2. maila Beroketa-anatomia.pdf - gorputzheziketa

GURE GORPUTZA
Gure gorputza makina konplexu bat da. Makina hau sistema ezberdinaz
osatua dago:
Arnas sitema: Bere ardura da airean dagoen oxigenoa
odoleraino garraiatzea eta gorputzak sortzen duen
anhidrido karbonikoa kanporatzea.
o Osagaiak:
Arnas bideak: Airea biriketaraino
garraiatzeko dauzkagun bideei deitzen zaie.
Birikak: Bere barnealdean albeoloak daude,
hauetan airea eta odolaren arteko gas
trukaketa egiten da.
Odol sistema: Odola gorputz osoan zehar garraiatzea du
helburua.
o Osagaiak:
Bihotza: Odola mugitzen duen giharra da.
Motor baten lana egiten du.
Zainak eta zaingorriak: Odola garraiatzen
duten hodiei deitzen zaie. Zaingorriak
giharretara oxigeno asko daukan odola
garraiatzen dute. Zainetan ordea
giharretatik CO2 asko duen odola biriketara
garraiatzen da.
Odola: Giza gorputza modu egokian
funtzionatzeko behar dituen elikagarri eta
O2 garraiatzen duen likidoa da. Bertan
gorputzak sortzen dituen hondakin eta CO2 ere
garraiatuko dira.
1

Sistema Lokomotorea: Mugimendua sortzeko gaitasuna du.
o Osagaiak:
Muskuluak: Gorputzaren
jarrera mantendu eta
mugimendua sortzeko
gaitasuna dute. Uzkurtu eta
erlaxatzeko gaitasuna dute.
Gorputzean 650 muskulu
daude.
Hezurrak: Gorputza
sostengatzen dute. Gizakiak
206 hezur ditu.
Artikulazioak: Bi hezur
elkartzeko balio dute. Eta
gorputzaren mugimendua
baimentzen dute.
Nerbio sistema: Gorputzaren funtzionamendua eta
inguruarekiko harremana erregulatzen du.
o Osagaiak:
Erdialdeko nerbio sistema: Garuna,
zerebeloa eta bizkar-muinaz osatua.
Jasotako informazioarekin erabakiak
hartzea dute helburu.
Inguraldeko nerbio sistema: Nerbio
hartzaile eta eferenteaz osatua.
Informazioa jaso eta erdialdeko nerbio
sistemara bidali bai eta bertan hartutako
erantzunak muskuluetara bidaltzea.
Digestio-aparatua: Janaria organismoan sartu eta hau
odolera pasako diren elikagarrietan bihurtuko ditu.
o Osagaiak:
Digeri hodia: Ahoa, hestegorria eta
urdailaz osatua. Bertan elikagaien
digestio egiten da.
Hesteak:Bertan elikagarriak xurgatzen
dira odolera pasatuz.
Ipurdia: Sortutako hondakinak
gorputzetik kanporatzeko lekua.
2

• Bete itzazu hezur eta gihar nagusien izenak. Informazioa liburutegian
edo interneten bilatu.
3

Zer da beroketa?
BEROKETA
Edozein kirol edo ekintza fisiko egiten hasi aurretik egiten diren
prestakuntza ariketak dira.
Zertarako egiten da?
Beroketaren bidez lesioak izateko arriskua gutxitu egiten dira.
Beroketa egiten badugu ondoren egingo dugun ekintzaren
errendimendua hobetuko dugu.
Zer lortzen dugu beroketaren bidez?
Giharren eta artikulazioen tenperatura igotzen da, hauen kontrakzio eta
luzapen mugimenduak erraztu egiten direlarik.
Arnasketa eta bihotz taupaden erritmoa handitzen da; honela odol
gehiago iristen da giharretara, behar duten oxigeno eta elikagaiak
eramanaz. Odolaren birbanaketa gorputzean.
Egingo dugun ariketarekiko mentalki prestatzen laguntzen gaitu
Kontzentrazioa eta motibazioa handituz bai eta antsietate eta buruko
tentsioak motelduz.
Beroketaren printzipioak.
Beroketa modu lasai batean egin behar da, nekea sortu gabe. Lasai hasi
eta modu progresiboan intentsitatea handituz.
Beroketaren iraupena ez da finkoa. Kirol bakoitzak eta kirolari bakoitzak
denbora ezberdina eskainiko dio beroketari. Honela goi mailako kirolari
batek ordu beteko beroketa egiten duen bitartean, guk gure klaseetan
nahikoa izango dugu 5’ edo 10’ minutuko beroketa batekin.
Beroketan saiatuko gara gorputzeko gihar taldeak gehienak lantzen.
Saiatuko gara beroketa eta praktikan arteko denbora ahal dugun
laburrena izaten, gorputza berriz hoztu ez dadin.
Orokorrean beroketan barruan ariketa ezagunak erabiltzen ahaleginduko
gera.
Beroketaren atalak
Beroketa batean bi atal nagusi bereizten ditugu:
1. Alde batetik beroketa orokorra deitzen duguna: Izaera orokorra
du, hau da; ez du saioan edo lehiaketan egingo dugun
ekintzarekin lotura zuzenik eta kirol modalitate antzekoentzako
berdintxua izan daiteke. Helburu nagusia du gihar multzo
nagusiak aktibatzea.
Beroketa orokor batean hiru zati bereiztu daitezke:
4

