ moulodnelad iwyens rasme, gagulisdeba<br />

gaberva Tavisa _ braziT gasiveba<br />

gamarjveba RvTis risxvad esmis _ sul mudam braziania, aRrenilia<br />

gulze gaskdeba/ gaxeTqavs _ gabrazdeba<br />

gulze daadgeba _ gajavrdeba<br />

gulze cecxli (Se)moekideba _ gabrazdeba, gaanCxldeba<br />

gulze movida _ gabrazda, ganrisxda, gaanCxlda<br />

guli mosdis / mouva _ gaborotdeba, gabrazdeba, gaanCxldeba<br />

guli aenTeba _ brazi moereva, guli mouva, gabrazdeba<br />

guli auRrindeba _ gabrazdeba, aRSfoTdeba<br />

guls moayvaninebs _ gaaborotebs, gaabrazebs<br />

gulis aduReba _ gabrazeba, gaboroteba viszedme, gawyroma, SeSfoTeba, gamZvinvareba,<br />

aRelveba, gajavreba, gancda raime Zlieri grZnobisa<br />

gulis gasiveba _ gabrazeba, dadardianeba, gaboroteba, gaanCxleba<br />

gulis modeba _ gajavreba, ganrisxeba, cecxlSi gatareba<br />

guls (gul-mucels) aumRvrevs _ gaabrazebs<br />

guls ahyolodnen _ brazoba, gaficxeba, TavSeukavebloba, mouTmenloba, daufiqrebloba<br />

guls askdeba (gulze skdeba) _ brazi axrCobs<br />

guls iborotebs _ Zlier dardobs, guls ixeTqs<br />

gulSi brazs Seukidebs _ gaabrazebs<br />

gulSive Cakvla brazisa _ moTmena, brazis ar gamoCena garegnulad, saxeze daumCnevloba<br />

gulmosulobisa<br />

Tavs iborotebs _ Zlier dardobs, guls ixeTqs<br />

ilajis waReba (gawyveta) _ aRelveba, moTminebidan gamosvla, Tavis mobezreba, gulis<br />

moyvanineba, gabrazeba<br />

kbilebis lesva (viszedme) _ gabrazeba, saCxubrad momzadeba, mzadyofnsa visTvisme<br />

zianis misayeneblad<br />

kuWi mouva/ kuWs mouyvans, moayvaninebs _ gabrazdeba<br />

mexis dacema/ datexva (mexi daatydeba) _ mospoba, ganadgureba, Semusvra, akleba,<br />

ganrisxeba, gawyroma, mokvla<br />

mTasa da kldes eca _ yvelafers miawyda gabrazebuli, yvela mxrisken miiwia<br />

2


a buzma gikbina (ram gikbina)! _ ram gaghamwara, rasa cxarob, ra guli mogdis?<br />

sakirisebr anTeba _ gulis mosvla, gabrazeba<br />

tvinSi sisxli auvardeva – metismetad gabrazdeba<br />

yofis daweva _ gawyroma, gajavreba, gaboroteba?<br />

Saqze dogma _ gajavreba, gabrazeba, ganrisxeba<br />

Caxmaxze Sedgeba _ gajavrdeba, saCxubrad moemzadeba, aimrizeba<br />

javri mouvida (mosdis) _ brazobs, javrobs<br />

kidev ufro met gabrazebas, mrisxanebas gamoxataven Semdegi <strong>frazeologizmebi</strong>:<br />

avardeba da davardeba _ metismetad gabrazdeba, gacxardeba<br />

avenTe da davenTe _ Zalze gavbrazdi, saSineli javri momivida<br />

dorblebs yris (dorblebis wamoyra) _ metismetad gabrazebulia, gaanCxlebulia,<br />

gacofebulia<br />

kbilebs ilesavs (lesavs) _ vinmeze Zalian gabrazebulia<br />

kbilebs iyrevinebs _ Zalian javrobs, brazobs<br />

piridan cecxls isvris _ gacofebulia, gacecxlebulia, mrisxanebs<br />

piridan cecxli swvims _ igivea<br />

piridan cofebis yra _ uzomo gulmosuloba, gaanCxleba, gabrazeba, gaboroteba, risxvis<br />

sityvebis wamosrola, wyroma, gajavreba<br />

piridan naperwklebis yra _ uzomo gulmosuloba, gaanCxleba, gabrazeba, gaboroteba,<br />

risxvis sityvebis wamosrola, wyroma, gajavreba<br />

risxvis quxeba – metismetad ganrisxeba, saSineli brazoba, yvirili<br />

samarTeblis fxis asxma _ metismetad gabrazeba, gulis moyvana, gaalmaseba<br />

sisxli auduRdeba _ gacecxldeba<br />

sisxli auvardeba TavSi _ metismetad gabrazdeba<br />

fexebis (fexis) dabakuneba _ sibraziT fexebiT bakunis atexa, Zalian gabrazeba<br />

