loTonmcodneobis safuZvlebi damwyebTaTvis

loTonmcodneobis safuZvlebi damwyebTaTvis loTonmcodneobis safuZvlebi damwyebTaTvis

01.03.2013 Views

lebrivi naxSirbadiani foladisagan damzadebuli saWrisebi swrafad xurdeba, rac zRudavs detalis damuSavebis siCqares 5 m/wT-mde. aRniSnu- li barieri gadailaxa mas Semdeg, rac SemuSavda foladi volframis da- namatebiT. volframiani foladis qimiuri Sedgenilobis daxvewis Semdeg mrewvelobis mier gamoSvebuli saWrisebi ar kargavda Tvisebebs 300 0 C-mde gaxurebisas, ramac erTnaxevarjer gazarda Wris siCqare (7,5 m/wT). male bazarze gamoCnda amerikuli saWrisebi, romlebic ar blagv- deboda 18 m/wT siCqariT liTonis damuSavebisas. volframis wyalobiT 50 wlis ganmavlobaSi liTonis Wris siCqare da liTinsaWreli Carxebis mwar- moebloba Svidjer gaizarda. 1911 wels didi zarbaznebis Sida zedapirebis mosapirkeTeblad Se- sabamisi liTonis Ziebis procesSi SemTxveviT iqna aRmoCenili, rom rki- nis Senadnobi qromTan wyalSi ar iJangeboda. axali Senadnobisgan damza- debuli furceli gems miabes, CauSves wyalSi da dauloces gza inglisi- dan axal zelandiamde da ukan. gamocdis damTavrebis Semdeg aRmoCnda, rom liTonma SeinarCuna Tavisi pirvandeli saxe yovelgvari cvlilebis gareSe. qromis fuZeze damzadebul Senadnobebs, garda Jangvisadmi kargi winaaRmdegobisa, aRmoaCndaT maRali mxurvalsimtkicis maxasiaTeblebic. rkinisa da nikelis urTierTSednobis mcdeloba daiwyo XIX sauku- neSi. sufTa nikelis miRebidan Teqvsmeti wlis Semdeg, 1820 wels, cnobil- ma fizikosma, faradeim, Caatara mTeli rigi cdebi nikelis Semcveli fo- ladebis misaRebad, xolo 12 wlis Semdeg mrewveloba ukve aewyo aseTi foladebis warmoebisaTvis. pirvel msoflio omSi inglisisa da safrangeTis tankebis 75 mili- metrian javSans, romelic damzadebuli iyo mtkice, magram myife manganu- miani foladisagan, advilad arRvevda germanuli artileriis 75 milimet- riani Wurvebi. magram igive Wurvebi uZluri aRmoCnda 1,5-2% molibdenis Semcvelobis foladis javSnis winaaRmdeg, romlis sisqe 25 mm-de iyo Sem- cirebuli. bunebrivia, aman ganapiroba Wurvebis javSangamtanianobis gazr- dis gzebis Ziebis aucilebloba. praqtikulad mudmivad mimdinareobda Wi- ______________ ∗ legreba – masalis Sedgenilobis mizandasaxuli Secvla masSi malegirebeli elementebis Seyvanis gziT struqturisa da Tvisebebis Sesacvlelad. 53

dili javSnis simtkicesa da Wurvis javSangamtanianobas Soris. swored aseT paeqrobaSi SemuSavda molibdeniani foladis mravali saxeoba, romel- mac warmatebiT Secvala volframiani foladebi. mravalwliani Sromis Sedegad frangma metalurgma muassanam 1893 wels miiRo sufTa vanadiumis naWeri, magram am elementis gamoyenebis sfero ver gansazRvra. vanadiums yuradReba miaqcia amerikis avtomrewve- lobis mefem, henri fordma. 1905 wels igi eswreboda saavtomobilo rbo- lebs inglisSi. rbolis dros moxda katastrofa: erT-erTi franguli av- tomanqana meores Seejaxa da daimtvra. katastrofis adgilidan fordma Seagrova Zravis sarqvelis RerZis namsxvrevebi. igi gaaoca liTonis sim- subuqem da sisalem. nadavli fordma okeanis gaRma Tavis laboratoriaSi gaagzavna, saidanac male aseTi pasuxi miiRo: `foladi Seicavs vanadiums~. fordma miznad daisaxa vanadiumi gamoeyenebina saavtomobilo fo- ladis Sesaqmnelad, magram didi xnis ganmavlobaSi man ver monaxa qarxa- na, romelic itvirTebda vanadiumiani foladis gamodnobas – procesi sa- Wiroebda maRal temperaturas. mravalwliani Ziebis Semdeg fordma mona- xa patara foladsadnobi saamqro, romlis mepatronec didi gasamrjelos fasad daTanxmda cdebis warmoebaze. im periodSi evropis saavtomobilo mrewveloba iyenebda foladebis araumetes 4-5 saxeobas. sakuTar laboratoriaSi da qarxanaSi Catarebuli kvlevebis safuZvelze fordma SeimuSava foladebis 22 marka, romelTagan 10 vanadiumiani iyo. misgan damzadebuli detalebi samjer-oTxjer ufro gvian cvdeboda winamorbedTan SedarebiT. 1910 wels safrangeTis vaWrobisa da mrewvelobis departamentma ga- moikvlia fordis avtomobilebis zogierTi detali. aRmoCnda, rom for- dis foladebi TvisebaTa yvela maCvenebliT aRemateboda franguls. fordma siamayiT aRniSna: `rom ar yofiliyo vanadiumi, ar iqneboda arc Cemi avtomobili~. vanadiumianma foladebma SemdgomSi mravalmxrivi gamoyeneba hpoves. pirveli msoflio omis wlebSi frangebma pirvelebma aRWurves sakuTari TviTmfrinavebi zarbazniT, romlis wonis Semcireba da misi moTavseba mcire tvirTamweobis TviTmfrinavze vanadiumianma foladma ganapiroba. vanadiumiani foladisagan damzadebulma msubuqma javSanma aSS-Si saarti- lerio gamocdebis dros 100 SemTxvevidan 99-s gauZlo. 54

