inprimitzeko bertsioa PDFn - Armiarma

112
AUÑEMENDIKO LOREA
—Berbetea ainbeste bere ez baiña...
—Zer bada?
—Etxetik ezer artu barik usten dogu eta, urdailla gur-gur darabilt eta.
—Iatea gura zenduke. Bai al daroazue zer ianik?
—Iaki pixka bat badaukagu. Atsedentxu bat egin ezkero...
—Tira, bada: zaldietatik iatzi gaitezan, eta bide ondoan iarrita, artu
daigun zerbait. Eta olango gauzetarako aukerako zarean ezkero, ostatuetan
danontzat iatekoa eta edatekoa billatzeko eskubidea emoten deutsut,
Lope.
—Ori, iauna, ederto esana da. Zure izenean eskatuta iñon bere ez
dabe ukatuko, baiña, ukatu arren e, Lurrean dagon iateko gauzea billatuko
neuke nik, usaiñean bere.
Iarri ziran danak bide ertzeko zelaitxo batean, Adalbaldok zer-edozer
aoan sartu eban, beste morroiak gosaldu eben ederto, Lopek, berak
bakarrik, danak aiña eta geiago gauza iruntzi zituan, eta iarraitu eutsen
euren bideari bidaztiok.
Eguerdira artean ez zan beste iaterik izan; baiña, edo ardao-ontziak
eriona eukan, edo edatea izan zan, bada Loperen zaldiko iarrilekutik dindilizka
eroien, eta lenengo ostatuan sartu ziranean, tanta bat baga agertu
zan.
Asko ibilli ziran gero, eta bere ipur zabalak Loperi ondo maillatu
iakozan, ziñuanez.
Aurrenengo ibilli zituen egunetan ez eban gudari asko billatu, baiña
geroago eta geiago, geroagao eta ugariago aurkitu zituen, eta etxetik
urten eta bigarren egunerako, Erbesteko gure gizonak Burgaiñ deritxon
erritxu baten ondoan egozan.
Burgaiñen sartu baiño lenago, «Mutillak —esan eban dukeak—
oraintxe da garaia, eta euetako batek Euskal-Errira barrura
Amandoagana ioan bear iok».
—Neu ioango nintzateke pozarren, iauna, aspaldian neure erritarrak
ikusteko gogoagaz nago eta, erantzun eban Lopek.
—Eu? Aiñ nekatua euala eta? Ia ba, onezkero ostatuetan idoro bear
andirik ez dogu izango eta, ioari eu. Baiña ondo egin gero agindua.
—Bai, iauna, bai.
—Ardi-narru au kolkoan sartuik. Apezpiko iaunari eroaiok: irakurri
daiala, eta ononzkoan albiste onak ekarri.
—Bai, iauna, bai.
—Iakirik badaukak?
Txomin Agirre
—Aor aurreko ostatu baten gauza batzuk danontzako ustean artu
dodaz.
—Guztiak eroiazak, bide luzea daukak eta. Guk zer iana billatuko
dogu emen. Agur, eta ondo egin agindua.
—Bai, iauna, bai.
Gont-hram izeneko prankotarren nagusi andienetako bat
Burgaiñen egoan. Adalbaldo nagusi orregana ioan zan, eta erregeren izenean
eroian agindua agertu eutsanean, «Alde onetako gudari guztien
burua ni naz, duke iauna; —erantzun eban nagusi orrek— naikoa izango
litzateke, bada, erregeren izenean zer dakarzun nik esatea; baiña, alan
bere, inguruetako beste agintari nire mendiekoak etxe onetara ekarrita,
guztiai zeuk itz egitea gurako neuke. Txarto ez baderitzazu, emendik
ordu bi barru geienak emen egongo dira; eta dakarzuzan agindu, eskubide
eta egin-bear guztiak euren aurrean agertu zeinkez. Orretara, gudariak
zer diñoen zeure belarriakaz entzungo dozu».
Nagusi orren esanari Adalbaldok ondo eritxi eutsan. gizonik ospetsuenak
bereala batu zituen, erregearen gurari eta agindua zer zan esan
iakuen garbiro, eta guztiak gelditu ziran burua makurturik eta berbarik
esan nai ezta.
—Ixillik zakustaz danok. Ez daukazue iñork bere zer esanik? itandu
eutsen Adalbaldok.
—Zer esanak bai, baiña alperrikakoak —erantzun eban
Robertok—. Menditarrakaz erabilli ditugun ainbeste lan eta ekiñaldi
gogorrak, eurakgandik artu ditugun ainbeste iraiñ, eraso eta destaiñak,
zer erantzun andiak dakarkuz aora; baiña errege errege da; gure Dierriko
lenengo gizon, gudari eta zalduntzat daukagu; eta berak gura badau gure
franziska edo aizkorea zeiñ zorrotza dan euskaldunai ondo erakutsi
baiño len, Auñemendiko gudari basatiak edo gu, zeintzuk garan andiagoak
ondo ikusi barik, ainbeste nekaldi artuta gero, arerioai kendu geinkeon
sari on baten itxaropenak galduta, emen alperrerian gelditutea,
erregeren guraria bete bedi.
—Antxinetako adiskide Roberto; —asi zan dukea esaten— orrenbeste
nekaldi eta epetasun artu ondorean, ospill eta onore baga gelditutea
mingarria dana ezagututen dot; zu berbetan zagozan bitartean besteok
egin deutsuezan ziñuak, euren barru-barruko guraria ikusi eragin
deuste; baiña badakizue guztiok, eta zuk ederto ulertarazo dozu, gure nai
izatearen gaiñean erregearena daukagula, eta erregenaren gaiñean, diñot
nik Iaungoiko Egillearena. Klobis II-garrenaren gudarik, erregeren mendekoak:
erregeren izenean eskatzen deutsuet, bada, gure eta euskaldunen
113