Suaze gaskdoma _ Zalian gabrazeba<br />

cecxlis mokideba/ modeba_ datanjva, Zalian gabrazeba, gaanCxleba, daRupva, mospoba,<br />

simware<br />

cecxlis yra piridan _ uzomo gulmosuloba, gaanCxleba, gabrazeba, gaboroteba,<br />

risxvis sityvebis wamosrola, wyroma, gajavreba<br />

cecxls akvesebs (Tvalebidan, piridan) _ gaafTrebulia, ganrisxebulia<br />

cecxls gadmoyris (daafrqvevs) _ metismetad gabrazdeba, gacecxldeba<br />

(Tvalebidan) cecxls afrqvevs _ cecxls yris, naperwklebs isvris<br />

cecxlSi Cayeneba _ gamwareba, Serisxva, saSineli wyroma, gajavreba, tuqsva, gaboroteba,<br />

tanjva, wameba<br />

cofi ereva (uvlis) _ igivea, rac cofs yris<br />

cofs hgvris _ saSinlad abrazebs, braziT Wkuas akargvinebs<br />

cofs yris _ metismetad mrisxanebs<br />

WiWinaze skdeba _ Zalian brazdeba<br />

javriT gaxeTqs _ Zlier gaajavrebs, gaabrazebs<br />

3. brazis gamomwvevi erTerTi wyaroa garSemomyofTa araswori, arasamarTliani<br />

saqcieli. cxadia, aq meti mniSvneloba aqvs ara TviT qmedebas, aramed gabrazebulis<br />

interpretacias am qmedebisa. roca erTi adamiani sxvaze brazdeba, cdilobs es<br />

gabrazeba misken mimarTos, ujavrdeba an tuqsavs meore adamians.<br />

av dRes daawevs _ Zalian gaujavrdeba<br />

awi-owos aZaxebs – Sav dRes daawevs, daawiokebs, aiklebs<br />

(visme) brazs daanTxevs _ Zalian gaubrazdeba, datuqsavs<br />

bres aadens _ daawiokebs, mospobs<br />

erT ambavs awevs (erT yofas daawevs (dauwevs) _ ujavrdeba, tuqsavs<br />

erTi yofa daawia _ yvirili astexa, gajavrda, axmaurda, aigdo iqauroba, iRriala<br />

vai-vaglaxs daatexs/ daayris _ Sav dRes daayenebs, ubedurebas SeamTxvevs<br />

3


Tavze kakals amtvrevs _ Zalian ujavrdeba, tuqsavs<br />

Tavze gadaafxrews/ Tavze gadaaxevs _wyromiT rasme daxevs visime dasatuqsavad<br />

kudis rikamde tyavs gaaZrobs/ tyavs gaaZrobs _ Sav dRes daayenebs, metismetad<br />

datuqsavs<br />

maTraxs gadahkravs _ sayvedurs etyvis, gakilavs<br />

seirs aCvenebs _ Sav dRes daayenebs<br />

seirs ayurebinebs _ Sav dRes daayenebs<br />

Sav dRes daayenebs (daayris) _ sastikad gaujavrdeba<br />

fexebis (fexis) dabakuneba _ sibraziT fexebis bakunis atexva, Zalian gajavreba<br />

Rvelfs gadaayris _ Zalian gaujavrdeba, gauanCxldeba, gaubrazdeba<br />

cud (Sav, cxare, av) dRes daayris _ did usiamovnebas miayenebs, Zalian gaamwarebs,<br />

sastikad gajavrdeba<br />

cud (Sav, cxare, av, cxel) daayenebs, dauyenebs _ Zalian cud ambavs daatexs, yofas<br />

gaumwarebs, Zalian datuqsavs, gaujavrdeba<br />

cuds uzams _ cud ambavs daatexs, yofas gaumwarebs, Zalian datuqsavs, gaujavrdeba<br />

cxviridan Zmars adens / waadens _ Sav dRes daayenebs<br />

cxviridan waadens / wamoadens _ Sav dRes daayenebs<br />

cxvirs daunayavs _ Sav dRes daayenebs<br />

Zmars awurebs cxvirSi _ Sav dRes daayenebs<br />

xmas aimaRlebs/ aumaRlebs/ SeimaRlebs/ auwevs _ xmamaRla etyvis rames, gaujavrdeba<br />

javrs iyris _ Tavisi javris gasaqarveblad visme avnebs, dauSavebs rasme, visme dasjis<br />

4. adamiani sibraziT sxvadasxvagvarad iqceva. Tumca Semdegi <strong>frazeologizmebi</strong>s<br />

ganmartebebSi ar gvxvdeba “brazis” aRmniSvneli sityvebi, aSkaraa, rom maTiT<br />

