You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
14<br />
Hnehtu piancham JUNE 2011<br />
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~<br />
Ka-a lut thei tih lemah BEER chu a lei thei chuang lo a nia aw, M-a.<br />
SNAP bakah hian eiin lam dawn theih chi khat a la awm leh a. Mahse,<br />
hei hi chu raipuar leh naupang tan bik a ni a, Women, Infants, and Children<br />
(WIC) tih a ni. WIC card erawh chuan duh duh a lei thei lova,<br />
raipuar leh naupang eiin tur bik chauh a lei thei. Thlatin bawnghnute,<br />
artui, cereal leh naupang chaw bakah theirah leina tur liau liau US$ 10<br />
an pe bawk. He WIC ngawt pawh hi sum faia chhut chuan US$150 hu<br />
a ni daih. Chhangchhe pa tan pawh eiin lamah chuan lungngaih tur a<br />
awm lo. A rethei apiangin sorkar zemzen a ni mai.<br />
Dam lo enkawl chungchang: USA thlen hlim chuan Medicaid hi kan<br />
dawng tlangpui a. Kan dawn hun chhung erawh a inang lo. Kan sum<br />
lakluh danin a hril dawn a ni. Tin, chhungkuaa mi pakhat chauhin hna a<br />
thawha sum lut a tlemin emaw, raipuar leh naupang kum 18 hnuai lam<br />
chin chuan rei tak an dawng thei. State then khatah chuan kum 21 hnuai<br />
lam thleng dawng an awm bawk. Hna thawh hma thla 6 chhung chu<br />
dawn dan tlangpui a ni a, hemi chhung chuan hrilselna inentir tur zawng<br />
zawng chu inentir vek a tha. Medicaid emaw, insurance pakhat khat<br />
emaw nei lova inentir (check-up) mai mai chi a ni lo. Kan khaw thenawm<br />
tawngkam han hawh lawk ila, sum sen chu 'a nawi lo' (a tam an tihna) a nia.<br />
Medicaid hian nau neih leh thil dang tam tak a huap (cover) thei<br />
a. Mahse, ha phawi leh silfai hi a awlsam viau laiin ha vuah leh lam chu<br />
Medicaid-in a theih tawh meuh lo. Ha chungchangah chuan Malaysia a<br />
siam kha a duhawm mah zawk. Kan thenawm Tedim nu Pi No No-i<br />
pawh a ha hmai pahnih a phawi ringawta a vuah leh thei tawh si lo, Pi<br />
Habal-i an tih tak nghe nghe hi. Kan pastor-in an pa lawk bal emaw tiin<br />
a lo zawt ngam lawk lo zui… Ha lam chungchangah chuan sum sen "A<br />
nawi lo" a nia.<br />
Zirna: "A-bang" leh "Terima kasih" aiah "hi/hello" "thank you" tih a nih<br />
tawh avangin sap tawng thiam lo tan tawng zir hi hnapuiah neih hmasak<br />
a tha. Tawng zir tir tan chuan ESL class (English as a Second Language)<br />
hi an kal tlangpui a. Mi thenkhat chuan 'ESL chu a ho lutuk,<br />
ABC atangin kan tan ang' an ti thin a. Mahse, a ho lo. Tawng thar zir tur<br />
tan a bul mai nilo, a hram atanga zir hi a tha nge nghe. Keini'n " Z" (zet)<br />
Hnehtu piancham JUNE 2011 15<br />
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~<br />
kan tih mai pawh hi "Zi" in zu lam ri daih a. Hna thawk paha lehkha zir<br />
tam tak an awm bawk. Kum 18 hnuai lam erawh chu Sorkar school-ah<br />
an kal ang.<br />
Sap ramah kan awm a, sap tawng thiam loh chu kawng chi hrang<br />
hrangah harsatna kan tawk. Kan thlen hlimin ka thiannu pawh damdawi<br />
inah a kal a, daktor-in damdawi ei tur a hrilh leh fawn tur a hrilh kha hre<br />
chiang tawh hek lo. A hriat dan chuan "Tylenol fawn rawh min ti" a ti ta<br />
tlat pek a. Tylenol chu natchhawkna (keini lama paracetomol ang kha)<br />
lo ni rengin. A rawn hawn kawngah Tylenol fawn dan tur mite chu a la<br />
zawt lehnghal. Inti sap tawng awphawi tawkin Tylenol a ti a, Sap pa<br />
chuan hawi vual vual chungin 'Thailand' mi chu saw lamah an awm mai<br />
thei' lo ti ve zaih.<br />
Hna thawh: A chunga kan sawi tak angin sap tawng thiam lo tan hna<br />
tha hmuh a harsat tlangpui a. Kan phak tawk chu awm ve bawk mah<br />
se, tawng thiam leh thiam lo inkar chu a danglam deuh thin. State tin<br />
hlawh (basic) a inang vek lo. Hna a zirin hlawh a thain a tha lo mai a ni.<br />
Mizo tam tak chu sa talhna hmun lamah an thawka hlawh a thaa tawng<br />
thiam aiin tharum a pawimawh ve thung.<br />
A rammi nih theih dan: Raltlan (refugee) te hi USA ram chhungah dan<br />
anga lut (Legal Immigrants) kan ni a. Kum khat hnuah USA ah tiam chin<br />
awm lova chen phalna Green Card dil theih a ni. Green Card neih tawh<br />
chuan Vote thlak theihna tiam lovin USA ram mi (Citizen) te dawn theih<br />
zawng zawng chu dawn theih vek a ni a. Kum 5 hnuah chuan a ram mi<br />
nihna "Citizenship" dil theih a ni bawk. Sap tawng leh USA inrelbawl<br />
dan te, a ram chanchin tlangpuite hriat erawh a ngai ang.<br />
Beisei awm (TAX): "A nei ta an laksak anga a nei lo hnenah an pe<br />
ang" tih hi USA inrelbawl dan a ni. Sorkar-ah hian chhiah (tax) hi loh<br />
theih lova pek a ngai a. Mahse, hei hi a thlawn lo. Kum tawpah (tax<br />
dawnlet hun tak chu Jan - Apr) dawn let vek a ni. Hetah hian mimal<br />
(single) leh chhungkua (family) inkar a hla hle. Single hi chhiah an laksak<br />
teuh a, kum tawpah tlem te an pe let thung a. Sorkar-in mimal sum<br />
lakluh tur a ruahman aia tam sum a lak luh chuan chhiah dawnlet aiin