inprimitzeko bertsioa PDFn - Armiarma

98
AUÑEMENDIKO LOREA
—Milla aingeruak! Ori alan bada, eta izango da zuk diñozunean, ez
daukagu gudetan zergaitik asi. Geienez bere, Auñemendik emakume on
bat galduko dau; baiña ez lurrik eta...
—Ezta emakumerik bere. Euskal-Erriko alabea, euskera zalea eta
euskera zabaltzaillea izango da edonun. Ara, eskontzarako berbia emoebanean,
zer esan eustan: «naroian lekura naroiala patuak edo
Iaungoikoak, euskalduna eruango nau, euskaldun biziko naz beti toki
guztietan. Neugaz ioango dira erririk erri, euskal mendia, bere izkerea eta
bere ekanduak. Euskerea erakutsiko dot nun-nai, nire erritarren lege
zarra adierazoko dot, al dodan giñoan. Nire gomutea, nire adimena, nire
biotza, nire izakerea, euskalduarenak izango dira beti; eta edozeiñ tokitik,
nire begiradarik gozoena neure mendientzat izango da, eta nire arrenik
bero, sutsu eta onena euskaldunentzat eta euskeraz egiña».
—Ez da txarto esana. Erdia egiten badau bere ez dau gitxi egingo.
Nik ez nekian bada olango gauzarik eta.
—Orain badakizu edozeiñi esateko bere.
—Zeiñi gero nik, iauna, zeiñi?
—Etxera etorriko iatzuz zure iritxi eske.
—Gaixpar —deitu eban Uberok biurrera txiki bat albokera eginda—
entzun dozak ik ondo apezpiku iaunak esan dituan gauzak?
—Bai, iauna —erantzun eban ordurarte ixillik egon zan semeak.
—Eta?
—Eta emen entzun doguzanak entzun ezkero, ezingo garala gudetara
ioan.
Amandok begirada gozo bategaz saritu eban Gaixpar-en erantzuerea.
—Zuzen esan dok, mutill, zuzena az eta —esan eutsan aitak—.
Baiña ez dok ori naikoa. Gazte asko gudarako amorratzen egongo-ituk,
eu orain ordubete aizkora zorrozketan euan legez, eta guztiai gauzak
zelan diran esan bear iakue. Ia gaur lagunakana ioaten azan eta.
—Ez deuste ezer aituko. Portunek esaten dabenera iarrita dagoz
danak. Baiña alegiñik egin barik ez dogu itxi bear.
—Neu ioango naz agitarika dagozan tokietara —agertu eban
Amandok— eta neuk egingo dautset berba.
—Alperrik. Ezdeutsue iñok bere iaramonik egingo. Zu erbestekoa
zaralata, prankotarren alde zabiltzalata diñue. Portunek gura dabena
egingo da, eta Portun zure antxiñetako arerio okerra da barriz.
—Baiña lotsagarria ez da Portun fedegaiztokoaren azpian euskaldun
kristiñau guztiak egotea? Ez dago emen beste gizonik? Ametsuko
Txomin Agirre
Peru eta Etxegoieneko zalduna ill al dira? Araneder, Askonbegi, Arbide,
Sasiondo, Aritzmendi, Ibaiñeta, Aialde, Otegaiñ eta beste euskaldun
ospetsuak zer egin dabe? Zure aita onezkero zarra dago baiña, ez zara,
Gaixpar, zu bere Portun aiñpako gizona?
—Portunen izenak beste Euskal-Erriko guztiak illunpetan daukaz,
iauna. Ez da bera motel da argibakoa: azkarra da, sendoa, zala, okerra,
ausarditsua, esku biak nun daukazan dakiana: atan bere, agintaririk egokiena
legez ez deutsagu iñok begiratu emen, ainbeste gizon azkar, argi eta
sendo dagozan lekuan; baiña egun batzuetatik onara Portun eta Portun
baizen besterik ez da entzuten; berak igarri dabela, berak dakiala, berak
egingo dabela, berak au, berak ori eta dana berak. Diego Etxalar, tragonarrua
baizen ao andiagaz aurretik dala,danoen artean geuk iaso dogu
Portun goren-gorengo mailletaraiño, eta Portun eta gaur emengo gizon
bakarra.
—Bada gizon orrek ez dau Euskal-Erria bide zuzenetatik eruango.
—Alan uste dot neuk bere oraiñ.
—Milla aingeruak! Milla aingeruak! —ziñuan zarrak— orain dakigun
guztia lenago ez iakin bear!
—Oraiñ dakizuen ezkero, bada, egiñ alegiñak egiaren alde.
—Baiña berandukoak izango dira, Amando iauna, berandukoak.
—Al danena al dana egin ezkero, Iaungoikoak ez deusku gieago
eskatuko.
99