inprimitzeko bertsioa PDFn - Armiarma

72
gabean illik gelditzen diran lorenak legez, edo gure aurrean beti igezka
doan keriza baten senean, edo beiñbere eraldi eta tentun batean ezin gelditu
dan izatearen itsuran: iaso eban goren gorengo mailletaraiño
Arnoldoren leiñargitasun eta fede ona; eta amaitu eban esanaz, alangoak
nai litzatezkeala euskaldunak errien osasunerako.
Amandok azkenengo itzak esan zituanean, urten eban danen erdira
andre alargunak, ioan zan senarraren gorputza egoan tokiraiño, begiratu
eutsan artez artez arpegira, laztan bat emon eutsan, eta era onetan asi
eban bere eresi neurtea, astiro, astiro:
«Zu ioan zara zorionera,
Zu ioan zara, eta ni ez!
Zure illoian laster naukazu,
Ilda ni bere, zu legez!
Orma zarrean nengoan untza,
Iausi naz orma zarragaz:
Bere azpian eguzki barik
Ni azkar igartuko naz».
Bere barruko dolamen, errenkura edo inkesa bat legez, guztiz erraz
eta berezkoa zan alargunaren asierea; baiña gogoratu iakon, ekanduak
aginduten ebanez, aztertu bear zala zelan izan zan Arnoldoren eriotzea,
eta argitaratu bear zituala ekizan albisteak, eta al ebanik gitxien esateko
ustean, iarraitu eban:
«Zeiñek ian deutsz, orma zarrari,
Zeiñek ian deutsaz azpiak?
Ez prankotarren balenka motzak
Ez bada euskaldun piztiak.
Auñemendi! Esna egon zaite!
Piztiak dabilz auzoan,
Eta kanpokoak gitxi dirala,
Piztiak zeure kolkoan!
Auñemendi! Pizti dongea
Biotza iaten neuk daukot...
Eta alan bere, senarra legez,
Nik parkatuaz ill nai dot.
AUÑEMENDIKO LOREA
Txomin Agirre
Ian zuk, piztia, ian zuk biotza,
Eta ni len bait-len amaitu:
Nire biotzak, len ez baziñan,
Euskaldun egingo zaitu.
Euskalduna eta leiñargitsua,
Piztikerien etsaia,
Neure Iesusen legezalea
Gizon guztien anaia».
Mugidalde andi bat sortu eben andre Luziaren berbak bilkidako
gizon eta emakumien artean. Danak ekien zergaitik zan piztien ipuiña,
eta bene-benetako euskaldun kristiñauarena. Asi ziran murmur bata besteari
zerbait esaten, baiña danak ixildu ziran Riktrudisen iagiereak.
Ederra ederren artean, beste bat ez legezkoa zintzotasunean, biotzik
samurrenaren iaubea, berbarik gozoenen esanlea, argia eta ona, gizategiko
guztiakgandik izan zan ondo eta errukiz begiratua Riktrudis umezurtza.
Ioan zan gorputz illa egoan tokiraiño eta asi zan esaten.
«Aita bat neukan nik lurrean.
»Maite ninduan, egunak eguzkia maitetuten daben gisara, gauak
zeruko izarrak maite dituan antzera.
»Nire aita il da? Ez, nire aita ez da ill. Ara emen bere gorputza: arimea
Iaungoikoagan dago: bata besteagandik urte batzuetarako aldendu
dira.
»Lurreko gizon gaiztoak ill gura izan badabe, ez dira gomutau, gizagaixoak,
arimea ezillkorra dala.
»Umezurtz errukarri bat egiñik gelditu ete naz? Ez: zeruetan daukadaz
Aita Arnoldo eta Aita Iaungoikoa.
»Ez deuste bada gizon dongeak bapere kalterik ekarri.
Negargarrizko leku onetan malko batzuk ixuriko ditut; baiña zerutik
legortuko deustez malkoak aita biak.
»Berbak zelan neurtu zituan ez neutsan gogoan artu. Orregaitik
ipinten ditut emen neurtu baga.
»Ez daukat bada zer iñori parkatu; baiña baldiñ baneuka, poz-pozik
eta arima guztiagaz parkatuko neuskio edozeiñi.
»Neure Aitak eta neure Amak alan erakutsi deuste: alan agintzen
deust neure Iaungoikoak».
73