25.02.2013 Views

Kohhran_Palai_bu_107-na - Zoin.Info

Kohhran_Palai_bu_107-na - Zoin.Info

Kohhran_Palai_bu_107-na - Zoin.Info

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

Kum Kum 1 119-<strong>na</strong>,<br />

1 -<strong>na</strong>, Bu Bu Bu 10 <strong>107</strong>-<strong>na</strong> 10 -<strong>na</strong> <strong>Kohhran</strong> <strong>Kohhran</strong> <strong>Palai</strong><br />

<strong>Palai</strong> Sept Sept - - Oct., Oct., 2011<br />

2011<br />

chuan <strong>bu</strong>h lo dah khâwltu chuan ngaiin a leitir char char tho kha<br />

khaw dang atanga chaha phurh a’n ni ta a. Chutah chiah chuan<br />

man belh sa ang rate vêl chuan chu X chu bûk khatah rate<br />

mipui kut thleng nghal turin a pangngai US dollar khata an lei<br />

han hralh ta zar zar mai ang a, <strong>bu</strong>h theih laiin ram dangho chuan<br />

man chu a to chho chu a ni mai. USD 1.5 vêlin kan lo lei. [Hemi<br />

Buh chu mi zawng zawng ei a ni dinhmu<strong>na</strong>h hian US ram<br />

a, common good a to hian chêng chhunga mimal sumdawngin<br />

thleng<strong>na</strong> rate pawh a titla thei a chu X chu rawn tawlh chhuaka<br />

ni. Ram chhung thil chauh a rawn zuar chhuak turin<br />

nih<strong>na</strong>ah a nghawng thûk vak lo Commercial Trading Depart-<br />

mai pawh ang a.<br />

ment lamin chhiah lâk dan fel<br />

Khawvel levela kan tak tlawh chhuah ngai an<br />

mamawh tlân em em thil tam duan bawk si avangin mimal<br />

tak a awm. Chu chu World sumdawngho lo inrawlh<strong>na</strong> chi<br />

Common Good (X) lo ni ta a ni lo. Inrawlh pawh ni se, a<br />

sela. Chu common good X chu hlâwk chuang lo vang. Dan<br />

hmun danga hmuh tur awm lo ang thlapa chhiah a<br />

khawpin America hian lo lei chawi<strong>na</strong>ah a hlâwk<strong>na</strong> tur chin<br />

khâwl (stock) ta teuh sela. Kan zawng zawng a sem ral zo<br />

hmuh theih<strong>na</strong> awm chhun pawh vang) US dollar 1.5 chu kan<br />

chu a zawmpui (network) ram chêng thleng<strong>na</strong> pangngai<br />

dawrte lo ni leh zêl si sela. Chu USD 1 = 700 K rate-a chhût<br />

thil khawvel ram tini<strong>na</strong> kan chuan chêng 1050 a lo ni a. US<br />

mamawh chu kan chatlak deuh ram chhunga US dollar khat<br />

thuap ta maw tihah a man sâng man kha kan rama chêng 1050<br />

deuh pawhin kan lei ngam a nih chhoh chuan US stocking<br />

theuh awm e. Kan lei ta chur avangin kan rama an chêng<br />

chur rêng a. Mahse, lehlamah thleng<strong>na</strong> rate a kai a, kan tangka<br />

chuan, chu kan thil lei chur chur hlut<strong>na</strong> (value) erawh a tlahniam<br />

chu ama US ram chhungah tih<strong>na</strong> a ni mai. Tichuan, US<br />

chuan a hrên tân ve miah loh chuan an tangka dollar chu a<br />

avangin a stock hmaa a rate châng chuan a hui khâwm leh<br />

12<br />

12<br />

Kum Kum 1 119-<strong>na</strong>,<br />

1 -<strong>na</strong>, Bu Bu 10 106-<strong>na</strong> 10 -<strong>na</strong> <strong>Kohhran</strong> <strong>Kohhran</strong> <strong>Palai</strong><br />

<strong>Palai</strong> Sept Sept - - Oct., Oct., 2011<br />

2011<br />

- J. Khuma, M.A./M.Ed. (Inter<strong>na</strong>tio<strong>na</strong>l<br />

Ma<strong>na</strong>gement & Policy)<br />

Thuhmahruai<br />

“Eng vang nge ‘chêng thleng<strong>na</strong> a tla, a kai’ hi an tih zung<br />

zung thin le?” “Tu hian nge tikai a, eng hian nge titla thin le?”<br />

tih hi mipui atangin tu chhân hlawh lo zawh<strong>na</strong> a lo chhuak fo va,<br />

tun tumah hian chhân theih tum ila, kan chhâng<br />

kimchang lo deuh a nih pawhin a<br />

ri rêt rêt tal siam i’n tum<br />

dawn teh ang.<br />

Khawvel<br />

sumdawn<strong>na</strong><br />

economy vir vêl dan hi<br />

stock market hian a hnukah a<br />

hrêng a, a chungah ro a nei tlat<br />

mai. Ram pakhat chêng hlut<strong>na</strong><br />

a tisângin a tikiam thei a, ram<br />

pakhat export leh import (ram<br />

paw<strong>na</strong> <strong>bu</strong>ngraw zawrh chhuah<br />

leh châwk luh) thu-ah pawh<br />

kawngro a su hle. Economics<br />

zir chhuak ni lo mah ila, a hre<br />

zâwkte cho chhuah <strong>na</strong>n tal ka<br />

han ziak hrim hrim ang e.<br />

Ram pakhat chêng<br />

hlut<strong>na</strong> tikiama tisâng thei thil<br />

chi hnih a awm tiin hriat awlsam<br />

turin lian takin then ila.<br />

Chûngte chu: (1) Local<br />

Economy Factor (Ramchhung<br />

9<br />

sum lût leh<br />

chhuak enkawl<br />

dan) leh (2) Exter<strong>na</strong>l<br />

(Global) Business Organ<br />

Network Impact (Ram pawn<br />

atanga Ramte or Pawlho intêl<br />

khâwm Economy kal vêl<br />

sawhkhâwk) vang tiin.<br />

Local Economy Factor:<br />

Ramchhung sum lût chhuak<br />

enkawl dan vanga ram pakhat<br />

chêng hlut<strong>na</strong> tlâk hniam theih<br />

dan kawng hniha then theih a<br />

la ni; (i) thil rate sân vang leh<br />

(ii) tangka note chhut belh zêl<br />

vang. He thil pahnih hi an<br />

invawvêt ve tlat thei. Pawisa an<br />

chhut belh chuan thil man<br />

(rate) a kai a, thil man a kai<br />

chuan Economy Control hneh

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!