sabirJo saqmis safuZvlebi

sabirJo saqmis safuZvlebi sabirJo saqmis safuZvlebi

10.04.2013 Views

uls (1986 wels) londonis safondo birJaze mniSvnelovani cvlilebebi moxda (romelic praqtikaSi cnobilia `didi afeTqebis~ anu `Big Bang~ saxelwodebiT). kerZod, safinanso momsaxurebis Sesaxeb kanoni miiRes, bazris farTo delegireba ganaxorcieles, sabirJo kotirebis avtomatizebuli sistema (SEAQ) danerges, birJis wevr-firmebs sabirJo vaWrobaSi monawileobis ufleba damoukideblad misces, fiqsirebuli gadasaxadi sakomisio gadasaxadiT Secvales, kompaniebis aqciaTa raodenoba gaadides, birJaze wevrTa warmomadgenloba (maT Soris, ucxoelebis) SeuzRudavi gaxades da sityvieri SeTanxmebis kontraqtuli buneba wmindad aRiares (rasac birJis devizic miuTiTebs: `Dictum Meam Pactum~ anu `Cemi sityva _ Cemi garantia~), organizaciuli TvalsazrisiT, birJa kerZo kompaniad gadaqmnes da sxv. 1973 wels londonis safondo birJa da eqvsi regionuli safondo birJa erT, saerTo birJad _ The Stock Exchange of Great Britain and Ireland _ gaerTianda, romelsac saoperacio darbazebi aqvs londonSi, birmingemSi, dublinSi, glazgoSi, liverpulsa da manCesterSi. garda amisa, birJaze listingis Semdeg kompaniebi erT aucilebel moTxovnas asruleben: maT saqmianobaSi momxdar an mosalodnel yvela mniSvnelovan cvlilebas sazogadoebas acnobeben, romelmac SeiZleba Secvalos am kompaniis pasivebisa da aqtivebis mdgomareoba, finansuri potenciali da gavlena iqonios fasiani qaRaldebis sabazro fasebze. 1 am wess `yvi- Teli wignis~ (Yellow Book) wesebi ewodeba. aRniSnulma da kidev sxva RonisZiebebma birJaze fasiani qaRaldebiT vaWrobis moculoba didad gazarda. birJaze revoluciuri gardaqmna iyo NASDAQ-is sistemis teqnologiis safuZvelze sabirJo kotirebis avtomatizebuli sistemis (SEAQ – Stock Exchange Quotation System) anu vaWrobis `monitoringis~ danergva, ramac birJis wevrebs kotirebul aqciebze maTive kompiuterebis gamoyenebiT garigebis gaformeba SeaZlebina. amiT londonis safondo birJa gaxda evropaSi pirveli msxvili safondo birJa, romelmac 1986 wels uari Tqva tradi- 1 Рот А., Бернард Р. и др. Основы государственного регулирования финансового рынка. М., 2002, С. 115-118. 157

ciul sabirJo darbazze da igi eleqtronuli teqnologiiT Secvala 1 . londonis safondo birJis wevrebi 4 jgufad iyofa: sabrokero-dileruli firmebi (broker-dealers), romlebic fasiani qaRaldebis yidva-gayidvis Sesaxeb investorTa Sekve- Tebs asruleben. Tumca, isini garigebebs sakuTari xarjiTac aformeben; market-meikerebi (market-makers) anu birJis wevrebi, romlebic samuSao dRis ganmavlobaSi fasiani qaRaldebis kotirebas axdenen; dilerebis brokerebi (inter dealer brokers), romlebic marketmeikerebis Suamavlebi arian; safondo birJis safinanso brokerebi (stock exchange money brokers), romlebic birJis sxva wevrebs fulad saSualebebsa da fasian qaRaldebs sesxad aZleven. birJze vaWroba 4 bazarze xorcieldeba. esenia: • aqciebis Sida bazari; • ucxouri aqciebis bazari; • britanuli samTavrobo obligaciebis bazari; • gasayidi ofcionebis bazari. aqciebis Sida bazari (The Domestic Equity Market) sam segments moicavs: pirveli segmenti alfa, beta da gama jgufebad iyofa:. alfa jgufSi is aqciebi Sedis, romlebic birJaze gacxovelebuli vaWrobis obieqtia da romelTa Sesaxeb garigebebi sabirJo videoteqstis sistemiT registrirdeba da 5 wuTis ganmavlobaSi birJaze sajarod cxaddeba; beta jgufSi is aqciebia, romlebic aqtiuri sabirJo brunvis sagania da romelTa Sesaxeb birJaze informacia dauyovnebliv ar miewodebaT; gama jgufSi is aqciebia, romlebic SedarebiT mcired gacxovelebuli sabirJo vaWrobis obieqtia. meore segmentSi is aqciebia, romlebic oficialuri kotirebiT fasiani qaRaldebis bazarze ar arian daSvebuli. magram mocemul bazarze im kompaniebis aqciebi ganTavsdeba, romlebic saqmianoben birJaze ara umcires 3 wlis ganmavlobaSi. 1 kotirebas Tavisi indeqsi aqvs, romelic umniSvnelovanesi aqciebis kursebis saSualo maCvenebelia birJaze. igi, umeteswilad, msxvili kompaniebis kursebis mixedviT gaiangariSeba. 158