gamoxatuli moqmedeba gabrazebul adamianis Cadenili SeiZleba iyos an mis<br />

mdgomareobas gamoxatavdes:<br />

bres aaadens _ daawiokebs, mospobs<br />

gulSi javrs Caidebs _ ijavrebs<br />

zurgze bols adens _ magrad aceminebs<br />

zurgze fexiT Sesdgeba _ fexiT cemas dauwyebs<br />

zed fexiT Sesdegeba _ fexiT cemas dauwyebs<br />

TavTxles gadaadens _ Tavs gautexs, gauxeTqs<br />

mexs dascems _ did ubedurebas daatexs<br />

mtvers aadens _ aiklebs<br />

nacartuts aadens _ gaanadgurebs, mospobs<br />

nemsis yunwSi gaaZvrens _ Seaviwrovebs, ar gaaxarebs<br />

saxe (saxeze) SeeSleba _ saxeze Cveulebrivi ieri Seecvleba<br />

sisxli swyuria _ visime mokvla surs, visime sisxlis daRvra aqvs ganzraxuli<br />

sisxlis Rvars daayenebs (awvimebs) _ bevr xalxs daxocavs<br />

tvini aemRvreva _ goneba aereva<br />

tvini gadaubrundeba _ goneba aereva<br />

feri Seecvleba _ feri wauva<br />

fexiT Sesdgeba _ fexiT cemas dauwyebs<br />

qvas qvaze ar (aRar) (da)tovebs _ erTianad angrevs, anadgurebs, spobs<br />

yurs auwevs _ dasasjelad yurSi xels mokidebs da moswevs<br />

Sxamad amoadens _ waamwarebs, ar SearCens<br />

Sxams anTxevs _ mware, RvarZlian sityvebs ambobs, RvarZlianad laparakobs<br />

Sxamad argebs _ ar Seargebs, Caamwarebs<br />

cecxlis alSi gaatarebs _ Zalian gaawvalebs, gaamwarebs<br />

cecxlSi Cayris/ Caagdebs _ did gasaWirs Seuqmnis<br />

codvas daatrialebs _ borotebas Caidens, daatexs visme<br />

cocxali ver wauva _ ver gadaurCeba<br />

cocxlad (cocxali) damarxva/ cocxlad damarxavs _ cocxlebigan gamoTiSavs,<br />

gaanadgurebs, saqveynod Searcxvens<br />

4


cxare sityvebs isvris _ gacxarebiT laparakobs<br />

ZaRlis gunebazea _ av gunebazea, gaborotebulia<br />

wver-ulvaSs aglejinebs _ sananeblad, TavSi sacemad gauxdis<br />

wixliT Sesdgeba _ fexiT cemas dauwyebs<br />

wixlqveS gaigdebs _ igivea<br />

Wkuas dakargavs _ gagiJdeba, normaluri azrovnebis unari waerTmeva<br />

Wkuas ubnelebs _ gonebas akargvinebs<br />

Wkua eryeva _ Wkuidan iSleba<br />

xanjalze xels moisvams _ xanjalze xels gaivlebs, itacebs<br />

xatze gadascems _ dawyevlis SeaCvenebs, Serisxavs<br />

javris gulSi CarCena _ javris gulSi Cadeba<br />

javrs SeaWmevs, SeWams _ Surs ar aZiebinebs, javrs ar ayrevinebs<br />

javrs SeirCens _ visime javrs ar (ver) amoiyris, samagieros ar (ver) miuzRavs<br />

javri sWirs (visime) _ javris amoyra unda<br />

javrzea _ visime boRma aqvs<br />

javris amoyra (javrs yrilobs) _ samagieros gadaxda, gulis mooxeba, sxvisTvis<br />

usiamovnebis miyenebiT Tavisi javris Semsubuqeba<br />

javrs amoiRebs _ samagieros gadauxdis, visime javrs amoiyris<br />

(visime) javrSi amova _ igivea<br />

jojoxeTSi Cayris/ Caagdebs _ did gasaWirs Seuqmnis<br />

5. emociur gancdebs yovelTvis Tan axlavs metnaklebi cvlilebebi adamianis<br />

fiziologiaSi, nervul, gul-sisxlZarRvTa, sasunTq sistemebSi. medicinidan cnobilia,<br />

rom gabrazeba-ganrisxebis SemTxvevaSi wneva maRla iwevs, xdeba hormonebis gamoyofa<br />

didi raodenobiT da nivTierebaTa cvlis daCqareba, imatebs guliscema da aqtiurdeba<br />

imuniteti. organizmi ase imitom iqceva, rom emzadeba agresiisTvis. agresia gabrazebis<br />

gamoxatvis aqtiuri formaa. agresia TavisTavad gulisxmobs brazs.<br />

am velis frazeologizmebSi xSirad gvxvedeba sityvebi, romlebic amgvar fiziologiur<br />

cvlilebebs ukavSirdeba: guli, sisxli, naRveli. saerTod, guli xSirad ixmareba<br />

emociis gamomxatvel metaforebSi, da ara mxolod <strong>qarTulSi</strong>. es imiT unda iyos<br />

ganpirobebuli, rom guls, rogorc organos centraluri adgili ukavia adamianis<br />

sxeulSi ara mxolod mdebareobiT, aramed mniSvnelobiTac. igi organizmis saerTo<br />

sicocxlisunarianobas uzrunvelyofs.<br />

guli (sisxli) (a)emRvreva _ brazi ereva, guli mosdis<br />

guli (sisxli, suli, brazi) yelSi moebjina _ guli mouvida, sunTqva Seekra (metismeti<br />

aRelvebisgan, sibraziT)<br />

guli sisxliT aevseba _ boRma ereva, dardi awveba<br />

guli yelSi gaeCxireba _ guli mouva, sunTqva Seekreba (metismeti aRelvebisgan,<br />

sibraziT)<br />

guli (suli, sisxli, brazi, cremli) yelSi moebjineba/ aqvs mobjenili/ guli yelSi<br />

ebjineba _ igivea<br />

guli yelSi sCria _ igivea<br />

naRvelas daqceva _ gaanCxleba, gulis mosvla, brazi aRelveba<br />

naRvela gaasiva/ gausiva _ Zalian Seawuxa, gaabraza, gaajavra<br />

T. saxokia gulTan da naRvelTan dakavSirebiT wers:<br />

“roca kaci aRSfoTebulia brazisagan, gulmosulia, SeSinebulia, an kidev gaxarebulia,<br />

es sulieri gancda, pirvelyovlisa moqmedebs gulze, aforiaqebs mas, arRvevs mis<br />

wonasworobas, gamohyavs igi damSvidebuli mdgomareobidan: guli saguleSi aRar<br />

Cerdeba, budeSi veRar eteva, borgavs, gareT gamoxtomas lamobs.”<br />

5


“naRveli _ brazi, dardi, sicxare. naRvelis siTxes gamohyofs adamianisa da cxovelis<br />

RviZli. igi inelebs cximebs, metad mwarea. naRveli gadaqceulia sinonimad yovelive<br />

mwarisa . . . gulis mosvlis dros, gulis cemis gaxSirebis gamo, simpatikuri nervuli<br />

sistema agznebulia, rac iwvevs naRvlis sadinris daxSobas. maSasadame, naRveli<br />

grovdeba naRvlis buStSi da am buStis moculoba diddeba, anu, rogorc xatovnad<br />

ambobs Cveni xalxi, naRvela sivdebao, rac niSnavs uzomo sibrazes.”<br />

sisxlTan dakavSirebiT saxokia aRniSnavs: “roca guli mogvdis da vbrazobT, sisxlis<br />

