q a r T u l i e n a d a l i t e r a t u r a
q a r T u l i e n a d a l i t e r a t u r a
q a r T u l i e n a d a l i t e r a t u r a
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
erovnuli saswavlo olimpiada<br />
q a r T u l i e n a d a<br />
l i t e r a t u r a<br />
2 0 1 0
ogor Catarda 2010 wlis olimpiada<br />
qarTul enasa da literaturaSi<br />
olimpiada qarTul enasa da literaturaSi miznad isaxavda SemoqmedebiTi<br />
niWiT dajildoebuli moswavleebis gamovlenas. igi sam etapad Catarda.<br />
davalebebi sirTulis mixedviT or jgufad daiyo da, Sesabamisad, qarTuli<br />
enisa da literaturis olimpiadac calke Catarda IX-X klasebis moswavleTaTvis<br />
da calke _ XI-XII klaselTaTvis. olimpiadis arc erT etapze qveda<br />
da zeda asakobrivi jgufebis warmomadgenlebi erTmaneTis konkurentebi ar<br />
iyvnen.<br />
I etapze IX-X klasebis moswavleebs moeTxovebodaT gamoevlinaT orTografiis,<br />
morfologiis, sintaqsisa da punqtuaciis sakiTxebis codna da am codnis<br />
gamoyenebis unari. monawileebs miecaT mcire zomis teqsti, romelSic maT<br />
unda gaesworebinaT Secdomebi da ise gadaeweraT igi. garda amisa, arCeviTi<br />
(Semosaxazi) kiTxvebis meSveobiT Semowmda qarTuli enis leqsikis codna.<br />
amave etapze moswavleebs unda gamoevlinaT argumentirebuli msjelobis<br />
unari. SeTavazebul iqna mcire zomis mxatvruli nawarmoebi da monawileebs<br />
moeTxovebodaT emsjelaT am nawarmoebisa da misi saTauris urTierTmimarTebis<br />
Sesaxeb.<br />
I etapze XI-XII klasebis moswavleebs unda gamoevlinaT stilistikis sakiTxebis<br />
codna. maT moeTxovebodaT sxvadasxva funqciuri stilis teqstebis daxasiaTeba.<br />
garda amisa, Semowmda teqstis stilisturad gamarTvis unari. monawileebs<br />
unda gaesworebinaT stilisturi xarvezebi da ise gadaeweraT teqsti.<br />
amave etapze moswavleebs unda gamoevlinaT argumentirebuli msjelobis<br />
unari. SeTavazebul iqna mcire zomis mxatvruli teqsti da monawileebs moeTxovebodaT<br />
emsjelaT imis Sesaxeb, Tu ra SeiZleba yofiliyo gaugebari an<br />
miuRebeli am teqstSi Tanamedrove mkiTxvelisaTvis.<br />
II etapze orive asakobrivi jgufis moswavleebs moeTxovebodaT gamoevlinaT<br />
kritikuli azrovnebis unari da weris kultura.<br />
kritikuli azrovnebis unari Semowmda erTmaneTisagan gansxvavebuli ori<br />
tipis davalebiT.<br />
I davaleba: moswavleebs miecaT ori ucnobi teqsti:<br />
a) prozauli da b) poeturi.<br />
monawileebs am teqstebidan unda aerCiaT erT-erTi da daeweraT komentari _<br />
maT unda gamoemJRavnebinaT individualuri xedva da pirovnuli damokidebuleba<br />
teqstSi wamoWrili problemis mimarT.<br />
II davaleba: SeTavazebuli iyo eses saTauri da ori urTierTsawinaaRmdego<br />
debuleba, romelTagan monawileebs erT-erTi unda aerCiaT da daesabuTebinaT,<br />
ratom emxrobian swored am Sexedulebas.<br />
III etapze orive asakobrivi jgufis moswavleebs kvlav ori davaleba unda<br />
SeesrulebinaT.<br />
I davaleba: monawileebs daurigdaT cnobili holandieli mxatvris piter<br />
breigelis namuSevris reproduqcia. maT evalebodaT suraTis naxviT miRebuli<br />
STabeWdilebis Sesabamisad SeerCiaT am naxatisa da sakuTari Txzulebis sa-<br />
Tauri da daeweraT novela, Canaxati, STabeWdileba an miniatura...<br />
II davaleba: SeTavazebul iqna 2 saTauri. moswavleebs unda aerCiaT erT-er-<br />
Ti maTgani da daeweraT Txzuleba _ narkvevi an ese.<br />
2
samive etapze davalebebis Sesasruleblad gamoyofili iyo 3 saaTi.<br />
moswavles yvela etapze hqonda imis saSualeba, rom jer Savad daewera,<br />
Semdeg ki gadaeTeTrebina Tavisi naSromi.<br />
I da II etapebze Sesrulebuli davalebebi standartuli Sefasebis sqemebis<br />
meSveobiT gasworda amisaTvis sagangebod momzadebuli pedagogebis mier.<br />
III etapze Sesrulebuli namuSevrebi ki Seafasa specialurma Jiurim, romelmac<br />
miiRo saboloo gadawyvetileba _ gamoavlina saukeTeso Txzulebebi,<br />
ganixila sadavo nawerebi da a. S.<br />
IX-X klasebis araqarTulenovani skolebis moswavleebs olimpiadis I etapze<br />
moeTxovebodaT kiTxvisa da weris unaris gamovlena. I davalebaSi wakiTxulis<br />
gagebisa da gaazrebis unaris Sesafaseblad SeTavazebuli iyo mcire zomis<br />
informaciuli teqsti, romelsac mohyveboda 10 arCeviTi (Semosaxazi pasuxis<br />
mqone) kiTxva. II davalebaSic miecaT imave tipis teqsti, romelsac mohyveboda<br />
5 Ria (dasaweri pasuxis mqone) kiTxva da weriTi davaleba sami miTiTebiT.<br />
XI-XII klasebis araqarTulenovani skolebis moswavleebsac miecaT analogiuri<br />
tipis davalebebi, romlebic zemoT aRwerilisagan mxolod sirTulis<br />
TvalsazrisiT iyo gansxvavebuli.<br />
olimpiadis II etapze araqarTulenovani skolebis moswavleebs moeTxovebodaT<br />
naxevargverdiani teqstis mSobliuri enidan qarTulad Targmna da argumentirebuli<br />
eses dawera.<br />
zemoT ukve aRiniSna, rom III etapis davalebebi yvela monawilisaTvis (rogorc<br />
qarTulenovani, aseve araqarTulenovani skolebis moswavleTaTvis) saerTo<br />
iyo, gamarjvebulebi ki TiToeul jgufSi (qarTulenovani: IX-X da XI-<br />
XII; araqarTulenovani: IX-X da XI-XII) cal-calke gamovlindnen.<br />
3
olimpiadis I turis monawileebs miewodaT Semdegi informacia da rekomendaciebi:<br />
• testis maqsimaluri qulaa _ 30;<br />
• davalebebis Sesasruleblad geZlevaT 3 saaTi;<br />
• yuradRebiT waikiTxeT yoveli davalebis instruqcia da mxolod amis Semdeg<br />
daiwyeT davalebebis Sesruleba;<br />
• yoveli davalebis pasuxi gadaitaneT rveulSi;<br />
• IX-X klaselTa sayuradRebod! Semosaxazi kiTxvebis pasuxebi rveulSi gadaitaneT<br />
ase: dawereT davalebis nomeri da gverdiT miuwereT swori pasuxi,<br />
me-7 davaleba SeasruleT furcelze mocemuli instruqciis mixedviT;<br />
• XI-XII klaselTa sayuradRebod! I davalebis Sesrulebisas rveulSi dawereT<br />
kiTxvis nomeri da gverdiT miuwereT pasuxi, II davaleba SeasruleT<br />
furcelze mocemuli instruqciis mixedviT;<br />
• araqarTulenovani skolebis moswavleTa sayuradRebod! Semosaxazi kiTxvebis<br />
pasuxebi rveulSi gadaitaneT ase: dawereT kiTxvis nomeri da gverdiT<br />
miuwereT swori pasuxis Sesabamisi ricxvi, meore davalebis Sesrulebisas<br />
dawereT kiTxvis nomeri da gverdiT miuwereT pasuxi;<br />
• weriTi davalebis Sesrulebisas naSroms zemoT daawereT `weriTi davaleba~;<br />
• rveulSi gamoyofilia gverdebi Savi samuSaosaTvis;<br />
• SegiZliaT gamoiyenoT es furclebi nebismieri davalebis Savi variantis<br />
dasawerad;<br />
• Savi samuSao ar swordeba da Sefasebis dros gaTvaliswinebuli ar iqneba;<br />
• Secdoma SegiZliaT gadaxazoT da gverdiT (an zemoT) daweroT sxva sityva<br />
an fraza.<br />
4
gTavazobT konkursis I etapze gamoyenebul davalebebs:<br />
qarTuli ena da literatura (IX-X klasebi)<br />
gaiTvaliswineT, TiToeuli davalebis pasuxi gadaitaneT rveulSi. dawereT davalebis<br />
nomeri da gverdiT miuwereT swori pasuxi. me-7 davaleba SeasruleT instruqciis<br />
mixedviT. rveulSi datovebulia furclebi Savi samuSaosaTvis, SegiZliaT<br />
gamoiyenoT an ar gamoiyenoT isini. gaswordeba mxolod gadaTeTrebuli weriTi davaleba.<br />
1. CamoTvlilTagan romel wyvilSi gaerTianebul sinonimebs ganasxvavebs erTmaneTisagan<br />
mTqmelis subieqturi damokidebuleba?<br />
a) guladi _ mamaci; b) pedagogi _ maswavlebeli; g) saxe _ sifaTi.<br />
2. CamoTvlilTagan romeli miekuTvneba absolutur sinonimebs?<br />
a) zizRi _ siZulvili; b) marTlwera _ orTografia; g) farTo _ ganieri.<br />
3. CamoTvlilTagan romeli wyvili aerTianebs sityvebs, romelTagan erTi gvarobiT<br />
cnebas aRniSnavs, xolo meore _ saxeobiTs?<br />
a) daqiraveba _ gaqiraveba; b) feri _ mwvane; g) ymawvili _ CogburTeli.<br />
4. CamoTvlilTagan romeli gamoTqmaa arasworad warmodgenili:<br />
a) aRigava miwisagan pirisa; b) mama abramis batkania; g) xelebic damibania.<br />
5. CamoTvlilTagan romeli gamoTqmaa araswori:<br />
a) pasuxismgebloba daekisra; b) pasuxismgebloba mieniWa; g) ufleba mieniWa.<br />
6. ras niSnavs sityva xelmrudi?<br />
a) matyuaras; b) qurds; g) cacias.<br />
7. teqstSi daSvebulia morfologiur-orTografiuli, sintaqsuri da punqtuaciuri<br />
Secdomebi. gaasworeT es Secdomebi da ise gadawereT teqsti, rom arc erTi winadadebis<br />
Sinaarsi ar SecvaloT.<br />
msoflios muzeumebSi araerTi egvipturi papirusebi inaxeba. maTgan orSi Semonaxulia<br />
sayuradRebo cnobebi uZveles egviptelebis mier gamoyenebuli aRricxvis sistemis<br />
Sesaxeb. egviptelebi ricxvebs ieroglifebiT RniSnavdnen. savaraudoT, asis Sesatyvisi<br />
ieroglifi sazom Toks gamosaxavda aTasisa lotosis yvavils. aseTi niSani<br />
sul iyo rva, xolo danarCeni ricxvebi maTi kombinaciiT miiReboda. ricxvebs egviptelebi<br />
marjvnidan marcxniv swerdnen.<br />
weriTi davaleba<br />
yuradRebiT waikiTxeT niko lorTqifaniZis `tragedia ugmiroT~:<br />
Seugneblad daerida bavSebis sivils _ gamovida qoxidan...<br />
gadiara ezo... ugzo-ukvloT midioda. sadRac yanaSi Camojda qvaze. erTi fiqric<br />
ar Cndeboda TavSi... cal-calke sityvebi gaielvebdnen naperwkaliviT: „Wadi“, „bavSebi“,<br />
„xari“... isev adga, jer Sara-gzas gayva, mere orRobeSi Seuxvia, dauZaxa viRacam,<br />
mobrunda.<br />
_ guSinwin rom mTxove fqvili, RmerTia mowame, ar mqonda; ai dRes qe maq cota,<br />
da naxevar jams giziareb... oRond ar damRupo _ im paraskevs unda damibruno.<br />
_ momeci! _ mokleT mouWra da Robes miadga.<br />
5
_ am topsikas nu gamomigzavni, me TviTon wamoviReb.<br />
adgilidan ar iZroda da xmasac ar iRebda.<br />
_ ra dagemarTa, kaco?<br />
_ araferi!<br />
_ nu geSinia, RmerTi mowyalea, Cvenkenac moixedavs...<br />
nela Semobrunda, uxmoT moSorda moxuc dedakacs _ Tavis naTlias, romelic<br />
gulSi fiqrobda: Seni mteria, es naxevari jami fqvili ki davkarge... mara Cemi rZali<br />
mainc ar gaigebdes... ras uSvelis, sawyals, naxevari jami?.. ex, RmerTo, RmerTo!<br />
_ mama, fqvili moitane? _ axrialdnen bavSebi.<br />
_ gvaWmev?<br />
_ ki, Svilo, ki, biWo! _ eubneboda xan erTsa da xan meores.<br />
bavSebs uTqmelaT mohqondaT fiCxi, anTebden cecxls, awyobden da asworebden<br />
kecebs.<br />
mamam wuTSi mozila comi da gavarvarebul kecebs daakra; bavSebis mouTmenlobam<br />
moagona, rom kargi iqneboda Wadebis gamocxobamdi maTi Tavidan moSoreba.<br />
_ aba, biWebo, wadiT da bicola efrosines oxraxuSi gamoarTviT _ bevri aqvs,<br />
mogcemsT...<br />
bavSebi gaiqcen.<br />
Wadis sunma mamac aitaca. kecidan Wadi aiRo, gatexa, gasagrileblad dabera da<br />
„gasasinjaT“ lukma pirSi Caidva. mTel sxeuls ganuzomeli mada aReZra...<br />
meore lukma...<br />
swvavda enas da mainc sWamda.<br />
bavSebi Semovarden.<br />
_ momeci, mama!..<br />
_ mec!..<br />
_ gadiT, Tqve gasawyvetlebo!<br />
_ mama, mama!!..<br />
_ mama, erTi lukma!<br />
bavSebi cali xeliT milaxa da lafaroSi gayara; iqedanac Tvalze cremlSemxmari<br />
bavSebi ZaRlebiviT knaoden da iZaxden:<br />
_ mama, gvaWame!<br />
yuradRebas ar aqcevda. mere erTianaT CaimuWa pirSi bavSebis mier motanili oxraxuSi<br />
da wavida... gadavida tevrSi... miwva... karga xans isvenebda garetianebuli,<br />
Tvalgaxiluli, mTvlemari.<br />
wamoiwia, dajda.<br />
bavSebis sivili moagonda...<br />
me SevWame....<br />
bavSebs araferi vaWame...<br />
RmerTo, ra momivida?..<br />
sircxvili!.. xalxs raRa uTxra?!. vai Tu daixocen...<br />
adga, mivida bavSebTan...<br />
Setruculi bJolis ZirSi migdebuliyven... eZinaT... mama miuwva. cremli SeCereboda<br />
wamwamze. Tavs ikavebda: ar gavaRviZo mainc! ra vqeni! deda xom ar izamda!!.<br />
umcross gamoeRviZa. gaukvirda. CaaCerda mamas.<br />
_ mama!.. - wynaraT daiwyo bavSma.<br />
_ ra, Svilo? - nazaT upasuxa.<br />
_ mTlad SeWame?<br />
_ !!<br />
_ mama, cota iqneba dagrCa _ momeci... muceli mtkiva _ ar gagamxel... mamas zluquni<br />
waskda.<br />
patara bavSsac gaeRviZa „mSia _ mSias“ ZaxiliT...<br />
mama wamoiWra, ezo gadirbina. venaxSi moxvda. gabmuli cxvari sZovda. axsna. gavida<br />
xeze. dajda. bawari tots magraT miaba, maryuJi gamoskvna meore boloSi, gaSinja<br />
_ kiserze Tu momiWerso, da...<br />
keTili, beberi naTlia ifofreboda: _ RmerTo! RmerTo! ra dros momaswari!.. ra<br />
sacodaoba datrialda... vin mouvlis damSeul oblebs?!<br />
6
_ raRa Cems venaxSi, Cemi karis ukan, Cemi bawriT CamoixCo Tavi am ojaxqorma! _<br />
brazobda da iwyevleboda mezobeli, romelsac am SemTxvevis gamo, vin icis, ra moeloda...<br />
axseniT, ratom SeurCia avtorma am nawarmoebs aseTi saTauri:<br />
• ganmarteT, ras niSnavs, Tqveni azriT, tragedia ugmirod;<br />
• imsjeleT, gexmarebaT Tu ara es saTauri nawarmoebis ZiriTadi ideis gaazreba-<br />
Si;<br />
• imsjeleT, rogor daasaTaurebdiT am nawarmoebs an, Tu avtoris saTaurs datovebdiT,<br />
axseniT _ ratom.<br />
Tqveni Tvalsazrisi daasabuTeT!<br />
Sefasebis sqema (IX-X klasebi)<br />
1. g) --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1q.<br />
2. b) --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1q.<br />
3. b) --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1q.<br />
4. a) --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1q.<br />
5. b) --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1q.<br />
6. b) --------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------1q.<br />
7. teqstSi daSvebulia 7 Secdoma, Tu gadaweril teqstSi ar iqneba daSvebuli arc<br />
erTi Secdoma, emateba 2 qula.<br />
msoflios muzeumebSi araerTi egvipturi papirusi inaxeba. maTgan orSi Semonaxulia<br />
sayuradRebo cnobebi uZvelesi egviptelebis mier gamoyenebuli aRricxvis sistemis<br />
Sesaxeb. egviptelebi ricxvebs ieroglifebiT aRniSnavdnen. savaraudod, asis Sesatyvisi<br />
ieroglifi sazom Toks gamosaxavda, aTasisa _ lotosis yvavils. aseTi ni-<br />
Sani sul iyo rva, xolo danarCeni ricxvebi maTi kombinaciiT miiReboda. ricxvebs egviptelebi<br />
marjvnidan marcxniv werdnen.<br />
qarTuli ena da literatura (XI-XII klasebi)<br />
gaiTvaliswineT, TiToeuli davalebis pasuxi gadaitaneT rveulSi. I davalebis<br />
Sesrulebisas dawereT kiTxvis nomeri da gverdiT miuwereT pasuxi. II davaleba SeasruleT<br />
instruqciis mixedviT. rveulSi datovebulia furclebi Savi samuSaosaTvis,<br />
SegiZliaT gamoiyenoT an ar gamoiyenoT isini. gaswordeba mxolod gadaTeTrebuli<br />
weriTi davaleba.<br />
I. qvemoT mocemulia sxvadasxva funqciuri stilis ori teqsti. yuradRebiT waikiTxeT<br />
TiToeuli maTgani da ise upasuxeT kiTxvebs.<br />
1.<br />
futkrebi (Apoidea), mwerebis zeojaxi sifrifanasebrTa rigisa, Seicavs ramdenime<br />
ojaxs. futkris sxeulis sigrZe 1,5 mm _ 5 sm aRwevs. aqvs mlokav-mRrRneli piris aparati;<br />
umravlesobis qveda yba da qveda tuCi wagrZelebulia xorTumad. sxeuli mofenilia<br />
bususebiT. mravali futkris ukana kidurebis wina nawevari gardaqmnilia `kalaTad~,<br />
romelSic futkari grZeli bususebis meSveobiT agrovebs yvavilis mtvers.<br />
muclis boloze ganviTarebulia nestari anu sawerteli. futkari gvxvdeba yvelgan,<br />