uls (1986 wels) londonis safondo birJaze mniSvnelovani<br />

cvlilebebi moxda (romelic praqtikaSi cnobilia `didi<br />

afeTqebis~ anu `Big Bang~ saxelwodebiT). kerZod, safinanso<br />

momsaxurebis Sesaxeb kanoni miiRes, bazris farTo delegireba<br />

ganaxorcieles, <strong>sabirJo</strong> kotirebis avtomatizebuli sistema<br />

(SEAQ) danerges, birJis wevr-firmebs <strong>sabirJo</strong> vaWrobaSi<br />

monawileobis ufleba damoukideblad misces, fiqsirebuli gadasaxadi<br />

sakomisio gadasaxadiT Secvales, kompaniebis aqciaTa<br />

raodenoba gaadides, birJaze wevrTa warmomadgenloba (maT Soris,<br />

ucxoelebis) SeuzRudavi gaxades da sityvieri SeTanxmebis<br />

kontraqtuli buneba wmindad aRiares (rasac birJis devizic<br />

miuTiTebs: `Dictum Meam Pactum~ anu `Cemi sityva _ Cemi garantia~),<br />

organizaciuli TvalsazrisiT, birJa kerZo kompaniad<br />

gadaqmnes da sxv.<br />

1973 wels londonis safondo birJa da eqvsi regionuli<br />

safondo birJa erT, saerTo birJad _ The Stock Exchange of Great<br />

Britain and Ireland _ gaerTianda, romelsac saoperacio darbazebi<br />

aqvs londonSi, birmingemSi, dublinSi, glazgoSi, liverpulsa<br />

da manCesterSi.<br />

garda amisa, birJaze listingis Semdeg kompaniebi erT aucilebel<br />

moTxovnas asruleben: maT saqmianobaSi momxdar an<br />

mosalodnel yvela mniSvnelovan cvlilebas sazogadoebas<br />

acnobeben, romelmac SeiZleba Secvalos am kompaniis pasivebisa<br />

da aqtivebis mdgomareoba, finansuri potenciali da gavlena<br />

iqonios fasiani qaRaldebis sabazro fasebze. 1 am wess `yvi-<br />

Teli wignis~ (Yellow Book) wesebi ewodeba. aRniSnulma da kidev<br />

sxva RonisZiebebma birJaze fasiani qaRaldebiT vaWrobis moculoba<br />

didad gazarda.<br />

birJaze revoluciuri gardaqmna iyo NASDAQ-is sistemis<br />

teqnologiis safuZvelze <strong>sabirJo</strong> kotirebis avtomatizebuli<br />

sistemis (SEAQ – Stock Exchange Quotation System) anu vaWrobis `monitoringis~<br />

danergva, ramac birJis wevrebs kotirebul aqciebze<br />

maTive kompiuterebis gamoyenebiT garigebis gaformeba SeaZlebina.<br />

amiT londonis safondo birJa gaxda evropaSi pirveli<br />

msxvili safondo birJa, romelmac 1986 wels uari Tqva tradi-<br />

1 Рот А., Бернард Р. и др. Основы государственного регулирования<br />

финансового рынка. М., 2002, С. 115-118.<br />

157

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!