inprimitzeko bertsioa PDFn - Armiarma

86
AUÑEMENDIKO LOREA
erri maitetasuna ez da olangoa, zerren daukan Iaunaren anaitasunezko
lege biguna bere zuzentzaille eta artizartzat. Norbere gauzeari obeto gura
izan arren, urrena dalako, obeto ezagututen dogulako, edo biotzak alan
aginduten deuskulako, geiegikeriak kenduten deutsaz biotzari eta adimenari
itsutasunak, besteen egokitasun eta doiañak ezagutu eta autortzen
ditu, ez dau iñor urruindutren, eta Iaungoikoaren izenean edozeiñ maitetuten
dau.
Zuk olan gura deutsazu Euskal-Erriari: erri guztien gaiñetik dozu
maite, zeurea dalako eta erririk onenentzat daukazulako. Maite eikezu
aurrerantzean bere, amitegarria da eta; baiña emoizu edonun bakotxari
berea... Eta ez diñotsut geiago. Agur. Iakingo dau Adalbaldok zuk esan
deustazuna.
—Agur, Amando iauna. Iaungoikoak lagun daizula, eta esker milla.
—Iaungoikoari.
Txomin Agirre
XV
BARREAK ETA NEGARRAK
Auñemendi guztia sutan dago, gorrotozko sutan. Erri guztiak
bekaizturik aurkituten dira. Kurrukarako deadarrik galgarrienak urteten
dabe euskaldun askoren bularretatik. Egiteko entzungarri bat egin bear
zan.
Zer gertaten da? Egundaiño entzun eztan gisako iazoerea.
Euskaldun agintari baten alabea, alaba bakarra, aberatsa, argia eta ederra,
bere aide eta ogipeko batzukaz, prankotar bategaz ezkonduteko asmoan
erbestera ioan da.
Aide gitxi eruan ditu Mendiolako alabeak, zerren senitartekorik
geienai txarto iruditu iakuen Riktrudisen labankeria.
Gora-goraka dabilz Auñemendin gizon eta emakumeak, zar eta
gazte, andi eta txiki, aberats eta lander, kristiñau eta fedebagakoak:
Riktrudisegaitik eta bere laguntzaille guztiakgaitik, arao, birao eta zakarkeririk
zatarrenak esaten ditue. Etxakuen itxi bear geiago Euskal-Errian
sartzen: bizi eitezala Erdalerrian beti, euren gogoz erdaldunakaz bat egitera
ioan ziran ezkero. Euskaldun agintari guztiak uste onetan egozan.
Ubero zarrak berak, lagunen batzuk iritze eske oe aurrera ioan iakozenean
(bada aspaldietan oian bizi zan) ez eitzola ondo Riktrudisen egitadeari
agertu eutsen, Euskal-Errian mutill onak bat eta bi baiño geiago
bazirala eta.
Ozinbelzkoak erririk erri ebiltzan danak, menditar guztiak asko eta
geiago berotu nairik. Prankotar biurri malzurrakaz ekiñaldi gogor bat
egin bear zan, erakuste barri barri bat emon bear iakuen: ez eiela uste
izan onean onean ibillita, euskaldunai egiñiko deztaiña eta bidebagaleroal
azti eta geldituko ziranik. Aztu? Lenago urtuko ziran atx eta lur guztiak
menditarrai egindako iraiñak aztu baiño. Batez bere Portunek Aitzbarrenen
arturikoa. Eta emen egoan eskergaari arrigarriena,
Ozinbelzkoen ustez. Portunegaz burruka ibilli zan gizonagaz beragaz
ezkonduten zan Riktrudis! O! Dxartadarik andiena Otxoatarrai arpegiarpegian
emotea zan ori. Orrek ezin eikean parkamenik euki, eta ez eban
eukiko. Lurbira guztian iakin eragin bear zan, Otxoatarrak... euskaldunak
nortzuk ziran. Prankotarren kontra guda gogorra, eten bagea, betikoa,
asteko ordu eta garaia etorri zan.
87