ZarRvebi yelTan ibereba, yeli viwrovdeba da TiTqo vinme yelSi gviWers da waxrCoba<br />

unda Cvenio” amitom vambobT:<br />

sisxli emRvreva _ brazi ereva, guli mosdis<br />

sisxli moawveba _ brazi daaxrCobs, ganrisxdeba<br />

sisxli yelSi awveba _ brazi mosdis, boRma axrCobs<br />

sisxli yelSi gvebjineba _ braziTa da javriT vskdebiT, saSineli gaborotebuli varT,<br />

gavcecxldiT, gavSmagdiT)<br />

sisxli yelSi mogvivida _ igivea<br />

suli Seugubdeba _ sunTqva Seekvreba, suli SeexuTeba<br />

suli yelSi moebjineba, amoeCreba _ guli mouva, sunTqva Seekreba, suli SeexuTeba<br />

(metismeti aRelvebiT, sibrazisagan . . .)<br />

brazi ( guli, sisxli) yelSi moebjineba<br />

brazi (boRma) moawveba (gulze, yelSi)<br />

boRma gulze awveba _ boRma axrCobs, javrisgan suli exuTeba, ixrCoba<br />

boRma yelSi ebjineba _ igiveaEA<br />

boRma yelSi moawveba _ igivea<br />

boRma axrCobs _ igivea<br />

boRmiT yelTamde savsea _ metad dajavrianebulia<br />

brazi axrCobs _ brazi mosdis, boRma axrCobs<br />

emociis Sedegad icvleba Tvalebis gamometyveleba, kanis elferi da sxv. brazisTvis<br />

damaxasiaTebelia kunTebis daWimva, muStebis Sekvra, kbilebis kraWuni. yvelaze metad<br />

emocia adamianis saxeze aisaxeba, magram mniSvneloba aqvs Jestebs, moZraobebsa da<br />

xmasac. es yvelaferi asaxulia frazeologizmebSi:<br />

almuri moekideba _ gabrazdeba, gacxardeba, gaficxdeba<br />

Tvalebis dakveseba _ TvalebisTvis mrisxane gamometyvelebis micema<br />

Tvalebs abrialebs (atrialebs, gadautrialebs, gadaubrialebs) _ wyromiT iyureba,<br />

mrisxaned iyureba<br />

Tvalebs gadmoWimavs _ Tvalebs gadmoabrialebs<br />

TvaliT gagmiravs _ mrisxane TvalebiT Sexedavs<br />

TvalebiT Caylapvas daupirebs<br />

kbilebis (kbilTa) RrWena _ wyroma, muqara, gabrazeba<br />

mglis feri edeba _ mrisxane gamometyvelebas miiRebs<br />

mgeliviT iyureba _ mtrulad, gabrazebiT ucqeris visme<br />

mglis TvaliT iyureba _ igivea<br />

mrude TvaliT Semoxedva _ mtrulad, eWvis TvaliT, usiamovnod, gulmosulad, wyromiT,<br />

undod yureba<br />

nerwyvi gauSreba _ pirSi simSrales igrZnobs (wyenis, gabrazebisagan da sxv.)<br />

samaris feri daedeba/ adevs _ Zalze gafiTrdeba (Zlieri gancdisagan)<br />

saxe SeeWmuxneba _ wyromis gamosaxatavad saxe moeRuSeba<br />

saxeze almuri (siwiTle) moedeba _ gawiTldeba<br />

sunTqva Seekvreba _ sunTqva SeexuTeba, sunTqvas ver SeZlebs<br />

Sublze almurma auara _ Subli gauxurda<br />

xmis amaRleba (xmas imaRlebs) _ gajavreba, gawyroma, risxva, Seteva, brazi, gulis<br />

mosvla; mediduroba<br />

6


xmas auwevs _ igivea<br />

amerikeli mecnierebis ekmanisa da frizenis mixedviT, gabrazeba-ganrisxebisas bunebrivi<br />

mimikuri gamoxatulebebia: warbebis Sekvra da daweva, vertikaluri naoWebi warbebs<br />

Soris, gadmokarkluli Tvalebi, gafarToebuli nestoebi. tuCebi SeiZleba oridan erT<br />

mdgomareobaSi iyos: Ria da daZabuli, an mokumuli, kuTxeebSi swori an qvemoT daweuli.<br />

kopebs Sekravs _ gaWirveba, ganrisxeba, gawyroma, mowyena, dadardianeba, danaRvlianeba<br />

kopebs (koxebs) Seikravs _ pirquSi gaxdeba, moiRuSeba<br />

dana pirs (kriWas) ar uxsnis _ kriWaSekrulia, gamSralia, xmas ver iRebs (mZime<br />

gancdisaga, brazisagan da sxv.)<br />

kriWas Seikravs _ gamSralia, xmas ver iRebs (mZime gancdisaga, brazisagan da sxv.)<br />

Subli SeeWmuxneba _ wyromis, usiamovnebis gamosaxatavad<br />

Sublma (mavanisam) Rrubeli daisxa _ mavanis Subls Rrubeli gadaefara. mavani unda<br />

gawyres, guli unda moiyvanos<br />

Sublis Sekvra (Sexra) _ ganrisxeba, saxeze darCena wyromisa da ukmayofilebisa,<br />

dafiqreba, gulmosuloba<br />

warbebi Seekvreba _ moiRuSeba, ganawyendeba, ganrisxeba daetyoba<br />

warbebi Seenaskveba _ moiRuSeba, ganawyendeba, ganrisxeba daetyoba<br />

warbebs Seyris _ moiRuSeba, SeiWmuxneba, moiquSeba<br />

warbebi SeeWmuxneba _ warbebi Seekvreba wyromis gamosaxatavad<br />

warbebs SeiruSxavs _ igivea<br />

warbs (Subls, kopebs) Seikravs _ Subls SeiWmuxnis (gabrazebis niSnad)<br />

braziani da boroti adamianis dasaxasiaTeblad <strong>qarTulSi</strong> ixmareba RvTis risxva,<br />

carieli kuWi, mxeci (mZvinvare, ficxeli, ulmobeli, gulqva adamiani). gulmosuli,<br />

gajavrebuli, gaborotebuli adamianis aRmniSvnelad T.saxokia asaxelebs sityvas<br />

jagaraSlili, rasac axlavs Semdegi komentari: ”cxovelebi, rogorc, magaliTad, Rori,<br />