Zenbait bitxikeri:
a. Korrika saioa. Gorputzaren tenperatura igotzeko modu
egokiena korrika saio bat egitea da. ( 2-3 minutu)
b. Mugikortasun eta malgutasun ariketak. Mugikortasun eta
malgutasun ariketen bidez, gorputz osoko artikulazioak
berotzen ahaleginduko gara. Komenigarria da ariketa
hauek modu ordenatu batean egitea; adibidez txorkatilatik
hasi, ondoren belaunak, aldaka, bizkarra, sorbalda,
ukalondo eta eskumuturra, lepoarekin amaitzeko,
artikulazio nagusienak landuaz.
c. Intentsitate handitze ariketak. Kirol praktikan izango dugun
intentsitatera hurbiltzen ahaleginduko gara. Honetarako
jolasak, saltoak, erritmo aldaketak, progresiboak, edo indar
ariketak egin ditzakegu bihotz taupadak progresiboki
handitzeko.
2. Aurreko beroketa orokorraren ondoren beroketa zehatza
deritzona egingo genuke. Hau da landuko dugun kirol
modalitatearekin harreman zuzena duena. Hemen kirolaren
inguruko teknika eta taktika ariketa orokorrak landuko ditugu;
paseak, jaurtiketak, sakeak, jokalditxoak, eta abar. Beti
errazenetik zailenera eta intentsitatea pixkana handituz.
a. Saskibaloian sarrerak, paseak, jaurtiketak eta oposizio
ariketak egingo genituzke
b. Esku pilotan, “peloteoa” aurkariarekin, material forgaketa,
hormatik hurbil kolpekadak, keinu teknikoak etab.
Beroketa garrantzi handiagoa hartuko du eta bide
batez luzeagoa izango da:
o Lesio bat badugu.
Lesioa gertatzekotan gaizki dugun
gorputz atala ondo berotzen dugula ziurtatu beharko dugu
o Eguraldi hotza edo kaxkarra egiten badu.
o Kirol maila altuagoa badut.
o Adin handiagoa badut.
o Goizetan arratsaldetan baino
Lasaitze fasea.
Ariketa edo saio bat hasterakoan beroketa garrantzia duen bezala, are
garrantzitsuagoa da amaieran lasaitze fasea deritzona.
Hau da; saioa amaitzerakoan gure gorputzari eguneroko martxari modu
progresibo batean egokitzen lagunduko dizkien ariketak. Honetarako
5

lasaitze ariketak erabiliko ditugu; erlaxazio ekintzak, arnasketa ariketak,
malgutasun ariketak, ibiltze ekintzak edo jolasak, eta abar.
Beroketa Orokor baten adibidea.
Korrikaldi lasaia:
o Bizpahiru minutu korrikan modu lasai batean.
o Norabide aldaketak, saltoak, makurtzeak, eta abar tartekatuko
ditugu. Klasean egunero egiten ditugun mugikortasun artikular
ariketak esaterako.
Mugikortasun eta malgutasun ariketak:
o Ariketa bakoitza 8 edo 12 aldiz errepikatzearekin nahikoa izango
da.
Intentsitate handitze ariketak:
o 10 abdominal.
o 10 besoen flexio.
o 3 x 50 metroko lasterketa progresiboa.
6

o Jauziak
o Erritmo aldaketak
o Etab.
4 pertsonako taldetan, 20 minutuko beroketa orokor eta beroketa
zehatz bat prestatu behar duzue zuen ikaskideei 20 minutuko saio
batean egiteko. Saioa, nola ez, zuek zuzenduko diezue ikaskideei.
Saioaren txosten bat entregatu beharko da. Txosten honetan ondorengo
atalak adierazi beharko dira.
o Taldekideen izen abizenak
o Klasea aurrera eramateko beharrezko materiala.
o Beroketa ze motako saioari begira egingo den: Ze kirol izango
da beroketa ostean egin beharko genukeena ( baina ez
duguna egingo)
o Beroketa orokorra: Zer egin den azaldu pausuz pausu.
o Ariketa bakoitzean azaldu beharrekoa:
1. Ondo bereizita egon beharko dira beroketaren
atalak.
2. Marrazkien bitartez deskripzioa egin. (Hitzez ere
lagundu zaitezke).
3. Denbora edo errepikapenak azaldu.
o Beroketa zehatza:
1. Ondo bereizita egon beharko dira beroketaren
atalak.
2. Marrazkien bitartez deskripzioa egin. (Hitzez ere
lagundu zaitezte).
3. Denbora edo errepikapenak azaldu.
4. Zelaian ariketak duen disposizioa
5. Ariketa bakoitzean erabiliko den materiala.
BALIOA: 2 puntu ebaluaketa notatik.
7