sadac ki yvavilovani mcenareebia. futkrebi ikvebebian yvavilis mtvriTa da neqtriT.<br />
futkars axasiaTebs STamomavlobaze zrunva.<br />
7
futkris yvela saxeoba sasargebloa rogorc mcenareTa dammtveravi. Taflis momcemi<br />
futkari, e. w. meTaflia, adamianma uZvelesi droidan moiSinaura Taflis, cvilis,<br />
dindgelis, futkris rZis miRebis mizniT. futkris Sxams iyeneben medicinaSi.<br />
zogi futkris kbena saSiSia adamianisa da cxovelebisaTvis. aRsaniSnavia qarTuli<br />
futkari, romelmac mTel msoflioSi moipova popularoba TvinierebiT, produqtiulobiTa<br />
da xorTumis sigrZiT, rac mas saSualebas aZlevs amowovos neqtari sxva saxeobis<br />
futkrebisaTvis miuwvdomeli yvavilidan.<br />
2.<br />
dilidan saRamomde dafrens futkari, dabzuis, gadadis balaxidan balaxebze, foTlidan<br />
foTlebze, yvavilidan yvavilebze; daeZebs RvTiur cremlebs da romeli yvavilis<br />
gulSiac miagnebs, amoswuwnis, rom Tafli da sanTeli akeTos: Tafli xorcis<br />
Casagemrieleblad da sanTeli sulis gasabrwyinveblad.<br />
zogs ar uyvars futkari _ mousvenaria, usiamovnod bzuis da ikbinebao. usamarTlo<br />
ciliswamebaa! mousvenaria imitom, rom cisa da qveynis samsaxurSia da ar unda<br />
dro dakargos. misi mouTmenlobac Sesawynarebelia: wminda muSas siwmindiT uWiravs<br />
Tavi da ar unda, rom uwmindurad xeli visme Seaxebinos! piriqiT aravis erCis da piraqiT<br />
Tu vinmem moundoma xelis Sexeba, imas ki aRar zogavs da mwared kbens, rom<br />
moigerios. es TiTqmis ucabedad mosdis da mere, roca gamoerkveva xolme, mixvdeba,<br />
rom sxvisi mawyinari RvTis muSad aRar gamovdgebi, Cemi naxelavi aRarc Tafli ivargebs<br />
da aRarc sanTelio! vardeba javrSi da Tan gadahyveba xolme Tavis Sxam-isars.<br />
1. romeli stilis nimuSia pirveli da romlisa meore teqsti: mxatvrulis; oficialur-saqmianis;<br />
publicisturisa Tu samecnierosi?<br />
2. miuTiTeT, ra enobrivi maxasiaTeblebis mixedviT miakuTvneT pirveli teqsti am<br />
stils.<br />
3. miuTiTeT, ra enobrivi maxasiaTeblebis mixedviT miakuTvneT meore teqsti am<br />
stils.<br />
4. ra aqvs saerTo da ra ganasxvavebs am teqstebs?<br />
II. qvemoT mocemulia teqsti, romelSic gvxvdeba stilisturi xarvezebi. gaasworeT<br />
es xarvezebi da ise gadawereT teqsti, rom arc erTi winadadebis Sinaarsi ar SecvaloT.<br />
guSin saRamoze adgili hqonda eleqtrogadamcemi anZis dazianebas. anZa imyofeba<br />
mTebSi, Seuval adgilas, ris gamoc ver uzrunvelvyaviT misi drouli aRdgena. Cvenma<br />
energetikosebma moaxdines dazianebis xarisxis Seswavla da gamoitanes daskvna, rom<br />
anZis eqspluataciaSi Sesasvlelad saWiroa xangrZlivi aRorZinebiTi samuSaoebi,<br />
ris gamoc gvinda bodiSi gadavuxadoT saqarTvelos mosaxleobas.<br />
aqve gacnobebT, rom saministro awarmoebs axal proeqtebze muSaobas msgavsi<br />
problemebis Tavidan asacileblad.<br />
weriTi davaleba<br />
tarieli avTandils uambobs, rom mefe farsadanma indoeTSi xvarazmeli ufliswuli<br />
moiwvia. amas nestan-darejanisa da tarielis TaTbiri, Semdeg ki sasiZos mkvleloba<br />
mohyva:<br />
mibrZana, Tu: `gonieri xams arodes ar aCqardes,<br />
raca sjobdes, moagvaros, sawuTrosa dauwynardes;<br />
Tu sasiZo ar mouSva, va Tu mefe gagimwardes,<br />
Sen da isi waikidneT, indoeTi gardaqardes!<br />
kvla Tu siZe SemouSva, me SemirTos, iyos asden,<br />
erTmanerTsa gaveyarneT, Zoweulni gagviflasden,<br />
maT morWmulTa moivlinon, Cven patiJni gagviasden,<br />
ese ambad ar egebis, rome sparsni gagvixasden~.<br />
8
me vhkadre: `RmerTman aSoros mis ymisa Seni qmaroba!<br />
ra Semovides indoeTs, Sevigna maTi gvaroba,<br />
vuCveno Cemi Zal-guli da Cemi meomaroba:<br />
asre davxadne, SeeZlos aRaras, ar, saxmaroba!~<br />
mibrZana, Tu: `xams diaci diacurad, saqme-dedlad,<br />
didsa sisxlsa ver Segaqmnev, ver viqmnebi Sua kedlad!<br />
ra movides, siZe mokal misTa spaTa auwyvedlad.<br />
qmna marTlisa samarTlisa xesa Seiqms xmelsa nedlad.<br />
asre qmen, Cemo lomo da mjobo yovelTa gmirTao,<br />
moparviT mokal sasiZo, laSqarTa nu moirTao,<br />
misTa spaTaca nu dahxoc zroxaTa viTa, virTao,<br />
diadi sisxli ubralo kacmanmca viT itvirTao!<br />
igi ra mohkla, euben patronsa, Cemsa mamasa,<br />
hkadre, Tu: `sparsTa vera viqm indoeTisa Wamasa!<br />
Cemia mkvidri mamuli, ar mivscem arca dramasa,<br />
ar damexsnebi, gagixdi qalaqsa viTa tramasa!~<br />
. . .<br />
ese metad momewona TaTbiri da gamorCeva,<br />
CemTa mterTa davacade dasaxoclad xrmlisa qneva;<br />
merme avdeg wamosavlad, man damiwyo qveve wveva.<br />
mwadda, magra ver SevhmarTe SeWideba, Semoxveva.<br />
. . .<br />
assa vubrZane monasa: `saomrad daemzadeniT!~<br />
SevsxediT, gavvleT qalaqi, aravis gavecxadeniT.<br />
karavsa Seve, igi yma viTa wva, zar-mac Tqmad eniT!<br />
usisxlod movkal igi, glax, Tuca xmda sisxlTa dadeniT.<br />
karvis kalTa CaxlarTuli CavWer, Cavaqarabake,<br />
ymasa ferxTa movekide, Tavi svetsa Sevutake.<br />
wina mwolTa daizaxnes, glova mihxvda saarake;<br />
cxensa Sevje, wamo-ca-ve; jaWvi mecva sakurtake.<br />
xma damivarda, Seiqmna zaxili mosawevari,<br />
wamove, wevna damiwyes, davxoce Cemi mdevari.<br />
qalaqi mqonda magari, mterTagan mourevari,<br />
mun Sigan Seve mSvidobiT, amod igive me vari!<br />
imsjeleT, personaJTa qcevaSi ra SeiZleba iyos miuRebeli Tqveni TanamedroveebisaTvis<br />
da ratom.<br />
Tqveni msjeloba daasabuTeT!<br />
Sefasebis sqema (IX-X klasebi)<br />
I<br />
1. pirveli miekuTvneba samecnieros, meore _ mxatvruls ----------------------------------------------2q.<br />
mxolod erTi pasuxia swori ---------------------------------------------------------------------------------------1q.<br />
2. a) miTiTeba srulyofilad aris Sesrulebuli ----------------------------------------------------------2q.<br />
b) miTiTeba nawilobriv aris Sesrulebuli --------------------------------------------------------------1q.<br />
g) miTiTeba Sesrulebuli ar aris -----------------------------------------------------------------------------0q.<br />
3. a) miTiTeba srulyofilad aris Sesrulebuli ----------------------------------------------------------2q.<br />
b) miTiTeba nawilobriv aris Sesrulebuli --------------------------------------------------------------1q.<br />
g) miTiTeba Sesrulebuli ar aris -----------------------------------------------------------------------------0q.<br />
4. a) miTiTeba srulyofilad aris Sesrulebuli ----------------------------------------------------------2q.<br />
b) miTiTeba nawilobriv aris Sesrulebuli --------------------------------------------------------------1q.<br />
g) miTiTeba Sesrulebuli ar aris -----------------------------------------------------------------------------0q.<br />
9
II teqstSi daSvebulia 8 stilisturi xarvezi. davalebis maqsimaluri qulaa _ 7. moswavles<br />
TiToeul Secdomaze akldeba TiTo qula. 0 qula miecema im SemTxvevaSic,<br />
Tu mxolod erT xarvezs gaasworebs.<br />
guSin saRamos dazianda eleqtrogadamcemi anZa. anZa mdebareobs mTebSi, miuval<br />
adgilas, ris gamoc ver uzrunvelvyaviT misi drouli aRdgena. Cvenma energetikosebma<br />
Seiswavles dazianebis xarisxi da gamoitanes daskvna, rom anZis eqspluataciaSi<br />
Sesasvlelad saWiroa xangrZlivi aRdgeniTi samuSaoebi, ris gamoc gvinda bodiSi movuxadoT<br />
saqarTvelos mosaxleobas.<br />
aqve gacnobebT, rom saministro muSaobs axal proeqtebze msgavsi problemebis Tavidan<br />
asacileblad.<br />
gTavazobT konkursis II etapze gamoyenebul davalebebs:<br />
qarTuli ena da literatura (IX-X klasebi)<br />
savaldebuloa orive weriTi davalebis Sesruleba.<br />
davalebaTa Sesasruleblad geZlevaT 3 saaTi.<br />
TiToeuli naSromis maqsimaluri qulaa 15.<br />
weriTi davaleba #1<br />
instruqcia:<br />
mocemuli ori teqstidan airCieT mxolod erTi. kargad gaiazreT igi, imsjeleT,<br />
ris Tqma surs avtors da gamoxateT Tqveni pirovnuli damokidebuleba.<br />
naSromi Sefasdeba imis mixedviT, Tu ramdenad dasabuTebuli iqneba esa Tu is Sexeduleba<br />
Sesabamisi argumentebiT. sasurvelia naSromi daaxloebiT erTi gverdi mainc<br />
iyos, raTa srulad SeZloT Tqveni Tvalsazrisis Camoyalibeba. msjelobisas SegiZliaT<br />
gamoiyenoT wakiTxuli wigni, nanaxi filmi Tu speqtakli, sxvaTa naambobi,<br />
sakuTari gamocdileba da a. S.<br />
rveulSi datovebulia furclebi Savi samuSaosaTvis, romlebic ar swordeba. survilis<br />
mixedviT SegiZliaT gamoiyenoT an ar gamoiyenoT isini.<br />
gisurvebT warmatebas!<br />
1. _ gamarjoba, _ Tqva patara ufliswulma.<br />
_ gagimarjos, _ uTxra meduqnem.<br />
sul bolo xans gamogonil abebs yidda, romlebic wyurvils uklaven kacs.<br />
Caylapav erT amnair abs da mTeli kvira wyurvili aRar Segawuxebs.<br />
_ ratom yidi? _ hkiTxa patara ufliswulma.<br />
_ imitom, rom adamianebs dro davazogvino, _ miugo meduqnem, _ specialistebis<br />
gamoangariSebiT, kviraSi SeiZleba ormocdacameti wuTi dazogo.<br />
_ mereda, ra unda akeTo am ormocdacameti wuTis ganmavlobaSi?<br />
_ rac gnebavs.<br />
`ormocdacameti Tavisufali wuTi rom momca, _ gaifiqra patara ufliswulma, _<br />
ankara wyarosaken gavwevdi...~<br />
10<br />
antuan de sent-egziuperi<br />
`patara ufliswuli~
2. `ar gamaCnia araferi!~ _ es Tqva mejRanem.<br />
`var yaribi da upovari!~ _ Tqva Calvadarma.<br />
`aw mec TqvensaviT! _<br />
Tqva vaWarma, _ raiRa damrCa?<br />
mekobreT mcarcves,<br />
waval, qamriT moviSTo Tavi~...<br />
`amomaval mzes rom vuyurebT, cotaa gana?!~<br />
Tqva maTxovarma, gaiswora beWebze flasi,<br />
amoiCara iRliaSi murdali jvalo<br />
da gaswia mzis sayureblad...<br />
dawereT erT-erTi teqstis analizi.<br />
Tqveni Tvalsazrisi daasabuTeT!<br />
weriTi davaleba #2<br />
instruqcia:<br />
11<br />
murman lebaniZe<br />
`fundukSi, diliT, wvens xvrepdnen samni~<br />
yuradRebiT gaecaniT davalebis pirobas, gaiazreT igi da wera mxolod amis Semdeg<br />
daiwyeT. naSromi Sefasdeba imis mixedviT, Tu ramdenad safuZvlianad da originalurad<br />
iqneba dasabuTebuli esa Tu is Sexeduleba da ara imis mixedviT, daemTxveva<br />
Tu ara Tqveni mosazreba sayovelTaod aRiarebul Tvalsazriss.<br />
sasurvelia naSromi daaxloebiT erTi gverdi mainc iyos, raTa masSi srulad aisaxos<br />
Tqveni damokidebuleba dasmuli sakiTxis mimarT. msjelobisas SegiZliaT gamoiyenoT<br />
wakiTxuli wigni, nanaxi filmi Tu speqtakli, sxvaTa naambobi, sakuTari gamocdileba<br />
da a. S.<br />
rveulSi datovebulia furclebi Savi samuSaosaTvis, romlebic ar swordeba. survilis<br />
mixedviT SegiZliaT gamoiyenoT an ar gamoiyenoT isini.<br />
gisurvebT warmatebas!<br />
dawereT Txzuleba `geniosi da morali~<br />
1. genialuroba ar gulisxmobs zneobriobas. geniosi SeiZleba borotic iyos da ke-<br />
Tilic.<br />
2. genialuroba da boroteba SeuTavsebelia.<br />
imsjeleT, romel Sexedulebas emxrobiT da _ ratom.<br />
Tqveni Tvalsazrisi daasabuTeT!
qarTuli ena da literatura (XI-XI klasebi)<br />
savaldebuloa orive weriTi davalebis Sesruleba.<br />
davalebaTa Sesasruleblad geZlevaT 3 saaTi.<br />
TiToeuli naSromis maqsimaluri qulaa 15.<br />
weriTi davaleba #1<br />
instruqcia:<br />
mocemuli ori teqstidan airCieT mxolod erTi. kargad gaiazreT igi, imsjeleT,<br />
ris Tqma surs avtors da gamoxateT Tqveni pirovnuli damokidebuleba.<br />
naSromi Sefasdeba imis mixedviT, Tu ramdenad dasabuTebuli iqneba esa Tu is Sexeduleba<br />
Sesabamisi argumentebiT. sasurvelia naSromi daaxloebiT erTi gverdi mainc<br />
iyos, raTa srulad SeZloT Tqveni Tvalsazrisis Camoyalibeba. msjelobisas SegiZliaT<br />
gamoiyenoT wakiTxuli wigni, nanaxi filmi Tu speqtakli, sxvaTa naambobi,<br />
sakuTari gamocdileba da a. S.<br />
rveulSi datovebulia furclebi Savi samuSaosaTvis, romlebic ar swordeba. survilis<br />
mixedviT SegiZliaT gamoiyenoT an ar gamoiyenoT isini.<br />
gisurvebT warmatebas!<br />
ar getyvi arasmasa, araWamasa, anu SimSiliTa moymobasa, aramed getyvi lxinsa arabralovansa,<br />
Wamasa unayrovnosa da smasa dauTrobelsa da molodinsa sulisa sazrdelisasa,<br />
romeli ara dailevis, xolo aw raodengzis Wamo, kvalad gSiisca.<br />
nu hgonebT, Tu getyode araCacmasa, arca daxurvasa, ara keTilTa Semosvasa, gina<br />
SiSvloebiTa vlasa upatiurad, aramed getyvi Cacmasa ucodvelad, daxurvasa ara valiTa,<br />
mokazmasa ara natacebiTa, Semosvasa ara qvrivTa da obolTa naZarcviTa, samkaulTa<br />
Sesxmasa ara angarebiTa, aramed yovliTa simarTliTa da madlobiTa RmrTisai-<br />
Ta; da raigi moeces RmerTsa, kma-iyofdeT, da guli giTqmidesT samoslisaTvis zecierTa,<br />
romeli ubrwyinvales ars mnaTobTasa, viTarca ityvis maTe saxarebasa Sina:<br />
`maSin mravalni gamobrwyindnen, viTarca mzeni~.<br />
G<br />
sulxan-saba orbeliani<br />
`swavlani~<br />
dawereT erT-erTi teqstis analizi.<br />
Tqveni Tvalsazrisi daasabuTeT!<br />
* * *<br />
vai Cvens moswrebas! Tqmuliyo Senze<br />
SeiZleboda _ ramdeni kargi!<br />
vTqvaT, magaliTebr: `mimino cerze!~<br />
vTqvaT, magaliTebr: `vefxviviT Smagi!~<br />
erTferovani codvebis mwkriviT<br />
da mantiisTvis gaRebul xarkiT,<br />
damSrala leqsSi zegardmo sxivi,<br />
damcxrala SenSi poetis Cangi!<br />
davxure wigni da vdumdi didxans _<br />
SenSi poetis mkvleli vigrZeni...<br />
ra SeiZleba dRes Senze iTqvas?<br />
sawux ars ese: `gveliviT brZeni!~<br />
12<br />
murman lebaniZe
weriTi davaleba #2<br />
instruqcia:<br />
yuradRebiT gaecaniT davalebis pirobas, gaiazreT igi da wera mxolod amis Semdeg<br />
daiwyeT. naSromi Sefasdeba imis mixedviT, Tu ramdenad safuZvlianad da originalurad<br />
iqneba dasabuTebuli esa Tu is Sexeduleba da ara imis mixedviT, daemTxveva<br />
Tu ara Tqveni mosazreba sayovelTaod aRiarebul Tvalsazriss.<br />
sasurvelia naSromi daaxloebiT erTi gverdi mainc iyos, raTa masSi srulad aisaxos<br />
Tqveni damokidebuleba dasmuli sakiTxis mimarT. msjelobisas SegiZliaT gamoiyenoT<br />
wakiTxuli wigni, nanaxi filmi Tu speqtakli, sxvaTa naambobi, sakuTari gamocdileba<br />
da a. S.<br />
rveulSi datovebulia furclebi Savi samuSaosaTvis, romlebic ar swordeba. survilis<br />
mixedviT SegiZliaT gamoiyenoT an ar gamoiyenoT isini.<br />
gisurvebT warmatebas!<br />
dawereT Txzuleba `mtroba da Rirseba~<br />
1. `cudas rad unda mteroba? kargia mudam mtriani~.<br />
2. `mrisxanesa kacsa mteri radmca unda? TviT ars mteri Tavisa Tvisisa~.<br />
13<br />
vaJa-fSavela<br />
sulxan-saba orbeliani<br />
imsjeleT, aris Tu ara winaaRmdegoba am or Tvalsazriss Soris.<br />
Tqveni Tvalsazrisi daasabuTeT!<br />
gTavazobT konkursis III etapze gamoyenebul davalebebs<br />
(saerToa orive asakobrivi jgufisaTvis):<br />
qarTuli enisa da literaturis olimpiadis mesame etapze mogeTxovebaT<br />
ori davalebis Sesruleba.<br />
davalebaTa Sesasruleblad geZlevaT 4 saaTi.<br />
weriTi davaleba #1<br />
daasaTaureT naxati da dawereT moTxroba, Canaxati an miniatura.