ZaRli, kata, kruxi da sxva, roca gabrazebulni arian, zurgi aeqoCrebaT, Tavze balani<br />

aeSlebaT.” amasTan dakavSirebiT, gavixsenoT gabrazebis gamomxatveli <strong>frazeologizmebi</strong>:<br />

balani aeSleba _ gabrazebis (an SiSis) gamo balani fexze daudgeba<br />

balans auSvebs _ gabrazdeba, aReldeba, gaborotdeba, guli mouva<br />

bewvi aeSleba _ aiRrineba, brazi mouva<br />

Tma yalyze daudgeba _ gabrazdeba<br />

yalyze dadgoma _ usazomo aRSfoTeba, gulis mosvla, ganrisxeba, gawyroma, gajavreba<br />

yalyze (yalxze) Sedgeba _ aReldeba, abobnoqrdeba<br />

jagari yalyze daudgeba _ gabrazdeba<br />

jagars aiSlis _ gabrazdeba<br />

jagars (balans) aSlis _ jagari (balani) yalyze daudgeba (SiSiT an gabrazebis niSnad)<br />

6. calke unda SevCerdeT frazeologizmze bres aadens. T.saxokias aqvs bres adena (da<br />

ara bris) _ moreva, damarcxeba, daTrgunva, gacamtvereba. qegl-Si bre kvecadia (brisa)<br />

da orgvaradaa ganmartebuli: 1. “mtveri bzenarevi” (saba). 2. kuTx. (gur.) Romis nacexvi<br />

(n.sabaS). bres aadens _ kuTx. (qiz.) gadat. daawiokebs, mospobs.<br />

7. zemoT vnaxeT, rom gvaqvs aseTi idiomi _ Saqze dgas. Saqze dgomas T.saxokia ase<br />

ganmartavs: ”gajavreba, gabrazeba, ganrisxeba. Saqi arabulia, niSnavs ekals.” roca es<br />

idiomi Cvens velSi SevitaneT, swored T.saxokias ganmartebas veyrdnobodiT. qegl-is<br />

mixedviT, Saqi erTi mniSvnelobiT igivea, rac SiSagi (SuSis erTgvari WurWeli),<br />

CvenTvis saintereso gamoTqma ki mocemulia Saqis meore mniSvnelobasTan, romelic sabas<br />

mixedviT, aris “vegis jdoma”. es sityva dadasturebulia mxolod or gamoTqmaSi: Saqs<br />

dajdeba, rac niSnavs “qimze Sedgeba, aimarTeba” da Saqsa, Saqze dgas _ “fexzea,<br />

amarTulia”, gadataniTi mniSvnelobiT ki saCxubrad aris momarTuli.<br />

7


8. zog frazeologizms emociuri Seferiloba etyoba. agdebuli damokidebuleba<br />

gamosWvivis Semdeg frazeologizmebSi:<br />

saqme gamiWira<br />

kudi ewvis<br />

tvini auduRa<br />

avarda da davarda<br />

WiWinaze skdeba<br />

kbilebs iyrevinebs<br />

dorblebs yris<br />

9. CvenTvis saiuntereso velis frazeologizmebSi zogjer xerxdeba sinonimebis<br />

Canacvleba, mniSvneloba ki igive rCeba:<br />

RvTis risxva<br />

RvTis wyroma<br />

brazi axrCobs<br />

boRma axrCobs<br />

brazi gulze moawveba<br />

boRma gulze moawveba<br />

erTi da imave zmnasTan ixmareba sxvadasxva arsebiTi saxeli an, piriqiT, erTsa da imave<br />

