inprimitzeko bertsioa PDFn - Armiarma

76
AUÑEMENDIKO LOREA
»Baiña bai Zeruak. Euskaldun ona eta kristiñau benetakoa izan
zara. Euskaldunak esker gaiztoagaz erantzun deutsue: zeruak betiko
zorionean ipiñiko zaitu.
»Euskaldun ona baiño kristiñau benetakoa izatea askozaz obea da».
Padarrak bere eresiari azkena emon eta bereala, Pedro Marik esan
eban beste bat, guztizko samurra, Arnoldoren seme biak Egurraldetik
berak ekarri eta kurutze baten azpian ipiñi zituala gomutaratuaz.
Illgaua amaitu zan, Arnoldoren arimegaitik egin ziran beste arren
batzuk, eta bata batera eta bestea bestera alde egin eben Mendiolako
gizon eta emakumeak, banaka-biñaka, naibagez, lotsaz eta errukiz baterik.
Goizalderako etxekoak bakarrik gelditu ziran ia: morroiak lotan,
aideak noizean beiñ zizpuruka, eta andre Luzia eta alabea negar barrietan,
euren bakartadea geroago eta obeto ezagututen ebelako.
Txomin Agirre
XIII
BAKARTADEAN
Igaro zan udea. Udazkena etorri zan bere aize otz, euri zaparrada
eta egun laburrakaz. Zugaztietako orriak, beren ezadea edo ezetasuna
galdurik, oritu ziran lenengo, erdi zuritu gero; eta azkenerako iausi ziran,
batzuk berekauz berez), euren burua igarri ikusita lotsatu balira legez; eta
beste batzuk, oraindiño adarren gaiñean bizi gura ebenak, kendu zituan
nai eta-naiez beren tokietatik aizearen indarrak, eroan ebazan bide luzean
gora-goraka bildurgarrizko jira-bira neketsuetan, eta bota zituan gero
bazterren baten, an, eskutuan amaitu eien euren bizitza zistrin mengela.
Eta bazter sokoetan egozan alkarturik orri mueta asko, muna azpietan,
ate ostietan, erreka ondoetan; pagodikoak, gaztañerikoak, intxaurdikoak;
zumardi, lizardi eta ariztietan iaioak, sasi-larretan bizi izandakoakaz
batera. Danak batu zituan arerio batek: aizeak; danak ziran aizearen bildur.
Soiñu piska bat entzun orduko ikaraz egozan: guda batetik azpiratuta
gero igez egindakoak zirudien.
Basoetako zugazti danak, andi eta txiki —piño, arte, eriñotz, kaudan,
gorozti eta giñarren batzuk izan ezik— soill-soill eta azur utsetan
gelditu ziran; eguzkiari indarra gitxitu iakon; gabak luzatu zituan bere
orduak, errekak ugaritu zituen euren urak; eta laiñoak goialdeak artuta
gero, mendi egaletatik bera bialtzen zituan zati batzuk, baratz-baratz...
Zein damorrigarria egona Sortitza! Zein illuna Mendiolako iaregia!
Ez zan iarten iñor Arnoldo zarra ugazabarentzat gordeta euki oi zan
sukaldeko aulki zabalean: andre Luziaren irudi agurgarria ez zan iñondik
agiri: biak il ziran.
Biak? Andre Luzia bere bai? Noiz eta zelan? Goiz batean, bere gelatik
urten da, Riktrudis Amarengana egun onak eta laztan bat emoteko
usteagaz sartu zanean, illda billatu eban, arpegi gozotsuagaz, Arnoldok
eriotzako orduan euki eban kurutzetxoa bere ezpanean gaiñean eukala.
Ama Mariaren Iaiotzako eguna zan, Iraillaren zortzigarrengoa; aurreragoko
egunean egin eben Ama-alabak autorketa on bat Amandogaz, eta
goiz atan Gure Iauna artzeko ustean ziran; baiña Iaungoikoak gura izan
eban, askoren ustez, andre Luzia zeruetara eroan, arpegiz arpegi Egillea,
eta zeruko Erregiñaren omenean egiten ziran iaialdi ederrak Arnoldo eta
semeen ondoan iarririk ikusi eizan.
77