weriTi davaleba #2<br />
instruqcia:<br />
mocemuli ori saTauridan airCieT mxolod erTi da dawereT ese.<br />
sasurvelia naSromi daaxloebiT erTi gverdi mainc gamovides, raTa masSi srulad<br />
aisaxos Tqveni damokidebuleba dasmuli sakiTxis mimarT. msjelobisas SegiZliaT<br />
gamoiyenoT wakiTxuli wigni, nanaxi filmi Tu speqtakli, sxvaTa naambobi, sakuTari<br />
gamocdileba da a. S.<br />
rveulSi datovebulia furclebi Savi samuSaosaTvis, romelic ar swordeba<br />
(survilis mixedviT, SegiZliaT gamoiyenoT an ar gamoiyenoT isini).<br />
gisurvebT warmatebas!<br />
a) adamiani mudam bednierebas eswrafvis, magram verasodes aRwevs mas.<br />
b) `rac ara gwaddes, igi qmen, nu sdev wadilTa nebasa!~<br />
dawereT ese erT-erTi saTauris mixedviT.<br />
14
weriT davalebaTa Sefasebis kriteriumebi<br />
(saerToa samive etapze gamoyenebuli weriTi davalebebisaTvis<br />
da orive asakobrivi jgufisaTvis)<br />
kriteriumi #1<br />
# problemis gaazreba<br />
1. problema Rrmad da safuZvlianadaa gaazrebuli.<br />
2. problema kargadaa gaazrebuli.<br />
3.<br />
4.<br />
problema arasruladaa gaazrebuli.<br />
problema ar aris gaazrebuli.<br />
kriteriumi #2<br />
# msjelobis dasabuTeba<br />
1.<br />
2.<br />
3.<br />
4.<br />
5.<br />
msjeloba damajerebladaa dasabuTebuli da gamyarebulia Sesaferisi<br />
magaliTebiT.<br />
msjeloba damajerebladaa dasabuTebuli, Tumca calkeul SemTxvevebSi<br />
ar aris gamyarebuli Sesaferisi magaliTebiT.<br />
msjeloba calkeul SemTxvevebSi ar aris damajereblad dasabuTebuli<br />
da ar aris gamyarebuli Sesaferisi magaliTebiT.<br />
msjeloba zedapirulia da ar aris gamyarebuli Sesaferisi magaliTebiT.<br />
mosazrebebi ar aris dasabuTebuli.<br />
kriteriumi #3<br />
# originaluri azrovneba da zogadi ganaTleba<br />
1.<br />
2.<br />
3.<br />
3.<br />
naSromSi gamovlinda originaluri azrovneba da zogadi ganaTleba.<br />
naSromSi nawilobriv gamovlinda originaluri azrovneba da gamovlinda<br />
zogadi ganaTleba; anda gamovlinda originaluri azrovneba,<br />
Tumca nawilobriv gamovlinda zogadi ganaTleba.<br />
naSromSi ar gamovlinda originaluri azrovneba da nawilobriv gamovlinda<br />
zogadi ganaTleba; anda nawilobriv gamovlinda originaluri<br />
azrovneba, Tumca ar gamovlinda zogadi ganaTleba.<br />
15<br />
qulebi<br />
3<br />
2<br />
1<br />
0-naSromi<br />
aRar<br />
swordeba<br />
qulebi<br />
4<br />
3<br />
2<br />
1<br />
0<br />
qulebi<br />
naSromSi ar gamovlinda originaluri azrovneba da zogadi ganaTleba. 0<br />
3<br />
2<br />
1
kriteriumi #4<br />
# naSromis organizeba, logikurad ageba da faqtobrivi sizuste<br />
1.<br />
2.<br />
3.<br />
naSromi organizebulia da monakveTTa Soris daculia logikuri kav-<br />
Sirebi, ar aris daSvebuli arc erTi faqtobrivi Secdoma.<br />
naSromi ar aris saTanadod organizebuli an monakveTTa Soris dar-<br />
Rveulia logikuri kavSirebi, ar aris daSvebuli arc erTi faqtobrivi<br />
Secdoma; anda naSromi organizebulia da monakveTTa Soris daculia<br />
logikuri kavSirebi, magram daSvebulia erTi faqtobrivi Secdoma.<br />
naSromi ar aris saTanadod organizebuli da monakveTTa Soris dar-<br />
Rveulia logikuri kavSirebi; anda naSromi organizebulia da monakveTTa<br />
Soris daculia logikuri kavSirebi, Tumca daSvebulia erTze<br />
meti faqtobrivi Secdoma.<br />
kriteriumi #5<br />
# naSromis enobrivi mxare<br />
1.<br />
2.<br />
3.<br />
4.<br />
naSromSi azri enobrivad (leqsikurad) zustad da mkafiodaa gamoxatuli,<br />
SerCeulia dasmuli amocanis Sesaferisi stili, gvxvdeba oriode<br />
stilisturi xarvezi da/an erTi-ori orTografiul-morfologiuri da<br />
punqtuaciuri Secdoma da/an erTi sintaqsuri Secdoma.<br />
naSromSi azri enobrivad (leqsikurad) zustad da mkafiodaa gamoxatuli,<br />
SerCeulia dasmuli amocanis Sesaferisi stili, gvxvdeba sami stilisturi<br />
xarvezi da/an sami orTografiul-morfologiuri da punqtuaciuri<br />
da/an ori sintaqsuri Secdoma.<br />
SerCeulia dasmuli amocanis Sesaferisi stili, Tumca leqsika mwiria<br />
da/an gvxvdeba oTxi stilisturi xarvezi da/an oTxi orTografiulmorfologiuri<br />
da punqtuaciuri da/an sami sintaqsuri Secdoma.<br />
SerCeulia dasmuli amocanisaTvis Seuferebeli stili da/an gvxvdeba<br />
xuTi stilisturi xarvezi da/an xuTze meti orTografiul-morfologiuri<br />
da punqtuaciuri da/an samze meti sintaqsuri Secdoma.<br />
16<br />
qulebi<br />
2<br />
1<br />
0<br />
qulebi<br />
3<br />
2<br />
1<br />
0
gTavazobT olimpiadis monawileTa mier Sesrulebul saukeTeso namuSevrebs<br />
(stili daculia):<br />
weriTi davaleba #1<br />
dausrulebeli suraTi<br />
(dialogi zebunebriv ZalTa kabinetSi)<br />
_ gamousworebeli romantikosi xar, moxuco! _ RimiliT Tqva lamazma mwvaneTvaleba<br />
qalma oTaxSi SesvlisTanave, _ romantikosi da optimisti! Sen, mgoni,<br />
erTaderTs SegrCenia imedi maTi gadarCenisa...<br />
oTaxis boloSi vercxlisfer mosasxamSi gamowyobili moxuci idga. Tmawveri<br />
mTlianad gaWaRaraveboda da fanjridan Semosul Suqze, swored rom,<br />
zebunebrivad uelavda. man axalmosuls mrisxane cisferi Tvalebi mianaTa da<br />
magidasTan adgilze miuTiTa, romlis garSemoc ukve ijda ramdenime mistikuri<br />
figura. qali nela miuaxlovda magidas da wynarad Camojda skamze.<br />
_ saSineleba mwvane TvalebiT, _ siciliT SeniSna magidasTan msxdomTagan<br />
erT-erTma da cbieri Tvalebi axalmosuls SeanaTa.<br />
qals TiTqos ewyina, magram saxeze Rimili gadaifina da siciliTve upasuxa:<br />
_ Seqspiric romantikosi iyo! man, ubralod, ver SeZlo Cemi kargad SeTvaliereba<br />
da mis TvalTagan dafaruli nawili Tavisi romantikuli fantaziiT<br />
Seavso, _ Semdeg saxeze Rimili moiSora da gamyinavi xmiT, Tumca wynarad<br />
dasZina: _ saSineleba araa is sityva, romelsac Cemi arsis bolomde gadmocema<br />
SeuZlia.<br />
umal siCume Camovarda.<br />
moxuci fanjarasTan idga da kabinetis sxva wevrTa mosvlas elodeboda.<br />
rodesac yvela Seikriba, erT-erTi, rogorc Cans yvelaze guladi damswreTagan,<br />
wamodga da rixiani xmiT ikiTxa:<br />
_ moxuco... gangvimarteT Sekrebis mizezi.... me...<br />
_ moxuci ar kargavs adamianTa gadarCenis imeds, _ Seawyvetina mwvaneTvaleba<br />
qalma, _ mas surs kidev erTxel scados kacobriobas sakuTari Secdomebi<br />
Seagnebinos da gamosworebis gzaze daayenos... rac, Cemi azriT, drois fuWi<br />
kargvaa...<br />
_ siCume! _ pirvelad amoiRo xma moxucma, _ TiToeulma uwyodes adgili<br />
Tvisi da nu gadava zRvarsa dawesebulsa!<br />
samariseburi siCume Camovarda. oTaxSi im droisaTvis aTamde zRapruli<br />
figura iqneboda Sekrebili.<br />
_ italiis sofel kardinoSi cxovrobs erTi biWi, inaimada aris misi saxeli.<br />
_ rogor? ra hqvia mas? _ wamoiZaxa kacma, romelsac Tavze jambazis qudi<br />
exura.<br />
moxucma warbi Seikra da gaimeora:<br />
_ inaimada...<br />
uceb kari gaiRo da oTaxSi, romelSic susxiani, gabzaruli kedlebi Zvirfasi<br />
xaliCebiT Seicvala, ymawvili Semovida. is damfrTxali acecebda Tvalebs<br />
aqeT-iqiT, Tumc grZnobda, rom ar eSinoda, arc eWvi da arc simxdale<br />
ar epareboda mis suls; grZnobda, rom unda momxdariyo is, rac mas surda<br />
gulis siRrmeSi.<br />
magida, romlis garSemoc stumrebi Sekrebiliyvnen, Cabnelda, SuqSi mxolod<br />
moxuci darCa.<br />
17
_ Svilo Cemo... _ mimarTa man biWs, _ axlos modi.<br />
inaimadam gabedulad gadadga nabiji da moxucs miuaxlovda. igi grZnobda,<br />
rom axla misTvis raRac unda eCvenebinaT, grZnobda, rom ukve aRara...<br />
_ ukve aRaraferi aRar iqneba ise, rogorc iyo adre, _ wynarad, magram ise-<br />
Ti xmiT warmoTqva moxucma, rom kacs misi sityvebi foladisgan gamoWedili<br />
egoneboda.<br />
_ vin icis, ukve meramdenejer icvleba yvelaferi, _ gaisma eWviani CurCuli,<br />
_ Tumca bolos aRmoCndeba xolme, rom arc araferi Secvlila.<br />
magididan, romelic wyvdiadSi iyo CanTqmuli, es xma moisma da kvlav miwyda.<br />
moxucma xeli gaiqnia da kedelze uzarmazari suraTi gamoisaxa. moqmedeba<br />
sofelSi xdeboda. xalxi erT rigad Camwkrivebuliyo, xolo rigis bolos vi-<br />
Rac kaci talaxSi egdo. mas zemodan kidev erTi ecemoda, mis win mdgomis joxis<br />
dartymisgan muxlebmokveTili. ukana planze moCanda xeebi, eklesia, ucnauri<br />
piramida...<br />
magididan erT-erTi wamodga da naxats miuaxlovda. es kaci damswreTagan<br />
yvelaze msuqani iyo. qoni fena-fenad ewyo mis Sesiebul sxeuls. qamarze qisa<br />
ekida, romlidanac siarulis dros monetebi cvioda...<br />
es, _ Tqva man da joxiT suraTze gamosaxuli rigis boloSi mdgar, TeTr<br />
mosasxamSi gamowyobil da TvalebdaxuWul kacze miuTiTa, _ sinior arnolfinia.<br />
guSinwin man gadawyvita, sakuTari kapitali mrgval ciframde mieyvana da<br />
erTaderTi Svili monad gayida... Tumca, amboben, rom es sisulelea da Svili<br />
ubralod daikarga...<br />
_ xolo es, _ kidev erTi figura wamodga magididan da senior arnolfinis<br />
Semdeg mdgom mRvdelze miuTiTa, _ padre andreaa.... _ dadioda xmebi, TiTqos<br />
igi xSirad SeuniSnavT bordelidan gamosuli... arc mZime marxvaSi xorcis Wamas<br />
moridebia... is ki ara, xSirad quCur orTabrZolebSic miuRia monawileoba...<br />
is gaxlavT am soflis sulieri mama.<br />
_ siniora kavaldi... _ Tqva mwvaneTvaleba qalma da biWs miuaxlovda, _ xSirad<br />
yofila iseTi SemTxveva, rom mas mTeli kviris ganmavlobaSi lukma ar<br />
Casvlia pirSi... imasac amboben... Tumca ra saWiroa es sentimentebi, yvelam icis,<br />
rom mis ezoSi mis mierve gaZarculi da mokluli araerTi bavSvia damarxuli...<br />
da garwmunebT... _ am sityvebze qalma gadaixarxara, _ es mxolod dasawyisia...<br />
biWi am yvelafers gaognebuli uyurebda, Tumca xandaxan eCveneboda, rom es<br />
saxeebi misTvis saocrad nacnobi iyo. iseTi grZnoba hqonda, TiTqos maT yoveldRe<br />
xvdeboda ezoSi, eklesiaSi, sakuTar TavSi... masSi! inaimadaSi...<br />
magididan kidev erTi figura wamoimarTa da naxats miuaxlovda. is Sav,<br />
Zvirfas mosasxamSi iyo gaxveuli da Tavi maRla hqonda aweuli. man mravalmniSvnelovnad<br />
gadaxeda damswreebs da rigis TavSi mdgom kacze miuTiTa:<br />
_ batoni viqtor gartolini, ufro sworad, batoni viqtor de gartolini,<br />
rogorc mas surs, rom uwodebdnen, mezobeli soflidan gadmosaxlebuli<br />
glexia, Tumca Tavi aznaurad moaqvs. surs, rom yvela mowiwebiT epyrobodes<br />
da mudam gzas uTmobdes. xSirad uSimSilia, raTa Zvirfasi mosasxami eyida...<br />
xolo is, visac igi joxs urtyams, misi yofili msaxuria, igi talaxSia mosrolili,<br />
radgan, rogorc viqtor de gartolini amtkicebs, sicruis senma Seipyro,<br />
rameTu amtkicebda, rom... batoni de gartolini erTi ubralo glexia...<br />
_ xolo talaxSi gadagdebuli pirveli personaJi batoni frederiko bar-<br />
Tolomea... _ sinanuliT Tqva moxucma, _ is iyo yvelaze patiosani kaci am sofelSi<br />
da, rogorc Cans, am patiosnebam Seiwira, rameTu es sofeli is adgilia,<br />
sadac patiosneba erT-erTi momakvdinebeli codvaa...<br />
18
droebiT siCumem daisadgura. biWis TavSi fiqrebi usistemod ireoda erTmaneTSi...<br />
_ ki magram, sad iyureba es xalxi? _ ikiTxa man.<br />
_ TavianTi mbrZaneblisaken, _ upasuxa moxucma, _ vnebebisaken. yvelas sxvadasxva<br />
mbrZanebeli hyavs, magram maT yvelas saerTo saxeli hqvia _ codva.<br />
_ magram... _ gaubedavad daiwyo biWma, _ es suraTi ar aris dasrulebuli?<br />
moxucs gaeRima... gaeRima netari RimiliT da gamococxlebuli Tvalebi SeanaTa<br />
magidasTan mdgomT, romlebic biWs gakvirvebiT misCerebodnen.<br />
_ marTali xar, Svilo Cemo... _ Tqva moxucma, _ aq aklia erTi kaci, kaci,<br />
romelic unda gamoCndes. es xalxi vnebebsaa damonebuli, isini sakuTari biwieri<br />
midrekilebebis brZanebebs asruleben... _ magram gesmis? iq... Sors... eklesiis<br />
zari reks... mteri Zlieria, Svilo Cemo... inaimadas bevri mteri eyoleba, rameTu<br />
eseni yvelgan arian, TiToeul TqvenganSi da maT esaWiroebaT mxsneli,<br />
esaWiroebaT kaci, romelic suraTs aklia, romelic ara mieaxla samyofelsa<br />
borotisa da ara daidga gulSi borotebis taxti. gaswi, Svilo, daasrule<br />
suraTi...<br />
biWi usityvod gabrunda da karisaken gaemarTa.<br />
_ inaimada! _ dauZaxa moxucma, _ adamiani iyavi...<br />
ramdenime weliwadSi inaimada saxels gadairqmevs da leonardo da vinCi<br />
gaxdeba.<br />
sandro doliZe<br />
Tbilisi, 34-e sajaro skola, qveda asakobrivi jgufi.<br />
weriTi davaleba #2<br />
adamiani mudam eswrafvis bednierebas, magram<br />
verasodes aRwevs mas<br />
adamianis Tviseba eswrafodes bednierebas didi xnis win SemCneuli movlenaa.<br />
filosofiur samyaroSi mimdinareobda kamaTi imis Sesaxeb, Tu saidan aqvs<br />
adamians es Tviseba. aris Tu ara es ubralod instinqti, romelic sakuTari<br />
keTildReobis miRwevisaken mogviwodebs, Tu saqme ufro rTuladaa.<br />
frangi maTematikosi da filosofosi rene dekarti (1596-1650) werda, rom<br />
adamianis swrafva bednierebisaken, iseve, rogorc misi swrafva srulyofilebisaken,<br />
is ideebia, romlebic yvela adamians Tandayolili aqvs. dekarti miiCnevda,<br />
rom yvela adamiani ideaTa Tanabari maragiT ibadeba, xolo ukve Semdgom<br />
xdeba maTi realizacia, gamomdinare garemodan da pirovnebidan. dekarti<br />
meqanicizmis mimdevari iyo da miiCnevda, rom bednierebisaken swrafva, ubralod,<br />
TviTregulaciis meqanizmia, romlis saSualebiTac organizmi Tavs statikur<br />
mdgomareobaSi `gayinvisagan~ izRvevs.<br />
dekarts ar eTanxmeboda jon loki, britanuli empirizmis fuZemdebeli. misi<br />
warmodgeniT, adamiani yovelgvari codnis gareSe ibadeba da ukve Semdeg,<br />
gamocdilebis saSualebiT SeiZens codnas. lokis Tanaxmad, yvela codna Tu<br />
idea SeZenilia, maT Soris _ bednierebisken swrafvis ideac. loki ganmartavs,<br />
rom es idea adamians wminda merkantiluri mosazrebebidan gamomdinare uCndeba.<br />
adamians surs, daikmayofilos Tavisi moTxovnilebebi da, aqedan gamomdinare,<br />
mudam iswrafvis bednierebisaken, magram verasodes aRwevs mas, radgan<br />
rac ufro uaxlovdeba is Tavis mizans, miT ufro meti moTxovnilebebi uCndeba.<br />
bedniereba, iseve, rogorc yoveli cneba, subieqturia da damokidebulia<br />
subieqtze, magaliTad, onore de balzakis romanTa ciklSi `adamianuri kome-<br />
19
dia~ mama goriosaTvis bedniereba misi qaliSvilebis bednierebiT ganisazRvreba,<br />
xolo misi qaliSvilebisaTvis _ fuliTa da qonebiT.<br />
rodesac subieqti bednierebis garkveul dones aRwevs, bednierebis miseuli<br />
aRqma izrdeba Tavisi mniSvnelobiT. rac ufro axlosaa adamiani bednierebis<br />
sakuTar idealTan, miT ufro izrdeba ideali da, Sesabamisad, Sordeba mas.<br />
es paradoqsi mogvagonebsEE=mc²-dan gamomdinare paradoqss imis Sesaxeb, rom<br />
rac ufro uaxlovdeba sxeulis siCqare sinaTlis siCqares, miT ufro izrdeba<br />