saxelTan _ sxvadasxva zmna:<br />

warbs (warbebs) Seikravs<br />

kopebs Seikravs<br />

koxebs Seikravs<br />

Subls Seikravs<br />

kriWas Seikravs<br />

warbebi Seekvreba<br />

warbebi Seenaskveba<br />

warbebi Seeyreba<br />

warbebs SeiruSxavs<br />

dana pirs ar uxsnis<br />

dana kriWas ar uxsnis<br />

xmas aimaRlebs<br />

xmas auwevs<br />

Tvalebs akvesebs<br />

Tvalebs atrialebs<br />

Tvalebs abrialebs<br />

sisxli yelSi awveba<br />

sisxli yelSi ebjineba<br />

sisxli yelSi mosdis<br />

suli yelSi moebjineba<br />

suli yelSi amoeCreba<br />

sisxli yelSi ebjineba<br />

8


oRma yelSi ebjineba<br />

brazi yelSi ebjineba<br />

guli yelSi ebjineba<br />

guli yelSi ebjineba<br />

guli yelSi gaeCxireba<br />

guls mouyvans<br />

kuWs mouyvans<br />

gulis gasiveba<br />

naRvelis gasiveba<br />

da sxva.<br />

zogjer SesaZlebelia idiomis gafarToebac:<br />

sisxli moawveba<br />

sisxli yelSi moawveba<br />

guls aumRvrevs<br />

gul-mucels aumRvrevs<br />

ram gikbina!<br />

ra buzma gikbina!<br />

10. am velis bevr frazeologizmSi gvxvdeba sityva cecxli.<br />

piridan cecxls yris (isvris)<br />

piridan cecxli swvims<br />

cecxlis mokideba/ modeba<br />

cecxls akvesebs (Tvalebidan, piridan)<br />

(Tvalebidan) cecxls gadmoyris (daafrqvevs)<br />

cecxlSi Cayeneba<br />

saerTod cecxli bevr qarTul frazeologizmSi gvxvdeba. ai, ramdenime maTgani:<br />

gulze cecxli Semoekideba<br />

gulSi cecxli unTia<br />

Tavze cecxli daenTeba<br />

keraSi cecxli gauqreba<br />

or cecxls Sua yofna<br />

cecxli aqvs Semodebuli<br />

cecxlis puris Wama<br />

cecxlSi Cayris<br />

da bevri sxva.<br />

maTSi cecxli xan yvelafris gamanadgurebeli stiqiaa, sayovelTao ubedurebaa, xan –<br />

gaWirveba, xan _ vneba, xan _ sicocxlis wyaro. sainteresoa T.saxokias mosazreba<br />

cecxlze rogorc simboloze:<br />

“cecxli _ ubedureba, saSineli wameba, tanjva usazRvro; sificxe, simarjve,<br />

gulmodgineba.<br />

cecxls imTaviTve didi dadebiTi mniSvneloba hqonda kacobriobis civilizaciisaTvis<br />

(siTbo, samzareulo, orTqlis gaCena) cecxli Seiqmna pirvelyofili adamianis keris,<br />

9


ojaxis simbolod (cecxlis danTeba _ ojaxis gaCena). magram amave dadebiT<br />

mniSvnelobasTan erTad, cecxls, Tavisi gamanadgurebeli, nivTierebaTa momspobi<br />

Tvisebis wyalobiT, mieca mniSvneloba uaryofiTi, romelic suraTxatovnad gadaiqca<br />

sinonimad ubedurebisa, saSinelebisa da tanjva-mwuxarebisa.”<br />

11. zogierTi frazeologizmis warmoSoba dakavSirebulia adamianis dakvirvebasTan<br />

cxovrebaze. magaliTad, tabikebis mtvreva _ gabrazeba, gacxareba, Wirveuloba,<br />

mouridebloba. isev. T.saxokias davesesxebiT komentars: “xaris mier tabikebis damtvreva,<br />

misi mxriT, moiTxovs did, ZaldatanebiT, uswormasworo moZraobas sxeulisas da,<br />

gansakuTrebiT, Tavisa da kisrisas, did miwev-mowevas, Wirveulobas, mourideblobas,<br />

aTasnairad daWimvas kunTebisas, sanam apeuriT moWirebuli tabikebi daimtvreodes da<br />

gaanCxlebuli xari kisers gamoiSvebdes uRlidan. ai, am suraTsaa dadarebuli braziani<br />

adamianis qceva, romelic iqiT-aqeT ewyviteba da misi yoveli moZraoba glexs moagonebs<br />

gacxarebuli xaris mier tabikebis mtvrevas. gacxarebuli xaris mdgomareobaSi myof<br />

adamians dacinviT etyvian:” misamar, tabikebs nu amtvrev, Sens qerqSi daetieo!”<br />

12. sainteresod gveCveneba <strong>“sibrazis”</strong> <strong>semantikis</strong> <strong>Semcveli</strong> qarTuli <strong>frazeologizmebi</strong>s<br />

Sedareba sxva enis monacemebTan. es seriozul muSaobas moiTxovs. amjerad ramdenime<br />

magaliTiT SemovifarglebiT rusuli da inglisuri enebidan:<br />

Кровь бросилась в голову<br />

Sdr.: sisxli auvardeba TavSi<br />

Make one’s blood boil<br />

Sdr.: gulis aduReba<br />

Breathe fire<br />

Sdr.: piridan cecxls afrqvevs<br />

13. lui ielmslevi Tavis cnobil naSromSi “prolegomenebi enis TeoriisaTvis”<br />

samarTlianad miuTiTebda enis mniSvnelovan rolze kacobriobis kulturis<br />

interpretaciaSi: “ena, rogorc niSanTa sistema da myari warmonaqmni, warmoadgens<br />

adamianis gonier da fsiqikur bunebaSi Cawvdomis gasaRebs. ena, rogorc<br />

zeindividualuri socialuri instituti, eris xasiaTs warmoaCens.” (5, 132) Tanamedrove<br />

lingvistikis erTerT wamyvan dargad swored enis meSveobiT kulturis Seswavla iqca.<br />

kulturologiuri lingvistika anu lingvokulturologia enas ixilavs adamianTan, mis<br />

azrovnebasTan, fsiqikasa da sulierebasTan mWidro kavSirSi.<br />

kulturologiuri lingvistikis erTerTi ZiriTadi terminia koncepti., romelsac<br />

aqtiurad xmarobs am mimarTulebiT momuSave yvela mecnieri. konceptis fundamenturi,<br />

mravalaspeqtiani Seswavla gulisxmobs enis yvela Sris analizs sxvadasxva meTodebiT.<br />

prioriteti damsaxurebulad ekuTvnis enis leqsikur-frazeologiur dones, romelSic<br />

kargad vlindeba adamianis, mTeli sociumis sulieri kultura, misi zneobrivi, eTikuri<br />

da esTetikuri faseulobebi.<br />

lingvokulturologiis erTerTi meTodia fsiqologiis saganis _ adamianis mentalobis,<br />

emociebis, percefciebis lingvisturi meTodebiT, enis prizmaSi kvleva. Tumca amgvari<br />

