inprimitzeko bertsioa PDFn - Armiarma

116
AUÑEMENDIKO LOREA
eta geiagok iosi-iosi eginda itxi eben. Adalbaldo erruki garrizko «Iesus»
bat esanda zalditik bera iausi zaneko, gaiñean eban Portun, begi bietatik
otsoen txingarrezko begiradea boteaz, aotik amorroaren bitza eta lerdea
eriola. Dukea ordurako ondo ilda egoan, baiña ondo ill bagako aberea
eiztariak amaituten daben legez, Portunek aizkoarakada batean dukeari
burua erdibitu eutsan, eta «beiñ edo beiñ tximista orrek nire eskuetan
iausi bear zenduan» esanaz, gorpuaren gaiñean bere oin batg ipiñirik,
Ozinbelzkoak deadar egin eban menditarren zanzoa.
Adalbaldoren morroiei ez eutsen ezer egin, baina ikaratuta egozan
danak. Portunek lagunak Riktrudisen aideak ziran, eta euren artean
egoan Lope ondo ardaoz betea, barrez barrez...
Txomin Agirre
XX
SAMIN GOZOA
Suak eta iai entzungarriak egin zituen Auñemendin Adalbaldo il
zanean.
Zotiñ, zizpuru, illuntasun eta negar andiak eroan zituan Erbestera
Adalbaldoren eriotzako albisteak.
Gudako egunetan alan gertau oi da: batzuen garaia, bestien menpea:
alde batekoen algaratzarra, bestekoen malko-iturria izaten da beti.
Riktrudiseri gizon asko ioan iakozan dolamen eta errukia erakustera.
Kurrukarako itzak esaten zituen danak: mendi guztiak erre eta kiskaldu,
gaiztakerirako bakarrik bizi zan iente dongea bein betiko amaitu: aizkora
bat iasoteko altasuna eukan guztia Auñemendira eruan, gizon basatiai
euren leize zuloetaraiño iarraitu, eta ill danak antxe basurdeak ilten
diran gisara: ori gura eben.
—Ez olangorik, —ziñoan alargun gazteak—. Nire senarra bake
zalea zan, bakeak egitera ioian: ez egizue, bada, bere gogoaz kontrako
gauzarik egin; parkatu egiozue guztiai Adalbaldoren izenean. Orrezaz
gaiñera, gogoan eduki egizue —eta au da niretzat gauzarik mingarriena—,
dukea ill daben gizonak neure erritarrak eta neure aideak zirala, ni
menditik ona beragaz etorri nintzalako, ezagututen ez ebelako, gizon
gaiztotzat eta Euskal-Erriaren areriotzat eukelako. Bere odola gura eben;
oraiñ bere odolez ase dira, eta bakerako iñoiz baiño bide obean billatuko
dituzue. Iaungoikoaren izenean, bada, bakea egin eikezue, Adalbaldok
zerutik lagunduko deutsueta.
Riktrudisek, Adalbaldo ill ondorean, bere eskuaren eske etorri iakozenari
iaramonik egin barik, bere burua bakartadean gordeteko asmoak
artu zituan. Zer emon eikeon Lurrak? Gauza andirik ez: beste gizon
andikiren baten eskua, eskintzen eutsan legez, erregeren iauregian bizi
izatea, egun batzuetarako ondasunak, ames baten antzera iges egiten
eben iolas-pozak, eriotzako ate ondoan bakarrik itxiko eben lagunak:
utsa dana, arantzartean ezerez bat.
Eta gaiñera Riktrudis ezin zeitekean Adalbaldogaz aztu. Beiñ emon
eutsazan berari biotza, gogoa eta izatea, eta bereak bakarrik izan zeitekezan.
Alperrik, bada, zaldunik ezagunenak bere esku eta ondasunak
eskiñika ioango iakozan: ez eban geiago gizonakaz ezer gura: aurrerantzean,
bere izate guztia senarraren gomuteari eta Iaun Egilleari emon
117