misi masa.<br />
bednierebisaken swrafvaze, anu siamovnebis principze, aqvs agebuli zigmund<br />
froids Tavisi fsiqologiuri moZRvreba, romelsac Cven `fsiqoanalizis~ saxelwodebiT<br />
vicnobT. mis naSromSi `siamovnebis principis meore mxare~ Cven<br />
vkiTxulobT bednierebisaken adamianis swrafvis, rogorc fsiqikis mamoZravebeli<br />
faqtoris Sesaxeb. adamianis bunebaSia daikmayofilos moTxovnilebebi<br />
da eswrafodes siamovnebas. froidis mixedviT, es principia mamoZravebeli<br />
principi Cvens yofierebaSi, Tumca, mis (bednierebis) bolomde miRwevas Cven<br />
verasodes SevZlebT.<br />
msgavsi problema gvxvdeba rusul poeziaSi, kerZod m. lermontovis leqsSi<br />
`Мой демон~:<br />
„Покажет образ совершенства<br />
И вдруг отнимет навсегда<br />
И, дав предчувствия блаженства<br />
Не даст мне счастья никогда“.<br />
lermontovi bednierebisaken miswrafebas demons miawers da gveubneba, rom<br />
es demoni bednierebis winaTgrZnobis miniWebisTanave arTmevs mas am grZnobas<br />
da aRarasodes aRirsebs bednierebas.<br />
es Tema asaxulia viqtor hiugos romanSic `kaci, romelic icinis~. guinpleni<br />
Tavs bednierad grZnobda Tavis mamobil ursusTan da mgel homosTan. Tumca,<br />
mas mere, rac igi lordi klenCarli aRmoCnda da ganuzomeli simdidre<br />
SeiZina, guinpleni ubeduri gaxda. Cven SegviZlia gamovitanoT daskvna, rom<br />
arsebobs mxolod sulieri bedniereba, magram ara _ materialuri. guinpleni<br />
_ Raribi masxara _ bednieria Tavis ojaxTan erTad. mama gorio, Rataki da<br />
yvelasagan motovebuli, bednieria Tavisi qaliSvilebis bednierebiT. magram<br />
roca guinpleni fuls iZens sulierebis nacvlad, is ubeduri xdeba. roca gorios<br />
qaliSvilebi fuls etrfian da ara sakuTar mamas, isini ubedurebi xdebian.<br />
bedniereba im mizans hgavs, romelsac verasodes aRweven, Tumca mudam etrfian.<br />
W. amirejibis `daTa TuTaSxiaSi~ gvxvdeba msgavsi momenti, rodesac se-<br />
Turi, soflis `mama da marCenali~, umiznod aTxrevinebs xalxs gvirabs. xalxi<br />
verasodes miaRwevs mizans, Tumca is mainc Txris da Txris. es mizani rom<br />
ara, xalxi moeSveboda, dabeCavdeboda da pirutyvs daemsgavseboda, rogorc<br />
ganmartavs Tavad seTuri.<br />
bednierebac mizania, marTalia, miuRweveli, magram _ moZraobis generatori.<br />
yvela qmedebas esaWiroeba stimuli. xolo bedniereba is stimulia, romelic<br />
cxovelqmedebas uzrunvelyofs.<br />
1992 wels gamosul filmSi `qalis surneli~ al paCinos personaJi frenk<br />
sleidi ambobs frazas: `Cven bednierebi varT maSin, roca vcdilobT viyoT<br />
bednierebi~. is brma polkovnikia, romelic cdilobs bednierebas ewios da<br />
swored amitom vixileT brma kacis mier Sesrulebuli tango.<br />
`moZraoba da moZraoba~ _ ambobs ilia. am moZraobis gamomwvevi bednierebis<br />
dapirebaa. SesaZlebelia paralelis gavleba samoTxesTan. adamiani sicocxle-<br />
Si verasodes eziareba mas, Tumca dReniadag unda iswrafodes misken, raTa<br />
20
olos ewios mas. bedniereba Sokolads hgavs, romelsac bavSvs kargad moqcevis<br />
SemTxvevaSi aZleven. sanam ar damTavrdeba dro, romlis ganmavlobaSic is<br />
kargad unda moiqces, bavSvi Sokolads ver miiRebs, magram is unda eswrafodes<br />
Sokolads, raTa sabolood miiRos igi. ase rom ar iyos, maSin arseboba<br />
azrs dakargavda, radgan bedniereba adamianis ucvleli moTxovnilebaa.<br />
sandro doliZe<br />
Tbilisi, 34-e sajaro skola, qveda asakobrivi jgufi.<br />
weriTi davaleba #1<br />
wyeulni<br />
wyeulni, mitovebulni, brmani... mSier-mwyurvalni davexetebiT sofel-sofel,<br />
ezo-ezo, kari-kar. sarebiT varT erTmaneTze gadabmulni, raTa rogorme<br />
gza gavikvlioT.<br />
gvtkiva da gvciva, xalxi ki qvebsa da lafs gvesvris. vafrTxilebT,<br />
cremlebiT vuxsniT, sul bolos ra moeliT, magram ar iReben yurad, brbos<br />
RrialSi ikargeba Cveni RaRadi.<br />
fexebi dawydomaze gvaqvs, sisxli gvdis, magram ver vCerdebiT, ver viTqvamT<br />
suls, radgan erTmaneTisa ar gvesmis da ver vxedavT erTmaneTs. Tu romelime<br />
dajdeba, ukan momavalni gadauvlian, gasresen.<br />
Tavad vacviT Cveni Tavi jvars. mudam ase rodi viyaviT?!<br />
fuli gvqonda da sxvas varTmevdiT; saxli gvqonda da sxvas vungrevdiT;<br />
rwmena ar gvqonda da sxvebs veZaxdiT urwmunoebs; ar gviyvarda da sxvebs vqolavdiT<br />
siyvarulis gamo; uari vTqviT Tavisuflebaze da sxvebs vsjidiT misken<br />
ltolvisaTvis; ar gvesmoda sakuTari saqcieli da sxvebisagan ki viTxovdiT<br />
mis axsnas; Tavad ar virjebodiT da sxvaTagan viTxovdiT ofls; Tavad<br />
ar vtirodiT da sxvaTagan viTxovdiT cremls.<br />
vaiTu usasrulod Caebmebian Cvens rigs Cveni Zmebi?<br />
ra vqnaT? pasuxi ar gvaqvs.<br />
raRa darCa: samaradiso wyvdiadi mxolod...<br />
irakli yolbaia<br />
Tbilisis wm. giorgis saxelobis saero skola, qveda asakobrivi jgufi.<br />
weriTi davaleba #2<br />
adamiani mudam bednierebas eswrafvis, magram<br />
verasodes aRwevs mas<br />
Zalian pesimisturi naTqvamia! alber kamiu gamaxsenda Tavisi sizifes mi-<br />
TiT da `mebrZoli~ absurdizmiT. sizife aRmarTze miagorebs did lods, romelic<br />
Zirs ugordeba da ase samudamod. alber kamiu, romelic absurdis filosofiis<br />
erT-erTi fuZemdebelia, swored am miTs Tvlis absurdis naTel gamovlinebad.<br />
saqme isaa, rom bedniereba Zalian abstraqtuli ramea; gaaCnia, vin rogor<br />
aRiqvams mas. magaliTad, franc kafka Tavis dRiurebSi ambobs: `is, rac strindbergisaTvis<br />
bednierebaa, me guls mirevs~. igive kafka werda: `bednieri maSin<br />
var, roca cudad var~. vaJac xom ambobs raRac amgvars `vedrebaSi~, oRond va-<br />
Ja xazs usvams Ziebis aucileblobas, misTvis miuRebelia TviTkmayofileba da<br />
21
Semguebloba, xolo igive fraza kafkasTan mxolod da mxolod mis sulier<br />
mdgomareobas gamoxatavs.<br />
amrigad, bedniereba SeiZleba arc iyos mizani, Tumca, darwmunebuli var,<br />
rom cxovreba unda iyos Zieba. sxva SemTxvevaSi is yovelgvar azrs kargavs da<br />
iq ukve bednierebaze veRarc iqneba saubari.<br />
Tumca sabolood mainc ise gamodis, rom xSir SemTxvevaSi is, rasac ve-<br />
ZebT, riskenac viltviT, bednierebasTanaa dakavSirebuli.<br />
me mainc vfiqrob, rom bedniereba araa mizani; unda icxovro, unda eZio<br />
imisda miuxedavad, iqnebi Tu ara bednieri.<br />
da saerTodac ar vfiqrob, rom bedniereba erTi xangrZlivi idiliuri<br />
mdgomareobaa; Cemi azriT, arsebobs bednierebis momentebi, an, ubralod, kargi<br />
momentebi, romelTaTvisac Rirs cxovreba.<br />
irakli yolbaia<br />
Tbilisis wm. giorgis saxelobis saero skola, qveda asakobrivi jgufi.<br />
weriTi davaleba #1<br />
mzis unaxavni<br />
brmebi... yruebi... mzis unaxavni... RamiT Tvrebodnen, dRisiT eZinaT. zizRi da<br />
siZulvili roca gawvimda, maSin dasveldnen. SeeSindaT Rvinis, col-Svilis,<br />
erTmaneTis... nabij-nabij dauyvnen jojoxeTis kibes... aravin arafers ambobda.<br />
erTad, ritmulad midiodnen.<br />
Tavdaxrilni... xelebCamoyrilni... uazrod... uxmod...<br />
Seuracxadni...<br />
bevri iares... dacxa.<br />
dabnelda, Rame gailia, mze amovida.<br />
gaTeTrda Savi. brmebi xedavdnen, yruebs esmodaT.<br />
gvianRa iyo... jojoxeTis alSi iwvodnen.<br />
mariam xunZayiSvili<br />
Tbilisi, 63-e sajaro skola, qveda asakobrivi jgufi.<br />
weriTi davaleba #2<br />
adamiani mudam bednierebas eswrafvis, magram<br />
verasodes aRwevs mas<br />
Cven, yvela bednierebas veZebT dabadebidan, sicocxlis ukanasknel wuTamde.<br />
naTqvamia, rom vinc eZebs, is poulobs, magram... bavSvobaSi mjeroda, rom<br />
bednierebas mivagnebdi, Tu cisartyelas qveS gavivlidi. verasdros vambob,<br />
zustad ratom var an ar var kargad. CemTvis es horizontiviTaa. midixar, midixar,<br />
bolos mirbixar kidec, magram... Tu bednierebas vipovni, risTvis unda<br />
vicxovro? raze unda vifiqro? risTvis vibrZolo? Tu horizontze fexs dadgam,<br />
ese igi, dedamiwa mrgvali ar yofila. mjera, rom adamiani ver iarsebebs,<br />
Tu mas yvela ocneba auxdeba, Tu axals, ufro mets ar moindomebs da kvlav<br />
bednierebas ar aedevneba.<br />
maCveneT erTi bednieri adamiani da me vaRiareb, rom ubralod pesimisti<br />
var. gamacaniT is, vinc yvela survili aisrula da gipasuxebT, rom is Zalian<br />
ubeduri yofila. es iseTi grZnobaa, romelsac ver gazomav da ver daTvli.<br />
22
miaRwev mizans da mixvdebi, rom win kidev didi gza gelis. CemTvis cxovreba<br />
isaa, rom vcdilobT xeli CavWidoT wams, roca Tavi kargad vigrZeniT, magram...<br />
dros ver daewevi, iseve, rogorc bednierebas.<br />
miyvars sicocxle. mixaria TiToeuli dRis gaTeneba da CemTan mudam mze<br />
anaTebs, magram ver getyviT, rom bednieri var. es sulac ar aris cudi, ubralod<br />
kiTxvaze `rogor xar? ras Svrebi?~ me gipasuxebT: `kargad, cisartyelas<br />
veZeb!~ da isev horizontisaken waval.<br />
_ midixar?<br />
_ male waval.<br />
_ geSinia?<br />
_ risi?<br />
_ sxvebis.<br />
_ ara, me sakuTari Tavis meSinia.<br />
_ daxmareba ginda?<br />
_ azri aRara aqvs.<br />
_ dRes ramdenni xarT?<br />
_ eqvsni.<br />
_ mZimea?<br />
_ ra?<br />
_ joxi.<br />
_ arc ise.<br />
_ arc ise?<br />
_ xo... sxvisi xeli ufro mZimea.<br />
_ xeli?<br />
_ codviani xeli...<br />
_ ras akeTeb?<br />
_ gemSvidobebi.<br />
_ ar SeiZleba, gauSvi!<br />
_ mecodeba.<br />
_ danarCenebi ar gecodeba?<br />
_ isini ratom?<br />
_ eCqarebaT...<br />
(siCume)<br />
_ tiri?<br />
_ ara!<br />
_ ra gayvirebs?<br />
_ ar SemiZlia...<br />
_ nu ayovneb!<br />
_ ra gamikeTebia?<br />
_ araferi.<br />
mariam xunZayiSvili<br />
Tbilisi, 63-e sajaro skola, qveda asakobrivi jgufi.<br />
weriTi davaleba #1<br />
didi daZineba<br />
23
_ axla mainc gaakeTe.<br />
_ ra?<br />
_ sikeTe.<br />
_ rogor?<br />
_ gauSvi Sens megobars xeli.<br />
_ gana es sikeTea?<br />
_ magisTvis sikeTe iqneboda...<br />
_ ar memeteba!<br />
_ nu yviri!<br />
_ raRa damrCenia?<br />
_ araferi.<br />
_ maS, arc viyviro simwrisagan?<br />
_ sxvebs awuxeb. eZinebaT...<br />
_ ver xedav? butbuteben.<br />
_ Tavs avedreben.<br />
_ ras?<br />
_ zecas.<br />
_ zecaSi ra darCeniaT...<br />
_ kidev ar uSveb?<br />
_ gavuSvi...<br />
_ Sen mzad xar?<br />
_ gana amisTvisac mzad unda viyo?<br />
_ agvianeb... bolos ukve CamoeZina.<br />
(siCume)<br />
_ wavedi.<br />
_ ukan ar moixedav?<br />
_ ar minda...<br />
_ iqneb vinmes Senc enanebi.<br />
_ aqeT aravin iyureba..<br />
_ ori nabiji dagvrCa.<br />
_ Cemi sofeli...<br />
_ mogenatreba?<br />
_ Rirsi ara var monatrebis... mSvidobiT!<br />
_ vis emSvidobebi? aq tkbil sizmrebs arvin gisurvebs.<br />
_ erTi nabijic...<br />
Tamar duglaZe<br />
Tbilisi, 175-e sajaro skola, qveda asakobrivi jgufi.<br />
weriTi davaleba #2<br />
adamiani mudam bednierebas eswrafvis, magram<br />
verasodes aRwevs mas<br />
samyaros dasabamidan adamiani cdilobs moipovos bedniereba. is mudam miuwvdomels<br />
eswrafvis, raTa daikmayofilos sakuTari moTxovnilebebi. bednierebas<br />
TiToeulisaTvis gansxvavebuli mniSvneloba aqvs, magram, ZiriTadad,<br />
adamianTa umravlesoba Tavs bednierad materialuri uzrunvelyofisas Tvlis.<br />
24
es arcaa gasakviri, radgan mTeli dedamiwa CaZirulia fulis morevSi da mxolod<br />
calkeul pirovnebebs ZaluZT uari Tqvan yovelgvar amqveyniurze.<br />
TanamedroveobaSi adamiani mTlianadaa damokidebuli teqnikaze, riTac dakarga<br />
yvelaze mTavari... cxovrebis tempi imdenad aCqarebulia, rom sazogadoebas,<br />
gansakuTrebiT ki axalgazrda Taobas, ar rCeba dro ifiqros sulierebaze.<br />
swored sulierebaa gasaRebi sruli WeSmaritebisa da, Sesabamisad, bednierebisa...<br />
yvela Taviseburadaa bednieri Tu ubeduri. ratomRac, yovel adamians saku-<br />
Tari ubedureba miaCnia yvelaze saSinlad da gausaZlisad, magram ver vityviT<br />
imaves bednierebazec.<br />
zogjer, Tavi bednierad rom igrZno, erTi Tbili sityvaa saWiro, zogjer _<br />
erTi adamiani, xandaxan ki, arc is erTi adamiania sakmarisi.<br />
gamocdilebidan, SemiZlia vTqva, rom bednierebis mudmivad SenarCuneba SeuZlebelia.<br />
adamians TiTqmis yvelgan da yovelTvis Tan sdevs Cadenili codvebis<br />
sinanuli, zogjer SiSi da sakuTari Tavis rwmenis ararseboba, rac<br />
xels uSlis mis bednierebas.<br />
albaT yvela ar dameTanxmeba, magram adamiani imiTac bednieri unda iyos,<br />
rom cocxalia, sunTqavs, uyurebs samyaros, aRiqvams bunebis silamazes da Tavisufalia.<br />
es savsebiT sakmarisia imisaTvis, rom dilaobiT momRimarem gaiRviZo,<br />
Sinaganad gaiTaviso, SeigrZno axali dRis imedi...<br />
mokled rom vTqva, bedniereba namdvilad arsebobs da adamians sxvadasxvagvarad<br />
SeuZlia miaRwios mas. ubralod, unda viswavloT TiToeuli wamis dafaseba,<br />
gamoyeneba da madlierni viyoT uflisa...<br />
Tamar duglaZe<br />
Tbilisi, 175-e sajaro skola, qveda asakobrivi jgufi.<br />
weriTi davaleba #1<br />
rva<br />
prologiviT<br />
25<br />
`me yovelTvis visjebodi imis pirdapir<br />
da mkvaxed TqmisTvis, rasac<br />
vfiqrob...~<br />
uxsovar droSi, rodesac adamiani jer mxolod ibadeboda, romeliRac bestialurma<br />
Zalam Sva xuTi Zma: sisastike, farisevloba, boRma, Zaladoba da<br />
ugunureba. dadges Tu ara fexi miwaze, Zmebi samaradiso gzas gaudgnen da sadac<br />
ki mividodnen, mtredebs afrTxobdnen, oqros aSavebdnen da sakmevlis<br />
surnelebas sakuTari simyraliT ryvnidnen.<br />
da Tu sadme muri eyara, ise edeboda cecxli, TiTqos denTiao... haeri simxurvaliT<br />
acaxcaxdeboda, miwa gaskdeboda da iqidan TiTqos Soreuli xarxari<br />
moismoda ZmaTa wyeuli mamisa...<br />
iRupebodnen saukuneebi...<br />
* * *<br />
Zma pirveli<br />
_ ar SeiZleba erTi SexedviT imsjelo adamianze, _ saubrobda damrigebeli.<br />
Tumca bavSvebi, simarTle rom vTqvaT, misi mosmeniT didad Tavs ar iwuxebdnen:<br />
zogi erT kuTxeSi saqmes arCevda, zogi Tvalebs aJuJunebda, zogi
`aucilebel saqmeze~ laparakobda mobiluriT, zogsac ubralod fexebi Semoewyo<br />
merxze da eZina, _ SeiZleba garegnulad ulamazesma adamianma Segvzaros,<br />
daxvewilma gularZnilobiT gangvacvifros, Semzaravma ki mogvxiblos. ifiqreT<br />
amaze.<br />
am gakveTilis Semdeg javax beqauri, Tvrametiode wlis biWi, Cafiqrebuli<br />
da am fiqriT tvinaduRebuli, neli nabijiT gamoemarTa saxlisaken. TbilisSi<br />
arabunebrivad cxeloda: asfalts oxSivari asdioda, caze gamokidebuli Rrublis<br />
naglejebi mzis simxurvalisagan TiTqmis dnebodnen.<br />
quCaSi moZraoba gadatvirTuli iyo: daqoqili manqanebi isedac binZur haers<br />
Wvartlavdnen. didad Semelotebuli, SeRipianebuli mZRolebi Sublidan<br />
ofls iwmendnen da ratomRac uwmawurad iginebodnen, Tan aRrenilni ayvirebdnen<br />
sakuTar manqanebs. drogamoSvebiT batebiviT ayayandebodnen, kiTxulobdnen:<br />