kvleva ar eswrafvis sakuTriv fsiqologiaSi samecniero daskvnebis gakeTebas. misi<br />

amocanaa kontrastuli leqsikuri <strong>semantikis</strong> meTodebiT gamoarkvios adamianis<br />

sulierebasTan dakavSirebuli leqsikis semantika. rogorc wesi, TiToeuli emocia<br />

mTeli rigi <strong>frazeologizmebi</strong>T gamoixateba (mag.: SiSi _ civma oflma daasxa, tanSi<br />

civad gascra, TvalT daubnelda da a.S.). erTi da imave emociis gamomxatveli<br />

<strong>frazeologizmebi</strong> erTmaneTisgan gansxvavdebian Sinagani formiT. es Sinagani forma<br />

uSualod ganapirobebs maT xmarebas, amitom xdeba sinonimuri mniSvnelobis<br />

frazeologizmTa klasifikacia maTi Sinagani formis, xatis mixedviT. magaliTad, ukve<br />

10


naxsenebi SiSis semantikuri velis <strong>frazeologizmebi</strong> dajgufdeba Semdegi metaforuli<br />

modelebis mixedviT: SiSi rogorc sicive (civma oflma daasxa, tanSi civad gascris,<br />

ZarRvebSi sisxli gaeyineba); SiSi rogorc fizikuri sisuste (muxlebi moekveTeba) da a.S<br />

emociaTa ganmertebebisadmi metaforuli midgoma pirvelad lakofisa da jonsonis<br />

naSromebSi gamoCnda (1). maTSi aRiniSna, rom emociebi TiTqmis arasodes ar gamoixateba<br />

pirdapir, aramed yovelTvis dadarebulia raRacasTan da metaforulad aRiniSneba. rusi<br />

lingvistebis naSromebSic vxvdebiT msgavs midgomas: emociis aRwerisas isini gamoyofen<br />

Semdeg niSnebs: emociis intensiuroba, emociis mizezi, emociis Sedegi. X aris emocia Y<br />

aris sxeulis nawili, romelSic am emociis Sedegad mimdinareobs simptomuri<br />

cvlilebebi (4). YY-is eqstraordinaluri funqcionireba X-is simptomia. magaliTad,<br />

muxlebi moekveTeba _ fexebis eqstraordinaluri funqcionireba, rogorc SiSis<br />

simptomi (Sdr.: fexebis funqcionirebis Sewyveta, rogorc SiSis simptomi).<br />

ungreli mecnieris koveCeSis SromebiSic daaxloebiT aseT midgomasTan gvaqvs saqme.<br />

koveCeSi lakofTan (2) erTad aRwers SiSis emociis models, romelic amerikuli<br />

kulturisTvisaa damaxasiaTebeli. avtorebi cdiloben daamtkicon, rom fsiqikuro<br />

movlenebi rTul konceptur struqturas qmnian, romelSi garkvevac im enobrivi<br />

gamonaTqvamebis sistematizaciis meSveobiT xdeba SesaZlebeli, romelTac ama Tu im<br />

enaze molaparakeebi iyeneben konkretuli emociis aRwerisas. amgvari kvleva saSualebas<br />

iZleva sxvadasxva enis emociuri konceptebi erTmaneTs SevadaroT. koveCeSis azriT,<br />

swored ena warmoadgens im iaraRs, romelic emociuri konceptebis rTul struqturasa<br />

da SinaarsSi gagvarkvevs. enobrivi monacemebi metyveleben ama Tu im xalxis emociur<br />

gamocdilebasa da kulturul specifikaze (3). amgvarad, emociuri gamocdilebis<br />

Sesaswavlad aucilebelia misi enobrivi gamoxatulebis Seswavla. ”enis saSualebiT<br />

vaSenebT konceptur samyaros” (2).<br />

lakofsa da koveCeSs (2) CvenTvis saintereso emocia _ sibraze aqvT ganxiluli.<br />

ganxilva gabrazebis fiziologiuri niSnebiT iwyeba:<br />

1) temperaturis momateba, wnevis aweva, aRelveba da aRqmis unaris daqveiTeba<br />

2) gabrazebasTan erTad izrdeba misi fiziologiuri gamovlinebac<br />

3) arsebobs zRvari, romlis Semdegac sibrazis fiziologiuri gamovlineba<br />

aferxebs normalur saqciels<br />

amis Semdeg, sibrazis simptomebis mixedviT, gamoyofilia ZiriTadi metonimiebi. sibraze<br />

– es aris:<br />

sxeulis temperatura<br />

Sinagani wneva<br />

saxisa da kisris gawiTleba<br />

aRelveba<br />

aRqmis sizustis darRveva<br />

inglisuri enis monacemebis Seswavlis safuZvelze avtorebi askvnian, rom rigiTi<br />

molaparakeebi Rrmad aRweven sakuTari fsiqikis siRrmeSi da, rom sibrazis<br />

gamomxatveli metaforebi SemTxveviT ki ar gaCenila, aramed piriqiT _ Cveni<br />

fiziologiiTaa motivirebuli; koncepturi metaforebi ubralod fantaziis nayofs ki<br />

ar warmoadgenen, aramed maT safuZvlad udevT sxeulismieri (grZnobiTi) gamocdileba.<br />

es Zalze saintereso daskvnaa, vinaidan masSi ikveTeba Sesabamisoba metaforasa da<br />

fiziologias Soris, da ara fiziologiasa da sistyvasityviT mniSvnelobas Soris.<br />

metonimiebis mixedviT, <strong>“sibrazis”</strong> <strong>semantikis</strong> <strong>Semcveli</strong> qarTuli <strong>frazeologizmebi</strong> ase<br />

