inprimitzeko bertsioa PDFn - Armiarma

70
AUÑEMENDIKO LOREA
—Riktrudisen aldetik etorri naz esatera orain egon dozun dongakeria
zuzendu daizula lenbait len, iñoiz berak arpegira begiratutea badozu.
—Lenago bere olango gauza bat esan zeunstan, eta nik egitekorik
asko egiñ arren, zelan erantzun deust niri Riktrudisek?
—Zer deutsu gero zeuri zor berak? esaizu zenbat dan alogera, eta
emongo iatzu, alogera bear badozu.
—Ez diñot nik ori, gizon zital gorria. Nire alogera bere biotza litzake.
ez dakit nik niretzat izango bada edo ez, baña, dana dala, Riktrudisi
poztasun piska bat emoteagaitik egiñalak egingo ditut nik.
—Oraintxe bai emoten deustazula nire barregurea zeuk. Otsoa
legez asi zatxataz nenengoan, eta orain azeria legez amaituten dozu gure
berbetaldia. Bildotx otzana gura zenduke zeure atzaparren artean? Ez
dozu gitxi uste zeuretzat dagola uste badozu. Agur.
—Oñastarri batek illgo al tzaitu ba bidean?
—Eskerrik asko. Beste orren beste opa deutsut, ez da ondo baiña.
Pedro Mari zioala, «galduko neuke nik ori bidean» ziñuan ortz
artean Portunek, —baiña ez iatorkit ondo, nigaz euki daben izketea
Riktrudisi esan bear deutsa eta.
Pedro Marik ostera, «zer esan dot nik? —esan eban aopean—.
Iesus, Maria eta Iosepe. Ori baiño obeak illten dira baiña, neure esaera
dongea Iaungoikoak parkatu daidala».
Txomin Agirre
XII
ILL GAUA
Betorren gizona eta emakumea ugari Mendiolara, Arnoldo il eta
urrengo illuntzean. aideak, auzoak, gelditu iakozan adiskide apurrak, eta
baita areriotarikoen batzuk bere, sartu ziran iauregi atako atetik barrura,
eriotzearen aurrean oi dan ixiltausn eta begiruneagaz. Eriotzea zan etxe
atako nagusia, eta bera esnatuteko bildurrean legez, biatzengaiñean igoten
eben goiko egotokira gizon eta emakume danak, itz bat alkarri esan
baga. Estaldu ziran aulki guztiak, bete zan mandiota. Erdi-erdian, aritz
olakaz antxinetan egindako mai andi baten gaiñean ikusten zan
Arnoldoren gorpua; Riktrudisek azkenengo iosi eban soiñeko barri bategaz
iantzirik; bizar eta ule luze zuri ederrak ondo garbitu eta orraztuak
agertuten ziran. bularraren gaiñean tolosturik eukazan eskuak, eta bien
tartean zurezko kurutzetxo bat, kristiñautasunaren agergarritzat. Lau
argi-mutilletan egozan lau argi eta lurrezko ontzitxo batean ur bedeinkatua,
eriñotz zati bat barruan ebala.
Ill gaua asi zan. Arnoldo, beste elizgizon lagun bi alboetatik zituala,
sartu zan gizategian eliz-soiñekoakaz iantzirik; eta Ne recorderis peccata mea,
Domine —asi zan esaten latiñez. Dum veneris judicare saeculum per ignem,
erantzun eutsen alboetakoak. Au da, euskeraz: «Lurbirakoai gogortadeko
epai bat emotera zatozenean, nire erru, gaiztakeri eta utsegiteakaz ez
zaite gomutau, Iauna». «Nire oiñkada guztiak zure aurrean erabilli egizuz,
Iauna», iarraitu eban apezpikoak. «Betiko desneke eta atsedena emon
egiozu, Iauna, eta betiko argitasunak argi egin daiola». «Iauna, guzaz
errukitu zaite». «Iesukristo, guzaz errukitu zaite». «Iauna, guzaz errukitu
zaite». «Pater noster» esatean, Amandok astindu eban illaren gaiñean ur
bedeinkatuko eriñotza eta gizategiko guztiak, ixill-ixillean. Zeruetan zagozan
gure Aita arren egiten eben bitartean, eriñotzetik iausiriko ur bedeinkatuaren
tanta bat gelditu zan, altsite eder baten irudira, Arnoldok eskuetan
eukan kurutzearen beso batetik dindilizka, eta iausi eta zabaldu zan
gero illaren soiñeko gaiñean, zerutik datozan esker-on, apainduri eta aberastasunak
gure arima barruetan zabaltzen diran antzera.
Amandok, arrenak esan eta bereala, berbaldi samur bat egin eban
gizonaren ezerezaren gaiñean. Erakutsi eban argiro, zein neurtuak egozan
gizonaren egunak, eta zenbat doekabetasunez beteak; zeiñ utsak
ziran gure orduak, goizean eze eta eder izanik, eguerdi ostean zimen eta
71