`ra Wirs am deda...~ TiTqos Tavadve ar icodnen pasuxi.<br />
iqiT viRac cxoveliviT Wamda xaWapurs. muStisxela lukma gadaylapuli ar<br />
hqonda, rom mosvrili tuCebiT axals etakeboda, Tan netarebisagan Tvalebs<br />
nabavda da drogamoSvebiT Zlivsgasagonad krutunebda.<br />
qalaqis erT-erT moedanze rom gavida, javaxma uCveulo suraTi dainaxa:<br />
dakonkili, wvergaburZgnuli, ayrolebuli, saxeangreuli erTi giJi mTeli arsebiT,<br />
amokvnesiT Seigineboda, Tanac umisamarTod, yovel wams ifurTxeboda,<br />
yviroda: _ o Tqven, o Tqveni! tirilze uaresi xarxariT gadaixarxarebdasaviT,<br />
muStebs Sekravda, erTs Rrmad amoisunTqavda, swrafad mowydeboda adgilidan<br />
da romeliRac Senobis nacrisfer, qviTa da betoniT nageb kedels ejaxeboda.<br />
Semdeg isev yvelafers imeorebda.<br />
ukve gvarianad daJeJiliyo, saxe sisxliani hqonda, wina kbilebi nawilobriv<br />
Camsxvreoda, magram gaCerebas mainc ar apirebda.<br />
_ giJi Tavisufalia, ver xedav? ha-ha, me amisi... _ muxlze xeli dairtya erTma<br />
sicilisagan gawiTlebulma qarTvelma.<br />
_ ufalo, Segviwyale! _ waiCurCula mandilianma qalma (mxolod imitom,<br />
rom Cvevad hqonda am sityvebis Tqma), romelsac gaaxsenda, rom SeiZleboda eklesiaSi<br />
misvla dahgvianeboda. es rom gaacnobiera, ise mokurcxla im adgilidan,<br />
rom giJisaken saerTod aRar miuxedavs.<br />
Semdeg javaxis Tanatolebi gamoCndnen, karg ganwyobaze iyvnen, yvelaferze<br />
ecinebodaT.<br />
_ ra kacia! _ SesZaxa erTma biWma, _ modi, e, davexmaroT!<br />
_ davexmaroT, Sens Zmobas vficav! _ upasuxa e. w. Zmakacma, _ ras ityvi, nin?<br />
_ kargi ra, daanebe Tavi! _ siciliT Tqva `gerlfrendma~.<br />
_ ara, magari iqneba, ai, `cvetSi!~ he-he! wamo, gio, Sens Zmobas vficav!<br />
javaxs gulma reCxi uyo, kinaRam guli aeria da swrafad moSorda im adgils.<br />
* * *<br />
Zma meore<br />
_ javax, Sen maTi gankiTxvis neba vin mogca! _ umtkicebda imaves erTi klaseli.<br />
_ aravis ganvikiTxav. eg Cemi saqme araa. me maT vamxel!<br />
_ arc magis ufleba gaqvs!<br />
_ rogor ar maqvs! rogor SeiZleba ar vamxilo! normaluria, rogorc iqceva<br />
es xalxi? amaT fsiqologi sWirdebaT, mRvdeli da moZRvari ki ara! romis<br />
papis indulgenciebs pirvelebi eseni iyididnen Sua saukuneebSi. eseni Tavs im-<br />
Svideben imiT, rom radgan wesebiT cxovroben, codvebi mietevebaT! codvebis<br />
gamosyidva surT, gesmiT, sadamde mivida xalxi?! raime cvlileba rom iyos, ki-<br />
26
dev ho, mesmis, magram eseni aiReben furcels, Camoawikwikeben codvebs, mivlen,<br />
gamoisyidian, da mere isev, mere isev, meti Tu ara, imdenive codva! amitomaa,<br />
rom es Seni eklesiuri xalxi, romelic ase lamazad etakeba xorcs marxvis<br />
dasrulebis Semdeg, TiTqosda savaldebulo borkilebi axsneso, mgladaa gadaqceuli.<br />
ara, gaixede, ra saxiT dadian, ras ar akeTeben, Sexede da mere miTxari,<br />
rom ar unda vamxilo. Tqven ar iRelvoT, Cemo eklesiuro xalxo, furceli,<br />
kalami da magaTi jani! me Tqven getyviT-da, gagiWirdebaT isev imdenive<br />
codvis Camorakrakeba! midiT, daiwyeT!<br />
_ Sen ar gaqvs amis Tqmis ufleba! Sen marTali ar xar da amas xvdebi.<br />
_ me? ra ginda Cemgan? es sad var! _ da rodesac megobari moSorda, javaxma<br />
sakuTar Tavs hkiTxa: _ ra mWirs? ratom vanTxev boRmas? ratom ar mwams adamianis?<br />
RmerTo, mi...<br />
da aRar daamTavra, SeeSinda im qaliviT ar gamosvloda, guSin rom giJTan<br />
naxa. Semdeg imaze dafiqrda, ramdenad sworad moiqca da am fiqrebma cremlebi<br />
mohgvara.<br />
* * *<br />
Zma mesame<br />
_ javaxi metroSi ijda da Cafiqrebuliyo, rodesac vagonSi erTi qali Semovida<br />
ori qvasaviT mZime CanTiT. qals vambob, Torem albaT yvelaferi eTqmoda,<br />
qalis garda: gvarianad gasuqebuli, CanaoWebuli, wirpliani, ulvaSebiani<br />
arseba, romelic bazarSi midioda, raTa kartofili gaeyida... kartofili<br />
gaeyida... kartofili...<br />
javaxs gulmuceli aewva, ise Seebrala es qali. tirili mounda isev, magram<br />
Tavi Seimagra, Cafiqrda da ucnauri ram `moaxdina~...<br />
_ axla ki, qalbatonebo da batonebo, kartofilis gamyidveli qali getyviT<br />
Tavis saTqmels, simReriT, ra Tqma unda, _ gamoacxada raRac xmam. vagon-<br />
Si dabnelda da lurji ganaTebis fonze qali nela wamodga.<br />
_ me Cems baRSi kartofili momyavs... ar momeridos, simarTle rom vTqva...<br />
Cemi cxovreba Tavad kartofilia... nu iciniT, diax... is kartofilia... me is<br />
momyavs da yvelas vurigeb... mxolod es guli verafriT ver gaigebs, masSi ra<br />
rCebaa...<br />
javaxi wamoiwia, moewona simRera, daakvirda da ganagrZo:<br />
_ me Cems baRSi kartofili momyavs... o, rogor minda vupovo rame am saqmes...,<br />
riTac damainteresebs, riTac... Tavs damakargvinebs... viRac wignebs wers...<br />
viRac TamaSobs... viRac acxobs leqss... viRac kamaTobs... me ki Cems baRSi kartofili<br />
momyavs... vici, didi araferia, magram raRac xom aris...<br />
Cafiqrda.<br />
_ raRac xom aris... ariiis...<br />
Cafiqrda. javaxma qals Sexeda, is kankalebda, mere mwared gaicina, orive<br />
CanTa moisrola da:<br />
_ me Cems baRSi kartofili momyavs! es suleluri kartofilebi rom moviyvano,<br />
Tav-beds viwyevli: TveobiT vbarav, vToxni, vwvalob, ofls vRvri, welebze<br />
fexs vidgam! da me araraoba gavxdi, aRaraferi SemiZlia, aRarc Cems Svilebs<br />
SeuZliaT! mxolod kartofilebi! viRac yavas wrupavs modur quCaze da<br />
sigarets eweva... viRac olimpiadis nawerebs asworebs! viRac Tavis mosaklavadaa<br />
mzad! viRac sikeTis keTebaSi kvdeba... me ki, amis magivrad, Cems baRSi kartofili<br />
momyavs! wyeulimc iyos yvela sxva, ar gaixaros aravin, Cems boRmaSi<br />
amoixrCoba mTeli samyaro!... Cemi boRma sakmarisia, raTa mTeli samyaro amoaxrCos!...<br />
_ didube, _ gamoacxada viRacam da qali koWlobiT gavida vagonidan...<br />
27
* * *<br />
Zma meoTxe<br />
_ kobaltis qloridi saintereso naerTia imiT, rom gamoiyeneba saidumlo<br />
werilis dasawerad. magaliTad, Cven kobaltis qloridiT vwerT furcelze,<br />
is Sreba, aRar Cans. Semdeg SevaTbobT cecxlis alze da naweri gamoCndeba.<br />
_ kargi ra, ar mogbezrda! _ daiRriala erTma moswavlem, e. w. `rau-raum~.<br />
_ wesierad elaparake dedistola qals! _ gaRizianebiT upasuxa javaxma.<br />
_ ra, biWo? Cemi deda... Tu eg SegarCino, Seni...<br />
oriode wuTSi `rau-raum~ da imisma eqvsma Zmakacma javaxi mofarebul adgilas<br />
miaTria. pirveli sami muSti aicdina, magram meoTxe moxvda da daagdo.<br />
javaxma wamebSi Secvala samyaro, ufro sworad, dainaxa iseTi, rogoric aris;<br />
amaSi mas saidanRac mosuli cecxli daexmara.<br />
_ asea, Zamia! _ yviriliT mReroda `rau-rau~, _ nebismieri sajaro skola!<br />
asea, Zamia! Tbilisis sajaro skola! modiT, Zmebo, cali xeliT dana CavartyaT,<br />
caliT pirjvari gadaviweroT... xom iciT, Cemi xeliT ukve araerTi daWrila!<br />
dana ara, magram Svidi kaci fexebiT Sesdga javaxs. man ki sisxli amoiRo.<br />
`rau-raum~ TmebSi xeli mohkida da saxe sisxlSi gaasvrevina, Tan xiTxiTebda<br />
da mReroda:<br />
_ me miyvars nebismieri sajaro skola! asea, Zamia! Tbilisis nebismieriiiiii...<br />
_ fexi moamzada bolo dartymisaTvis _ sajaro skola!!!<br />
javaxma goneba dakarga.<br />
* * *<br />
Zma mexuTe<br />
_ me SenTvis vwvalob! _ yviroda javaxis deda mas Semdeg, rac Zlivs molaslase<br />
Svili Caabares. _ me SenTvis vwvalob! Sen kidev!... ra moxdeboda, Cumad<br />
rom damjdariyavi, rac ginda uTxras im sulelma maswavlebels!.. ar minda<br />
aseTi Svili myavdes!..<br />
_ ras meubnebi, ver vxvdebi! risken mibiZgeb! araferi meqna? xom ar gagiJdi?..<br />
_ gvelo!... _ SesZaxa qalma _ gvelo!.. Sen gansxeulebuli boroteba xar, Seni<br />
azrebi ggonia ar vici? vici, vici, rac xar, ra giJic xar! ufleba ar gaqvs<br />
sxva aZago, Tavad xar saZageli! mrcxvenia, rom aseTi Svili myavs, marcxven na-<br />
TesaobaSi, mezoblobaSi, yvelgan! movida nacemi, barem mere gamoTveri da qu-<br />
CaSi daegde! Seni bolo eg aris! _ TvalebSi didi beladis siyvarulmac daikvesa.<br />
rao?.. ho. eg ki marTali Tqvi, javaxi namdvilad quCaSi daasrulebs cxovrebas!<br />
ha-ha!<br />
_ aRmosavleTidan mteri giaxlovdeba! _ iyvira javaxma im mdgomareobaSi,<br />
romelSic arc RviZilia, arc Zili, romelSic am oris sazRvarze maradiuli<br />
mZrwolavi nislia, _ xuTi Zma ukve didi xania, rac movida! isini aq arian,<br />
Cven Soris, CvenSi!... vai mas, vinc ver xedavs maT! daiWeren da xuTiveni daWamen<br />
mis xorcs, damSeulni da brmani! me ki gadavrCebi da erTaderT gzas gamovnaxav,<br />
ar mivcem nebas SemWamon! me vici mxolod... ai, swori gza...<br />
_ Svilo, ras apireb...<br />
javaxi swrafad gavida saxlidan...<br />
epilogi<br />
mTeli arsebiT, amokvnesiT Seigina, Tanac umisamarTod, zizRiT gadmoafur-<br />
28
Txa, muStebi Sekra, erTi Rrmad amoisunTqa, gaiRima, waiCurCula: `movdivar!~<br />
da swrafad moswyda adgilidan.<br />
..............................................................................................................................................<br />
Tqven saqarTveloSi xarT...<br />
qveyanaSi, romelSic erTmaneTs warmoudgenlad avadmyofuri faseulobebi<br />
ejaWveba, Wamen, ylapaven da ineleben...<br />
Tqvenc naxevrad gZinavT, Tavs ityuebT, rom es normaluri da droebiTia...<br />
rom dadgeba dro da yvelaferi gaivlis... lanZRavT maT, vinc ar geTanxmebaT...<br />
xandaxan odnav fxizldebiT... odnav...<br />
Tqven fxizldebiT...<br />
gindaT gaiRviZoT...<br />
raTa bolos da bolos Tavi daaRwioT saqarTvelos uklebliv yvela avadmyofur<br />
borkils... romlebmac gigantur rvianad gadagiqcies qveyana...<br />
magram es...<br />
SeuZlebelia...<br />
beqa aroSiZe<br />
Tbilisi, I sajaro skola, zeda asakobrivi jgufi.<br />
weriTi davaleba #2<br />
adamiani mudam bednierebas eswrafvis, magram<br />
verasodes aRwevs mas<br />
Cven yvelgan da yovelTvis vcdilobT, rom Tavi kargad vigrZnoT. humanurobasTan<br />
arc ise axlos mdgomi adamianebi (iqneb mec!), romlebic sakuTar<br />
Tavsac da sxvebsac ganixilaven rogorc codvaTa amouwurav rezervs, xSirad<br />
amboben, rom adamiani Tavisi nebismieri moqmedebiT cdilobs Tavi kargad igr-<br />
Znos. Sesabamisad, yvela egoistia.<br />
Tu davakvirdebiT, es azri araa TiTidan gamowovili: damnaSaveebi amitom<br />
Cadian danaSauls; adamianebi xSirad fulis gamo midian raRac samuSaoze;<br />
eqimic ki, yvelaze humanuri profesiis adamiani, imitomaa eqimi, rom sxvaTa gadarCeniT<br />
Tavi kargad igrZnos. an iqneb, mSoblebs ar uTxras uari da Tavi aaridos<br />
maTTan usiamovnebas.<br />
ase TiTqos marTlac mtkicdeba, rom `kargad viyo~-s instinqti uklebliv<br />
yvela adamianSia. es iseTive martivi da aSkaraa, rogoric darvinizmi da ise-<br />
Tive mkacri da gulqva, rogoric maTematikuri gamoTvlebi. maS, saerTod aRar<br />
arsebula guliT gakeTebuli sikeTe da arc adamianuri madli.<br />
ase Tu ise, aSkaraa: adamiani mudam eswrafvis kargad yofnas. `kargad yofna~<br />
calsaxad una gavmijnoT bednierebisagan. bedniereba, CemTvis, aris survilebis<br />
aRsruleba. is mxolod gardacvalebis Semdeg modis an ar modis adamianTan.<br />
aqedan gamomdinare, adamiani mudam ar eswrafvis bednierebas. Cven is<br />
gvaviwydeba, rom yovel meore wams codvas CavdivarT, Semdeg Sewyalebasac ar<br />
vTxovT ufals da Tu vTxovT, xSirad imitom, rom ena miCveulia Tqvas es ori<br />
sityva.<br />
es sofeli isea mowyobili, rom pirovneba Tavs `sruliad~ kargad verasdros<br />
igrZnobs, radgan es araa WeSmariti faseuloba, warmavalia, miwieri,<br />
meryevi da fardobiTi. rogorc goderZi Coxeli ityoda, Tavad adamianad yofnaa<br />
tkbili sevda, radgan araa iseTi dro, rodesac ityvi: `me aRaraferi mawuxebs!~.<br />
gulSi sul gaiklakneba iseTi ramis anarekli, rasac siamovnebiT Secvlidi.<br />
29
amitom netaria is, vinc mixvda, ra aris WeSmariti faseuloba, mudmivi, zeciuri,<br />
mdgradi da absoluturi. netaria is, vinc xeli aiRo `kargad yofnaze~<br />
da daiwyo svla namdvili bednierebisaken. netar arian mgloviareni, didsulovanni<br />
da momTmenni.<br />
goeTes genialur `faustSi~ mefistofeli fausts yovelgvar survils ausrulebs,<br />
magram verc sayvareli qali, verc fuli, verc sxva xorcieli dideba<br />
ver aTqmevinebs fausts sityvebs: `SeCerdi, wamo!~. mxolod maSin, rodesac<br />
uars ityvis `kargad yofnaze~, daiwyebs sikeTis keTebas da svlas namdvili<br />
bednierebisaken, fausti ambobs: `SeCerdi, wamo!~. pirobis Tanaxmad, mefistofels<br />
am sityvebis Semdeg unda waeyvana faustis suli, magram am ukanasknels<br />
RmerTi ixsnis da samoTxeSi moaxvedrebs.<br />
vfiqrob, amiT ukve yvelaferi naTqvamia...<br />
beqa aroSiZe<br />
Tbilisi, I sajaro skola, zeda asakobrivi jgufi.<br />
weriTi davaleba #1<br />
ver vxedavT mzes anu ugunurni<br />
30<br />
`ra Seuria RmerTma talaxSi ase-<br />
Ti, rom dRemde ver Camoirecxa kacobriobam~.<br />
o. WilaZe<br />
_ ei, Sen, bebero, cota frTxilad ver iqnebi? ginda sicocxles gamomasalmo,<br />
Se bruciano, Sena?!<br />
_ bruciano... ar gamacino, sakuTar Tavs Sexede.<br />
_ bruciani rom var, magitom ver Sevxedav, bebero.<br />
_ laparakis droa? win iareT, aravis ainteresebs Tqveni layboba!<br />
_ axla ilaparakon. roca xma ar unda amoeRoT, maSin gamoides Tavi, CagviTries<br />
Cvenc da im mgelma amitomac dagvTxara Tvalebi.<br />
_ dagTxara, Torem Rirsi ar iyavi, vaWaro.<br />
_ Rirsi viyav Tu ara, es Sen ar gekiTxeba, mRvdelo.<br />
_ kargi, axla gviania yvelaferi. ase mouxdeba yvela Cvennairs. maTTvis kargi<br />
gvindoda. gadasaxadebSi rom ixrCobodnen, maSin ki lanZRavdnen im mgels,<br />
ojaxebs rom uwiokebda, imuqrebodnen, mis sisxls davlevTo. gvpirdebodnen,<br />
oRond Tqven CaudeqiT saTaveSi amboxebas da gverdSi amogidgebiTo. bolos<br />
ki... Cven dagvabrales yvelaferi mxdalebma. aseTia brbos wesi.<br />
_ arc magaT eliT ukeTesi bedi, male magaTac daubneldebaT mze.<br />
_ Tqven, win! riT veRar morCiT laybobas? grZeli gza gvaqvs gasavleli da<br />
Cvenc axla mze ar migviZRodes win. mova is mgeli da uaress dagvmarTebs,<br />
Tvalebis daTxras ar ikmarebs da Tavebsac dagvaWris.<br />
_ Sen raRa ginda, marSalo, verafers vxedav da axla xmis amoRebac damiSale.<br />
_ kargiT, ram gagaborotaT, ugunurno... o, RmerTo... Cxubis nacvlad girCevniaT<br />
erTmaneTs mieSveloT. mzis Casvlamde unda mivaswroT.<br />
_ mze... albaT ra lamazia irgvliv yovelive... rogor eTamaSeba mzis sxivi<br />
mwvane foTlebs... ra Seedreba mTis ferdobze areklili Suqis cials...<br />
_ magden laparaks girCevnia fexze adge, bruciano! gamomivida axla es bunebis<br />
didi moyvaruli. roca xedavdi, maSin arasdros dautyvevebixar mis mSvenierebas<br />
da axla raRas natrob?