dalagdeba:<br />

11


sxeulis temperatura:<br />

avenTe da davenTe<br />

sakirisebr anTeba<br />

guli aenTeba<br />

guli auduRdeba<br />

sisxli auduRdeba<br />

gulze cecxli Semoekideba<br />

piridan cecxli swvims<br />

cecxli moedeba / moekideba<br />

piridan cecxls yris / isvris<br />

Tvalebidan cecxls afrqvevs<br />

Sinagani wneva:<br />

tvinSi sisxli auvardeba<br />

sisxli moawveba<br />

sisxli yelSi ebjineba<br />

guli sisxliT aevseba<br />

guli yelSi moebjineba<br />

sisxli aemRvreva<br />

gawiTleba:<br />

almuri moekideba<br />

Sublze almurma auara<br />

saxeze almuri (siwiTle) moedeba<br />

aRelveba:<br />

gul-mucels aumRvrevs<br />

wonasworobas dakargavs<br />

ZarRvi aeyreba<br />

nervebi aeSleba<br />

moTminebidan gamodis<br />

ereva suli da guli<br />

aRqmis sizustis darRveva:<br />

gamarjveba RvTis risxvad esmis<br />

cofi uvlis<br />

cofs hgvris<br />

mgeliviT iyureba<br />

mglis TvaliT iyureba<br />

am velis frazeologizmebze dakvirvebam dagvanaxa, rom qarTul gagebaSi sibrazis<br />

grZnoba, pirvel rigSi, moqmedebs gulsa da sisxlZarRvTa sistemaze., razec miuTiTebs<br />

im frazeologizmTa simravle, romlebic Seicaven sityvebs sisxli da guli. gabrazebas<br />

SeiZleba Tan axldes gawiTlebac. mrisxaneba ki, romelic ufro Zlieri emociaa,<br />

adamianis sxeulSi cecxlis arsebobasTan asocirdeba. mrisxaneba ukve is zRvaria, roca<br />

adamiani kargavs adamianur saxes da realobis swored aRqmis unarsac. amitom<br />

mrisxanebis sinonimebia cofisa da mglis <strong>Semcveli</strong> <strong>frazeologizmebi</strong>.<br />

12


lakofisa da koveCeSis daskvnebi inglisuri enis monacemebs eyrdnoba da, cxadia,<br />

zustad ar miesadageba qarTul enaSi <strong>“sibrazis”</strong> gagebas. es mxolod pirveli cda iyo<br />

<strong>“sibrazis”</strong> metaforuli modelis Seqmnisa qarTul enaSi. imedi gvaqvs, rom Cvens mier<br />

dawyebuli qarTuli zmnuri <strong>frazeologizmebi</strong>s semantikuri dominantis mixedviT<br />

dajgufeba xels Suwyobs maTi Tanamedrove lingvisturi meTodebiT Seswavlas.<br />

gamoyenebuli literatura<br />

1. Lakoff George, Johnson Mark, Metaphors we live by, Chicago, 1980<br />

2. Lakoff George, Kovecses Zoltan, The cognitive model of anger inherent in American English // Cultural<br />

models in language and thought. Cambridge. Cambridge University Press, 1987<br />

3. Kovecses Zoltan, Emotion concepts, New York etc., Springer-Verlag, 1990<br />

4. Иорданская Л.Н., Попытка лексикографического толкования групп со значением чувства ..<br />

Машинный перевод и прикладная лингвистика. Вып.: 13<br />

5. Ельмслев Л. Пролегомены к теории языка.// Новое в лингвистике. Вып.:1.Москва, 1960<br />

6. qegl t. 1-8<br />

7. T. saxokia, qarTuli xatovani sityva-Tqmani, 1979<br />

8. r. amirejibi, “sikvdilis” <strong>semantikis</strong> <strong>Semcveli</strong> <strong>frazeologizmebi</strong> <strong>qarTulSi</strong>,<br />

enaTmecnierebis sakiTxebi, #1, 1999<br />

9. r. Amirejibi “sircxvilis” <strong>semantikis</strong> <strong>Semcveli</strong> <strong>frazeologizmebi</strong> <strong>qarTulSi</strong>,<br />

enaTmecnierebis sakiTxebi, #4, 1999<br />

10. r. Amirejibi “SiSis” <strong>semantikis</strong> <strong>Semcveli</strong> <strong>frazeologizmebi</strong> <strong>qarTulSi</strong>,<br />

enaTmecnierebis sakiTxebi, #2, 2003<br />

reziume<br />

naSromSi ganxilulia <strong>“sibrazis”</strong> <strong>semantikis</strong> <strong>Semcveli</strong> qarTuli <strong>frazeologizmebi</strong> maTi<br />

leqsikuri Sedgenilobis, stilis, gramatikuli bunebis da xatovanebis mixedviT.<br />

mocemulia cda maTi ganxilvisa ligvisturi kulturologiis meTodebis gamoyenebiT. am<br />

statiaSi ganxiluli <strong>frazeologizmebi</strong> qarTuli frazeologiis leqsikonis nawili<br />

gaxdeba. Tematuri niSniT dajgufebuli qarTuli <strong>frazeologizmebi</strong> SesaZlebels gaxdis<br />

maT Tanemedrove lingvisturi meTodebiT Seswavlas da metaforuli xatebis gamovlenas.<br />

Rusudan Amirejibi<br />

Summery<br />

Georgian idioms in the Semantic field of “anger”<br />

This essay discusses Georgian idioms of the semantic field of “anger” according to their lexical content,<br />

grammatical nature, style and metaphoric type. The analysis uses methods of linguistical culturology. The idioms<br />

discussed in this article will form part of of a dictionary of Georgian idioms. Georgian idioms grouped according to<br />

their dominant meaning will allow further study by modern linguistic methods and deciphering their metaphoric<br />

model.<br />

13

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!