inprimitzeko bertsioa PDFn - Armiarma

30
V
GIZON ARROTZA
AUÑEMENDIKO LOREA
Esan ditudan gertaerak igaro ziranetik urrengo egunean, Aitzbarrengo
eliz-ondoan Portunegaz aserratu zan gizona Amando apezpikoagaz
izketan egoan, antxiñetako lagun bat legez. Zein zan baiña gizon
ori? Adalbaldo dukea, done Jertrudisen loba ona, prankotarren erregetxeko
semea, Sijeberto eta Ernulfo kondeen eta Alando Reims-ko
Lenapezpikoaren anaia. Gizon iakintsua zan Adabaldo au, guztiz aberatsa,
Iesukristoren lege zalea eta onoidade andiakaz apaindua.
—Zu ziñan beraz —zirautzan Amandok, irri-barre amutsuagaz,
euren izkuntzan— zu ziñan Aitz-barrenengo burrukalaria. Ez nekian
nik, Adabaldo, ez nekian.
—Burrukalaria erazkiro ez iauna.
—Ez, badakit: ori olgetako esatea baiño ez da. Iatorri onekoa zara,
eta zuk, zeurez, burrukarako biderik ez dozu emongo; baiña iñor aurrean
iarten baiatzu eta zeure sinisteari ikututen badeutse.
—Bai, iauna, bada; orixe da ni geien geien berotu nituana.
—Zelan izango zan ipuiñ ori?
—Zelan izango zan? Erregek bialdu nau zeregintxo bategaz
Euskal-Erriko marra edo mugetaraiño, eta orain, Iaungoikoari eskerrak,
baketan gagozalako, eta bake eretian euskaldunak gizon onak dirala dakitalako,
zeuri agur bat egitea otu iatan, emengo Elizatxoak bide batez ikusiaz.
Asmo onetan, baninoian lengo batean Aitz-barrenengo Elizara,
arrentxo bat egin ondorean zeu nun ete zenbiltzan ango Eliz-gizonari
itauntzeko usteagaz. Eliza aurreko enparantza edo zelai batean gizon
talde andi bat billatu neban indar neurketan burdin luze bat iaurtika,
batak orain eta besteak gero, eta danen artetik igaro nintzan egun onak
emonez eta guztiak erantzun eusten; baiña norbaitek itandu ebanean:
«zein da zaldun ori?» beste batek erantzun eban, neuk garbiro entzuten
nebala: «ez dozu ezagututen: prankotar lapur bat». Ez neban iaramonik
egin, zerren bat batera gogoratu iatazan gutarrak euskaldunai egindako
lur-ostute eta beste dongakeriak, eta alderen batetik egia ziñoala neritxon.
Baiña onetan entzun neban lapurra esan eustanak berak ziarduala
esaten: «Eta Elizara doia gero bera, Elizara astegun buru zurian. Esaten
dot bada nik guzurtiak dirala prankotarrak eta guzurra euren sinistea».
Txomin Agirre
Orduan biurtu nintxakon, eta bapere aserre barik eta euskaldun fede
gaiztokoaren biotza Iesusentzat irabazteko gogoagaz, erantzun neutsan:
«Gizona, begiratuizu zer esaten dozun: nire sinistea eta zuen artean
askok daukazuena, ez da guzurrezkoa: Iesukristo da Iaungoiko egiazko
bakarra...» Ez eustan itxi neure esana amaituten. Esku artean eukan burdin
makillea gora iasota, etorri iatan aurreko aldera deadarka: «Zer begiratuizu
gero? Zein zara zu emen niri esondeak emoteko? Zure siñistea
eta zure gizakoena guzurra dala diñotsut, guzurra Iesukristo eta guzurtokiak
zuen Elizak». Asi giñan ez-bai, ez-baian, berotu giñan, eta... baiña
ez zan ezer izan: eldu euskuen batari eta besteari eta orretan amaitu zan
dana.
—Baiña io egin ei zenduan bada?
—Io edo, ez dakit bada nik, berotasun atan...
—Eta aztu iatzu? Ez daukazu gorrotorik?
—Aztu diñozu? Berealaxe, iauna, berealaxe. Naibage bat badaukat
nik ordutik ona! Bear bada, bigunago itz egin baneutsa nik gizon ari, bere
biotza Iaungoikoarentzat irabaziko neban edo ipiñiko neban irabazteko
bidean. Eta orain, neure erruz, neure gorrotoan egongo da, eta neure
Iaungoikoaren gorrotoan bere bai. Aita zerukoari, orduko nire arrotasuna
parkatu daidala eta ikutu daiola Portun orri bere biotzean.
—Ondo da ori, adiskidea, ondo da. Lan andiak daukaguz emen
Iesusen ikastegiko semeok, eta Euskal-Erri guztia Iaunaren siñismenera
ekarri artean, lan egin bear dogu gogotik. Orretara etorri naz ni ona,
Adabaldo, eta iakin nai neuke zuk...
Aidean gelditu iakon Amandori miña, esatera eioanari azkenik
emon baga. Atari aldean norbait oleska egoan. Iagi zan, «aurrera danadalakoa»,
esanaz, eta tipi tapa, tipi tapa igon zituen betik gorako maillak,
eta apezpikoa eta bere laguna egozan tokiraiño sartu ziran Arnoldo eta
bere alaba Riktrudis.
—Ordu onean etorriak izan zaitezela —esan eutsan Amandok,
ordu onean neure adiskidetxoak.
—Baiña, iauna, —erantzun eban Arnoldok— kanpotarragaz zagoz
zeu eta beste ordu baten etorriko gara.
—Ez, ez, Arnoldo —dirautsa apezpikoak, emen dagoan kanpotarra
zeuek ezagutu bear dozuena da, eta iarri zaiteze aulki orretan.
Ezarri ziran, an egoanb gizon arrotzari zearka edo albokera begira,
begiakaz gero Amandori zeiñ edo nongoa zan itanduten eutsela. Beste
onenbeste egin eban Adalbaldok. Ez eban itxaro bear andirik izan danak
bere.
31