inprimitzeko bertsioa PDFn - Armiarma

28
AUÑEMENDIKO LOREA
Au bere badok ba ipuiña: neuk gura dot gudea eta neuk ez dot gura.
Eta ez da izango gudarik, danentzako beintzat. Ezin bada, Riktrudisek
nai izan ezik! Baiña bai batzuentzat. Nigaz aurrez aurre iarri zan gizontxu
orrek, ni bizi nazan artean izango dau arerioa eta gudarako bidea.
Ikusiko dogu alkar. Bera be, egia esateko, ez da motel itxurakoa; baiña,
tximistak ez baituk! ikusiko dogu zeiñek lenago lurpera ioan bear daben.
Goitik eta betik, aurretik eta atzetik, gabaz eta egunaz, nire geziaren bildur
izan leiteke. Eta biotzera ioango da gero, biotzera zuzen-zuzen.
Aupa! Zer poza nirea gorputz illak oso-osorik lurra ioten dabenean, bere
burua arkaitzen baten kontra zatituten iakola! Bene-benetan dala bai
mendeka osoa Iaungoikoen atsegintasuna.
Prankotarrakaz daukadazan eztabaidak erabagiteko neu nazala naikoa
esan deutsat Arnoldori. Baita izan bere. Baiña lagunik bear baneu,
erbestetarren kontra zerbait egin bear dan guztian idoroko dot Diego
Etxalar neure alde. Eta lagunak edozetarako bear izaten dira.
Riktrudisen barriak iakiteko ostera, or daukat Lope Nagi. A ze
morroitxoa Mendiolako Iauregian daukazuen ori! Neu nagusi izaten
banaz a...
Onetan eta orretan eten iakozan Portuni, goizalderuntz, bere gogamen
guztiak, gelditu zan bertan bera aoa zabalik, itxi zituan begiak, eta
iarri zan zurrungaka, zurrungaka, etxe atan lotan egozan beste batzuei
soiñuan laguntzen: baiña irudimen eta adiñak ez euken lotarako gurarik,
eta gorputza zabal zabal ezeren ardura barik egoan bitartean, azi ziran
euren aldetik lengo gogamenakaz aria lotu naian. Portun amesetan
egoan. Mendiolako nagusi bera zala irudituten iakon: il zirala, ez ekian
noiz eta zelan, andre Luzia eta Arnoldo. Riktrudis etxeko andre on on
bat zan. Aitorren egunetako bizitzea egiten eben. Abere asko eukezan:
artalde andiak. A, ze artaldeak! Zelaiak bete-betean, eta mendi egaletan
gora eta gora, gaillurretaraiño, bata besteari bultzaka eta bee-ka danak. Bee
eta bee eta beee: geiegia zan. Eta esnea? Zenbat esne! Artzaiñak bekarren
esnea, lurrezko eta burdiñazko ontzietan, gaiñezka zipli-zapla bidean
boteaz. Bera be, Portun, esnez bete eben, bekokiraiño. Bai, bekokia bustita
eukan, esnez... Esnez? Odola zan eta! Odola, bai, prankotarrak
emondako zartaldeak atera eutsana. Prankotarrak! Baiña, zeintzuk ziran
prankotarrak? Ezin asmau! An, urrun, urrun, zer edo zer. Edozetara bere
antxiñako gauzaren bat, egokida gitxikoa... Riktrudis... Aitor... mendia...
laiñoa... gizonak borroka... Zer gizon gero? Ardiak ziran eta. Ez euken
bear aiña lekurik, asko ziran, guztiz asko: batzuk itota egozan, eta, bera,
Txomin Agirre
Portun, danen erdian ioteko zorian egoan, eta ito bear eban, ito bear
eban!..
Ozinbelzko seme nagusia larri-larri esnatu zan, izerdi patzetan, eta
estalkiak idunetik biran estu-estu zituala: egon zan piska batean ganorabaga,
etorri zan bere konortera laster, eta iagi zan bereala.
Leio zulora gaztaiña andien itxurako begiakaz urten ebanean, mendirako
bide ziorretik gora gizon-soka luze bat ikusi eban. Ozinbeltzetik
euren etxeetara eioazan azkenenko gudariak ziran.
—Ez da ardura —esan eban Portunek— ez da ardura; etorriko iat
niri ondiño garai obea.
29