lebrivi naxSirbadiani foladisagan damzadebuli saWrisebi swrafad<br />

xurdeba, rac zRudavs detalis damuSavebis siCqares 5 m/wT-mde. aRniSnu-<br />

li barieri gadailaxa mas Semdeg, rac SemuSavda foladi volframis da-<br />

namatebiT. volframiani foladis qimiuri Sedgenilobis daxvewis Semdeg<br />

mrewvelobis mier gamoSvebuli saWrisebi ar kargavda Tvisebebs 300 0 C-mde<br />

gaxurebisas, ramac erTnaxevarjer gazarda Wris siCqare (7,5 m/wT).<br />

male bazarze gamoCnda amerikuli saWrisebi, romlebic ar blagv-<br />

deboda 18 m/wT siCqariT liTonis damuSavebisas. volframis wyalobiT 50<br />

wlis ganmavlobaSi liTonis Wris siCqare da liTinsaWreli Carxebis mwar-<br />

moebloba Svidjer gaizarda.<br />

1911 wels didi zarbaznebis Sida zedapirebis mosapirkeTeblad Se-<br />

sabamisi liTonis Ziebis procesSi SemTxveviT iqna aRmoCenili, rom rki-<br />

nis Senadnobi qromTan wyalSi ar iJangeboda. axali Senadnobisgan damza-<br />

debuli furceli gems miabes, CauSves wyalSi da dauloces gza inglisi-<br />

dan axal zelandiamde da ukan. gamocdis damTavrebis Semdeg aRmoCnda,<br />

rom liTonma SeinarCuna Tavisi pirvandeli saxe yovelgvari cvlilebis<br />

gareSe. qromis fuZeze damzadebul Senadnobebs, garda Jangvisadmi kargi<br />

winaaRmdegobisa, aRmoaCndaT maRali mxurvalsimtkicis maxasiaTeblebic.<br />

rkinisa da nikelis urTierTSednobis mcdeloba daiwyo XIX sauku-<br />

neSi. sufTa nikelis miRebidan Teqvsmeti wlis Semdeg, 1820 wels, cnobil-<br />

ma fizikosma, faradeim, Caatara mTeli rigi cdebi nikelis Semcveli fo-<br />

ladebis misaRebad, xolo 12 wlis Semdeg mrewveloba ukve aewyo aseTi<br />

foladebis warmoebisaTvis.<br />

pirvel msoflio omSi inglisisa da safrangeTis tankebis 75 mili-<br />

metrian javSans, romelic damzadebuli iyo mtkice, magram myife manganu-<br />

miani foladisagan, advilad arRvevda germanuli artileriis 75 milimet-<br />

riani Wurvebi. magram igive Wurvebi uZluri aRmoCnda 1,5-2% molibdenis<br />

Semcvelobis foladis javSnis winaaRmdeg, romlis sisqe 25 mm-de iyo Sem-<br />

cirebuli. bunebrivia, aman ganapiroba Wurvebis javSangamtanianobis gazr-<br />

dis gzebis Ziebis aucilebloba. praqtikulad mudmivad mimdinareobda Wi-<br />

______________<br />

∗ legreba – masalis Sedgenilobis mizandasaxuli Secvla masSi malegirebeli<br />

elementebis Seyvanis gziT struqturisa da Tvisebebis Sesacvlelad.<br />

53

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!