_ eh... netav SemeZlos drois ukan dabruneba... davkarge da axla SevigrZeni<br />
misi netareba... Sen ras gaigeb, marSalo...<br />
_ kargi, kargi, tvini nu waiRe!<br />
_ ratom mbrZaneblob, bruciano? radgan marSali gqvia, Cvenze ramiT meti<br />
ggonia Tavi? ra mogitana saxelma, im mgelma arc Sen dagindo, dgaxar mdabioebTan<br />
da milaslaseb beberi saxedariviT.<br />
_ gaCerdiT, damRala Tqvenma Cxubma!<br />
_ mxatvaro, Sen raRa galaparakebs?<br />
_ nuRar miwodeb mxatvars... wavida dro, mSvenieri... roca SuqCrdilebs er-<br />
TurTs vacnobdi, funjiT rom tilos vealersebodi... gaqra dro, tkbili, roca<br />
vumzerdi cisferi melniT moxatul zecas da mis wiaRSi momRimar cis Tvals...<br />
_ kargi, nu dascini sakuTar Tavs. mxatvari arc manam gerqva, sanam xatva<br />
SegeZlo. vis sWirdeboda Seni tiloebi, sasacilod rom arvis hyofnida?<br />
_ SeiZleba es uniWoa, magram Sen isev is regveni iqnebi, rac iyavi, vaWaro.<br />
albaT gixaria kidec, rom dabrmavdi. motyuebuli xalxi aRar gamogekideba<br />
mosaklavad, arc mevaleebi Segawuxeben, radgan yvelas ebralebi. mogisxams<br />
albaT isev is Savi mantia, romliTac Sebindebisas dadiodi quCebSi, aravin<br />
micnoso.<br />
_ bruciano, mona iyavi da monad darCebi, Cemi mantiis mtvradac rom ar<br />
Rirxar. miwa xar da miwad iqcevi, midi, SeeCvie mand gdebas!<br />
_ rad var cocxali, ufalo, netav? minda movSorde ugunur kacTa... aRar<br />
gavigo xma codvilisa, TvaliT ver vxedav, esec mixaris....<br />
_ Sen raRa galaparakebs, mRvdelo? marTla ra azri aqvs Sens sicocxles,<br />
romelic xalxis yvlefaSi atare. aRsarebas rom or oqrod ibarebdi da im<br />
sulelebs pirobas aZlevdi, RmerTi SegindobTo, ar geSinia RvTis risxvis an<br />
ra piriT sTxov mas rames?<br />
_ marSalo, Tu codva maqvs, ufali damsjis, sxva yvelam Tavis Tavs mixedos...<br />
ufalo, gTxov, rom Seundo codvilT, maT ar ician, Tu ras iqmian....<br />
.............................................................................................................................................<br />
roca wyvdiadSi Caflul sofels mamlis yivili afxizlebda, roca mze Tavis<br />
Svilebs dedamiwas ugzavnida da aTasfrad aliclicebda cas, daiZvreboda<br />
adamis eqvsi bedSavi Svili. marSali, vaWari, mRvdeli, mxatvari, beberi da mona<br />
midiodnen wyarosken mimaval gzaze. ase iyo yovel cismare dRes, sanam ma-<br />
Ti Zvlebi miwam ar STanTqa...<br />
naTia farexelaSvili<br />
Tbilisi, 160-e sajaro skola, zeda asakobrivi jgufi.<br />
weriTi davaleba #2<br />
adamiani mudam bednierebas eswrafvis, magram<br />
verasodes aRwevs mas<br />
yvela adamians aqvs mizani, romlis misaRwevadac ibrZvis. adamianTa umetesobisaTvis<br />
es mizani bednierebis mopovebaa. bedniereba yvela adamianisaTvis<br />
erTsa da imaves rodi niSnavs. zogisaTvis bedniereba simdidrea, zogisaTvis<br />
ki _ siyvaruli, adamianebTan urTierToba, magram ismis kiTxva: aRwevs ki adamiani<br />
yovelTvis bednierebas?<br />
`vefxistyaosani~ imis naTeli magaliTia, rom adamianisaTvis SeuZlebeli<br />
araferia. Tu ibrZolebs, aucileblad moipovebs bednierebas. avTandilis da<br />
tarielis cxovrebis gza ar yofila ia-vardebiT mofenili, magram maT mainc<br />
31
miaRwies sawadels; siyvarulis, megobrobis saxeliT daZlies yvela cxovrebiseuli<br />
dabrkoleba da moipoves bedniereba. ase rom, bednierebis mopoveba araa<br />
SeuZlebeli.<br />
gavixsenoT n. lorTqifaniZis moTxrobebi: `Tavsafriani dedakaci~ da `Selocva<br />
radioTi~. Tavsafrian dedakacs, qals, romelmac Svilebs Sealia mTeli<br />
cxovreba, araferi moaklo oblebs, gzaze daayena isini, wesiT, uzrunveli,<br />
bednieri sibere unda hqonoda, Tumca, rogorc g. tabiZe ambobs:<br />
`magram kontrasti aris am bedis<br />
gulcivi, mkacri da gamyidveli~.<br />
Tavsafrianma dedakacma ver moipova bedniereba. gulqva Svilebis gamo sicocxle<br />
vakis CixSi daasrula. moTxroba `Selocva radioTic~ xom eli gordelianis<br />
tragikuli ambavia. eli im mizniT gahyva heqsleis ucxoeTSi, rom<br />
bednieri yofiliyo. mas ar aklda arc fufuneba, arc Tayvanismcemlebi, magram<br />
muzeumSi Sesuli elis gancdebi, rodesac is umzers ferwerul tiloebs, namdvilad<br />
ar gvafiqrebinebs, rom eli bednieri iyo. sabralo ise wavida im qveynad,<br />
rom mSobliur miwaze fexis dadgma ar eRirsa.<br />
baraTaSvilis SemoqmedebaSic mkveTrad igrZnoba tragizmi adamianisa, roelsac<br />
bedma ar gauRima. fuWi aRmoCnda dapirebebi `idumal xmisa~, romelic<br />
mas bednierebas uqadda. `meranSi~ ki is mainc ar wyvets brZolas, sjera, rom:<br />
`cudad xom mainc ar Caivlis es ganwirulis sulis kveTeba.<br />
da gza uvali, Sengan Telili, merano Cemo, mainc darCeba~.<br />
Cem mier moyvanili magaliTebidan SeiZleba ifiqroT, rom ar maqvs Camoyalibebuli<br />
konkretuli Sexeduleba am sakiTxTan dakavSirebiT, magram imis<br />
Tqma msurs, rom adamianis cxovrebaSi arc bednierebaa mudmivi da arc ubedureba.<br />
aravin icis, ras mogvivlens bedi, mTavari ki isaa, rom pirnaTlad ganvvloT<br />
cxovrebis gza da ar dagvaviwydes:<br />
`bedi cdaa, gamarjveba RmerTsa undes, mo-ca-gvxvdebis~.<br />
naTia farexelaSvili<br />
Tbilisi, 160-e sajaro skola, zeda asakobrivi jgufi.<br />
weriTi davaleba #1<br />
brmebi<br />
_ waiqca! Cavardi? oh, amosvlac giswavlia ukve... xo, ai laviwis Zvals daeyrdeni<br />
da amoZveri... an ki sad modixar, risi imedi gaqvs? ai mamaSenis saxli,<br />
Tqveni taZari, wadi... hmm, iqneb grcxvenia? Sen xom ver upatrone imas, rac Cagabares,<br />
ver miiyvane ai im Senobamde, viTomda raketis formisas rom aSenebT<br />
xolme. maxsovs, erTi ambobda, _ imitom aqvs aseTi forma, rom Cven aseTiT CamovediT<br />
dedamiwaze da isev isaa ukan dasabrunebelio... is, marTlac, Zlieri<br />
sulis adamiani iyo, verafriT gavtexe, ver moverie... eseni ki... eh, amaTSi<br />
RvTis xateba da msgavseba isedac ar iyo, maT damarcxebas, aba, ra didi Zala<br />
sWirdeboda? maT sakuTari azri ar gaaCndaT, sul sxvaze iyvnen damokidebulebi,<br />
monebi iyvnen... monobas kidev ara uSavs, maTSic gamoCndeba xolme adamiani...<br />
xo, xo, adamiani! amaT ki adamianis ra scxiaT? monobaSi sicocxle urCevniaT<br />
sikvdils... daviwyebuli aqvT yvelaferi: siyvaruli, megobroba, TanagrZnoba,<br />
patiosneba... Sen naxe amaTi sindisi? eh, me ver movaxerxe. sxvisi sulis<br />
SecdeniTa da wawymediT viyaviT dakavebuli... mere wavikiTxe, Tmagawewili,<br />
daRlili, sasowarkveTili mdgara mTis wverze da RmerTs SesTxovda, Turme,<br />
wamiyvaneo... uf, imdeni vicine! ise, mere ki vifiqre, waeyvana neta-meTqi... rogor<br />
32
gagviadvilebda saqmes! aRarc SenTan momiwevda, albaT, amdeni uazro layboba...<br />
me vlaybob, Torem, aba, Sen xmasac ar iReb...<br />
erTi, ori, sami, oTxi, xuTi... ai, kidev eqvsi kaci... mdidrebi, Raribebi, moxucebi,<br />
axalgazrdebi... naxe rogor momyvebian... cxvrebiviTo, unda meTqva,<br />
magram eWvi maqvs, metad safuZvliani, gewyinebaT... kargi, TxebiviT momyvebian...<br />
sulierad dabrmavebulebi... sikeTe, madli akliaT, Torem isev is Tqveni SoTa<br />
ar ambobs, `borotica rad Seeqmna keTilisa Semoqmedsao?~<br />
gaxsovs, erTma rom Tqva: samoTxeSi kargi klimatia, jojoxeTSi _ kargi<br />
sazogadoebao? axla uceb gamaxsenda... amaT, mgoni, sulic ki ara aqvT da ama-<br />
Ti Secdena, aba, ra siamovnebas moggvris amxela gamocdilebis eSmaks... eh, Cemi<br />
brZeni aTeistebis koleqcia...<br />
Sen, mgoni, kidev gaqvs amaTTvis Tvalis axelis imedi. marTali var? gamacine...<br />
ise, arc mikvirs... eh, daviRale... amdeni adamianis cduneba xumroba xom<br />
araa?!<br />
daiRala es Cvens marcxena mxarze mokalaTebuli eSmakic. daiRleboda, aba<br />
ra?! imden codvas CavdivarT... eZineba. eZineba?! aba eSmaks arasdros sZinavso?!<br />
Tvalebi daxuWuli aqvs... fiqrobs, albaT... fiqrobs, rom Cvenve vatexT Cvens<br />
angelozebs frTebs... bednieria... gaimarjva... magram isic icis, rom mxolod<br />
droebiT...<br />
dea gigauri<br />
Tbilisi, 199-e sajaro skola, zeda asakobrivi jgufi.<br />
weriTi davaleba #2<br />
adamiani mudam bednierebas eswrafvis, magram<br />
verasodes aRwevs mas<br />
kargi megobrebi, kargi wignebi da mZinare sindisi _ swored esaa idealuri<br />
cxovreba, bednierebao, _ werda mark tveni, xumrobiT, ra Tqma unda. realur<br />
cxovrebaSi ki gacilebiT meti gvWirdeba bednierebisaTvis. mZinare sindiss mainc<br />
ar vaRviZebT da adamianis bunebis arasrulyofilebis naTeli magaliTis,<br />
egoistobis gamo yovelgvari wesebis gareSe vibrZviT bednierebisaTvis, Cven<br />
xom gvjera, rom yvela adamians aqvs bednierebis ufleba?! magram iqneb gvaviwydeba,<br />
rom sazogadoeba Sedgeba Cvennairi egoistebisagan, romlebic yvelaferze<br />
maRla TavianT interesebs, keTildReobas, bednierebas ayeneben? bedniereba<br />
Tavisuflebaao, _ amboben. adamianis Tavisufleba ki, albaT iq mTavrdeba,<br />
sadac is sxvisi Tavisuflebis Seviwroebas iwyebs. albaT, amitom ar arsebobs<br />
mudmivi bedniereba da ubedureba, yvelaferi SedarebiTia. ubedureba rom<br />
ara, Cven xom sixarulis, bednierebis fass ver gavigebdiT, iseve, rogorc ver<br />
davafasebdiT sicocxles, sikvdili rom ar yofiliyo. dausrulebeli bedniereba,<br />
albaT, mosawyenic ki iqneboda adamianisaTvis...<br />
paolo koelios alqimikosi Tvlis, rom Tu adamiani ocnebis asrulebisaken,<br />
bednierebisaken iswrafvis, maSin mTeli samyaro daexmareba mas amaSi, magram<br />
xSirad adamianebi TavianT gulebs ar usmenen, TavianT ocnebebze uars amboben<br />
damarcxebis SiSiT. Cven xom saswaulebis, saganZurebisa da, iqneb, TviT<br />
bednierebisac ki ar gvjera. ise didxans vdgavarT bednierebis Caketil kar-<br />
Tan, rom imasac ver vamCnevT, Tu rogor iReba sxva kari. amitomac Cvens guls<br />
mudam RrRnis eWvi, rom SegveZlo bednierebi vyofiliyaviT an, iqneb, viyaviT<br />
kidec da ver mivxvdiT.<br />
33
sadRac wavikiTxe: xSirad adamianebs hgoniaT, rom bednierebi arian, Semdeg<br />
ki xvdebian, rom es ase ar aris. magram gana TviTon es ar aris bedniereba,<br />
roca ggonia, rom bednieri xar?<br />
Julien sorelic xom didi xnis Semdeg xvdeba, Tu rogori bednieri iyo madam<br />
renalTan. xvdeba maSin, roca Zalian daRlilia, pativmoyvareobis zegr-<br />
Znobisagan ganZarcvulia, sapyrobileSia da sikvdils elis. gana es naTeli<br />
magaliTi araa imisa, rom araferia bednierebaze cvalebadi, aramdgradi? mudmivi<br />
bedniereba ar arsebobs, amitomac unda davtkbeT imiT, rac gagvaCnia, rac<br />
Cvens yoveldRiur cxovrebaSi anaTebs varskvlavis warmoqmnis msgavsi brwyinvalebiT...<br />
Tu mudam imis fiqrSi xar, risgan Sedgeba bedniereba, bednieri verasodes<br />
iqnebio, _ wers erTi Tanamedrove mwerali. CemTvis ki bedniereba upirvelesad<br />
sami ramaa: akeTebde raRacas, giyvardes raRaca da raRacis imedi gqondes. ar<br />
SeiZleba bednieri ar iyo, roca sayvarel saqmes akeTeb. miaRwev kidec raimes<br />
am saqmeSi, radgan, rogorc amboben, warmateba ki araa bednierebis gasaRebi,<br />
aramed bednierebaa warmatebis gasaRebi. ar mgonia, vinme Cemze bednieri arsebobdes,<br />
roca vxatav, saxelosnoSi musikis xma ismis da es hangebi da furcelze<br />
fanqris xma harmoniulad erwymis erTmaneTs... ver warmomidgenia srul<br />
Wkuaze myofi adamiani, romelic bednieri araa, roca uyvars da uyvarT... an ki<br />
arsebobs adamiani, romelsac bednieri momavlis imedi ara aqvs? bednieri momavlis<br />
imedi yvela drois erT-erTi saukeTeso filmis, `SiSvelis~, yvelaze<br />
uimedo, indiferentul gmirsac ki aqvs, miuxedavad imisa, rom is ubeduria,<br />
ubeduria Tavisi azrovnebis gamo. is ar cxovrobs, is arsebobs da amas Tvi-<br />
Ton xvdeba Semdeg, amitomac arigebs mTavar gmirs: _ uqmad nu `daxarjav~ sicocxleso...<br />
Cvenma patriarqma Tqva: _ erTxel gamarjveba yvelas SeuZlia, gamarjvebisaken<br />
mudmivi swrafva ki _ mxolod gamorCeulebso. mjera, rom bednierebac gamarjvebasaviTaa,<br />
mudmivad unda iswrafode misken ara rogorc `aRuvsebeli<br />
sawyauli~, aramed, rogorc, albaT, maqsimalisti.<br />
dea gigauri<br />
Tbilisi, 199-e sajaro skola, zeda asakobrivi jgufi.<br />
34
gTavazobT konkursis I etapze gamoyenebul davalebebs, romlebic<br />
araqarTulenovani skolebis moswavleTaTvis Seiqmna:<br />
qarTuli ena araqarTulenovani skolebisaTvis (IX-X klasebi)<br />
gaiTvaliswineT, TiToeuli davalebis pasuxi gadaitaneT rveulSi. Semosaxazi kiTxvebi<br />
SeasruleT ase: dawereT kiTxvis nomeri da gverdiT miuwereT swori pasuxis Sesabamisi<br />
ricxvi. meore davalebis Sesrulebisas dawereT kiTxvis nomeri da gverdiT<br />
miuwereT pasuxi. rveulSi datovebulia furclebi Savi samuSaosaTvis, SegiZliaT gamoiyenoT<br />
an ar gamoiyenoT isini. gaswordeba mxolod gadaTeTrebuli weriTi davaleba.<br />
wakiTxulis gaazreba #1<br />
yuradRebiT waikiTxeT teqsti:<br />
Sumerebma, romlebic SuamdinareTSi cxovrobdnen, Seqmnes kacobriobis uZvelesi<br />
civilizacia Cvens welTaRricxvamde IV aTaswleulSi.<br />
cnobilia, rom es mxare Raribi iyo samSeneblo masalebiT. aq arc qva iyo<br />
da arc xe-tye. yvelafer amas Soreuli qveynebidan ezidebodnen. taZrebsa da<br />
sasaxleebs ZiriTadad Tixisagan aSenebdnen, amitomac isini xSirad ingreoda<br />
da aRdgenas saWiroebda. aRmoCenili samSeneblo warwerebi ufro xSirad ara<br />
axlis Senebaze, aramed Zveli taZar-sasaxleebis aRdgenaze mogviTxroben.<br />
bunebrivia, rom TixiT ase mdidar samyaroSi sawer masalad Tixa iqca. werdnen<br />
Tixis nedl firfitebze, romlebsac Semdeg axmobdnen. mogvianebiT daiwyes<br />
firfitebis gamowva, radgan gamomwvari Tixis firfitebi Zalze gamZlea.<br />
Tu ara meqanikuri zemoqmedeba, sxva ram maT did zians ver ayenebs. swored<br />
amitomaa, rom Cvenamde moRweuli firfitebis didi nawili iseve kargad ikiTxeba,<br />
rogorc ikiTxeboda maSin, 4 aTasi wlis winaT, roca maTze warwerebi<br />
gakeTda.<br />
es warwerebi mravalferovania. bevria taZrebisa da samefo meurneobebis angariSi,<br />
miwisa da sxva qonebis yidva-gayidvis, gaqiravebisa da sxva xasiaTis<br />
dokumenti. uamravia oficialuri da kerZo werili, saistorio mniSvnelobis<br />
warwera, romlebic iqaur mmarTvelTa mier warmoebuli omebisa da mSeneblobebis<br />
Sesaxeb mogviTxroben.<br />
droTa ganmavlobaSi bevri nageboba daingra da nangrevebs Soris moiyola<br />
mravali warweriani firfita, zogjer _ mTeli arqivebic ki.<br />
upasuxeT Semdeg kiTxvebs:<br />
I. ratom SehqondaT samSeneblo masalebi SuamdinareTSi sxva qveynebidan?<br />
1. adgilobrivi samSeneblo masalebi Zviri Rirda;<br />
2. ucxouri samSeneblo masalebi ufro gamZle iyo;<br />
3. SuamdinareTSi samSeneblo masalebi TiTqmis ar moipoveboda.<br />
II. ratom ingreoda SuamdinareTSi nagebobebi advilad?<br />
1. nagebobebi Tixisagan Sendeboda;<br />
2. nagebobebi uxarisxod Sendeboda;<br />
3. nagebobebi Seuferebel adgilebze Sendeboda.<br />
III. ram Semoinaxa informacia imis Taobaze, rom SuamdinareTSi xSirad Zvel Senobebs<br />
aRadgendnen?<br />
1. aRmoCenilma samSeneblo warwerebma;<br />
2. zepirsityvierebis nimuSebma;<br />
3. restavratorTa Canawerebma.<br />
35
IV. ras iyenebdnen Sumerebi sawer masalad?<br />
1. Tixas; 2. qvas; 3. xes.<br />
V. ra mizniT daiwyes Sumerebma firfitebis gamowva?<br />
1. firfitebze Zveli warwerebi rom waeSalaT;<br />
2. firfitebi sxva daniSnulebiT rom gamoeyenebinaT;<br />
3. firfitebi ufro gamZle rom yofiliyo.<br />
VI. ris Sesaxeb mogviTxroben Tixis firfitebi?<br />
1. Tixis damuSavebis Zveli teqnologiebis Sesaxeb;<br />
2. maSindeli mmarTvelebis ganaTlebis Sesaxeb;<br />
3. Sumeruli sazogadoebis yofis Sesaxeb.<br />
VII. `nedlia~ firfita, romelic:<br />
1. gamomSrali ar aris; 2. didi zomis ar aris; 3. sqeli ar aris.<br />
VIII. CamoTvlilTagan romeli sityviT CaanacvlebdiT sityva `xasiaTs~ winadadebaSi:<br />
`bevria sxva xasiaTis dokumenti~.<br />
1. bunebis; 2. Tvisebis; 3. saxis.<br />
IX. ras niSnavs `kerZo~ werili?<br />
1. oficialur werils; 2. pirad werils; 3. saqmian werils.<br />
X. ra wvlili Seitanes Sumerebma kacobriobis ganviTarebis istoriaSi?<br />
1. Tixis gamowvis teqnologia gamoigones;<br />
2. kacobriobis uZvelesi civilizacia Seqmnes;<br />
3. samSeneblo masalebis damuSaveba daiwyes.<br />
wakiTxulis gaazreba #2<br />
yuradRebiT waikiTxeT teqsti:<br />
adamians uCndeba uamravi SekiTxva, romlebic pasuxebs moiTxovs. pasuxebis<br />
misaRebad codnaa saWiro. codna ki, upirveles yovlisa, wignidan gveZleva.<br />
cxadia, SekiTxvebze pasuxs zogjer wakiTxvis gareSec viRebT, mosmeniT:<br />
xan ufrosebisagan, xan _ Tanatolebisagan; xSirad pasuxebi kompiuterisa da<br />
televiziis saSualebiT an kinoekranebidan SegviZlia miviRoT. magram wigns<br />
gansakuTrebuli mniSvneloba aqvs, radgan kiTxvisas ara marto vxedavT, kidec<br />
gvesmis, magram ara sxvisi, aramed _ sakuTari xma.<br />
wigni aviTarebs Cvens warmosaxvas, gvexmareba amovicnoT Cveni Sinagani samyaro.<br />
rodesac adamiani sakuTari gulis xmis mosmenas swavlobs, is faqizi da<br />
gulisxmieri xdeba.<br />
adamianebs sxvadasxvagvari wigni moswonT: zogs is, romelic mza pasuxebs<br />
iZleva, zogs ki is, romelic SekiTxvebs aRZravs da maTze pasuxis misaRebad<br />
sxva wignebisaken ubiZgebs.<br />
Cveni winaprebi ase afasebdnen wignis mniSvnelobas: wigns waikiTxav _ yvelafers<br />
gaigeb. wigni lxinSic dagamSvidebs da WirSic.<br />
wigni dRemde codnis miRebis umTavres wyarod rCeba. codna ki mdinaresa<br />
hgavs _ gzas yvelgan gaikvlevs.<br />
upasuxeT Semdeg kiTxvebs:<br />
1. informaciis miRebis ra saSualebebia CamoTvlili teqstSi?<br />
2. ra zegavlenas axdens wigni adamianis sulier samyaroze?<br />
3. winaparTa azriT, ra Zala aqvs wigns?<br />
4. gadmoeciT Tqveni sityvebiT am winadadebis azri: `codna mdinaresa hgavs _ gzas<br />
yvelgan gaikvlevs~.<br />
5. ra aris teqstis mTavari saTqmeli?<br />
36
weriTi davaleba<br />
dawereT, ra adgili uWiravs Tqvens cxovrebaSi kiTxvas.<br />
• imsjeleT, rogori wignebi ufro mogwonT da ratom;<br />
• isaubreT Tqveni sayvareli literaturuli nawarmoebis Sesaxeb;<br />
• imsjeleT, ra gavlena moaxdina kiTxvam Tqveni pirovnebis Camoyalibebaze.<br />
I. 3) ------------1q.<br />
VI. 3) -------------1q.<br />
II. 1) -----------1q.<br />
VII. 1) ------------1q.<br />
Sefasebis sqema (IX-X klasebi)<br />
wakiTxulis gaazreba #1 (10 q.)<br />
III. 1) ----------1q.<br />
VIII. 3) -----------1q.<br />
wakiTxulis gaazreba #2 (10 q.)<br />
37<br />
IV. 1) -----------1q.<br />
IX. 2) -----------1q.<br />
V. 3) ------------1q.<br />
X. 2) ------------1q.<br />
1. teqstSi CamoTvlilia informaciis miRebis saSualebebi: wignis kiTxva, mosmena,<br />
kompiuteri, tele da kinoekranebi... ----------------------------------------------------------------------------2q.<br />
2. wigni adamianis sulier samyaros amdidrebs, afaqizebs da gulisxmiers xdis mas,<br />
exmareba Seimecnos Sinagani samyaro... ------------------------------------------------------------------------2q.<br />
3. winaparTa azriT, wigns didi Zala aqvs, yvelaferze iZleva pasuxs, amSvidebs adamians...<br />
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------2q.<br />
4. mcodne adamiani Tavs yvelgan gaitans, warmatebebs miaRwevs... ---------------------------------2q.<br />
5. codna simdidrea, misi miRebis umTavresi wyaro ki wignia... -------------------------------------2q.<br />
arasruli pasuxebi unda Sefasdes 1 quliT.<br />
weriTi davalebis Sefasebis kriteriumebi<br />
(saerToa orive asakobrivi jgufisaTvis)<br />
kriteriumi #1<br />
# davalebis gaazreba<br />
1.<br />
2.<br />
3.<br />
4.<br />
davaleba adekvaturadaa gaazrebuli, pasuxi gacemulia 3 miTiTebaze.<br />
davaleba adekvaturadaa gaazrebuli, pasuxi gacemulia 2 miTiTebaze.<br />
davaleba ZiriTadad adekvaturadaa gaazrebuli, pasuxi gacemulia 1<br />
miTiTebaze.<br />
davaleba araadekvaturad aris gaazrebuli.<br />
kriteriumi #2<br />
# msjelobis dasabuTeba<br />
1. msjeloba damajerebelia da gamyarebulia Sesaferisi magaliTebiT.<br />
2.<br />
3.<br />
4.<br />
msjeloba damajerebelia, Tumca calkeul SemTxvevebSi ar aris gamyarebuli<br />
Sesaferisi magaliTebiT.<br />
msjeloba zedapirulia da ar aris gamyarebuli Sesaferisi magali-<br />
TebiT.<br />
mosazrebebi ar aris dasabuTebuli.<br />
qulebi<br />
3<br />
2<br />
1<br />
0-naSromi<br />
aRar<br />
swordeba<br />
qulebi<br />
3<br />
2<br />
1<br />
0
kriteriumi #3<br />
# leqsika da stili<br />
1.<br />
2.<br />
teqstSi azri enobrivad (leqsikurad) Sesabamisad da zustadaa gadmocemuli,<br />
daculia teqstis stilisturi erTgvarovneba, gvxvdeba<br />
oriode stilisturi xarvezi.<br />
teqstSi azri gasagebia, magram leqsika mwiria, gvxvdeba ramdenime<br />
stilisturi xarvezi.<br />
3. Txzuleba enobrivad da stilisturad gaumarTavia.<br />
kriteriumi #4<br />
# morfologia, orTografia, sintaqsi da punqtuacia<br />
1. ar aris eqvsze meti am tipis Secdoma.<br />
2. ar aris cxraze meti am tipis Secdoma.<br />
3. daSvebulia cxraze meti am tipis Secdoma.<br />
qarTuli ena araqarTulenovani skolebisaTvis (XI-XII klasebi)<br />
38<br />
qulebi<br />
2<br />
1<br />
0<br />
qulebi<br />
gaiTvaliswineT, TiToeuli davalebis pasuxi gadaitaneT rveulSi. Semosaxazi kiTxvebi<br />
SeasruleT ase: dawereT kiTxvis nomeri da gverdiT miuwereT swori pasuxis Sesabamisi<br />
ricxvi. meore davalebis Sesrulebisas dawereT kiTxvis nomeri da gverdiT<br />
miuwereT pasuxi. rveulSi datovebulia furclebi Savi samuSaosaTvis, SegiZliaT gamoiyenoT<br />
an ar gamoiyenoT isini. gaswordeba mxolod gadaTeTrebuli weriTi davaleba.<br />
wakiTxulis gaazreba #1<br />
yuradRebiT waikiTxeT teqsti:<br />
ganaTlebas Zvel SuamdinareTSi sasaxlesa da taZrebTan arsebul skolebSi iRebdnen.<br />
Sumeruli skolis Sesaxeb cnobebi Zveli welTaRricxvis II aTaswleulis dasawyisidanaa<br />
Semonaxuli.<br />
skolis saTaveSi idga maswavlebeli, romelsac uwodebdnen `skolis mamas~, mis<br />
TanaSemweebs _ `ufros Zmebs~, xolo moswavleebs _ `skolis Svilebs~. maswavleblebi<br />
gasamrjelos moswavleebis mier Setanili swavlis gadasaxadidan iRebdnen. skoleb-<br />
Si mxolod vaJebi swavlobdnen. maTi umetesoba sazogadoebis maRal wres miekuTvneboda.<br />
skolaSi amzadebdnen sameurneo da administraciuli saqmianobisaTvis saWiro specialistebs.<br />
garda amisa, igi iyo Taviseburi literaturuli centric. aq ara marto<br />
swavlobdnen, aramed qmnidnen kidec axal nawarmoebebs. ase rom, skolis kedlebSi<br />
mimdinareobda didi saganmanaTleblo da SemoqmedebiTi muSaoba. skolebis arqivebma<br />
Zveli SuamdinareTis literaturis araerTi Zegli Semounaxes kacobriobas.<br />
Cvenamde moaRwia moswavleTa aTasobiT namuSevarma, romlebic warmodgenas gviqmnian<br />
imdroindeli skolis saswavlo programebis Sesaxeb. irkveva, rom am programebiT<br />
iswavleboda Semdegi sagnebi: maTematika, botanika, geografia, gramatika, Sumeruli<br />
ena. skoladamTavrebuli kargad iyo dauflebuli ara marto am mecnierebaTa safuZvlebs,<br />
aramed _ Sumeruli lursmuli damwerlobis rTul sistemasac. am skole-<br />
2<br />
1<br />
0
is aRzrdilTa xeliT Seiqmna is aTeul aTasobiT Tixis firfita, romlebmac Cvenamde<br />
moitanes araerTi cnoba SuamdinareTis sazogadoebrivi da kulturuli cxovrebis<br />
Sesaxeb.<br />
upasuxeT Semdeg kiTxvebs:<br />
I. sad euflebodnen sameurneo saqmianobisaTvis saWiro specialobebs SuamdinareTSi?<br />
1. sasaxlesa da taZrebTan arsebul skolebSi;<br />
2. sasaxlesTan arsebul literaturul skolebSi;<br />
3. taZrebTan arsebul kulturul centrebSi.<br />
II. ra iyo Sumerul skolaSi maswavlebelTa dafinansebis wyaro?<br />
1. saxelmwifo Semosavlebi;<br />
2. swavlis gadasaxadi;<br />
3. qvelmoqmedTa Semowiruleba.<br />
III. riT iyo gamorCeuli Suamdinaruli skolebi?<br />
1. skolebSi, ZiriTadad, literaturul saqmianobas eweodnen;<br />
2. skolebSi swavlasTan erTad SemoqmedebiT saqmianobasac eweodnen;<br />
3. skolebSi mxolod Sumerul damwerlobas aswavlidnen.<br />
IV. riT aris yvelaze mniSvnelovani SuamdinareTis skolebis arqivebi?<br />
1. arqivebma Semogvinaxa informacia moswavleTa socialuri mdgomareobis Sesaxeb;<br />
2. arqivebma Semogvinaxa Zveli Suamdinaruli literaturis araerTi Zegli;<br />
3. arqivebma Semogvinaxa cnobebi SuamdinareTSi swavlis gadasaxadis Sesaxeb.<br />
V. ras niSnavs: `mimdinareobda SemoqmedebiTi muSaoba~?<br />
1. moswavleebi agrovebdnen saarqivo masalas;<br />
2. moswavleebi swavlobdnen Sumerul enas;<br />
3. moswavleebi qmnidnen axal nawarmoebebs.<br />
VI. vis hqonda ganaTlebis miRebis ufleba Zvel SuamdinareTSi?<br />
1. didgvarovan vaJebs; 2. nebismier msurvels; 3. niWierebiT gamorCeuls.<br />
VII. CamoTvlilTagan romelia sityva `gadasaxadis~ sinonimi?<br />
1. Tanxa; 2. qira; 3. Rirebuleba.<br />
VIII. ras niSnavs `literaturis Zegli~?<br />
1. literaturul mimdinareobas;<br />
2. literaturul nawarmoebs;<br />
3. literaturul centrs.<br />
IX. CamoTvlilTagan romeli sityviT CaanacvlebdiT sityva `aRzrdils~ Semdeg winadadebaSi:<br />
am skolebis aRzrdilTa xeliT Seiqmna araerTi firfita?<br />
1. kursdamTavrebulTa; 2. maswavlebelTa; 3. msmenelTa.<br />
X. ras niSnavs `kargad iyo dauflebuli~?<br />
1. zedapirulad flobda; 2. safuZvlianad icoda; 3. warmodgena hqonda.<br />
wakiTxulis gaazreba #2<br />
yuradRebiT waikiTxeT teqsti:<br />
gasul wels arasamTavrobo organizaciam Caatara kvleva, romlis mizani iyo Seeswavla,<br />
ra mniSvneloba eniWeba Tanamedrove skolaSi urTierTobebs, erTi mxriv,<br />
moswavleebsa da, meore mxriv, moswavleebsa da maswavleblebs Soris.<br />
gamokiTxvam aCvena, rom is moswavleebi, romlebic swavloben megobrul da erTsulovan<br />
klasSi, xalisiT dadian skolaSi da, piriqiT, rodesac moswavleebi swavloben<br />
daqsaqsul da aramegobrul klasSi, skolaSi maTi siarulis motivacia dabalia,<br />
rac, bunebrivia, aisaxeba maTs akademiur miRwevebze.<br />
39
aRmoCnda, rom skolaSi sxvadasxva tipis RonisZiebebis Catareba moswavleebs aZlevs<br />
saSualebas ufro dauaxlovdnen erTmaneTs da xels uwyobs megobruli urTierTobebis<br />
Camoyalibebas maT Soris. yovelive es ganapirobebs klasis organizebulobas,<br />
axdens jgufuri muSaobis stimulirebas.<br />
moswavleTa azriT, Zalze mniSvnelovania maswavleblis damokidebuleba maT mimarT.<br />
gulisxmieri da samarTliani maswavlebeli qmnis keTilganwyobilebis atmosferos,<br />
xolo is pedagogi, romelic xSirad ise adanaSaulebs moswavles, rom arc ki<br />
arkvevs yvela garemoebas, amcirebs mas, ibarebs mSoblebs, direqtorTan Civis da a. S.,<br />
moswavleebis mier aRiqmeba, rogorc mkacri da usamarTlo, rac xels uSlis klasSi<br />
ndobasa da urTierTpativiscemaze damyarebuli urTierTobebis Camoyalibebas.<br />
upasuxeT Semdeg kiTxvebs:<br />
1. CamoTvaleT ra saxis urTierTobebs ikvlevda arasamTavrobo organizacia.<br />
2. ra uwyobs xels moswavleTa akademiur miRwevebs?<br />
3. ganmarteT Tqveni sityvebiT, ras niSnavs: `erTsulovani klasi~?<br />
4. ra mniSvneloba aqvs saskolo RonisZiebebis Catarebas?<br />
5. ra SemTxvevaSi kargavs maswavlebeli moswavleTa ndobas?<br />
weriTi davaleba<br />
CamoayalibeT Tqveni Sexedulebebi Tanamedrove skolis Sesaxeb:<br />
• imsjeleT, rogoria urTierToba moswavleebs Soris Tqvens skolaSi (moiyvaneT<br />
magaliTebi).<br />
• imsjeleT, rogoria urTierToba moswavleebsa da maswavleblebs Soris Tqvens<br />
skolaSi (moiyvaneT magaliTebi).<br />
• Tqveni azriT, rogori unda iyos es urTierTobebi da ra aris amisaTvis saWiro.<br />
I. 1) ------------1q.<br />
VI. 1) -------------1q.<br />
II. 2) -----------1q.<br />
VII. 2) ------------1q.<br />
Sefasebis sqema (XI-XII klasebi)<br />
wakiTxulis gaazreba #1 (10 q.)<br />
III. 2) ----------1q.<br />
VIII. 2) -----------1q.<br />
wakiTxulis gaazreba #2 (10 q.)<br />
40<br />
IV. 2) ----------1q.<br />
IX. 1) -----------1q.<br />
V. 3) -----------1q.<br />
X. 2) ------------1q.<br />
1. arasamTavrobo organizacia ikvlevda urTierTobebs moswavleebsa da moswavleebsa<br />
da maswavleblebs Soris. --------------------------------------------------------------------------------------------2q.<br />
2. moswavleTa akademiur miRwevebs xels uwyobs megobruli da erTsulovani klasi,<br />
xalisiT siaruli skolaSi... ---------------------------------------------------------------------------------------2q.<br />
3. `erTsulovania klasi~, romlis moswavleebs erTnairi miswrafebebi da interesebi<br />
aqvT. -------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------2q.<br />
4. saskoloORonisZiebebis Catareba moswavleebs saSualebas aZlevs ufro dauaxlovdnen<br />
erTmaneTs, damegobrdnen. es ki, Tavis mxriv, ganapirobebs klasis organizebu-<br />
lobas, xels uwyobs jgufur muSaobas. ---------------------------------------------------------------------2q.<br />
5. maswavlebeli moswavleTaA ndobas kargavs maSin, rodesac igi adanaSaulebs bavSvebs<br />
ise, rom ar arkvevs garemoebebs, amcirebs moswavles, umizezod ibarebs mis<br />
mSobels, Civis direqtorTan da a. S. -------------------------------------------------------------------------2q.<br />
arasruli pasuxebi unda Sefasdes 1 quliT.
gTavazobT konkursis II etapze gamoyenebul davalebebs, romlebic<br />
araqarTulenovani skolebis moswavleTaTvis Seiqmna:<br />
qarTuli ena araqarTulenovani skolebisaTvis (IX-X klasebi)<br />
olimpiadis Semdgom etapze gadasasvlelad saWiroa orive davalebis Sesruleba.<br />
TiToeuli davalebis maqsimaluri qulaa 15.<br />
davaleba #1<br />
TargmneT mSobliuridan qarTul enaze.<br />
Шахматы<br />
Шахматы - интеллектуальная игра, соединяющая в себе элементы искусства, науки и<br />
спорта. Шахматы способствуют развитию логического мышления. В шахматы играют два<br />
партнёра с помощью расположенных на специальной доске белых и чёрных фигур.<br />
Шахматы изобрели в VI веке, в Индии. Затем эта игра распространилась в Персии. В XI<br />
веке с ней ознакомилась Европа, где постепенно менялись правила игры, всё более<br />
приближаясь к современным шахматам.<br />
В Грузии шахматы былы известны ещё до нашествия арабов.Предположительно, шахматы<br />
были завезены в Грузию либо индийскими купцами, либо персами. Шахматы заняли столь<br />
важное место в жизни грузин, что их давали в приданое девушкам наряду с „Вепхисткаосани“<br />
и другими ценными вещами.<br />
Первым грузинским шахматистом, выступившим на международной арене, был Андриа<br />
Дадиани. Известно, что этой игрой увлекались Илья Чавчавадзе, Акакий Церетели и другие<br />
выдающиеся грузинские деятели.<br />
Первый турнир тбилисских шахматистов состоялся в 1922 году. Вскоре был основан<br />
шахматный клуб. В начале 50-ых годов в Тбилиси была открыта шахматная школа,<br />
воспитавшая многих известных спортсменов.<br />
В течение нескольких десятилетий грузинские спортсмены успешно выступают на<br />
международных турнирах и и занимают призовые места. Особо нужно отметить успехи Нонны<br />
Гаприндашвили, Майи Чибурданидзе, Наны Александрия, Нино Гуриели и других грузинских<br />
шахматисток, которые неоднократно становились миррвыми, европейскими и олимпийскими<br />
чемпионами.<br />
Շախմատ<br />
Շախմատը ինտելեկտուալ խաղ է, որտեղ միավորված են արվեստի, գիտության և<br />
սպորտի տարրեր: Այն նպաստում է տրամաբանական մտածողության զարգացմանը:<br />
Շախմատ խաղում են երկու պարտնյոր հատուկ տախտակի վրա դասավորված սպիտակ և<br />
սև ֆիգուրներով:<br />
Շախմատը հնարել են Հնդկաստանում VI դարում: Այնուհետև այն տարածվեց նաև<br />
Պարսկաստանում: XI դարում այս խաղին ծանոթացավ Եվրոպան, որտեղ հետզհետե<br />
փոխվում էին կանոնները և այն ավելի ու ավելի նմանվում էր ժամանակակից շախմատին:<br />
Վրաստանում շախմատը հայտնի էր մինչև արաբների մուտքը: Ենթադրվում է, որ այն<br />
մեզ մոտ բերել են կամ հնդիկ վաճառականները, կամ պարսիկները: Վրացի մարդու<br />
կյանքում այն այնքան նշանակալից տեղ գրավեց, որ կնոջը ամուսնացնելիս, այլ իրերի<br />
հետ միասին, հետը տալիս էին «Վագրենավորը» և շախմատ:<br />
41
Առաջին վրացի շախմատիստը, որը դուրս եկավ միջազգային ասպարեզ, Անդրիա<br />
Դադիանին էր: Հայտնի է, որ այս խաղով հափշտակված էին Իլիա Ճավճավաձեն, Ակակի<br />
Ծերեթելին և այլ հայտնի մարդիկ:<br />
Թբիլիսեցի շախմատիստների առաջին մրցաշարը կայացավ 1922 թվականին: Շուտով<br />
հիմնադրվեց նաև շախմատիստների ակումբ: 50-ական թվականների սկզբին Թբիլիսիում<br />
բացվեց մանկական շախմատային դպրոց, որտեղ մեծացել են շատ հայտնի մարզիկներ:<br />
Վրաց շախմատիստները արդեն մի քանի տասնյակ տարի հաջողությամբ մասնակցում<br />
են միջազգային մրցույթներին և գրավում են մրցանակային տեղեր: Առանձնապես<br />
հատկանշական են Նոնա Գափրինդաշվիլու, Մայա Չիբուրդանիձեի, Նանա<br />
Ալեքսանդրիայի, Նինո Գուրիելու և այլ վրացի շախմատիստ կանանց հաջողությունները:<br />
Նրանք բազմիցս դարձել են աշխարհի, Եվրոպայի և օլիմպիական չեմպիոններ:<br />
Шащмат<br />
Шащмат, инъясянят, елм вя идман елементляринин бирляшдийи интеллектуал ойундур. О, мянтиги<br />
тяфяккцрцн инкишафына имкан йарадыр. Шащматы хцсуси лювщя цзяриндя дцзцлмцш аь вя гара фигурларла ики<br />
партнйор ойнайыр.<br />
Шащматы ВЫ ясрдя Щиндистанда йаратмышлар. Сонра о Иранда да йайылмышдыр. ХЫ ясрдя Авропа бу<br />
ойунла таныш олмушдур, бурада ойунун гайдалары тядриъля дяйишир вя даща чох мцасир шащмата<br />
охшайырды.<br />
Эцръцстанда шащмат яряблярин щцъумундан яввял мялум иди. Ещтимала эюря ону бизя йа щиндли<br />
таъирляр, йа да иранлылар эятирмишляр. Эцръцлярин щяйатында шащмат о гядяр мцщцм йер тутмушду ки, гызы<br />
яря веряндя башга яшйаларла бирликдя «Пялянэ дяриси эеймиш пящляван» вя шащмат да верирдиляр.<br />
Бейнялхалг мейдана чыхан илк эцръц шащматчысы Андриа Дадиани иди. Илйа Чавчавадзе, Акаки<br />
Серетели вя диэяр эюркямли адамларын бу ойуна валещ олдуглары мялумдур.<br />
1922-ъи илдя тбилисили шащматчыларын илк турнири кечирилди. Тезликля шащмат клубу да тясис едилди. 50-ъи<br />
иллярин яввялляриндя Тбилисидя ушаг шащмат мяктяби ачылды. Бурада бир чох мяшщур идманчы йетишди.<br />
Эцръц шащматчылары артыг бир нечя он илдир ки, бейнялхалг турнирлярдя уьурла иштирак едир вя мцкафатлы<br />
йерляри тутурлар. Нона Гаприндашвили, Майа Чибурданидзе, Нана Александрийа, Нино Гуриели вя диэяр<br />
эцръц гадын шащматчыларын уьурларыны хцсусиля гейд етмяк лазымдыр. Онлар дяфялярля дцнйа, Авропа вя<br />
Олимпийа чемпионлары олмушлар.<br />
davaleba #2<br />
Txzuleba<br />
dawereT Txzuleba mocemuli saTauris mixedviT. Tqveni Sexedulebebi daasabuTeT<br />
Sesabamisi argumentebiT. msjelobisas SegiZliaT gamoiyenoT wakiTxuli wigni, nanaxi<br />
filmi Tu speqtakli, sxvaTa naambobi, sakuTari gamocdileba da a. S.<br />
rveulSi datovebulia furclebi Savi samuSaosaTvis, romlebic ar swordeba. (survilis<br />
mixedviT, SegiZliaT gamoiyenoT an ar gamoiyenoT isini).<br />
naSromi, romelic 150 sityvaze naklebs Seicavs, ar gaswordeba!<br />
gisurvebT warmatebas!<br />
ra aris saWiro imisaTvis, rom adamianma warmatebas miaRwios?<br />
42
Sefasebis sqema (IX-X klasebi)<br />
davaleba #1 _ mSobliuridan qarTul enaze Targmna.<br />
Wadraki<br />
Wadraki inteleqtualuri TamaSia, romelSic gaerTianebulia xelovnebis, mecnierebisa<br />
da sportis elementebi. igi xels uwyobs logikuri azrovnebis ganviTarebas.<br />
Wadraks TamaSobs ori partniori specialur dafaze ganlagebuli TeTri da Savi figurebiT.<br />
Wadraki gamoigones indoeTSi VI saukuneSi. Semdeg is sparseTSic gavrcelda. XI<br />
saukuneSi am TamaSs evropa gaecno, sadac TandaTan icvleboda wesebi da igi sul<br />
ufro da ufro emsgavseboda Tanamedrove Wadraks.<br />
saqarTveloSi Wadraki arabebis Semosvlamde iyo cnobili. savaraudoa, rom igi<br />
CvenSi indoeli an sparseli vaWrebis Semotanilia. qarTveli kacis cxovrebaSi man<br />
imdenad didi adgili daimkvidra, rom qals gaTxovebisas, sxva nivTebTan erTad,<br />
`vefxistyaosansa~ da Wadraks atandnen.<br />
pirveli qarTveli moWadrake, romelic saerTaSoriso asparezze gavida, andria<br />
dadiani iyo. cnobilia, rom am TamaSiT gatacebulni iyvnen ilia WavWavaZe, akaki wereTeli<br />
da sxva cnobili adamianebi.<br />
Tbilisel moWadrakeTa pirveli turniri 1922 wels gaimarTa. maleve daarsda sa-<br />
Wadrako klubi. 50-iani wlebis dasawyisSi TbilisSi gaixsna bavSvTa saWadrako skola,<br />
sadac bevri cnobili sportsmeni aRizarda.<br />
qarTveli moWadrakeebi ukve ramdenime aTeuli welia warmatebiT monawileoben saerTaSoriso<br />
turnirebSi da saprizo adgilebs ikaveben. gansakuTrebiT aRsaniSnavia<br />
nona gafrindaSvilis, maia CiburdaniZis, nana aleqsandrias, nino gurielisa da sxva<br />
qarTveli moWadrake qalebis warmatebebi. isini araerTxel gaxdnen msoflios, evropisa<br />
da olimpiuri Cempionebi.<br />
Targmanis Sefasebis kriteriumebi (saerToa orive asakobrivi jgufisaTvis)<br />
I. kriteriumi<br />
# Targmanis adekvaturoba<br />
1. teqsti zedmiwevniT zustadaa Targmnili.<br />
43<br />
qulebi<br />
2. teqsti mTlianobaSi adekvaturadaa Targmnili. 3<br />
3.<br />
teqstis ZiriTadi Sinaarsi gadmotanilia, Tumca gvxvdeba gaumarTavi<br />
an gamotovebuli adgilebi.<br />
4. teqstSi sul ramdenime winadadebaa Targmnili.<br />
5.<br />
davaleba Sesrulebuli ar aris.<br />
4<br />
2<br />
1<br />
0<br />
naweri<br />
aRar<br />
swordeba
II. kriteriumi<br />
# teqstis organizeba<br />
1.<br />
2.<br />
teqsti kargadaa organizebuli, daculia sainformacio teqstis<br />
Sesabamisi stili.<br />
teqsti nawilobrivaa organizebuli, ZiriTadad daculia sainformacio<br />
teqstis Sesabamisi stili.<br />
3. teqsti organizebuli ar aris, daculi ar aris sainformacio<br />
teqstis Sesabamisi stili.<br />
III. kriteriumi<br />
# leqsika da stili<br />
1.<br />
2.<br />
teqstSi azri enobrivad (leqsikurad) Sesabamisad da zustadaa gadmocemuli,<br />
daculia teqstis stilisturi erTgvarovneba, gvxvdeba<br />
oriode stilisturi xarvezi.<br />
teqstSi azri gasagebia, magram gvxvdeba ramdenime stilisturi xarvezi.<br />
3. teqstSi azri gasagebia, magram leqsika mwiria, gvxvdeba ramdenime<br />
stilisturi xarvezi.<br />
4. Txzuleba enobrivad da stilisturad gaumarTavia.<br />
IV. kriteriumi<br />
44<br />
qulebi<br />
2<br />
1<br />
0<br />
qulebi<br />
# sintaqsuri konstruqciebi qulebi<br />
1. teqstSi daSvebulia erTi sintaqsuri Secdoma.<br />
2. teqstSi daSvebulia ori sintaqsuri Secdoma.<br />
3. teqstSi daSvebulia sami sintaqsuri Secdoma.<br />
4. teqstSi daSvebulia samze meti sintaqsuri Secdoma.<br />
V. kriteriumi<br />
# morfologia, orTografia da punqtuacia<br />
1. ar aris orze meti am tipis Secdoma.<br />
2. ar aris oTxze meti am tipis Secdoma.<br />
3. ar aris cxraze meti am tipis Secdoma.<br />
4. daSvebulia cxraze meti am tipis Secdoma.<br />
3<br />
2<br />
1<br />
0<br />
3<br />
2<br />
1<br />
0<br />
qulebi<br />
3<br />
2<br />
1<br />
0
weriTi davalebis Sefasebis kriteriumebi<br />
(saerToa orive asakobrivi jgufisaTvis)<br />
kriteriumi #1<br />
# problemis gaazreba<br />
1. problema Rrmad da safuZvlianadaa gaazrebuli.<br />
2. problema kargadaa gaazrebuli.<br />
3.<br />
4.<br />
problema arasruladaa gaazrebuli.<br />
problema ar aris gaazrebuli.<br />
kriteriumi #2<br />
# msjelobis dasabuTeba<br />
1.<br />
2.<br />
3.<br />
4.<br />
5.<br />
msjeloba damajerebladaa dasabuTebuli da gamyarebulia Sesaferisi<br />
magaliTebiT.<br />
msjeloba damajerebladaa dasabuTebuli, Tumca calkeul SemTxvevebSi<br />
ar aris gamyarebuli Sesaferisi magaliTebiT.<br />
msjeloba calkeul SemTxvevebSi ar aris damajereblad dasabuTebuli<br />
da ar aris gamyarebuli Sesaferisi magaliTebiT.<br />
msjeloba zedapirulia da ar aris gamyarebuli Sesaferisi magali-<br />
TebiT.<br />
mosazrebebi ar aris dasabuTebuli.<br />
kriteriumi #3<br />
# originaluri azrovneba da zogadi ganaTleba<br />
1.<br />
2.<br />
3.<br />
4.<br />
naSromSi gamovlinda originaluri azrovneba da zogadi ganaTleba.<br />
naSromSi nawilobriv gamovlinda originaluri azrovneba da gamovlinda<br />
zogadi ganaTleba; anda gamovlinda originaluri azrovneba,<br />
Tumca nawilobriv gamovlinda zogadi ganaTleba.<br />
naSromSi ar gamovlinda originaluri azrovneba da nawilobriv gamovlinda<br />
zogadi ganaTleba; anda nawilobriv gamovlinda originaluri<br />
azrovneba, Tumca ar gamovlinda zogadi ganaTleba.<br />
naSromSi ar gamovlinda originaluri azrovneba da zogadi ganaTleba.<br />
45<br />
qulebi<br />
3<br />
2<br />
1<br />
0-naSromi<br />
aRar<br />
swordeba<br />
qulebi<br />
4<br />
3<br />
2<br />
1<br />
0<br />
qulebi<br />
3<br />
2<br />
1<br />
0
kriteriumi #4<br />
# leqsika da stili<br />
1.<br />
2.<br />
teqstSi azri enobrivad (leqsikurad) Sesabamisad da zustadaa gadmocemuli,<br />
daculia teqstis stilisturi erTgvarovneba, gvxvdeba<br />
oriode stilisturi xarvezi.<br />
teqstSi azri gasagebia, magram gvxvdeba ramdenime stilisturi xarvezi.<br />
3. teqstSi azri gasagebia, magram leqsika mwiria, gvxvdeba ramdenime<br />
stilisturi xarvezi.<br />
4. Txzuleba enobrivad da stilisturad gaumarTavia.<br />
kriteriumi #5<br />
# sintaqsi, morfologia, orTografia da punqtuacia<br />
1. ar aris oTxze meti am tipis Secdoma.<br />
2. ar aris cxraze meti am tipis Secdoma.<br />
3. daSvebulia cxraze meti am tipis Secdoma.<br />
qarTuli ena araqarTulenovani skolebisaTvis (IX-X klasebi)<br />
46<br />
qulebi<br />
3<br />
2<br />
1<br />
0<br />
qulebi<br />
olimpiadis Semdgom etapze gadasasvlelad saWiroa orive davalebis Sesruleba.<br />
TiToeuli davalebis maqsimaluri qulaa 15.<br />
davaleba #1<br />
TargmneT mSobliuridan qarTul enaze.<br />
Газета<br />
Газета является периодическим изданием, публикующим оперативный материал по поводу<br />
текущих общественно-политических, социальных, экономических и других событий. Газета<br />
стремится не только ознакомить читателя с новостями, но и проанализировать их.<br />
Газеты различаются по формату, объёму, периодичности изданий (ежедневная,<br />
еженедельная...), разнообразию публикующихся материалов.<br />
Для того, чтобы донести до общества новости, в древнем Египте, Китае и Риме<br />
использовались специальные доски, на которых писали правительственные указы и другую<br />
информацию.<br />
В Венеции XVI века специальное бюро выпускало рукописные информационные листки<br />
стоимостью в венецианскую серебряную монету – „гадзетта“. Слово „газета“ произошло от<br />
названия этой монеты.<br />
Выпуск печатных газет начался в XVII веке в нескольких европейсктх странах - Франции,<br />
Англии, Италии.<br />
Первая грузинская газета была напечатана в Тбилиси, в 1819 году. Это было еженедельное<br />
периодическое издание под названием „Газета Грузии“ („Сакартвелос газети“). Оно не<br />
2<br />
1<br />
0
отличалось разнообразием содержания и поэтому не смогла заинтересовать читающую<br />
публику. Известно, что в 1821 году газета была закрыта из-за малого количества подписчиков.<br />
В Грузии издание газет приняло систематический характер в 60-70-ых годах XIX века. В то<br />
время выходила газета „Дроеба“, играющая важную роль в жизни тогдашнего обшества.<br />
Несмотря на то, что на сегодняшний день существует большое количество<br />
разнообразных средств информации, газета не утратила своего значения.<br />
Լրագիր<br />
Լրագիրը պարբերական հրատարակություն է, որտեղ տպագրվում է օպերատիվ նյութ<br />
ընթացիկ հասարակական-քաղաքական, սոցիալական, տնտեսական և այլ երևույթների<br />
մասին: Լրագրի նպատակն է ընթերցողին ոչ միայն ծանոթացնել նոր լուրերի հետ, այլ նաև<br />
վերլուծել դրանք:<br />
Լրագրերը միմյանցից տարբերվում են ֆորմատով, ծավալով, հրատարակության<br />
պարբերականությամբ (ամենօրյա, ամենշաբաթյա...), տպած նյութի բազմաբղետությամբ:<br />
Հասարակությանը նորություններ հաղորդելու համար հին Եգիպտոսում,<br />
Չինաստանում և Հռոմում գոյություն ունեին հատուկ գրատախտակներ, որոնց վրա գրում<br />
էին իշխանության որոշումները և այլ տեսակի ինֆորմացիա:<br />
XVI դարի Վենետիկում հատուկ բյուրոն թողարկում էր ձեռագիր լրատվական թերթեր,<br />
որոնց արժեքն էր «գազետա» արծաթե դրամը: «Գազետա» բառը առաջացել է այս փողի<br />
անվանումից:<br />
Տպագիր լրագրերի հրատարակությունը սկսվել է XVII դարում Եվրոպայի մի քանի<br />
երկրներում՝ Ֆրանսիայում, Անգլիայում, Իտալիայում:<br />
Առաջին վրացական լրագիրը տպագրվել է Թբիլիսիում, 1819 թվականին: Դա եղել է<br />
ամենշաբաթյա պարբերական հրատարակություն «Սաքարթվելոս գազեթի» անվանումով:<br />
Այն աչքի չէր ընկնում բովանդակության բազմաբղետությամբ, հիմնականում<br />
պաշտոնական բնույթի էր, այդ պատճառով էլ չհետաքրքրեց ընթերցող հասարակությանը:<br />
Հայտնի է, որ բաժանորդների սակավության պատճառով 1821 թվականին լրագիրը<br />
փակվեց:<br />
Վրաստանում լրագրի հրատարակությունը սիստեմատիկ բնույթ ստացավ XIX դարի<br />
60-70—ական թվականներին: Այս ժամանակաշրջանում լույս էր տեսնում «Դրոեբա»<br />
լրագիրը, որը նշանակալից դեր էր խաղում այն ժամանակվա հասարակական կյանքում:<br />
Չնայած այն բանին, որ այսօր լրատվություն ստանալու միջոցների մեծ ընտրություն է,<br />
այնուամենայնիվ լրագիրը չի կորցրել իր նշանակությունը:<br />
Гязет<br />
Гязет ъари иътимаи-сийаси, сосиал, игтисади, вя диэяр щадисяляр барядя оператив материал дяръ едилян<br />
дюври няшрдир. Гязетин мягсяди, охуъуну йени щадисялярля таныш етмякля йанашы, щям дя онлары тящлил<br />
етмякдир.<br />
Гязетляр юз форматына, щяъминя, няшринин дюврилийиня (эцндялик, щяфтялик...), дяръ олунан<br />
материалын рянэарянэлийиня эюря бир-бириндян фярглянирляр.<br />
Гядим мисирдя, Чиндя вя Ромада йениликляри иътимаиййятя чатдырмаг цчцн хцсуси лювщяляр вар иди,<br />
щюкумятин гярарларыны вя диэяр башга нювлц информасийаны онларын цзяриня йазырдылар.<br />
ХВЫ яср Венесийасында хцсуси бцро ялйазма информасийа вярягяляри бурахырды, онларын дяйяри<br />
эцмцш пул – «гадзета» иди. «Гязет» сюзц бу пулун адындан эютцрцлмцшдцр.<br />
Мятбу гязетлярин няшриня ХВЫЫ ясрдя бир нечя Авропа юлкясиндя: Франсада, Инэилтярядя, Италийада<br />
башланмышдыр.<br />
47
Илк эцръц гязети 1819-ъу илдя Тбилисидя няшр олунмушдур. Бу, «Сакартвелос газети» адлы щяфтялик<br />
дюври няшр иди. О, мязмунунун рянэарянэлийи иля фярглянмирди, ясасян рясми характерли иди, бунат эюря<br />
дя охуъу иътимаиййятини марагландыра билмяди. Мялум олдуьу кими, абунячилярин азлыьына эюря гязет<br />
1821-ъи илдя баьланмышдыр.<br />
ХЫХ ясрин 60-70-ъи илляриндя Эцръцстанда гязет няшри систематик характер алды. Бу дюврдя<br />
«Дроеба» гязети чыхыр вя о дюврцн иътимаи щяйатында мцщцм рол ойнайырды.<br />
Щазырда информасийа алмаг имканында бюйцк сечим олмасына бахмайараг, гязет юз ящямиййятини<br />
итирмямишдир.<br />
davaleba #2<br />
Txzuleba<br />
dawereT Txzuleba qvemoT mocemuli pirobis mixedviT. Tqveni Sexedulebebi daasabuTeT<br />
Sesabamisi argumentebiT. msjelobisas SegiZliaT gamoiyenoT wakiTxuli<br />
wigni, nanaxi filmi Tu speqtakli, sxvaTa naambobi, sakuTari gamocdileba da a. S.<br />
rveulSi datovebulia furclebi Savi samuSaosaTvis, romelic ar swordeba (survilis<br />
mixedviT, SegiZliaT gamoiyenoT an ar gamoiyenoT isini).<br />
naSromi, romelic 150 sityvaze naklebs Seicavs, ar gaswordeba!<br />
gisurvebT warmatebas!<br />
argumentirebuli msjelobiT daasabuTeT an uaryaviT debuleba:<br />
samecniero-teqnikur progress yovelTvis dadebiTi Sedegi moaqvs.<br />
Sefasebis sqema (XI-XII klasebi)<br />
davaleba #1 _ mSobliuridan qarTul enaze Targmna.<br />
gazeTi<br />
gazeTi perioduli gamocemaa, romelSic ibeWdeba operatiuli masala mimdinare sazogadoebriv-politikuri,<br />
socialuri, ekonomikuri da sxva movlenebis Sesaxeb. gaze-<br />
Tis mizania, mkiTxvels ara marto gaacnos axali ambebi, aramed gaaanalizos kidec<br />
isini.<br />
gazeTebi erTmaneTisagan gansxvavdeba formatiT, moculobiT, gamocemis periodulobiT<br />
(yoveldRiuri, yovelkvireuli...), dabeWdili masalis mravalferovnebiT.<br />
sazogadoebisaTvis siaxleebis misawodeblad Zvel egvipteSi, CineTsa da romSi arsebobda<br />
specialuri dafebi, romlebzedac iwereboda xelisuflebis gadawyvetilebebi<br />
da sxva saxis informacia.<br />
XVI saukunis veneciaSi specialuri biuro uSvebda xelnawer furclebs, romelTa<br />
Rirebuleba iyo vercxlis fuli _ `gaZeta~. sityva `gazeTi~ am fulis saxelwodebidan<br />
momdinareobs.<br />
beWdviTi gazeTis gamocema daiwyo XVII saukuneSi evropis ramdenime qveyanaSi: safrangeTSi,<br />
inglisSi, italiaSi.<br />
pirveli qarTuli gazeTi daibeWda TbilisSi 1819 wels. es iyo yovelkvireuli perioduli<br />
gamocema `saqarTvelos gazeTis~ saxelwodebiT. igi ar gamoirCeoda Sinaarsis<br />
mravalferovnebiT, ZiriTadad oficialuri xasiaTisa iyo, amitomac ver daainteresa<br />
mkiTxveli sazogadoeba. cnobilia, rom xelmomwerTa simciris gamo gazeTi<br />
1821 wels daixura.<br />
saqarTveloSi gazeTis gamocemam sistematuri xasiaTi miiRo XIX saukunis 60-70<br />
wlebSi. am periodSi gamodioda gazeTi `droeba~, romelic mniSvnelovan rols Tama-<br />
Sobda imdroindel sazogadoebriv cxovrebaSi.<br />
miuxedavad imisa, rom dRes informaciis miRebis saSualebaTa didi arCevania, gazeTs<br />
ar daukargavs Tavisi mniSvneloba.<br />
48
gTavazobT konkursis III etapze gamoyenebul davalebebs, romlebic<br />
araqarTulenovani skolebis moswavleTaTvis Seiqmna:<br />
qarTuli ena araqarTulenovani skolebisaTvis (IX-X klasebi)<br />
qarTuli enis olimpiadis mesame etapze mogeTxovebaT ori davalebis Sesruleba.<br />
davalebaTa Sesasruleblad geZlevaT 4 saaTi.<br />
weriTi davaleba #1<br />
daasaTaureT naxati da dawereT moTxroba, Canaxati an miniatura (suraTi<br />
ix. gv. 14).<br />
weriTi davaleba #2<br />
instruqcia:<br />
mocemuli ori saTauridan airCieT mxolod erTi da dawereT ese.<br />
sasurvelia, naSromi daaxloebiT erTi gverdi mainc gamovides, raTa masSi srulad<br />
aisaxos Tqveni damokidebuleba dasmuli sakiTxis mimarT. msjelobisas SegiZliaT<br />
gamoiyenoT wakiTxuli wigni, nanaxi filmi Tu speqtakli, sxvaTa naambobi, sakuTari<br />
gamocdileba da a. S.<br />
rveulSi datovebulia furclebi Savi samuSaosaTvis, romelic ar swordeba (survilis<br />
mixedviT, SegiZliaT gamoiyenoT an ar gamoiyenoT isini).<br />
gisurvebT warmatebas!<br />
a) adamiani, romelsac minda vgavde.<br />
b) `moyvares pirSi uZraxe, mters _ pirs ukanao~.<br />
dawereT ese erT-erTi saTauris mixedviT.<br />
weriT davalebaTa Sefasebis kriteriumebi ix. gv. 15<br />
49
Change language